3©
""Ibüït enl andT~~~
BINNENLAND.
4e Jaargang,
No. 957»
Bureau OUDE SINGEL, 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, U1T0EZ0NDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/« cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
November
1912,-
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handeis-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regelmeer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Weer 'n bond,
i iWij, Katholieken, maken zooveel „hek-
jjes", verwijten andere partijen ons spot-
itend; allerlei bonden worden door ons
[opgericht. Daarom is het wel eens goed
,te wijzen op bonden, die van andere zijde
In het leven worden geroepen.
Je Rotterdam, aldus lezen wij in de
-„Ned.", wordt 1 Dec. a^. opgericht een
iafdeeling van den „Bond van Hervorm
den in Nederland".
Het doel van dezen Bond is, om, „bij
ide uiteenloopende geestesstroomingen
ivan onzen tijfd, ook onder het groote
[aantal leden der ïjerv. Kerk, „door me'er-
Idere leiding" dan tot nu toe het geval
iwas, op geestelijk, maatschappelijk en
[ook „op politiek terrein" te komen tot
Ide zoo zeer noodige samenwerking van
(de leden dier kerk „als geheel" tegenover
[Verschillende kerkelijke en niet-kerkelijke
!machten, welke, hetzij dan door „vrij
zinnigheid" of door een politieke coalitie
„van Rome met de mannen uit de geref.
lof doleerende Kerk", de gezonde christe
lijke denkbeelden verloochenen."
De bond stelt zich dus teri doel „hek-
jjes" te plaatsen tusschen zijn leden en de
ivrijzinnigen eenerzijds en de coalitiege-
öooten anderzijds.
i Er blijkt ook uit de oprichting van
Idezen bond weer eens, hoe noodzakelijk
is, wat de Katholieken voorstaan en in
practijk brengen, de hechte aaneensluiting
ivan gelijk-gezinden, het staan onder „lei-
iding". En juist dat, die „leiding" vooral,
Ss zoo dikwijls een voorwerp van spot
;en afkeuring.
De waarheid wordt, ofschoon men het
ïiiei zoo bedoelt, weer eens hulde en
lerkenning gebracht!
Zeer juist.
Wij lezen in de Nederlander van
gisteravond naar aanleiding van den uit
slag van de verkiezing te Ommen:
„Nu die verkiezing afgeloopen en de
jgekozene zijne benoeming aangenomen
heeft, achteiT wij het volkomen doelloos^
;en, indien men de coalitie ook in 1913
In stand wil houden, buitengewoon on
doelmatig, thans daarover in het open-
?>aar te discussieeren."'
Eu het blad vervolgt:
„Zeer zeker zal het gebeurde in het
Dvcrijsselsche district, indien men de coa
litie wil behouden, tot vastere regeling
.van sommige punten moeten leiden. Het
[ontbreken daarvan geenszins valsch-
heid en ontrouw hebben de verwarring
veroorzaakt. Maar de bespreking daarvan
behoort plaats te hebben, wanneer tot
Ide voortzetting der coalitie zal worden
;overgegaan. Thans dit te doen, nu de
gemoederen aan weerszijden verhit zijn,
,en de feiten niet in aller oogen vaststaan,
izou geen ander effect hebben dan het
spelen in de kaart der liberale partijen.
Daaraan doen wij niet mee."
Daaraan doen ook wij niet mee. Reeds
ifneerJere malen hebben wij beweerd, dat
/het nu de meest ongeschikte tijd is om te
'beraadslagen, en wij door besluiten te
■nemen, onder den invloed der ontstane
Verbittering, spelen in de kaart der vrij
zinnigen.
En daarom nemen wij deze zeer juiste
bemerkingen van de Nederlander met
volle instemming over.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De berichten welke van den Balkan ko
men handelen zoo goed als alleen over
Ide
vredesonderhandelingen
In welker goeden afloop men steeds
meer vertrouwen begint te krijgen.
ïn officieele kringen bewaart men het
stilzwijgen over de onderhandelingen.
Naar men zegt, heeft de Porte thans
ifeen nieuwe grensregeling voorgesteld.
IDe nieuwe grens zou beginnen bij een
'punt van de tegenwoordige Turksch-Bul-
ijgaarsche grens en loodrecht naar bene-
jlden gaan tot aan de Egeïsche Zee, waar-
jbij Dedeagatsj dan aan Turkije zou blij-
>en.
i Optimistische Turken verklaren dat de
Jonderhandelingen voor Maandag a.s. af-
jgeloopen zullen zijn.
In een geïnspireerd artikel, blijkbaar
bestemd om de openbare meening voor
te bereiden op het sluiten van vrede,
stelde de „Sabah" de noodzakelijkheid
in het licht van een vrede, die zonder
de Turksche eigenliefde te kwetsen, het
land in staat zal stellen goede betrekkin
gen aan te knoopen met de Balkanstaten
speciaal met Bulgarije.
Berichten welke ook de hoop op goe
den uitslag voeden, luiden dat de mo
gendheden de Porte er op gewezen heb
ben dat het belang van Turkije eischt,
dat een spoedige vrede wordt gesloten.
Ook den Balkanstaten is aangeraden
spoedig vrede te sluiten, waarbij be
hoorlijk rekening wordt gehouden met
hun militair prestige en hunne nationale
belangen.
Bulgaarsche bladen vernemen voorts
dat een wapenstilstand van eenige da
gen gesloten is, waarna men aan de
vredespreliminaires zou beginnen. Ech
ter verluidt uit Sofia dat de Turksche
gevolmachtigden, die de voorwaarden der
Bulgaren onaannemelijk achtten, en te
genvoorstellen hebben gedaan nopens
den voorloopigen wapenstilstand.
Een goed teeken acht men nog dat
de Bulgaarsche minister van financiën
naar het hoofdkwartier vertrokken is,
waaruit men afleidt dat er belangrijke
financieele onderhandelingen tusschen
de bondgenooten en Turkije plaats heb
ben. Bij mislukking der onderhandelin
gen, zoo bericht men uit Sofia, zullen
de bondgenooten gezamenlijk door de
linie, waarheen dagelijks versterkingen
gezonden worden, heenbreken en Kon-
stantinopel bezetten. Als een gevolg daar
van acht men onvermijdelijk dat Rusland
Konstantinopel en de Dardanellen zal be
zetten, waaruit ernstige Europeesche ver
wikkelingen zouden ontstaan.
Doerazzo
zoo meldde de „Daily Telegraph", werd
eergisteren door de Servische troepen
zonder tegenstand bezet.
Tengevolge van het vertrek van het
Oostenrijksche stoosemhip „Wurmbrand'
dat een installatie voor draadlooze te
legrafie aan boord had, is de gemeen
schap verbroken.
Ook uit San Giovanni di Medua wordt
dit bericht aan de „Giornale d'Italia"
bevestigd. Dit blad zegd dat de Servi
sche divisie onder Pucnezic gisteren op
weinige kilometers van Doerazzo aan -
kwam en de stad begon te beschieten.
Het schieten werd gestaakt, toen de
Albaneesche vlag op de vroegere vesting
werd geheschen. De Servische comman
dant zond Albaneesche notabelen als par
lementairen om over de bezetting der
stad te onderhandelen. Het kleine Turk
sche garnizoen bood geen tegenstand
en een escadron Servische cavallerietrok
Doerazzo binnen. Talrijke Albaneezen
scheepten zich op de pakketboot in, die
naar Trioteste vertrok. In de stad is het
rustig. De Albaneesche notabelen zonden
een protestschrijven naar de regeering
te Belgrado en de voorloopige regee
ring te Valona, waar de Albaneesche na
tionale vergadering de onafhankelijkheid
van Albanië heeft uitgeroepen. Ismail
Kemal heeft daarvan aan de mogendhe
den kennis gegeven, maar zal hierop nog
wel niet spoedig antwoord krijgen. Eerst
toch zal deze zaak een onderwerp van
ernstige bespreking der mogendheden uit
maken.
De Jesuitenwet
heeft door de uitspraak van den Duit-
schen Bondsraad een veel scherper vorm
aangenomen dan ze tot dusverre had.
Een kreet van verontwaardiging, zegt
de „Köln. Ztg.", zal bij dit bericht door
het heele katholieke volk gaan. Elke ka
tholiek zal deze barsche afwijzing van
zelfs de meest bescheiden verzachting
van de onrechtvaardige uitzonderingswet
als een slag tegen zijn eigen katholieke
overtuiging gevoelen en elk katholiek
zal de beslissing van den Bondsraad
opvatten als datgene wat zij is: als een
vernieuwing en opfrissching van den
Kulturkampf.
En de „Germania" schrijft: „Gf men
in den Bondsraad zich klaar bewust is
geweest van alle consequenties van dit
verbod, moet ernstig betwijfeld worden.
De weerklank die het bij het katholieke
volk vinden zal, zal den Bondsraad niet
aangenaam in de ooren klinken.
Het besluit lieeft dan tenminste dit
voordeel, zegt de „Msb.", dat het de
oude wonden weer openhaalt en die ten
minste. door het pleistertje van een
schijnconcessie niet dicht Iaat trekken
zonder dat de wonde eigenlijk genezen
GEMENGD
Er wordt bekend, dat de zelfstan
dige vorsten, prinsen en edelen in En
gel sch-I n di met elkaar overwegen,
een fonds bijeen te krijgen, groot genoeg
om er aan de rijksregeering voor aan te
bieden drie linieschepen en ne
gen liniekruisers eerste klas.
Men zou daarbij verzoeken, de schepen te
leggen in de Roode Zee, de Middelland-
sche Zee en den Indischen Gceaan.
Het plan is nog irihet eerste begin
van ontwerp en het bericht mist officiee
le bevestiging.
De o u d-p1 resident van Venezue
la, Castro, heeft zich onder den naam
„Puntero" gisteravond ingescheept op de
Duitsche stoomboot Windhuk, met be-
steipming naar Southampton. Hij maakt
de reis alleen. De Windhuk zal na Sout
hampton Antwerpen en Hamburg aan-
loopen.
Gisterenavond omtrent 11,15 is een
artilleriemagazijn te Wilhelms
haven in brand geraakt. De belangrij
ke inhoud is deels door het vuur ver
nield, deels beschadigd. Van het uitge
breide gebouw staan nog slechts de bui
tenmuren.
Uit Valencia wordt gemeld, dat de
employe's van den Ojos Negros spoor
weg in staking zijn gegaan om te
protesteeren tegen het ontslag van ver
scheiden kameraden.
In Malaga staken de arbeiders van de
maatschappij, die het spoorwegverkeer
met de voorsteden onderhoudt, omdat
zij ontevreden zijn over hun directeur.
Op een vergadering van den In
dustrial Council w^.rdhcf N;ret* door een
der leden, een Lagerhuisafgevaardigde,
medegedeeld, dat er gevaar dreigde voor
een nieuwe staking, omdat de e r-
s c h e s p o o r w e g m a a t s c h ap p.ii e n
weigerden de overeenkomst 3 jaren ge-
den met de andere maatschappijen ge
sloten, aan 'te nemen. De leiders hadden
alle andere middelen uitgeput en zagen
Izich nu voor de keuze van een staking ge-
plaats. De geest onder het personeel was
zeer opgewonden.
Bij het doorzoeken van een .gebouw
te Aberdeen, waar minister Lloyd-Geor-
ge gisteravond een lezig zou houden,
werd een jeugdige suffragette ontdekt,,
die een bom bii zich had. Het meisje
werd in hechtenis genomen. Later wer
den nog twee andere vrouwen gearres
teerd.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot hoofd
inspecteur van het Staatstoezicht op de
Volksgezondheid, dr. Th. G. den Houtcr
inspecteur van het Staatstoezicht op de
Volksgezondheid voor Zuid-Holland en
Zeeland, en is den benoemde als ambts
gebied aangewezen de provincinë Zuid-
Holland, Noord-Holland, Zeeland en U-
trecht.
is aan mr. L. H. D. de Vos tot Ne-
derveen-Cappel, eervol ontslag verleend
uit zijn betrekking van griffier bij het
kantongerecht te Arnhem,
benoemd tot directeur, van het post
en telegraafkantoor te Montfoort j. de
Boer, thans commies-titulair der poste
rijen en telegraphie;
is benoemd tot adj.-inspecteur van den
arbeid, F. Verschoor van Nisse, adj.-
inspecteur bij de Hollandsche IJzeren
Spoorwegmaatschappij te Winterswijk
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau J. Th. E. Canteel, hoofd
commies bij het Bureau voor den ïndus-
trieelen eigendom.
Christel ijk-Historische Unie.
Na afloop van de te Amsterdam ge
houden vergadering (zie daarvoor ons
derde blad) is, met bijna algemeene stem
men, de volgende motie aangenomen
De Provinciale Landdag der Christe-
lijk-Historische Unie, in Noord-Holland,
den 28sten November 1912 samengeko"-
men te Amsterdam
„gehoord, het referaat van dr. Krom-
sigt en de daarop gevolgde discussiën
„spreekt als zijn gevoelen uit (in ver
band met art. 7 van het program der
Christelijk Historische Unie)
„dat nleer dan tot nu toe in de Chris
telijke politiek nadruk moet worden ge
legd op het Christelijk beginsel, in ob
jectieven zin opgevat en mitsdien op
het Christelijk karakter der overheid als
zoodanig
,.dat derhalve piet kracjit aio et worden
opgekomen voor de leuze, door dr.
Schokking eèns aldus geformuleerd:
„Plaats voor den Christus, ook bij de
openbare instellingen."
Ned. R. K. Vrouwenbond.
Zooals wij gisteren mededeelden, is
te Amsterdam een vergadering gehouden
tot oprichting van de eerste afdeeling
van den Ned. R. K. Vrouwenbond. De
Zeereerw. heer Rector Stroomer zette
daar het doel van den bond uiteen. Aan
een verslag in de „Msbd." ontleenen
we het volgende:
Spr. zal dan iets zeggen over den
Bond. Wat wil hij?
De Roomsche vrouwenbond wil zich
niet bemoeien met bestaande vereeni-
gingen. Iedere vereeniging moet haar
eigen werkkring zelfstandig behouden.
Spr. zet de idee van den Bond aldus uit
een In elke plaats wordt getracht een
afdeeling op te richten van den Bond. De
leden, die toetreden kiezen een bestuur.
Het bestuur bestaat van zelf uit bestuur-
deren van de bestaande Katholieke vrou
wenverenigingen. Hieruit wordt een da-
gel ijksch bestuur samengesteld. De ver
schillende afdeelingen vormen te zamen
een R. K. diocesanen vrouwenbond. De
afdeelingen kiezen een diocesaan be
stuur. De diocesane bonden der verschil
lende bisdommen vormen samen een fe
deratie. Daarnaast staat een algemeen
secretariaat van R. K. Vrouwenbonden.'
Maar spreker wijst er uitdrukkelijk op,
dat de R. K. Vrouwenbond absoluut on
afhankelijk is van andere organisaties.
Dus b.v. ook absoluut onafhankelijk van
de .Kath. So.c Actie.
Het doel van den bond zal zijn de
deelneming van de vrouw aan het Katho
liek leven te bevorderen, volgens de en
cyclieken Rerum Novarum en Graves de
communi re, in volstrekte gehoorzaam
heid aan de bisschoppen. Het doel moet
zijn, bevordering of oprichting van Ka
tholieke Vrouwenverenigingensamen
werking zoeken onderling.
Practisch stelt spreker zich voor, dat
een afdeeling b.v. wenscht op te rich
ten een vereeniging voor eerste hulp bij
ongelukken. Zii vereenigt daarvoor bij
voorkeur R. K. ziekenverpleegsters en
tracht cursussen op "te richten. Verder
een vereeniging voor ondervvijs aan ach
terlijke kinderen. Propaganda voor de
Roomsche persbestrijding van bios
copen-kwaad bestrijding van onwelvoe-
gelijke mode; bescherming van externe
winkeldamesonderzoek naar slechte
loonen in huisindustrie en fabrieken, etc.
Wie hooren in den R. K. Vrouwenbond
thuis Alle R. K. vrouwen die aan de be
palingen der statuten voldoen. En spre
ker wijst er uitdrukkelijk op, dat in de
kleinste plaatsen een bond kan worden
opgericht.
Ten slotte hoopt spreker dat de hoo-
gere standen zullen medewerken want
die hulp is juist noodig.
Onderwijzers-salarissen.
Het Comité voor Gemeenschappelijke
Salarisactie heeft den minister van Bin-
nenlandsche zaken een adres gezonden,
waarin het verzocht, het daarheen te wil
len leiden, dat nog in deze wetgevende
periode een verhooging der wettelijke
minima van de salarissen der openbare
en bijzondere onderwijzers tot stand
kome.
Éénjarige spoordienstregeling.
Bij de H. IJ. S. M. is het gewoonte
om indien een nieuwe dienstregeling
eenigen tijd loopt, dat door de Inspectie
bureau's aan de stationchefs der groote
stations de vraag voorgelegd wordt, wel
ke wijzigingen, naar hun meening, in
den loop der treinen dienen te worden
gebracht met ingang van de volgende
dienstregeling.
Dit is nu weer geschied.
„Het Vliegend Wiel" verneemt ech
ter, dat er ditmaal de volgende opmer
king aan toegevoegd is:
„Bij de opgaaf der wenschelijke wij
zigingen is er rekening mede te houden,
dat de met 1 Mei 1913 in te voeren
nieuwe dienstregeling zal moeten loopen
tot en met 30 April 1914 en dus op 31
Gctober 1913 geen nieuwe dienstrege
ling wordt ingevoerd, doch zoo noodig
alleen enkele wijzigingen per aanschrij
ving zullen worden geregeld."
„Tijd".
R. K. Kalk- en Steenbewerkersbond.
Het bestuur van bovengenoemden bond
hield te 'sBoszh hare vergadering. Het
verslag van den Bondspenningmeester
luide gunstig. Weerstandskas, propagan-
dakas en het fonds tot uitkeering bij
overlijden verkeeren in bloeienden toe
stand. Te Hengelo (G.) was opgericht
eene nieuwe afdeeling. Mededeeling]
werd gedaan van de reorganisatieplan
nen te Oosterbeek. Behandeld werd het
reglement van het bondsziekenfonds, het
welk 1 Jan. a.s. in werking treed. Bij
het vakblad zal dezen keer een bijblad
verschijnen, en ten behoeve der propa
ganda zullen allen afdeelingen meerdere
exemplaren worden verstrekt Het op
richten van een bouwvakbond, is blijkens
verslag van het bestuurslid dat afge
vaardigde is geweest om deze quaestie
te behandelen, overgelaten aan de bonds-*
besturen. Aan het bestuur van den Werk-
liedenbond Raamsdonkveer zal worden
medegedeeld dat de daar gevestigde
Grondwerkers zich wel kunnen aanslui
ten, maar niet voor het seizoen. Deze
vergadering begonnen te IU/2 uur werd
te ruim 5 uur met den Christelijken groet
gesloten.
Kinderwetten.
De Staatscommissie tot redaction-
neele herziening der burgerrechtelijke
Kinderwetten heeft heden haar verslag
aan H. M. de Koningin gezonden.
R.K. Vereeniging voor volkszang.
De R. K. Vereeniging voor Volkse
zang in het bisdom Haarlem heeft te
's Gravenhage hare tweede jaarverga-
dering gehouden.
De vergadering werd met den Chris
telijken groet .geopend door den zeer-»
eervy. heer pastoor Wi H. Jansen*
van Den Haag, die als leider der bij
eenkomst optrad, wijl deken De Graaf,
'wegens ongesteldheid, ontslag heeft ge
nomen als voorzitter. Er waren ter ver
gadering' afgevaardigden en leden uit ver
schillende plaatsen aanwezig, waaronder
eenige geestelijken.
Uit het jaarverslag bleek, dat de jeug
dige vereeniging krachtig in bloei toe
neemt. Er zijn thans 5 afdeelingen, n.lj
Haarlem, Heemstede, Leiden, Den Haag,
en Rotterdam. Weldra zal een afdeeling
te Gouda worden opgericht en er bestaan
plannen, opnieuw een afdeeling te Ara-
serdani op te richten. Het ledental der,
5 afdeelingen bedraagt 910bovendien
zijn er nog 80 leden over verschillende
plaatsen in dit IBisdom verspreid.
Het verslag van den penningmeester,
den heer M. L. van Gemert, Heemstede,
deelde mede, dat de inkomsten bedroe
gen f 322'95de uitgaven waren
f317,90Vs, zoodat liet batig saldo
f 5,041/2 bedroeg.
In het hoofdbestuur waren vier vaca
tures te vervullen. Gekozen werden pas
toor De Meulder, van Ierseke, mej. Ma
rie v. d. Vijver en tnej. A. van Hulst,,
beiden van Den Haag, alsmede de heer
Gilissen, van Rotterdam. Het Bestuur
bestaat thans uit pastoor De Meulder,
voorzitter, den heer F. X. M. Schiphorst,
onder-voorzitter, den heer Jac. de Jong,
secretaris, mej. A. van Hulst, 2de se
cretaresse, M. L. van Gemert, le pen
ningmeester, mevr. KerkhoffPoortman
2de penningmeesteresse, mej. v. d. Vij
ver, pastoor W. P. H. Jansen en den
hfcer A. Gilissen, commissarissen.
Hierna werd een wijziging in art. 17
van het huishoudelijk reglement gebracht
Dit artikel bepaalde, dat jaarlijks f0.75
voor elk lid aan het hoofdbestuur moet
worden afgedragen. Besloten werd dit
te veranderen in 25 pCt. der contributie
van alle leden.
Als spreker trad vervolgens op de
heer P. A. A. Kunst, gediplomeerd)!
spraakleeraar te Scheveningen, met het
onderwerp: „Het zangonderwijs op de
lagere school, beschouwd in het licht
der stemhygicne."
KORTE KRONIEK.
Naar men mededeelt hebben eeni
ge handelaren te 's Gravenhage het plan
gevormd eene naamlooze vennootschap
op te richten tot het drijven van paaf-
den-vleeschhouwerijen met het doel le
kwaliteit paardenvleesch te verkoopen
tegen zeer verminderd tarief.
Voorloopig is een kapitaal van 50
duizend gulden gevormd.
Mr. A. H. van Ophuysen, op ver
zoek eervol ontslagen als adjunct tolk
voor de Turksche en Arabische talen bij
het Nederlandsche gezantschap te Con-
stantinopel, is te 's Gravenhage terugge
keerd.
De 1ste klerk bij het Ministerie
van B.uitenkndsche Zaken M. H. God-
