BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang,
No. 951.
2)e Scicbctie Qowtm\Jc
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/« cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
23
November
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Een verblijdende gebeurtenis.
Zooals onder „Binnenland" wordt me
degedeeld is te Utrecht tot stand ge
komen een vereeniging van voorstan
ders der nieuwe Tarief wet.
Een verblijdende gebeurtenis. 'tWerd
hoog tijd, dat tegenover de actie t e-
lg e n de tariefwet, door het anti-tarief-
.wet-comité ook eens krachtig werd aan
gepakt de actie ten voordeele van
de tariefwet, door een soortgelijk co
mité.
Te verblijdender is deze gebeurtenis,
omdat, zooals men kan zien, in dit co mi
tt^ zitting hebben genomen, naast be
kwame theoretici, mannen, die door hun
zaken bij de al of niet totstandkoming
van de nieuwe tariefwet ten zeerste zijn
[geïnteresseerd. Daarin toch ligt 'n spre
kend getuigenis, dat, ondanks alle ge
schreeuw, er nog velen zijn, die de nieu
we tariefwet beschouwen als een zegen
voor de industrie en voor den handel.
'tWare immers een dwaasheid, zoo de-
jgenen, die zelf bij de industrie en bij
den handel zijn geïnteresseerd, pro
paganda gingen maken-voor een wet, die
huns inziens ten jiadeele strekt van in
dustrie en handel. 'tWare een dwaas
heid, ook als al die leden van dat co
mité menschen waren van rechts. De
bescherming is toch volstrekt niet een
beginsel van rechts, zooals de vrij
handel een beginsel is van links.
iMen zou uil overtuiging (met het oog
op de practijk, niet uit beginsel), te
gen bescherming kunnen zijn, zonder dat
men daardoor tegen de rechtsche begin
selen inging.
Maar er is meer: de personen
die deel uitmaken van dit comité
zijn niet allen van rechts. Dit drukt
nog dieper het stempel van onpartijdig
heid op het pro-tariefwet-comité.
iVioge het dit comité gelukken, den
Idikken korst van laster en leugen, waar
mede de tariefwet van minister Kolk
man is bedekt, te verbreken.
Ommen
In de Chr. Hist. Nederlander van
Cistcrr.vond lezen wij
Naar onze meening wij wachten
intusschen het advies van het Hoofd
bestuur af behooren onze kiezers
niet mr. Bichon, maar mr. van der
Vegte te stemmen.
Dit advies grondt het blad hierop,
'dat een gemaakte afspraak moet
blijven gelden, en men in de districten
'die zich bij de Chr.-Hist. Unie hebben
'aangesloten, geen candidaat moet steu
nen, wiens politiek indruischt tegen die
'der coalitie, waarin de Chr.-Hist. Unie
ook een plaats inneemt.
En dat de politiek van den heer Bi
chon in strijd is met die der coalitie
partijen, waaruit het huidige kabinet is
ontstaan, zegt het blad verder:
Als men nu 'n tarief als 'tnu voor
gestelde „protectionistisch" noemt, om
dan tegen dien fiscalen maatregel
te stemmen, gaat men vierkant in tegen
de financieele politiek van het Kabi
net en schijnt ons, or men het wil er
kennen of niet, deze candidatuur tegen
het huidige kabinet gericht.
Wij zijn nieuwsgierig hoe de Neder
lander, als het Hoofdbestuur een an
der advies mocht geven, dit zou weten
goed te praten en zijn eigen logische re-
ideneering zou weten te verdonkere
manen.
Treurig- of grappig.
Men hoort of leest dikwijls oordeel
vellingen, zoo dom en tegelijk getui
gend van zulk een arrogantie, dat men
waarlijk niet weet of men ze treurig of
grappig moet vinden.
Een staaltje van zulk een „wetenschap-
kelijkheid" troffen we dezer dagen aan
in de deftige oud-liberale „Nieuwe Cou
rant" onder de rubriek „Nieuwe uit
gaven."
Daar wordt een boek gerecenseerd,
waarin o.a. gesproken wordt over een
öochter uit e$n gemengd huwelijk, en
dan lezen wij:
De moeder van dit meisje (die pro
testant was) was radeloos Haar doch
ter wilde daarom in een klooster gaan,
omdat haar moeder, die buitengewoon
vrijzinnig was, bij haar dood (vol
gens katholieke opvatting)...
voor iedereen verloren zou zijn.
Het door ons gespatieerde is blijk
baar een toelichting van den recensent.
Men moet eerbied hebben voor zulk
een kennis van zaken„Volgens Katho
lieke opvatting" is de moeder, die „bui
tengewoon vrijzinnig" was, bij haar dood
„voor iedereen" verloren.
£Wat 'n nonsensMen moest eens in
een deftige courant, als de „Nieuwe
Courant" wil zijn, zulk een averecht-
sche verklaring geven van een of anderen
godsdienst in de binnenlanden van Afri
ka Uit naam der wetenschap zou daar
tegen en met recht geprotesteerd
worden.
;t Fraaiste komt echter nog! 't Luidt
aan 't slot van de rencensie
Ook om de tendenz, is dit boeien
de, zeer vlot geschreven boek, met zijn
gevoelige karakterbeschrijvingen en
gemakkelijke dialogen als een leer
zaam goed boek aan te bevelen.
Aan te bevelen om de tendenz
natuurlijk, de Katholieke Kerk wordt er
nu juist niet in verdedigd.
Aan te bevelen als een „leerzaam"
boek„bedwingt uw lachen, vrien
den."
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Turken zijn verbaasd, aldus seinen
de correspondenten der Engelsche bla
den te Konstantinopel, dat plotseling
zich
de Bulgaren teruggetrokken
hebben van de Tsjataldsja-linie. Naar de
verklaring wordt gegist. De corr. van
de „Daily Chron." geeft deze reden: de
Bulgaren hadden slechts veld- en geen
belegeringsgeschut. Nu wordt er ge
meld dat zij hun sterkste belegeringsge
schut naar het krijgsterrein heen voeren.
Dit is reeds de zooveelste maal dat dit
gemeld werd, waarschijnlijk heeft het
transport door de drassigheid van den
bodem veel vertraging.
Een ander zoekt de reden in de angst
voor de cholera die reeds sjx>radisch on-
gder de Bulgaren voorkomt. Misschien is
het ook wel een taktische terugtocht om
de Turken weer iets verder weg te lok
ken waardoor de actie die de Grieken
naar gemeld wordt, op het oog hebben,
beter zou kunnen gelukken. Uit Kon
stantinopel toch wordt aan de Berliner
Zeitung am Mittag geseind: Dertigdui
zend man Griekscne troepen zijn naar de
haven van Katherini (aan de golf van
Saloniki) gerukt, vanwaar zij op 50
transportschepen naar de golf van Saros
(aan den westkant van het schireiland
van Gillapoli) zullen vertrekken.
Door een aanval op de Dardanellen
kan dan de Zee van Marmora voor de
Grieksche vloot vrijgemaakt worden en
tevens de Turksche schepen, die het nu
den Bulgaren zoo lastig maken, gedwon
gen worden zich naar de JZ.ee van Mar
mora samen te trekken. Misschien is dit
een poging der verbondenen om den
Turk gevoeliger te maken voor
onderhandelingen
over den vrede, voorafgegaan door een
wapenstilstand, die nu geweigerd is. In
Bulgaarsche regceringskringen bewaart
men het stilzwijgen over de weigering
van Turkije om de voorwaarden voor den
wapenstilstand, door de geallieerden ge
steld, aan te nemen. In de openbare
meening vallen twee hoofdstroomingen
waar te nemen. Eenerzijds zegt men, dat
het antwoord der geallieerden geenszins
het karakter had van een ultimatum eu
dat dus nog nieuwe besprekingen op
den grondslag van tegenvoorstellen, die
Turkije zou kunnen doen, mogelijjk zijn.
Anderzijds is men van meening, dat
het mislukken van de onderhandelingen
over een wapenstilstand niet insluit, dat
alle pogingen ten gunste van het sluiten
van vrede moeten worden opgegeven.
Men acht het bovendien nog mogelijk,
dat eventueel, door de tusschenkomst van
derden, onmiddellijk weder besprekingen
worden aangeknoopt omtrent het sluiten
^an vrede, zonder officiee'.e staking der
vijandelijkheden.
Wat den intocht in Konstantinopel be
treft, ingeval de Bulgaren ook verder
succesmochten hebben, wordt gemeld,
dat deze, wegens de uitbreiding van de
cholera onder de Turken, daarover thans
geheel anders denken dan vroeger.
Een later bericht wijst erop, dat Bul-
gareij wel geneigd is om de onderhande
lingen voort te zciteii. Danef, de presi
dent der Sjobranje, generaal Sa\vo| en
generaal Fiütsjef, die namens Bulgarije
zullen onderhandelen over een wapenstil
stand, zullen zich ten spoedigste naar
Tsjataldja begeven, om daar besprekingen
te voeren met deTurksche gedelegeerden.
Xsjaprachikof, secretaris van het poli
tiek kabinet van den koning, en Stanciof,
legatieraad, werkzaam aan het ministerie
van buitenlandsche zaken, zijn aan de
Bulgaarsche missie toegevoegd als secre
tarissen.
De Serviers
hebben den uit Monastir verdreven vij
and nu geheel uiteengeslagen. De Turk
sche troepen, van zeven tot tien bataljons
sterk, met tien kanonnen terugtrekkend
op Fiorina, zijn door de Servische cava
lerie achterhaald bij Medzjeli. Na een
kort gevecht werden de Turken uiteen
gejaagd; zij lieten kanonnen, wapens en
schietvoorraad in den steek. De Servische
cavalerie zette den tocht naar Fiorina
voort en bereikte het. Kort daarna daag
den Grieksche troepen op. Dc aanvoerder
der Serviërs gaf hun toen de stad over.
Vliegende kolonnes gaan voort de om
streken van Monastir te doorkruisen om
die vanTurksche vluchtelingen te zuiveren.
Wat aangaat de eventueele bezetting
van Doerazzo heeft de Berlijusclie corres
pondent der „Neue Freie Presse", naar
hij zegt uit diplomatieke bron, vernomen,
dat tusschen de mogendheden reeds be-
sprekirjen hebben plaats gevonden, wat
geschieden moet als de Serviërs Doerazzo
zouden bezetten, wat niet onmogelijk
dezer dagen zal geschieden. Men is voor-
loopig overeengekomen tegen deze bezet
ting niets te ondernemen. De Serviërs
zijn reeds door alle mogendheden, zoowel
van het drievoudig verbond als van het
triple entente,- eiuvcV ingelicht, dat ëeft
bezetting van een "haven aan de Adria-
tische Zee als een definitieve daad be
schouwd zal worden. Het is onder deze
omstandigheden niet te verwachten, dat
Oostenrijk het bezetten van Doerazzo
met militaire maatregelen beantwoorden
zou.
Militaire maatregelen
schijnen echter overal aan de orde van
den dag te zijn. Aan de „National Zei
tung" wordt uit Weenen geseind: Naar
hier van betrouwbare zijde medegedeeld
wordt, is het eerste, tiende en elfde
legerkorps reeds gemobiliseerd. Hun
taak is het beveiligen van de Oosten-
rijksch- Russische grens. Tegelijkertijd
duurde de inscheping van de Óosten-
rijk-Hongaarsche troepen te Pola, Fiume
en Triest voort.
Uit Weenen wordt aan het Berliner
Tageblatt geseind: Oostenrijk-Hongarije
treft niet alleen in het Zuiden, maar
ook in het Noorden aan de Russische
grens militaire toebereidselen. Uit deze
maatregelen kan men vrees zien, die in
regeeringskringen gekoesterd wordt. De
militaire maatregelen in Gallicië wor
den genomen, omdat de Russische regee
ring aan de Zuid-westelijke grens van
het rijk troepen samentrekt. Hierover
heeft men volstrekt betrouwbare inlich
tingen Tegelijk zijn er teekenen, dat de
hardnekkige houding van Servië ver
klaard moet worden uit den steun, die
de regeering te Belgrado bij Rusland
vindt. Men meent, dat zij tot haar uitda
gende houding, zoo al niet officieel,
dan toch door invloedrijke Russische
kringen aangemoedigd wordt.
Ook uit Duitschland verneemt de
„Nat. Ztg." komen verontrustende be
richten. „In financieele kringen, zoo
meldt het blad, beweert men, dat het
gebrek aan goederenwagens, dat in de
industrie-districten op te merken valt,
toegeschreven moet worden aan het feit
dat vele duizenden wagens voor militaire
doeleinden in de oostelijke provincies
van het rijk zijn gerequireerd. Verden
weet men, dat in Rusland sedert twee
weken troepentransporten op groote
schaal naar de zuidelijke en westelijke
grenzen plaats vinden."
De Duitsche begrootitrg
voor 1913 is ingediend welke sluit in
inkomsten en uitgaven inet een bedrag
van 3049 millioen Mk., zijnde 191 mil-
lioen meer dan het vorige jaar.
Voor schulddelging zullen in het ge
heel 82 millioen worden besteed (in het
vorige jaar 79 millioen.)
De rijksschuld wordt ten gevolge van
de begrooting voor 1913, verhoogd met
331/2 millioen en zal dus stijgen tot
5269 millioen.
Voor aanleg en inrichting van ver
sterking zullen 12,7 millioen worden
besteed (16,7 millioen in het vorige
jaar.)
Voor het rijksleger wordt gevraagd
een som van 726,8 millioen (38 mil
lioen meer dan het vorige jaar) voor
uitgaven voor één maal 160,8 millioen
(18 millioen meer dan h. v. j.).
Op de legerbegrooting voor 1913 zijn
sommen uitgetrokken voor de oprich
ting van 93 nieuwe machine-geweer
compagnieën, en van één cavalerie-re-
giment.
De vaste uitgaven voor de marine
worden geraamd op 192,2 miilioen (16,1
mill, meer d. h. v. j.) de uitgaven voor
één maal op 228,7 millioen (21,5 mill,
meer).
Met de thans in aanbouw zijnde sche
pen zal het aantal der bij de vlootwet
bepaalde schepen op twee linieschepen
en drie kleine kruisers na, bereikt zijn.
De bemanning, van dekofficieren en
lager, wordt uitgebreid met 6125 kop
pen
Voor onderzeeërs worden evenals het
vorige jaar 20 millioen uitgetrokken.
GEMENGD
De Boekarestsche correspondent van
de „Daily Telegraph" verneemt, dat
Roemenië's verlangens aan Oos
tenrijk zijn meegedeeld. Zij omvatten een
wijziging van de grens van Dobroedzja
ten bate van Roemenië, de concessie
van een spoorweg tusschen de Donau eri
de Adriatische Zee en, in geval Albanië
zelfstandig wordt, dat de heele streek
tusschen Monastir en Ochrida, bewoond
door Koetso-Walachen, tot dat Albanië
zal behooren.
Te St. Petersburg is bericht ont
vangen uit Kiasjta in Russisch Jrans-
Baikalië^—""dat een- regiment-Russische
kozakken uit Oerga op weg is gegaan
naar Binnen-Mongolië, om daar de
belangen van Russische onderdanen te
behartigen.
Aan boord van het te Odessa aan
gekomen stoomschip Bosuiare is een
c h o 1 e r a-geval geconstateerd. Kort na
de aankomst van het schip stierf de man.
Koninklijke besluiten. -
Bij Kon. besluit zijn bevorderd tot
kapitein ter zee de kapt.-luits. ter zee
S. P. l'Honoré Naber, J. H. van Leent
en A. J. van Stockum;
is N. Pinto da Silva Salla erkend en
toegelaten als consul-generaal van Brazilië
te Rotterdam voor Nederland.
Een toespraak van H.M. de Koningin.
De leden van de ambulance naar
Turkije en Bulgarije en van de aanvul
ling, welke naar Griekenland gaat, zijn
gistermiddag in het Pageshuis aan het
Lange Voorhout te 's Gravenhage in
dienst gesteld.
De leden begaven zich hierna naar het
Paleis aan het Noordeinde, waar H. M.
de Koningin hen ontboden had.
Daar werden zij vereenigd in de Indi
sche zaal, waar de Koningin weldra in
hun midden verscheen. H. M. liet zich
ieder van de leden door generaal de
Waal voorstellen.
De Koningin richtte tot hen de vol
gende woorden:
Het is mij eene behoefte het vertrek
kende personeel van de ambulance van
het Nederl. Roode Kruis persoonlijk de
verzekering te geven van mijne groote
waardeering en belangstelling voor het
verheven doel, waaraan het zijne alge-
heele toewijding en beste krachten geven
wil, tevens voeg ik hieraan toe mijne
goede wenschen voor ieder hunner op
hun tocht. 1
Moogt gij, waar u straks ecne taak
wacht, welke gij onder moeilijke omstan
digheden en bezwaren zult moeten ver
vullen, immer uw steun vinden bij God
en in de overtuiging, dat in het vader
land de harten warm kloppen voor de
wakkere, zelfopofferende landgenooten
die hun haardsteden verlaten om het leed
der slachtoffers van den oorlog te helpen
verzachten.
Ik geloof, dat ik u niets schooners
kan toewenschen, dan dat God u krach
ten geve naar evenredigheid van de taak,
die u daarginds wacht, en u en uw
arbeid van naastenliefde zegene.
H. M. ging daarna den kring der aan
wezigen nog eens rond en richtte tot
ieder hunner nog afzonderlijk een woord
van afscheid.
Pro-tariefwet-comité.
Vao eene Donderdagmiddag in het Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen te
Utrecht gehouden vergadering van voor
standers eener herziening van onsTarief
in meer beschermenden zin wordt het
volgende verslag gezonden:
Allen oordeelden, dat de aanhangige
Tariefwet ten zeerste de economische
ontwikkeling van ons vaderland zou kun
nen bevorderen. De totstandkoming van
dat ontwerp achtten zij dan ook in het
algemeen belang. Besloten werd een
comité te vormen, dat de actie ten gunste
van de Tariefwet zou kunnen leiden.
Dit comité heeft geen politiek karakter.
Het wil allen vereenigen, die van
welke staatkundige beginselen ook
oordeelen, dat meerdere bescherming van
onze nijverheid aanbeveling verdient.
Het comité bestaat uit de heeren: HL
W. E. Struve, oud-directeur der Rijks
verzekeringsbank, 's Gravenhage, voorzit
ter; J. B. v. Bork, fabrikant, Gilze-Rijen,
2e voorzitter; H. M. J. BJomjous, fabri
kant, Tilburg, secretarisP. Leeuwen
berg, directeur der rijwielen- en autorao-
bielenfabriek Simplex, Amsterdam, pen
ningmeester; L. baron van Voorst tot
Voorst, Twello, K. Meisna^ Sneek, be
stuursleden; C. Bressers, lid van GetÜ,
Staten van N.-Brabant, fabrikant te Don
gen; H. Baekers, fabrikant, Eindhoven;
J. Th. Cuypers, architekt, Amsterdam,;
P. P. H. M. Dobbelman, zeepfabrikant,
Nijmegen; A. Dingemanse,Utrecht; H. G.
K. F. Diepen, fabrikant, Tilburg; Rudolf
J. A. Diepen, fabrikant, Tilburg; Joh.
Eras, firma H. Eras en Zn., Tilburg;
W. Hovy, voorzitter der Patroonsvereeni-
ging Boaz, Amsterdam; P. J. v. Hoeken,
lid der firma Gebrs. v. Hoeken, hout
handelaar, Leiden L. J. ten Horn, direc
teur der N. V. Ned. Kinderwagenfabriek
v.h. v. Roosendaal en Co., Nijmegen;
K. Hoogeveen, notaris, Dordrecht; P. Wj,
de Jong, fabrikant, Tilburg; Jos. Jacob-
son, oud-lid van de Kamer van Koop
handel te Rotterdam; E. W. Klijberg
Pernot, lid van de Kamer van Koop
handel te Waalwijk; J. B. M. Merkel-
bach van Embhuizen, Breda; J. J. Pen-
nock Jr., rijtuigfabrikant, 'sGravenhage;
Chr. Pleines, zeepfabrikant, Zeist; Jacq.
van Riel, lid van de Kamer van Koop
handel, Waalwijk; mr. A. v. Rijckevorsel,
voorzitter van den Raad van Beroep (on
gevallenverzekering), 's .Hertogenbosch
B. T. C. Straeter, fabrikant, Tilburg;
N. Sluis, oud-lid der Tweede Kamer,
zaadhandelaar, Enkhuizen; jhr. mr. Th.
Smits van Oyen, lid der Ged. Staten
van N.-Brabant, Eindhoven; L. Swage-
makers, firma S\vagemakers-Bogaerts,Til-
burg; jhr. mr. J. Stoop van Strijen
's GravenhageFrans Smulders,Utrecht;
W. Swagerman, orgelfabrikant, 's Graven
hage; J. Tenvinclt, steenfabrikant, Nij
megen; J. Bl Timmermans Wz., lid der
Prov. Staten van N.-Brabant, voorzitter
der Kamer van Koophandel, Waalwijk;
J. de Vlam, firma v. d. Putt en deVlam,
Eindhoven; H. Ch. Vegtel, lid van Ge<L
Staten van Z.-Holland, 's Gravenhage; H.
Verhcijen, fabrikant, Dongen; E. Ver-
viers, LeidenP. Wielenga, secr. NederL
Patroonsvereeniging Boaz, AssenP. A,
Zuur, Rotterdam, allen leden.
Vele anderen zegden steun en mede
werking, alsmede toetreding tot het co
mité toe.
Het bureau van het comité is geves
tigd: Korte Houtstraat 17, 's Gravenhage.
De actie van de sigarenmakers.
Men meldt uit 's Hertogenbosch
Dc Bossche fabrikanten vergaderden
opnieuw met de besturen der drie werk
liedenorganisaties (de Christelijke was af
wezig), teneinde de op 20 dezer gestelde
nieuwe loonregeling nogmaals te be
spreken.
Hierbij bleek, dat het vast personeel
niet tevreden was, omreden voor deze
categorie van werklieden geen verhoo
ging van loon door de patroons was
voorgesteld, zoodat dit personeel geen
zekerheid omtrent de loonsverhooging
verkrijgt.
De fabrikanten zagen de onbillijkheid
hiervan zelf in en gaven toezegging dit
punt in ernstige overweging te zullen
nemen.
De besturen en leden der werklieden
organisaties zullen nu in een spoed-
eischende vergadering opnieuw beraad
slagen of zij de staking zullen voort
zetten, en van hun besluit hedenavond
aan de patroons kennis geven.
Onze nieuwe munten.
Naar het „Hbld." verneemt, zullen
onze nieuwe s tui verstuik jes, de hoekige
