No. 955,
3®
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
r.*r .n.-
4e Jaargang,
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij. onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
November
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regeis t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent. iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Solidariteit.
De firma Ferwerda en Tieman, die
te Amsterdam een wonderweelderig café
exploiteert „Trianon", gevestigd in
het modepaleis der firma Hirsch en Co.,
heeft de gevolgen ondervonden der
(Joodsche solidariteit.
Ferwerda en Tieman wilde onge-
iwenschte gasten, zooals plakkers en on
beschaafde lieden, verwijderd houden uit
haar deftig bedoelde inrichting en deed
daartoe van bezoekers, die zij van een
hernieuwde begunstiging wilde afschrik
ken, dubbel tarief heffen wat voor de
gasten duur uitkwam, want het tarief
bij „Trianon" is toch nog al gepeperd.
Nu wilde echter het noodlot, dat het
personeel der firma de misschien on
duidelijk geformuleerde order zoodanig
uitvoerde, dat speciaal Joden of ten min
ste personen met een Joodsch type er
idoor getroffen werden.
Vandaar groot lawaai! Protesten in
het café, protesten in de krant, ja een
protestvergadering, die druk bezocht was
en besloot een gemengde commissie in
het leven te roepen, bestaande uit Joden
en niet-Joden, welke commissie een re
solutie zal opstellen en aan een volgende
vergadering voorleggen.
We geven den Joden groot gelijk, dat
zij onmiddellijk opkomen tegen onver
diende achteruitzetting. Plakkers en op
scheppers were de firma Ferwerda en
iTieman zoo streng zij 'wil; het rustige
publiek zal dit zelfs waardeeren.' Maar
met uitzonderingsmaatregelen tegen be
paalde categorieën van burgers blijve zij
ons van 't lijf, anders zou haar „Trianon"
ook wel eens een voorspel van onder
gang kunnen zijn.
De firma beseft dit, want reeds pu
bliceerde zij hedenochtend in de bladen
volgende verklaring:
De firma Ferwerda Tieman be
tuigt haar oprecht leedwezen over het
feit, dat zij door een ondoordachte or
der, waaraan nog door hare onder
geschikten de meest ongewenschte uit
breiding werd gegeven, naast anderen
in liet bijzonder hare Joodsche gasten
heeft gekrenkt.
Zij verklaart uitdrukkelijk, dat iedere
anti-semietische gezindheid haar vol
komen vreemd is, dat zij het gebeurde
ais een ernstige, door haar gemaakte
fout uitermate betreurt en haar perso
neel de meest strenge orders heeft ge
geven, waardoor correcte behandeling
harer bezoekers, zonder onderscheid,
voortaan vérzekerd zal zijn.
De firma Ferwerda Tieman biedt
aan ieder, die in hare lokalen eene
krenkende bejegening ondervond, hare
óprichte verontschuldigingen aan.
Voorts deelde de firma nog mede, dat
rij, ter restitutie van haar te veel be
taalde gelagen, f 100 ter beschikking van
het Ned. Israëlitisch armbestuur stelt.
De quaestie kan hiermede wel uit zijn.
De joodsche solidariteit behaalde een
snelle overwinning.
Als de Roomschen nu ook eens altijd
zoo solidair optraden, b.v. tegenover
café"s, die op hun leestafel de Roomsche
pers niet tot hun recht laten komen;
tegenover bladen, die de Katholieke Kerk
aanranden of door gemaskerde inzen
ders laten aanranden; tegenover boekhan
delaars, ,dië pornografische lectuur en
platen exposeeren wat zouden we dan
een kracht kunnen uitoefenen.
Men ziet: het terrein voor onze actie
Is breed genoeg, dus laten we ons spie
gelen aan de solidariteit van de Amster-
ÜamsChe Joden.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Terwijl de onderhandelingen nog
voortduren, naar het schijnt onder nog
niet verbroken wapenschorsing, blijven
'de Balkanmogendheden zich
tot verderen strijd toerusten.
Naar aan de „Lok. Anz." uit Konstan-
tinopel wordt geseind hebben cavalerie-
patrouilles die dezer dagen verkennings-
dienst deden verrassende berichten dien
aangaande overgebracht.
De Bulgaren, die, naar men meende,
'afgetrokken warén, zijn weer teruggeko
men en verzamelden zich in dc Tsjatald-
zja-Iinie bij Tsjiflikeui in vrij grooten
getale. Zi) voeren geschut M
schansen zich bijna b",lieH chijn^ dat
de Turksche kanonnen Hrt
7.ij de aankomst van het «^„delingen af-
den uitslag van de wen aanvaj over
rtaan": °De Truken hebben zich intus-
SCh£ ^a-kmVoeae:rnu met 7 <KW-
Tciataldzia-linie staan. lx\
stes voor de Tsj 7000 man ver_
zonden daar tot naar QaU
loren hebben. Het P buurt van
portschepen giste kruiser,
met TzOOO E^garen voor de Tsjata.d-
sja lime^ vredesonderhandelingen
Ta" gesprekke" mft invloedrijke perso-
',0ïurkiieza. vervolgens aansimtmgjge-
ken en verkrijgen ij beslo-
'Tg^tr^groo.n^dbeuj
zei aan de" c°^"^"de oiidcrliandrelin-
zei den correspondenh^dat
handelingen stellig - uitgeput is
e„S n^t1 aangèvnïd kan
als "afstand van Macedonië en overgave
VaLA^s!::UntvandeH,.DmlyMa,r
^ogf dat" df cholera' te' Konstantinopc.
schen Griekenland en Turkije feitelijk
al beklonken is. bericht
biKe».
Atlicne. Trouwens, het feit da' ustin-
gerf m^e hdpVwSst herder °p het
gendeeU Het idee van een
5 conferentie
j. definitieve beëindiging der
Hafkankwesties zou moeten worden over
gelaten begint hoe langer worfen
deï)eVOmoge0nndhedeu schijnen daarin de
echter 'standvastig bij haar eenmaal
gesproken .,m«ooJ^e« conferentie ge-
gram van te vore" bevatten dan de
hd^inroTdr erSi^g van den
niE7„Cdergel^dlied hebben we ook op
Oostenrijksche wijs al hoorenzing
S,ndenddekW^onor van Albanië
tUSSC"en Oostenrijk en Servië
De spanning in die zaak 1SE^'e'.
plotseling 'n^'1^a'eJrdTdoor Oostenrijk
heel andere toon wordt ctó VQOr
ben gemaakt, heeft inen bij herhaling de
veronderstelling kunnen vinden, dat het
Weensche kabinet zijn verlangens te
dien opzichte aan Servië te kennen had
gegeven op een wijze, die een antwoord
deed verwachten. Thans is uitgemaakt,
dat deze veronderstelling niet juist is,
maar dat het verloop van de wederzijd-
sche uitlatingen veeleer als volgt is ge
weest
De Servische regeering is begonnen,
door haar gezant der regeeiing van
Oostenrijk-Iiongarije de billijkheid van
hare eischen te bêtoogen. De rejjeering
te Weenen heeft daarop bij monde van
haren gezant te Belgrado geantwoord,zon
der in het minst wederom een antwoprd
van de Servische regeering te vragen. Er is
dus niet alleen geen sprake van het stellen
van een korten termijn aan Servië, maar
er is ook niets verontrustends in het uit
blijven van een antwoord van Servië.
De „Neue Wiener Tageblatt" weet
zelfs te melden dat het binnenrukken van
Servische troepen in Doeraszo geen ca
sus belli zou scheppen. Men ziet in een
paar dagen is er veel veranderd.
De Vorst van Albanië
is volgens de „Nowoie Wremja" ook al
gezonden.
Uit Brussel wordt n.l. aan dat blad
gemeld dat in de omgeving van prins
Victor Napoleon wordt beweerd, dat de
kroonpretendent der Bonapartisten veel
kans heeft om den troon te beklimmen
van den toekornstigen Albaneeschen
staat. De candidatuur zou een gunstig
onthaal hebben gevonden te Weenen,
waar de prins tijdens zijn laatste bezoek
aan keizer Frans Jozef, aller vriendschap
"WÜWT "VfifWo'ftftïï.
Een boezemvriend van Victor Napo-
zou er in geslaagd zijn de toestemming
van tsaar Ferdinand van Bulgarije te
verwerven.
Daar de prins aan het Italiaansche
koningshuis nauw verwant is, kan men
verwachten, dat hij van die zijde geene
tegenkanting zal ontmoeten. Tenslotte
verklaarde minister Poincaré, dat de
Transche regeering onder eenige voor
waarden, bereid zou zijn de candidatuur
te steunen.
Prins en prinses Napoleon (prinses
Clementine van België) zijn van Lon
den, waar zij eenigen tijd vertoefd heb
ben, naar Italië gereisd.
De mobilisatiegeruchten
van Frankrijk worden nu in een Havas-
nota toegeschrevenn aan een dwaling van
een gendarmerie-officier: De chef der
grens-brigade te Harauconit, Blion, had
tegen twaalf uur gisternacht een tele
gram ontvangen dat hij, in slaapdron
kenheid of door andere reden verkeerd
begreep en er uit las dat tot algemeene
mobilisatie besloten was. Onmiddellijk
ging Blion te werk ingevolge de voor
schriften van het telegram en de alge
meene mobilisatie werd in zeven ge
meenten openbaar gemaakt. Onmiddel
lijk werden de bij de mobilisatie in aan
merking komende mannen door de zor
gen der burgervaders gewekt door trom
geroffel. Zij maakten zich gereed om
naar de hun aangewezen posten te
vertrekken. De eersten kwamen om ze
ven uur in den ochtend te Nancy en Lu-
neville aan.
Op dat oogenblik merkte men de ver
gissing die men begaan had. De kapitein
van de gendarmerie van Luneville be
gaf zich naar Haraucourt en nam Bli
on in hechtenis. Deze protesteerde, zeg
gende dat het telegram zeer uitvoerig
en in allen vorm gesteld was. Er is nu
naar het gebeurde een onderzoek inge
steld.
GEMENGD
Gister is wederom tot voorzit
ter van den Duitschen Rijksdag
gekozen de vrijzinnige dr. Kampf, die
dat reeds was, doch wegens onregelma
tigheid bij zijn verkiezing ontslag had
moeten nemen als lid van den Rijksdag
en onlangs weer herkozen is.
Het Franschl -Spaanse he ver
drag is gistermiddag om 4.40 geteekend.
Volgens de Londensche „Press As
sociation" doet de City-politie thans een
onderzoek naar de geheimzinnige ver
dwijning van twee koffers, een
waarde van 10.000 pd. st. bevattende,
die behoorden bij een geldzending van
200.000 p. st. van de Bank van Engeland
naar Alexandrië, via Bremen en Triëst.
Op liet vasteland werd ontdekt, dat twee
van de veertig koffers, die het bedrag
bevatten en elk 5.000 pd, st. moesten
inhouden, met lood waren gevuld. Een
ander bericht meldt dat eerst in Alexan
drië het geval ontdekt werd. De zegels
waren toen oogenschijnlijk ongeschon
den.
Bij de presidentsverkiezing
in Amerika zijn volgens een pas ver
schenen statistiek de volgende aantallen
stemmen uitgebracht: Wilson behaalde
6.157.000 stemmen, Roosevelt 3.928.000
Taft 3.376.000 en Davis 674.000.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd bij het 4e
reg. infanterie tot reserve-2e-luitenantde
vaandrigs L. G. Tijs, C. Krijn, J. J.
Valkenburg, M. G. Fabius, G. C. B. van
der Feen de Lille, Q. de Bruyn, G. Steens-
ma, A. C. M. van Dolder, F. L. Visser,
J. H. Senff, R. Alers, G. A. v. d. Schalk,
F. H. Görlitz, W. Zeeuw, C. Blanken en
W. P. J. baron van Hemert tot Dingshof,
allen van het korps, en de vaandrig C. M.
Bogert, van het 9e reg.
is benoemd bij het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht, tot
officier van gezondheid 2e kl., de burger-
geneeskundige (arts) T. K. Fortuin;
is benoemd tot directeur van het post
kantoor te Vorden P. Hatterman, thans
te Eibergentot idem te Millingen J.Vier-
hout, thans commies der posterijen en
telegraphie 2e kl.
De Middenstands-enquête.
Zooals wij gisteren mededeelden, heeft
de Staatscommissie voor den Midden
stand hare werkzaamheden opgeschort" tot
de verschijning van het rapport der Com
missie voor de Middenstandsenquête en
heeft laatstgenoemde commissie met de
opstelling van het eindverslag een aan
vang gemaakt.
Naar het „Hbld." verneemt, is een
der conclusies van genoemde commissie
deze, dat over het algemeen de boek
houding bij den middenstand zeer veel
te wenschen laat. Of er wordt in het
geheel geen boek gehouden, öf die boek
houding is nog zeer gebrekkig. Wanneer
er geklaagd wordt over den ongunstigen
-toestand, waarin zich de middenstand be
vindt, dan is dit, naar de meening der
commissie, grootendeels aan het verwaar-
loozen der boekhouding toe te schrijven.
Het nieuw 5-gulden stuk.
Naar de „N. Gron. Ct." verneemt,
wordt a.s. Vrijdag of Zaterdag voor
f25.000 aan nieuwe 5gld. goudstukken
in de stad Groningen in circulatie ge
bracht. Het ligt in de bedoeling van de
regeering om voor ongeveer f5.000.000
aan deze goudstukken in omloop te
brengen.
Het tijdstip van circulatie is zoo ge
kozen, dat de salarissen der rijksambte
naren met den ten Dec. met deze nieuwe
muntstukken kunnen uitbetaald worden.
Bakkersnachtarbeid.
Het Nationaal Comité voor afschaffing
van den nachtarbeid in het bakkersbedrijf
heeft gistermiddag te Amsterdam voor
het laatst vergaderd. De secretaris deed
voorlezing van verschillende brieven van
patroons, die hun steun toezeggen aan de
nieuw op te richten vereeniging. Men
denkt omstreeks half Januari te Utrecht
een vergadering te houden, waar tot
defjnitieve oprichting van de nieuwe ver
eeniging zal worden besloten.
KORTE KRONIEK.
Gistermorgen is te Haarlem plotse
ling overleden het gemeenteraadslid mr.
Joh. Spoor. Hij werd dood 'gevonden
in het bed.
De gemeenteraadsvergadering, die juist
gistermorgen zou worden gehouden en
waarbij de nieuwe burgemeester voor het
eerst de leiding zou hebben, werd ten
teeken van rouw opgeheven, nadat de
voorzitter eenige woorden van waardee
ring aan de nagedachtenis van den over
ledene had gewijd.
Deze treurige taak was de eerste van
den burgemeester, die hij verrichtte in
een openbare raadsvergadering.
LEIDEN, 28 November.
Het nieuwe St. Barbara altaar in de
St. Petruskerk.
Toen wij eergisteren een beschrijving
opnamen van de verbouwing der St.Petrus-
kerk, hebben wij met opzet bjjzoncjerheden
over het nieuwe altaar achterweg
aten, teneinde op dit kunstwè ^.ader
m een apart stuk terug te kunnen komeL
zitten ee" e'Se" altaar 'e mogfnTL
rogdenk;„eTa„VOdrheérhl°',S-ddr,t
wen vol tachtig oentïn?kefdege^fe eo^
■edere roomsche vereeniging1 trots
op haar eigen altaar in Qods huis Do
edele wedijver uit die vrome Men
om den Koning des Hemels een waar'
<bge womng te bereiden, hij bestaat
De Haarlemsche beeldhouwer I P
msachillendeV?r kuns'werkln in
\erscnuiende kerken van liet land
ook ditmaal het ontwerTe-Wak? en
a.ch met de uitvoering Masl
Het altaar is 5.40 M. hoog en 3 M
ffeheei °"tw0rpen in renaissance-stij! en
vaaiëhgd ve"
Door een artistieke combinatie dezen
voorname pracht bekoort
on J'6* ,m'dden van de alHartombe ia
op een plaat van zacht geel-getint cal
cata-marmer den „aam der Broëdcr
Sëd töt i0tedersc!,ap van den Goede*
rT>d tot Dfems der geloovige zielen in
het vagevuur Opgericht Ifi FeTrëari
aangebracht. De paneeleu ter
«"SHI 7 Z'jn Va" geaderd-roodachtig
bh Sylvester-mariner en van grauwach.
g grijs comblancien-marmer On de
buitenste pilasters zijn verguM Uhetak-
ken gegraveerd, terwijl op de pdaëtos
aan de binnenzijde koperen filanders in
el TUI f0" Z')n aangebracht. Plint
en dekblad zijn van gepolijst petit-gra-
Op de van Caen-steen met calcata
marmer afgedekte kaarsenbanken l" s
men opgewerkte letters de bede tot
pro nobfs -' 3: "SanCfa Barbarat ora
De piëdestal in het midden van liet
het kn, he"7d VO°r de Plaatsing van
het kruisbeeld, is in aansluiting met de
kaarsenbanken van Caen-steen De em!
blemen van het Allerh. Sacrament (ke?k
sërë'nhim" korenha|men) omgeven door
rHiefbewerkipg'h'e^front wonderschoone
hetDeJ7rneeier der beide «'abels, die
et groote relief dragen, zijn ingevuld
■net loopend renaissance-ornament ook
marmer °m afdeW<ing van calcata-
r„ Aan, be* groote relief, waarvan wij een
reproductie in ons Zondagsblad hopen
p te nemen, heeft de ontwerper al ziin
zorgen besteed. Het stelt de H Barbara
Je patrones van den zaligen dood, voo^
met toren, zwaard, kelk en palmtak On
den achtergrond heeft de kunstenaar heë
verheven doel der Broederschap van den
Se.17 Pr1 Willen verzinnebeelden
va de zMbeStHaat U' "et te hu'P komën
van de zielen der overleden geloovigen
teneinde zoodoende voor zich zeiven van
verwervem"3 ff°cde" dood 'e
Hij koos daarvoor uit de voorstellino,
van het vagevuur, waarin de arme af^
1,1 e* P'jnlijk verwrongen 7e-
laatstrekken de gevouwen handen smee-
kend omhoog heffen, ons vragend hen
door onze gebeden uit dit verschrikke
I.jk oord te bevrijden. God ve
gebed, want ziet, Hij zendt Zijne
gelen oin de geloovige zielen op te ne
men naar de schoone hemelen, door de
Zoowel de opvatting als de uitvoering
wiëtTn' ÜëefT°" gelu,kklg- De he<-T Maa?
wist in de figuren veel teekening te leg-
gen en maakte vooral werk van de
gelaatsi"tdrukkinge". Hij is hierin dan
ook bijzonder gesbaagd.
De omlijsting van het relief wordt
geaP™d door vier pilasters, waarvan de
™reue|dS<Ph Va" St' fylvester marmer met
vergu de bassementen en kapiteelen. De
kroonlijst is vveer geheel van Caen-steen
met verguld loopend ornament, waarbo-
