Rö MA
Van Houten's
Cacao
Uit de Pers.
DE TWEE VRIENDEN.
Ingezonden Medeaeelingen.
'Tweede Blad, behoorende
fbij DeLeidsche Courant van
Woensdag 20 Nov. no. 948.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
De Indische begrooting.
Indië doorleeft een tijdperk van bloei.
Deze grondgedachte hebben de Indi
sche sprekers gisteren in hun financieele
beschouwingen over Insulinde uitge-
iwerkt, zich verheugend, dat na den ach
teruitgang weer teekenen van op
bloeiend leven vallen waar te nemen.
De Minister van Koloniën, die het
..eerst van alle andere Ministers zijn be-
[(grooting moet verdedigen, zal dan ook
r^niet voor een zware taak staan. Men is
dover 't algemeen met den loop van za
ken tevreden en stemt met de hoofdlij-
ünen van het Regeeringsbeleid in, ter-
'iwijl de zich voordoende punten van ver-
jfechil de heer de Meester critiseerde
tons optreden bij de Chineezenrelletjes
ï!te Soerabaja van meer ondergeschik
ten aard zijn.
Veel nieuws is er gisteren trouwens
l (niet te berde gebracht en heel wat oude
ilkost is opgestoofd en opgewarmd voor
gezet. Zoo hoorden wij den socialist
.{Vliegen voor de hoeveelste keer wel?
f>— het doel der socialistische koloniale
politiek uiteenzetten; zoo verdiepten de
heeren de Kanter, de Meester en Vlie-
jgen zich in de ook verleden jaar wijd
.ne breed besproken suibsidie-quaestie van
'het bijzonder onderwijs en maakten zij
ïzich bang, dat het christelijk onderwijs te
veel uit de Staatskas kon trekken. Dan
immers zou voor de liberalen de kans
op verkiezingsgelden uit Indië danig ver
minderen.
Maar wat bijzonders brachten zij niet
ïiaar voren en zij lieten zich slechts on-
t'der dit opzicht weer eens in hun kaart
ikijken, dat de igeheele linkerzijde even
onverdraagzaam is tegenover rechts en
,;even onbillijk staat tegenover onze wen-
ischen, ongeacht of het Holland of In
dië geldt.
Parlementair schandaal.
Het Centrum schrijft:
Wat de Linkerzijde in onze Tweede
Kamer de laatste weken te aanschouwen
heeft gegeven, mag o. i._gerust gequali-
ficeerd worden als parlementair schan
daal.
Niettegenstaande de behandeling van
het Invaliditeits-ontwerp door de Com-
missie met alle zorg was voorbereid,
heeft men toch in vijf weken, waar
in verscheidene avond-, om niet te zeg
gen nacht-vergaderingen, werden gehou
den zelfs geen 35 artikelen kunnen
afdoen, en zulks wegens de voortdu
rende obstructie der Linkerzijde, 't Is
schandelijk, allerschandelijkst
Het schijnt wel, alsof voor sommigen
de voorbereiding bestaan heeft in het
zich pcepareeren voor de obstructie.
jWant het zijn juist de Linksche leden
\Öer Commissie van Voorbereiding en bij
zitters (men denke slechts aan Patijn,
'Schaper, Duys), die uren, dagenlang ge
praat hebben, terwijl men toch van hen
'had mogen verwachten, dat zij na den
arbeid in de Commissie in het openbaar
de soberheid zouden betrachten.
Maar neen, men wilde blijkbaar ob
structie. 't Is schandelijk!
Voor Rechts zijn het pijnlijke weken
geweest: men stond machteloos tegen
in vji- zulke obstructie. Het Reglement
van Orde'gaat nu eenmaal nog van de
.veronderstelling uit, dat Kamerleden zijn
menschen van fatsoen, plichtsbesef en
goede trouw. Nu die onderstelling in
hare algemeenheid meer en meer blijkt
onjuist te wezen, past het Reglement
niet meer voor onzen tijd.
Rechts mag echter de voldoening sma
ken, zooveel mogelijk zijn plicht te
hebben gedaanmen bewaarde de kalm
te, en sprak zoo min mogelijk, hoeveel
moeite het zwijgen ook kostte.
FEUILLETON.
45)
De waanzin van den,oorlog greep hem
i&an.
Oorlog
Tegen wie?
Tegen zijn landgenoten
Tegen de ellendelingen, die alles zou
den dooden wat hij liefhad: zijn moeder,
die hij als een heilige uibad, zijn va-
,jder, die een onberispelijk leven achter
zich had en nooit anders dan goed had
gedaan, zijn zuster, een engel van deugfd'
,jen al zijn vrienden, de d'Achets, de Ké-
rouals en de Balaaés, met wie hij was
opgegroeid.
Zeker, zij waren schuldig, -omdat zij
jveibitterd waren door de gebeurtenis
sen, die een geheel andere orde van za-
Icen hadden ingevoerd zij waren, onivoor-
fcrichtig gew eestziji waren in opstand
gekomen tegen een wet, waaraan, zij zich
hadden moeten onderwerpenr
louqui er-Tin vil le zou geen moeite
hebber. om hun schuld aan te toon,en.
'Ma«tv het schavot
Moeten zuljce da,d$ii, .die vo.ortoornen,
Edoch, men zorge zooveel mogelijk
present te zijn.
Schandelijk was 'daarentegen 'de laat
ste weken het absenteïsme van Links:
's morgens bij den aanvang der zitting
soms 10 leden van Links, 's avonds 6, ja
Donderdagavond of juister in den
nacht van Donderdag op Vrijdag te
kwart vóór twee uur waren van Links
slechts 4, van rechts 43 leden aanwezig.
Als er maar door eenige langpraters
obstructie gevoerd wordt, is 't blijkbaar
goed. De andere Linksche heeren gaan
rustig naar bed, slapen uit, ofbe
reiden zich voor tot de begrooting.
Het verhaal loopt, dat het parlemen
tair schandaal bij de begrooting zal wor
den voortgezet, en ook dan opzettelijk
lang zal worden gepraat.
Moge ons volk op dat alles blijven
acht gevenhet kan dan later oordeelen.
Landarbeiders-organisatie.
Let hier eens op, zegt het Katho
lieke Volk.
In het „Volkv- van 6 Nov. jl. stond
het volgend bericht:
„In tegenstelling met den ouden
Landarbeidersbond, waarin geeri fut zit
en het volgens den secretaris van dien
bond en anderen een janboel is, kan
gemeld worden, dat onze Land- en
Zuivelarbeidersbond prachtig gedijt.
Het ledental steeg in het afgeloopen
boekjaar, 1 Oct. 1911—1 Oct. 1912,
van 870 op 2130, het aantal af dee
lingen van 48 op 76, terwijl thans het
aantal afdeelingen reeds 78 is en het
ledental de 2200 is overschreden. In
Zuid-Holland zijn 14 afdeelingen met
491 leden, allen in het laatste jaar toe
getreden.
De afdeelingen en leden waren op
1 October j.l. over het land als volgt
verdeeld:
Friesland 46 afd. en 909 leden.
Groningen 9 462
Overijssel 1 29
Drenthe 1 39
Gelderland 1 31
Utrecht 1 20
N.-Holland 1 146
Z.-Holland 14 486
plus eenige verspreide leden in an
dere provinciën.
Na 1 October werden nog opgericht
2 rfdeclingen met gezamenlijk 75 le
den en andere afdeelingen zijn nog in
voorbereiding.
Een tweetal werkliedenvereenigingen
overwegen verder om zich bij den
Land- en Zuivelarbeidersbond aan te
sluiten.
Men ziet, het gaat met den „mo
dernen" bond dus gestadig voor
waarts en het is niet onmogelijk, dat
het ledental in de a.s. wintermaanden
tot 3000 wordt opgevoerd.
Is 't nu duidelijk, dat het socialisme
ook dieper doordringt bij de landarbei
ders?
Weliswaar telt de „moderne" bond
nog geen enkele afdeeling in Noord-
Brabant, Limburg en Zeeland, maar niet
lang zal 't duren of ook in deze pro
vinciën zal 't socialisme hier of daar voe
ling krijgen met de landarbeiders.
Onze landarbeiders men kan er in
dit blad nog een artikel over lezen
leven over- 't algemeen, ondanks den
vooruitgang van den landbouw in de
laatste jaren, onder treurige toestanden.
Wel zijn hunne loonen wegens den trek
naar industrieele streken, en hierdoor ont
stane schaarste aan arbeidskrachten, (dus
onder den drang der omstandigheden),
hier en daar verhoogd, maar over 't al
gemeen voldoet het inkomen van een
landarbeidersknecht toch niet aan rede
lijke eischen. De patroon-landbouwer,
conservatief van aard, verliest te vee!
uit 't oog, dat de tijden zijn veranderd
en de levensbehoeften voor alle klassen
der samenleving gestegen. Zijn eigen ge
zin zou hem dit kunnen bewijzen, wan
neer hij het „knechten- en meidenvraag-
stuk" niet geheel op zichzelf beschouwde,
los van de levensverhoudingen in de te
genwoordige maatschappij.
Bij de landarbeiders heerscht ontevre
denheid. Dit wordt in elk geval door
iederen boer toegegeven. En ontevreden
heid heeft oorzaken. Dat staat ook vast.
Als men nu het ernstig streven om die
uit gehechtheid aan denkbeelden waar
in men is opgegroeid, gestraft worden
als misdaden
En dan, al zouden de manpen al schul
dig zijn, 'de vrouwen, de meisjes waren
onschuldig, maar die bloedhonden te
Parijs spaarden 'vrouw noch kind en,
lieten onschuldigen met schuldigen,
boeien.
Het gelaat van Jean De Trémazan nlain
een kalme uitdrukking aan, als dat van;
een man, die langen, tijd besluiteloos
is geweest, maar die nu tot een beslis
sing is 'gekomen, die den welg; welken,
hij te 'volgen heeft, duidelijk voor zicbl
ziet en dezen vastberaden tot het ein.de
toe wil volgen.
Alsof hij alleen was en tot zichzelf
sprak zegde hij:
't Is goed
Daarna wendde hij zich tot Gouray:
Geef mij eten en drinken^ mijn
goede Frangois, ik' heb voor vannacht
en morgen mijn krachten, wel noodig.
Dus gij wilt er heengaan
Ik zal er heengaan.
Gij aeedt beter bij ons te blijven.
Waarom
Als zij stervdn moeten, zult gij
het toch niet kunnen, beletten, al zijlt
gif te Parijs en gij zift de laatste, be
denk d,at wel. Wftt blijft er nta a nog
oorzaken te achterhalen en weg te ne
men, maar zoo krachtig mogelijk steunt,
dan alleen zal het socialisme een gift
plant, welig groeiende in den bodem der
ontevredenheid van het platteland kun
nen weren.
We willen maar zeggen: het wordt
hoog tijd, dat onze landarbeiders zich
vereenigen in katholieken geest.
Haast gewenscht.
Moest men het landsbelang niet hoo-
ger stellen, zoo zou men een stembus-
overwinning der linkerzijde haast wen-
schen, zegt het Huisgezin.
De heer Borgesius, wien de machts
belustheid naar het hoofd is gestegen,
praat *wei van vrijzinnige meerderheid,
maar dit is een droombeeld.
In het gunstigst geval wordt het een
linksche meerderheid.
En waarom zou men zoo'n meerder
heid haast wenschen?
Gm de schetterende vrijzinnigheid die
nu al de te behalen zegepraal met Se-
quah-fanfares bejubelt, aan het werk
te zien.
Eén van tweeën zal dan gebeuren.
Of de vrijzinnigheid gehoorzaamt de
bevelen van het socialistische hoofd
kwartier/ en verricht dan hand- en span
diensten voor het socialisme, óf zij ge
hoorzaamt die bevelen niet en is dan
machteloos.
Beantwoorden aan hetgeen zij toezegt,
houden hetgeen ze belooft, kan ze niet.
Een overwinning van het liebralisme,
zou juist de decadentie dezer politieke
partij in het helderste licht stellen.
Het is intusschen zeer wel mogelijk
dat de kiezers aan dit licht geen behoefte
hebben en volkomen tevreden zijn met
de proeven, door het minsterie-De Mees
ter op het politieke koord verricht.
De vrijzinnige scheerwinkel,
(met muziek).
Aldus het opschrift boven een artikel
in het Friesch Dagblad, waarin
nog eens wordt uiteengezet, hoe men
aan de linkerzijde bezig is de arbeiders
te bedotten, 't Geval loopt natuurlijk over
•de Staatspensioneering, waar alle drie
de vrijzinnige groepen voor zijn. Waar
moet voor dat Staatspensioen het geld
vandaan komen?
„Maar 'tgeld.... 'tgeld moet er komen!
Geen nood, is ons in allerlei toonaard
voorgezongen.
Haal het eenvoudig, w a a r 't zit.
In de brandkast van de rijke heeren.
Als die hun tonnen en millioenen laten
vererven, knijp ze dan. Verhoog hun
belastingbiljet. Maar laat er dié arme
sukkels van arbeiders buiten
Zoo is uit den treure gezongen.
En Roodhuyzen streek met een breed
gebaar over de zaal vol volk: 't Geld
komt terecht! Geld genoeg in Neder
land! Als ze verlegen waren, konden
ze bij hem komenhij wist de wegen en
middelen wel
Geld hier, geld daar, geld overal,
I k ,weet wel, waar 'k het halen zal."
Maar, zoo gaat het blad vöort, de
Staatslieden van links denken het hunne
over de grappen, waarmee menschen als
Roodhuyzen zichzelven en het publiek
vermaken. Men vroeg in de Kamer aan
den heer Patijn gedoodverfd als Mi
nister van Finantiën in het linksche Kabi
net, dat er nog niet is hoe hij dan
dacht aan het geld voor Staatspensio
neering te komen. En deze heer vertelde
den lieden wel opmerkelijke dingen
„Want wat zei de heer Patijn?
Als hij voor 'tgeld zorgen moest, zou
hij niet opzien tegen een algemeene
pensioenbelasting.
Dan zou hij van alle Nederlanders
tusschen 16 en 70 jaar, dus ook van
de arbeiders, dus ook van de
laagste loonen, vragen b.v. f 1.50
per jaar en voor man' en vrouw b.v.
f2.50 per jaar.
Daar kregen ze dan ouderdomspen
sioen voor. Als ze zeventig zijn. Als
ze dus, volgens Roodhuyzen, 'n „dooie"
zijn.
En dan zou de heer Patijn voor een
invaliditeits-pensioen nog eens apart
premie heffen
Van de arbeiders, wel te verstaan!
Ziedaar den politieken scheerwinkel.
Met zijn bij-den-neus-nemerij.
over? Niets. En wat kan een en,kel man
doen tegen zooveel vijanden,?
Het is waar.
Gouray hernam
Hier kunt ge hen wreken.
Hij gaf verklaring.
Alles was gereed.
Binnen een, paar dagen zou geheel
Bretagne in een l$amp van, opstandc-
lingen zijln herschapen,.
Het zou niet, zooals in de VeJildée,
een geregelde oorlog zijn, waarin het
leger de overhand hield, maar de guerilla
overal, kleine benden die verborgen, wa
ren in de rotskloven in, de boschjes, ach
ter heggen en in gjreppels en, die van
daar den vijand telkëns afbreuk deden
Jean luisterde eenigszins verstrooid en,
vroeg ten slotte:
Wie zal aanvoerder zijn
Gij, als ge wilt.
Neen, ik heb een andere taak te
vervullen, maar dat is om 't even, er
zijn dappere mannen, genoeg in Bre
tagne. Wij zullen later wel zien, eerst
ga ik naar Parijls.
Diat is dus vastbesloten?
Ja.
Jean leunde vriendschappelijk metzijh,
hand op den .schouder van Gouray.
Geef mij nu spoedig wat te eten,
want ik §t§rf yafl, hopgier, gn, wat te cjrin-
ENORM VERSCHIL
in Smaak, Kracht, Geur en Kleur
met alle andere goedkoope merken.
Bevoegde beoordeelaars vinden hierin
terug den smaak en geur, die goed gefa
briceerde cacao moet bezitten. Jt
Jalma wil de laagste loonen 'n dub
beltje laten betalen. Als premie. Schan
delijk! roept de vrijzinnigheid.
Patijn wil ze 't in centen laten be
talen. Eerst vijf centen voor de pensioen
belasting en straks vijf centen of meer
voor invaliditeit.
E!n nü 'is alles in orde.....
'Geen wonder, dat .Troelstra dadelijk
opvloog, en dat het „Volk" zei:Houdt
die vrijzinnigen in de gaten!
Ja, ze kunnen er wat van maken, die
heeren Links!
Premie.... gij moogt er vrijmoedig
op smalen,
Wij laten den arbeider belasting
betalen
STATEN-GENERAAL.
TM EEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 19 Nov. verv.)
Aan de orde is de Indische Be
groot i n g.
De heer de Meester (U.L.) vraagt,
waarom de kerstening van Indië met ge
weld moet geschieden. Denkt men dat de
hadji's zullen nalaten zich te verweren?
Reeds wordt gewezen op reactie tegen
de allerwege Christelijke actie. Duidelijk
is het, dat de bevolking zich verzet;
reeds zijn er uitingen, die erop wijzen,
dat men liever tot Boeda terug wil dan
Christen worden. Ernstig waarschuwt
spr. tegen het meer en meer opwekken
van fanatisme bij den licht ontvlambaren
Javaan juist thans, nu den Padischah
door den gehaten Christen misschien uit
Stamboel zal worden verdrevenZeker
is een aanschrijving aan de ambtenaren
en hunne echtgenootenom ter
Christelijke kerk te gaan ook in onzen
tijd ten eenenmale misplaatst.
DeheerVliegen (S.D.) verklaart,dat
dat het sociaal-democratisch standpunt
tegenover Indië zóó is, dat wij slechts
voorloopig moeten trachten, Indië te
behouden opdat het zelfstandig worde
en we er ons zoo spoedig mogelijk uit
kunnen terugtrekken. Het tegenwoor
dig toegepast stelsel evenwel ontneemt
de economische kracht aan Indië, het
put het land uit. De economische toe
stand van den Javaan is dan ook niet
zoo gunstig, als schijnt te blijken uit de
begrootingscijfers. De inlander betaalt
vaak 20 procent van zijn inkomen aan
belasting: de Europeaan slechts 7 pro
cent, en alleen deze is kapitalist. Is het
b.v. geen onzin dat van de tabaksmaat-
schappijen op Sumatra geen verpondin
gen worden geheven Van ernstige be
strijding van het opium, den geesel van
Indië is geen sprake.
Dè arbeidstoestanden in de mijnen zijn
ken, want ik smacht van dorst.
Gouray haalde het beste wat hij aan
eten en drinken, in huis had te voor
schijn en zette het op de tafel voor zijn
bezoeker, aan wien hij door oude ön
hechte vriendschapsbanden was verboiir
den.
De kastelein van den „Gouden, Leeuw"
had veel verplichting aan de familie
de Trémazan.
Zij had hem geholpen toen hij zijn
herberg begon, hem gjeld geleend zon
der intrest en hem altijd een vrien|d-
schap betoond, die de waard haar met
woeker teruggaf, vooral aan Jean, die
steeds met hem was omgegaan als een
kameraad, die hem meenam op de jacht
en hem onder alle omstandigheden, als
zijns gelijken behandelde.
Trouwens, een ieder hield van dien
jongen man met zijn, vriendelijk gelaat,
edel karakter en onversaagden moed.
Geen paard zoo wild, geen stier zoo
woest, die hem vrees kon aanjagen, en
wanneer een men,sch in gevaar was, dan
was Jean de Trémazan altijd liet eerst
er bij om te helpen, onverschillig of
het een edelman of .een boer, een, prins
of een bedelaar Was.
Jean de Trémazan had zwart haar,,1
een welgevormd lichaam, fijne regelma
tige, trekken, zwarte .oogen .met etn open
zeer slecht en aan de mijninspectie stoort
men zich zelfs niet. Alleen Staatsexploi-j
tatie kan hier helpen. Ook spr. keert zich/
tegen den onderwijsdwang. In Indië;
wordt den Mohammedaanschen kindereu'
de Christelijke godsdienst opgedrongen./
De Mohammedanen moeten zich daar!
wel tegen verzetten. Het gekste is nogj!
wel, dat zij zien, hoe de Europeanen zelf j
van het Christelijk onderwijs niet zijn;
gediend. (1
De heer Scheur er (A.R.) kan den!
Minister in elk opzicht steunen. Hij con-!
stateert uit de begrooting, dat we ten
aanzien van de behartiging van de be-!
langen van Indië niet achteruit, doch!.;
beslist vooruit zijn gegaan en nog gaan i
volgens vaste lijnen, Van alle kanten
wordt de Regeering aangedreven tot hef;
bouwen van al meer en meer scholen,'
doch spr. wenscht ten deze ook te waar-
schuwen tegen al te grooten ijver. Elld i
onderwijs, dat zich niet precies aanpast
aan de bestaande toestanden en de intel-j
lectueele ontwikkeling van het volk, zal;
dit volk niet tot zegen zijn. Spr. breekt/
zijn rede af, omdat de vergadering over-
gaat tot het trekken der afdeelingen.; I
Justitie begrooting.
De Minister verdedigt zich in de Me-1
morie van Antwoord breedvoerig tegen-
over de door sommige leden geleverde
critici: op zijn beleid op wetgevend ge
bied. .De Minister deelt voorts mede, dat
binnen enkele dagen de Staten-Generaal
zal bereiken een wetsontwerp op woon-'
wagens en woonschepen en dat de wets-j
ontwerpen tot beteugeling van landloo-j
perij en bedelarij en tot bestrijding van
habitueele dronkenschap in zooverre ge-:
reed zijn, dat alleen een noodzakelijk?!
overleg met het departement van binnen- j
landsche zaken nog wordt vereischt. Het;;
staat voor den Minister vast, dat dei
eerlang verschijnende resultaten van den
arbeid der voortvarende Staatscommis
sie voor de herziening van het Wetboek:
van Strafvordering onmiddellijk van zij-!
nentwege in een wetsontwerp zullen kun
nen worden omgezet.
Een wetsontwerp tot het brengen van.
eenige wijzigingen iji het strafstelsel
kan eerlang wellicht nog tijdens deze}
wetgevende periode, worden ingediend.
Voor een tetnepring van het vooral hier,j
te lande zeer streng doorgevoerde stel-
sel van eenzame opsluiting schijnt vol
doende grond te bestaan.
Wat de wetsbepalingen tot bestrijdir--
der zedeloosheid betreft, verwijst de r.:_
nister naar eene bij de Memorie gevoeg
de bijlage, waaruit blijkt, hoe goede en
krachtige uitwerking de wet gedurende,
het eerste jaar van hare toepassing reeds
heeft gehad.
eerlijken blik en die elk, dien hij tegeiv*
over zich had, recht in Ihet gelaat keken
daarbij was hij begaafd met een grootel
spierkracht en 'n weergalooze vlugheid.
Gedurende eenige minuten, bleef hij
zwijgend zitten eten, bijna gulzilg als
een man die haast heeft en meermalen,
ledigde hij met één teug hef '$las wijinj
dat Gouray telkens Voor hem inschonk.
Daarna vroeg hij: {-
Zijn de gevangenneniiiilgjen. plotw
seling gekomen
Ja-
Niemand was er op bedacht?
Niemand.
Geen voorafgaande bedreiging?
Niets daarvan.
Die commissaris uit Parijs....
Sicard
Ja, ik geloof wel, dat hij zoo heet
Heeft men hem vroeger al eens te Lam-
balie gezien?
Nooit. Hij is 's morgens gekomen
en terstond doorgereisd naar La Guyonb
nière.
En la Fosse?
Werd op denzelfden dag, bijna opj
hetzelfde uur bezet. OJ hij -was gOjCKf
ingelicht.
Zonderling.
Dat is het zeker.
{Wprdt vervolgd!
