IS
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang,
No. 944,
Sfe Scidóclve Qou/tmiï
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
November
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een;
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Stationswerk.
Het Hbld. is een reeks artikelen be-
jgonnen over dit zoo hoogst nuttige werk
ter bescherming van meisjes, dat gaande
weg een grooie uitbreiding verkreeg en
internationaal arbeidt. We hebben in ons
land tien stations van de „Vereeniging
tot behartiging der belangen van jonge
meisjes", een te 's-Hage van den „Bond
Itot verhooging van het zedelijk bewustzijn
Ider vrouwen" en vier katholieke posten.
[Vindt de protestantsche dame een katho
liek meisje, dan brengt ze dat bij de
katholieke vertrouwenspersonen of om
gekeerd. Op veelvuldig gunstig resultaat
kan gewezen worden, wat nog steeds be
ter wordt naarmate de dames, die zich
laan dit moeilijke werk geven, meerdere
(ervaring verkrijgen.
Het Hbld. steekt natuurlijk zijn licht
jop bij bovenvermelde, reeds 25 jaar be
staande vereeniging, die te Amsterdam
leen kantoor heeft. Daar bleek van de
goede verstandhouding tusschen de ver
schillende gezindten, welke leidde tot de-
Ze uiting:
„Wat men bij Rome altijd kan be
wonderen, is de uitstekende centrale
organisatie. Bij ons gebeurt 't meeste
werk vrijwillig bij hen onder lei
ding."
'Men bewondert dit en'terecht.
Men zal er waarschijnlijk ook wel een
beetje jaloersch om zijn en terecht.
Moge een en ander voor diegenen
onder ons, welke zich moeilijk aan lei
ding kunnen onderwerpen, een aanspo
ring zijn, om zichzelf een beetje geweld
aan te doen. Het beoogde goede doel
zal er mede gebaat zijn ook op ander
gebied dan van het Stationswerk.
Bittertafel praat.
Da HoogEdelgestrenge heer Duys zei-
de gisteravond in de Kamer over het ont-
wer)>Talma o.m.
Van deze wét snapt niemand iets.
De heele wet is onduidelijk. Spr. heeft
het ontwerp eens een half uur lang,
zonder dat hij het wist, onderste boven
voor hem gehad en toen hij las was
het niets onduidelijker dan als hij het
goed voor zich nam. (Vroolijkheid.)
Hoe is 't mogelijk, dat dergelijke treu-
ïelpraat in een parlement geduld wordt,
Ja, dat men er nog om lacht in stede
van d en spreker toe te roepen dat het
schande is.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
De Invaliditeits- en Ouderdomsverzekering.
De oude heer Lohrnan heeftt blakend
nog van jeugdigen ijver, dezer dagen
gezegd dag en nacht te willen vergaderen
voor het afdoen van de invaliditeits- en
oud erdomsverzekering.
Wanneer men een vergadering als gis
teravond heeft meegemaakt, dan zal men
zonder overdrijving kunnen zeggen, dat
niet alleen spreekwoordelijk, doch in wer
kelijkheid de Kamer 's nachts vergadert
voor de discussies over dit ontwerp.
Tien minuten vóór tweeën gingen de
FEUILLETON.
41)
De juiste plaatsen, waar de gelds
waarden, de juweel en en het goud ge
borgen waren van deze welvarende fami-
Siën, die voor hem een gemakkelijke
prooi waren, was hem evengoed bekend
als de bewaarplaatsen der compromit-
jtereende stukken, met behulp waarvan
de openbare aanklager te Parijs, Fou-
quicr-Tinville^ hun hoofden eischen zou.
De voorbijgaande aandoening, die hij
had ondervonden, toen hij optrad tegen
over een moeder en haar ongelukkige
jdochter, onder de oogen van den vader^
yooï wien zijn aanwezigheid onverdraag
lijk moest zijn, was nu geheel verdwenen,
ijiij genoot van het welslagen zijner on
derneming. Ds jacht was goed geweest.
Nog was het niet gedaan. Hij wenschte
zoo spoedig mogelijk Lamballe ie be
reiken. Ondanks zijn gewapend geleide,
voorspelde het aanzicht van de land
streek, waar hij doortrok, hem weinig
goeds. Deze holle wegen, gelijk aan
jstroombeddingen, deze boerderijen, af
gesloten door dichte doornhagen, deze
heeren uiteen, omdat zij niet meer vol
tallig bleken. Van rechts waren er 42
op het appèl; links compareerde met
slechts 5 man.
Na de krachtproef in Dauerreden dus
een krachtproef in „Dauer"vergaderingen.
En dat alleen ter wille van de linker
zijde, die rechts als 't ware dwingt tot
buitengewone praestaties, wil men at-
thans iets gedurende deze wetgevende
periode 'tot stand brengen.
Vandaag zal het ondertusschen den
laatsten dag zijn van de besprekingen
over deze groote en gewichtige sociale
wet. Tevergeefs poogden de heeren Mid-
delberg en Lohrnan gistermiddag bij een
regeling der werkzaamheden nog enkele
vergaderingen voor de invaliditeitswet te
reserveeren. Zij vonden tegenover hen
den Voorzitter en dr. Nolens, die meen
den dat de beschikbare tijd voor de be
grooting en de daarmede samenhangende
wetsontwerpen moest worden gereser
veerd.
Veel is er tegen deze redeneering niet
in te brengen. In vergelijking met andere
jaren begint men al later en series avond
vergaderingen zullen noodig zijn om de
begrooting vóór Kerstmis gereed te heb
ben. Men zou reeds in Januari, na een
zeer kort Kerstreces, de debatten over
de Invaliditeitswet kunnen hervatten.
De rechterzijde was evenwel niet een
stemmig in haar oordeel over deze werk-
verdeeling. De grootste meerderheid dei-
Katholieken en alle Anti-revolutionairen
wilden tijdens de Indische begrooting
in de avondvergaderingen de Invalidi
teitswet aan de orde stellen en ook zeer
velen gingen mede met het. voorstel-Loh-
man, om althans Dinsdagavond de dis
cussies nog voort te zetten,
De Voorzitter behield evenwel het ter
rein. Moge hij een wijs voorstel hebben
gedaan
Het zwaartepunt der discussies lag gis
teren niet zoozeer in de dag- als wel
in de avondzitting.
Zeker, mr. Treub had 's morgens en
's middags héél interessant met den Mi
nister gestreden over de rentekaarten, de
plakzegels en de administratie. Maar
slechts weinigen zat dit woordengevecht
belang inboezemen.
Minister Talma had het trouwens niet
zoo mis. Hij wil de premie laten betalen
door plakzegels op een rentekaart. Groote
patroons Allien dit natuurlijk erg lastjg
vinden. Verbeeld u eens een fabriek met
een paar duizend man personeel, voor
wie wekelijks een paar duizend zegeltjes
op een paar duizend kaarten moeten wor
den geplakt! Dat is erg omslachtig. Zulke
patroons zullen evenwel de premie in
geld kunnen storten en van het geplak
verschoond blijven.
De kleine patroons, denken wtij, ver
kiezen het opplakken van een zegeltje
verre boven den adminiistratieven omslag
als b.v. die, welke voor de Ongevallen
wet noodig is.
Alwéér bij zuivere partijstemming
moest uitgemaakt worden, dat de Mi
nister gelijk had.
Des avonds kwam art. 30 aan de orde
en de daarop correspondeerende amen-
kreupelboschjes en grasvelden, waar het
gras wel een manshoogte groeide, waren
zeer geschikt voor het leggen van hinder
lagen en maakten hem daarom ongerust.
Zijn vertrouwen in de dapperheid der
soldaten van den kruidenier Ledoux was
ook niet zeer groot. Wat zou er van
hen geworden zijn, wanneer uit die
struiken,, uit dat riet, uit die holen eens
onverwacht een welgemikt peletouvuur
op hen wferd gericht? Wat zou er dan
van hemzelf geworden zijn, met zijn
handlangers, zijn gevangenen en zijn buit?
De reis scheen hem eindeloos toe en
toen hij ten slotte, op eenigen afstand
voor zich uit, de muren van Lamballe
voor zich zag oprijzen, voelde hij zich
nog maar half gerustgesteld. Daar zou
hij nog niet in veiligheid zijn. De be
woners van Lamballe, voor het ineeren-
deei althans, waren d-e familie de Tré-
mazaln zeer genegen, want deze familie
had nooit anders dan goed gedaan.
Sicard hield zich dus te Lamballe 'niet
langer op dart noodig was: d'en tijd
om vain postpaarden te verwisselen, en
toed zond hij de gevangenen, onder ge
leide va!n de nationale garden, naar
Rennes,waar zij moesten opgesloten wor
ded tot alle gevangenen bij elkaar waren,
om dan naar Parijs te worden gezonden.
Den vrachtwagen, waarop hij alles ge-
dementen betreffende ouderdoms-, we
duwe- en weezenpenóioen. Dat was nu
een mooi artikel om tegen elkaar op te
bieden en lustig kampten liberalen en
socialisten om de lauwerkrans voor „Ar-
beiterfreundlichkeit". Luistermaar!
De Minister kent pensioen toe op 70
jaar; de liberalen willen 65 jaar; de so
cialisten 60 jaar.
De Minister wil* wezenrente voor alle
kinderen beneden 13 jaar; de liberalen
en socialisten bieden tot 16 jaar op!
De Minister stelt geen weduwerente
voor; de liberalen en socialisten wèl.
Een artikel met zooveel propaganda
materiaal moest natuurlijk uitgemolken
worden en al naarraafe men talent en
temperament bezat werden de socialisti
sche en liberale wenschen voor de oude,
afgeleefde arbeiders, de arme weezen
en de aan haar lot overgelaten weduwen
verdedigd.
Kort en bondig slingerde de Minister
zijn banvonnis naar alle voorstellen. Er
is eenvoudig geen geld voor en daarmede
houdt alles op. Het ouderdomspensioen
is slechts een aanvulling van de invali-
diteitsrente en in de weezenrente zit een
weduwerenie opgesloten. In ieder geval
worden door de weezenrente de meest
hulpbehoevende weduwen geholpen.
Toen vannachi om 2 uur over de amen-
demenieii zou worden gestemd, bleek de
Kamer onvóltallig, zoodat hedenmorgen
de beslissing zal vallen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nog steeds komen, geen bijzo-n der hei
den over de operaties der Bulgaren te
gen de
Tsjataldsjalinie
die nu toch reeds eenigen tijd aan, den
gang moeten zijin. De correspondent van
de „Reichspost" meldt n.l. dat er reeds
drie dagen lang en uiterst bloedig ge
vochten wordt. Het eerste leger vecht
tegen de stelling ten Noorden, van het
meer Tsjekmedzje tot Pakkaskeui. Het
derde leger rukt op de lijn Delijoenoes
op. Een kolonne is uitgezonden tegen het
défilé van Tsjekmedzje. De Turken vech
ten met groote hardnekkigheid, maait
hun tegenstand begint reeds te verzwak
ken.
Latere berichten melden dat in het
centrum de linie geforceerd ïs en de
Bulgaren Hademkeui op 21 K.M. van
Konstantinopel bezet hebben..
De Turken houden op grond van, be
richten van den gen,eralen staf den toe
stand van het leger in de linje voor ho
peloos. Officieus wordt ook verklaard
dat een tweede linie in gereedheid wordt
gebracht. Men meldt echter niet of deze
moet dienen om den vijand tegen te hou
den, dan wel Konstan,tinopel tegen de
vluchtende eigen troepen te bescher
men.
De Turksche ministerraad heeft nu be
sloten te trachten rechtstreeks
vredesonderhandelingen
te beginnen met de Balkapstaten.
Het gerucht loopt, dat Turkije om
pakt had, dat op het kasteel La Guyon-
nière in beslag genomen was, zond hij
naar Plancoët, waar hij zijn hoofdkwar
tier had opgeslagen en zichzelf liet hij
met zijn reiskoets, onder bedekking van
12 gendarmen, naar LaTose, het kasteel
van d'Achet brengen.
Dank zij de aanwijzingen van denver
rader, had de vertegenwoordiger der Na
tionale Conventie ook daar een volko
men succes.
Hij maakte zich meester van papie
ren, die hij nooit zou hebben gevonden,
wanneer Hubert Nollan hem niet met
alle geheimen had ingewijd, die de arge-
looze menschen hem, in wiens oprecht
heid zij geloofden, hadden toevertrouwd
Het kasteel La Tosse, dat het grootste
van deze landstreek was, bevatte de ad-'
ministratie der gelden, die voor de sa
menzwering waren bijeengebracht en de
namen van hen die er aan deelnamen, al
les gesloten in een koffer die in een
hoek van den grooten moestuin was be
door hem zelf geteekenden plattegrond
van den tuin gegeven, waarop de plek
duidelijk was aangewezen, waar de kof
fer begraven was.
Nadat Sicard dus de bewoners van
het kasteeL .evenals hij het de Jréma-
een wapenstilstand van, acht dagen zou
vragen.
De gezanten van de groote mogend
heden hadden aan de Porte in, de laatste
dagen den raad gegeven, om recht
streeks te onderhandelen.
Inmiddels hebben ook de gezanten,
der mogendheden het nieuwe verzoek
der Porte overgebracht. Dit luidde als
volgt: „Naar aanleiding van het ver
zoek der Porte aan de mogendheden om
bemiddelend op te treden, is ons op
gedragen te vragen, of Bulgarije bereid
is die bemiddeling aan te nemen0 en
zoo ja, ons de voorwaarden mede te dee-
len, waaronder die bemiddeling zou won
den aanvaard."
De Bulgaarsche minister Oesjof ant>-
woordde, dat de regeering het verzoek
van Turkije ter overweging zal geven
aan den generalen, staf en zich zal ver
staan met de ministeries der geallieerden.
Over de gedragslijn die Bulgarije
volgt, weet het „Berliner Tageblatt"
nog het volgende te melden uit een
onderhoud, reeds eenige dagen geleden,
van haar correspondent met den. minis-
ter van buitenlandsche zaken. Deze zei-
de „De vier verbonden Balkanstaten,
zullen geen interventie vragen en zij
wenschen ook geen interventie, voor de
strijd bij Tsjataldja beslist is en nog
eenige hangende militaire quaésties op
gelost zijn. Wanneer wij de overwonne
nen waren, dan, zouden wij misschien
om de hulp der groote mogendheden
vragen. Thans echter hebben wij ons
zelve geholpen en beter dan wij ooit
door anderen geholpen zouden kunnen
zijn en wij willen nu geen beslissing, die
volkomen duidelijk is en iedere dubbel
zinnigheid uitsluit. De groote mogend
heden zijn het er bfijkbaar nog niet
over eens wat zij ons zeggen willeiv
want de geaccrediteerde gezanten te
Sofia hadden tot hedenochtend vroeg
nog geen instructies van hun regeerf'n-
geu g:kregen, en wanneer de beslissinjg
werkelijk ontvangen zou zijn, zouden wij
doen wat wij voor den oorlog ge
daan hebbennamelijk met alle ach
ting den raad der mogendheden aan-
hoorendoch antwoordendat wij
eerst den begonnen oorlog ten einde
willen brengen, ja 1 vorens op een be
middeling ir. te gaan."
In Konstantinopel verbaast men zich
niet over het vragen van een wapenstil
stand. Niet alleen dat het moreel van
het leger allesbehalve schitterend is,,
maar ook heeft het te veel te lijden van
de
Cholera
Het uitbreken van de cholera te Kon
stantinopel wordt nu officieel toege
geven. Sedert Zondag zijn op de ver
trekkende schepen papieren aange
bracht „Cholera heerscht te Konstan
tinopel." De officieele cholera-statis-
tiek geeft natuurlijlk slechts onbedui
dende cijfers. In den tijd van Zondag
avond tot Maandagavond waren, volgens
die statistiek, vijftien nieuwe ziektege
vallen en drie dooden voorgekomen. De
werkelijke toestand is ongetwijfeld veel
ernstiger. In alle hospitalen 1'ggeo. cho-
zan's had gedaan, in een kamer van hun
eigen huis had laten opsluiten en be
waken, begaf hij zich met twee gendar
men, die zich van spaden hadden voor
zien, in den tuin en wees hun zonder
lang zoeken de plek aan waar zij te
graven hadden.
Het duurde niet lang of de spaden
stieten op iets hards, dat te voorschijn
'gebracht, een eikenhouten kist bleek te
zijn.
De kist was geducht sterk en het
kostte heel wat moeite eer men ze open
had, maar die moeite werd ruimschoots
beloond.
Zij bevatte een kapitaal aan goud- en
zilverstukken, benevens de volleL»? be
wijzen om alle leden der families Tré-
inazan, Kérouai, d,Achet en Balazé te
doen veroordeelen als samenzweerders.
Sicard dacht:
Fouquier-Tinville kan tevreden zijn
evenals Nollan en ik ook.
Nu begaf hij zich naar de kamer waar
de bewoners waren opgesloten.
De familie Kérouai was op het kasteel
van hun vrienden d'Achet en werd dus
gelijk met dezen gevangen genomen.
Bij de bewijzen, die de regeeringscotn-
missaris gevonden had, was het zelfs
niet noodig de gevangenen in verhoor
te nemen.
lera-lijders. Bij de massa's vluchtelin
gen te Stamboel worden dagelijks nieu
we gevallen geconstateerd. Iedere trein;
van Tsjataldja brengt soldaten mede diel
aan cholera lijden. Te Tsj'ataldja leden;
Zondag 200 soldaten aan deze ziekte^
van welk 120 gestorven zijin. Gistereinj
moeten meer dan 500 gevallen geconsta
teerd zijin met een groot percentage dood
den. De ziekte is door de reservisten uit
Azië overgebracht. Een ambtenaar vait
den Anatolischen spoorweg vertelde dat
20,000 reservisten van het vilayet Ada-
ma, die reeds naar Roemelië onderweg)
waren, ten spoedigste terug moesten
keeren, daar onder hen dagelijks 200
choleragevallen voorkwamen.
In het Engelsch lagerhuis
zijn de gemoederen reeds wat tot beda
ren gekomen ofschoon ook gister ecn[
opgewonden stemming heerschte in. het
voltallige Lagerhuis.
De zaken werden echter in de gewone
volgorde afgehandeld, zonder dat er een
incident plaats greep. Aan het slot der
besprekingen naar aanjeiding van ge
stelde vragen, vroeg de unionistische
afgevaardigde Ronald Mc. Neill, die
gisteren "een boek naar Churchill wierp,/
zonder voorbehoud om excuss, wat de
minister hem gereedelijk verleende.
Vóór de naanvang der discussie oveq
de resolutie der regeering, strekkende
om de aanneming van, Banbury's aniens
dement ongedaan te maken, zeide de
speaker, dat het Lagerhuis wel niet de
herhaling zou wenschen van, de too
ngelen van gisteren. Het was begrijpe-
lijk, dat het voorstel van minister As-
quith grooten tegenstand zou ontmoeten,
van de zijde der oppositie en de speaker
meende dan ook, dat, indien, het Lager
huis gelegenheid had de omstandigfhedenj
te onderzoeken, waarin het verkeerde,
er een andere oplossing van, de moeilijk
heden zou gevonden worden, die meer in
overeenstemming was met het precedent
en waardoor geen nieuw precedent zou
gesteld worden. Hij was daarom van
oordeel, dat er meer tijd voor beraadsla
ging moest gevonden worden, daar, zoo
dacht hij, een weinig nadenken tot de
oplossing der moeilijkheden zou leiden^
die aannemelijk was voor beide par
tijen van het Huis.
Minister Asquith zeide in het vervolg
der Lagerhuis-zitting, dat hij er zeker
van was, dat elk lid er naar verlangde,
dat er geen inbreuk zou gemaakt v/oit-
den op de aaneengesloten, reeks der tra
dities, waaraan het Huis zijn groote
autoriteit te denken had onder de vetv
tegenwoordigende vergaderingen.
Hij begroette namens de regeering het
voorstel van den speaker en stelde voor,'
de zitting tot Maandag te verdagen.
Bonar Law zeide geheel met Asquith'sf
bemerkingen mede te gaan en, zeide, dat
de houding van den speaker den, eer
bied, dien 't Huis voor hem koesterde,
had vergroot.
De zitting werd daarna tot Maandag
verdaagd.
Na den dood van Canalejas treedt als
Spaansch minister-president
op de voorzitter van de Kamer Romano-
Er waren twaalf menschen, mannen
en vrouwen, grijsaards en jongelieden
en Sicard kon een gevoel van medelij
den niet onderdrukken, toen hij deze
hoofden zag, die alle zoo goed als zeker
voor de guillotine waren bestemd.
In den tuin van uw kasteel heb ik
papieren gevonden zouden worden
vriendelijken toon, die maar al te duide
lijk bewijzen dat gij tegen de natie hebt
samengezworen. Hoe onvoorzichtig van
u, zulke papieren niet te verbranden.
Een 20-jarig 'meisje, de dochter van
d'Achet, die de lijsten voor haar vader
had geschreven, zeide:
Wie had kunnen denken, dat die
papieren gevonden zouden worden?
Inderdaad, dat had ook niet kunnen
gebeuren, wanneer er geen verraad in
het spel geweest was.
Sicard antwoordde:
Men moet aan alies denken. Ik ben
genoodzaakt u in hechtenis te nemen,
maar ik ga met u mee naar Parijs en ik
zal nog doen wat ik kan om u te redden.
Dat waren slechts ijdele troostwoor
den, die het oogenblikkelijk medelijden
Sicard ingaven, hij wist te goed dat niets
hen zou kunnen redden.
(Wordt vervolgd.)
