VAN HOUTEN S
0NA Cacao
4
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
Ingezonden Mededeelingen.
HEERLIJK
OPWEKKEND.
4e Jaargang:,
No. 934,
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
November
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
De mortuis.
Het Christelijk-Historisch-Bronsvéldi-
iaansche Kamerlid voor Ommen is als
^zoodanig,- nog geen 8 dagen oud, reeds
'{Overledenm. a. vv.de heer Madkay
Ineemt de benoeming niet aan.
Intusschen is de Nederlander, die
idit besluit mededeelt, met zijn onderzoek
jg.ereed en concludeert, dat „de goede
jtrouw van den heer Mackay vast staat,
•maar de schijn zeer zeker kras tegen hem
Jis."- Hij had eerst in zake het politiek
beleid de zijde van het hoofdbestuur
'gekozen tegenover de localiteit, doch was
ilater bezweken voor den aandrang uit
jhet district. Hij was „in gemoede over-
jtuigd geworden, in strijd met zijn
iaanvankelijke meening, dat te Ommen
tde twee coalitie-partijen den strijd kon
den uitvechten zonder de coalitie zelve te
j&chaden, en dat hij dus, zónder zijn
fcoalitie-standpunt te verloochenen, alsnog
Me candidatuur kon aanvaarden. Dat dit
jop dat oogenblik nog ongerijmder was
dan in den aanvang, toen hij overeen
komstig de zienswijze van het hoofd
bestuur de candidatuur weigerde, is hem
■eerst later duidelijk geworden."
Aldus het grafschrift,-door de Neder
lander opgesteld. Het zal wel zoo
zachtkens mogelijk gesteld wezen. Wijl
ihet desniettemin nog zoo weinig vleiend
is, kunnen we er verder het zwijgen wel
itoe doen, nog slechts overnemend de
[eindwoorden van het Christelijk-.Histo-
risch orgaan
„De goede trouw van den heer
Mackay staat vast.
„Maar hij heeft, zooals begrijpelijk
is, er geen vrede bij gevonden op deze
wijze lid van de Kamer te worden.
Door de d a a d van het bedanken heeft
hij zich gezuiverd van den blaam, die
hem treft, en van den erger blaam,
die hem schijnt te treffen.
„Wij wenschen hem geluk inet deze
daad, die, al zal ze door enkele link-
sche politiciens wel verkeerd worden
uitgelegd, hem in de oogen van alle
.weidenkenden tot eer zal strekken en
hemzelf de rust na deze dagen van
grooten innerlijken strijd zal terug-
if geven.
Ja, ja, de overledene was tóch een
braaf man.
Inmiddels houdt De Nederlander
yol, dat te 'Ommen wel degelijk een
IC h fistel ijk-H is to ris ch candidaat had mo
gen gesteld worden, wijl „de afspraak
.van 1909 alleen gold voor de generale
verkiezingen". ?t Was louter „een quaestie
yan politiek beleid, of men van dit
recht gebruik moest maken". Over deze
'quaestie liep het geschil tusschen hoofd
bestuur en localiteit.
Alles goed en wel. Maar moge dan nu
localiteit zich neervleien bij het hoofd
bestuur, opdat indien de vrijzinnige
partijen weer met candidaten mochten
'komen mr. v. d. Vegte nu ten minste
bij eerste stemming gekozen moge
worden.
FEUILLETON.
31)
Op. het kasteel La Fosse van de familie
fd'Achet had het verbond der konings-
jgezinden meermalen bijeenkomsten ge
houden en daar werden zeer compro-
'initteerende papieren bewaard.
Hubert Nollan was bij deze familie
zeer gezien, waardoor het hem gemak-
Ik el ijk was zijn verraderswerk te vol
brengen.
De markies d'Achet was de kassier
jVan het verbond en hij had zoodoende
^boeken onder zijn berusting, waarin de
hamen van alle bondgenooten vermeld
;i\verden. Die boeken hadden vernietigd
'jmoeten worden. In plaats daarvan waren
Ijzij in den moestuin begraven. Dokter
£bJollan had dit aangeraden. Hoe kon
Jjmen ook verraad vermoeden van de zijde
Liyan een zoo hartelijken vriend? De Bre-
jftonsche edelen beschouwden hem als een
•)der hunnen.
I [Toen dr. Nollan den 24 Brumaire
[{(October) weer een bezoek op La Guyon-
jnière bracht, hield hij een lang consult
{net dr. Bachelin, wa,a.rjn zij h.et er qvgr
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het begint nu zoo zachtjesaan de
spuigaten uit te looped met de tegen
strijdigheid der berichten
van het oorlogstooneel
;De Turkten blijven geregeld, offi
cieel nog wel, seinen dat zij aan de winj-
nende hand zijn, terwijl de berichten van
anderen k'aïit er op, duiden dat zij zoo
goed als geheel verslagen zouden zijn.
Tot nog toe ecjhter hebben de berich
ten uit Sofia bewezen juist te zijn, en
vooral de officieele schijnen liever de
successen te verkleinen dan op te snijden
over de overwinningen. Dit kan, ook
zijn goeden grond hebben, omdat men
n.l. daardoor hoopt de tusschenkomst
der mogendheden zoo lang mogelijk' te
gen te houden.
Wat de Turksche berichtgeverij aan
gaat 'kunnen we nog vermelden, dat geen
enkele oorlogscorrespondent aan die zij
de een vertrouwbaar bericht kan zenden,
omdat zij (de buitenlajilr.Lidhe bla'den
staan vol klachten) gewoonweg op 40
K.Mj van het oorlogsterrein opgesloten
zitten, onder strenge bewaking, z.g. om
hen tegen uitspattingen der soldajten, te
beschermen.
We moeten het dus met berichten van
anderen kant blijven doenD en deze zijn
nog steeds gunstig voor de verbonden
staten. Deze melden dat het Turksche
leger in vollen terugtocht is pp de Tsja-
taldsja-linie, de laatste versterking voor
Konstantinqpel, Wel hebben zij eerst,
na versterking uit Konstantin,opel ont
vangen te hebben getracht stand te hou
den tusschen Tsjorloe en Istrandsja,
doch zonder succes. De Bulgaren moei
ten daarop deze plaatsen en ook Ro-
dosto bezet hebben.
Na de inneming van Rodosto moeten,
zij zelfs nog verder in de richting van
Konstantinopel zijn opgetrokken, langs
de Zee van Marmora tot aan Silivri.
Het gerucht gaat dat zij de Turksche
bevelhebber Sjefkett en Torgoet pasja
diebben gevangen genomen.
De oorlogscorrespondent van de
Deensdhe „Reichspost" geeft nog de
volgende bijzon denheden van de
slag bij Loele Boergas
,De groote beslissende slag van 3 da
gen begon ha inleidende gelveChten, 's
Maandags gevoerd, op Dinsdagmorgen.
Toen reeds kwam hij in een beslissend
stadium, daar de Bulgaren bij Roeifar
Hissar met groot geweld tot den aanr
val overgingen.
Met dezen vleugel hebben de Tur
ken een poging gedaan om hun, terug
tocht-linie voor het gevaar, dat deze vatj
de zijde der Bulgaren bedreigde, door
een aanval in de richting van, Saraj
te voorkomen. Het was den Turkejn!
ook gelukt de voornaamste troepen van
de Bulgaren tot achter Boenar Hissar
terug te dringen, toen Dinsdagmorgen
vroeg de machtige tegenaanval van de
Bulgaren tegen den Turkschen rech
eens werden, dat de toestand van den
gewonde hopeloos was en dat hij waar
schijnlijk den nacht niet door zou komen.
Hij deelde dit aan den graaf de Trémazan
mede en voegde er bij, dat een zaak,
die geen uitstel duldde, hem naar Parijs
terugriep, dat de d'Achets en hun vrien
den zich door hun onvoorzichtigheid aan
ernstige gevaren hadden blootgesteld, dat
hij daarvan was ingelicht door een in
vloedrijk lid van het comité van open
baar welzijn -en dat hij zijn reis ver
haast had zonder het hun te zeggen,
teneinde hen niet ongerust te maken4
terwijl hij van zijn invloed te Parijs ge
bruik hoopte te maken om te trachten
vervolging te vermijden, die altijd ge
vaarlijk was, zelfs voor on schuldigen.
Zoo verliet hij de familie de Tréma
zan, maakte zijn verontschuldiging, dat
hij den patiënt niet tot het einde toe
kon bijstaan en vertrok van 't kasteel
La Guyonnière, waar alle bewoners hem
hielden voor een verknocht vriend.
Niet allen. Rose de Trémazan zag
helderder dan al de overigen, hoe vrien
delijk en eerbiedig de dokter zich ook
tegenover haar gedroeg; op haar konden
zijn zoetklinkende woorden geen indruk
maken, zij twijfelde aan hem en voelde
zSch door sombere voorgevoelens ver
ontrust v^'
tervleugel begon. De voorste linies
van de Turken werden door dezen aanj-
val omvergeworpen, doch het gelukte
hun door voortdurend nieuwe reserve
in het vuur te zercle::.
voor een tijd weer tot staan te brekin
gen. Het kwam hier den geheelen dag
tot langdurige verbitterde gevech|ten, en
in het verloop hiervan werden de Tur'ki-
sche lcgerformaties vormlooze massa's
Tegelijkertijd vielen de Buigaren op d'en
rechtervleugel vanuit Baba Eski en Je-
nikcui de Turksche positie bij Loele
Boergas aan en wierpen de Turken uit
hun versterkte posities aan de Elafn^
Ai wal e en de Ergene in de richting van,
Loele Boergas terug.
De Bulgaarsche infanterie nam de
meeste Turksche stellingen met de ba
jonet en werd hierbij voortreffelijk dooi
de artillerie ondersteund, die depositie
van de Turken op het beslissende oogen
blik door een hevig vuur aan het wen-
kelen bracht. Toch viel de Bulgaarsche
infanterie herhaaldelijk' Turksche posi
ties zonder eenige voorbereiding dbor
de artillerie aan.
Het élan van de Bulgaarsche troepen
is ongeëvenaard en overtreft, vooral wat
hun taktiek betreft, alles waft men voor
mogelijk hield.
De Bulgaarsche infanterie zette haar
commando voor de bestorming: „Op de
bajonet!" zonder pardon direct in werke
lijkheid om. Vierhonderd pas en nog meer
van de vijandelijke linie verwijderd, gin
gen geheele regimenten in de vuurlinie en
wierpen zich in een eenparigen onweer-
staanbaren aanval zonder aarzelen en
zonder te vuren, zonder eenige dekking
op den vijand.
Ieder wilde de Turken met het mes te
lijf en de officieren stonden machteloos
tegenover den ontembaren strijdlust hun
ner' manschappen. Elke poging om de
troepen terug te houden, was vergeefs.
Een regiment, dat nog in het geheel niet
in de vuurlinie was aangekomen, maar
als reserve volgde, wierp zich alleen na
een eenvoudige toeroeping van een onder
officier met wild krijgsgeschreeuw op
den vijand, zonder op de gegeven com
mando's acht te slaan. Door een gelijken
geest zijn de nieuwe reservetroepen van
de derde lichting bezield, die in burger-
of boerenkleeding, slechts van een ge
weer, bajonet en patronengordel voorzien,
het gevecht ingaan. Vooral de bergdis-
tricten leveren regimenten, wier soldaten
van alle leeftijden weergaloos zijn wat be
treft hun volhouden en krijgsmansmoed.
De Bulgaarsche aanvoerders, gesteund
door een voortreffelijk officierenkorps ,-
passen zich met groote eensgezindheid
aan dezen geest aan en zien er geen heil
in, de onstuimigheid der troepen door
een methodische wijze vna oorlogvoeren
te niet te doen, maar alleen die in een
goede richting te leiden.
Dinsdag was nog geen beslissing ge
vallen, daar de Turken alle reservetroepen
in actie gesteld hadden om het voort-
dringen der Bulgaren te beletten.
Woensdagmorgen echter vielen de Bul
garen met sterke troepenmachten, die in
geforceerde marschen van Adrianopel
Wat het verloop der ziiekte van den
baron de Guern betreft, daaromtrent
had dr. Nollan ziich niet vergist en het
door hem aangezegde einde kwam zelfs
vroeger dan hij het had voorspeld.
Om 6 uur 's avonds stond de geheele
familie die Trémazan om het bed van
den baron de Gueni, die al geruimen
tijd bewusteloos had gelegen.
Dr. Bachelin, die juist teruggekomen
was, boog zich over hem heen en dé
graaf de Trémazan vroeg met angstige
stem
(Welnu?
Bachelin antwoordde op plechtigen
toon
Hij is dood.
Om 7 uur was het lijk van den onge
lukkige, wiens grootste smart het was
geweest te moeten sterven zonder dat
hij de zaak, waaraan hij zfieh met hart
en ziel gewijd had, ha|d kunnen dienen,
afgelegd, in zijn doodshemd gekleed en
gereed om in de Jcist gelegd te worden.
Men had een priester op het kasteel
laten komen, die de kerkelijke forma
liteiten bij het lijk volbracht: een priester,
die zich schuil moest houden en wiens
aanwezigheid op het kasteel,- zoo zij was
opgemerkt; de bewoners op het schavot
had kunnen brengen.
fin «'«LïtlÈgeft ?P,
IS STEEDS EEN KOP,
waren opgerukt, het centrum der vijan
delijke stelling aan om een poging te
doen daar doorheen te breken. Na hevige
boschgevechten en steeds nieuwe bloe
dige bajonetcharges gelukte het den Bul
garen tegen den middag de Turksche
stelling door te breken en vereenigd met
een gelijktijdig tegen Loele Boergas ge-
richten aanval den geheelen Turkschen
linkervleugel uit den weg te doen gaan.
In de eerste middaguren begon de alge-
meene terugtocht langs de spoorlijn naar
Tsjorloe. De Bulgaren begonnen aan
stonds de achtervolging, die ook gedu
rende den nacht plaats had en tot de
volkomen verstrooiing der troepen van
den .Turkschen linkervleugel leidde.
Donderdag, bij het aanbreken van den
dageraad, werd de beslissinde aanval op
den rechtervleugel van de Turken onder
nomen in de richting Oeroen-Beile-Wiza.
Reeds hevig geschokt door het vooraf
voortvluchtigen priester te verbergen.
De familie zat nu in de eetzaal bijeen,
rondom de tafel, waarop het avondmaal
stond, dat echter niemand aanraakte.
Een ernstig vraagstuk hield hen bezig
W,at zouden zij met het lijk aanvangen?
Waar zouden zij het begraven?
Het mocht niet gevonden worden.
Hierop moest spoedig een antwoord
worden gevonden.
Zij wilden hem in den dood evenmin
verlaten als zij het bij zijn leven ge
daan hadden.
Eensklaps wendden alle hoofden zich
naar J>et venster.
Er werd aan de ruiten geklopt
Wie was daar?
Die graaf ging open doen.
In de duisternis van den regenachtigen
avond onderscheidde hij slechts de don
kere gestalte van een man, die zijn breed-
geranden hoed diep in de oogen had'
gedrukt.
Zacht maar duidelijk fluisterde die man
hem toe:
c=; Wanneer gij maatregelen te nemen
hebty haast u dan, de patriotten zullen
vannacht een inval bij u doen.
En de gedaante verdween weer in
de duisternis.
gaande gevecht, konden de Turksche
troepen den overweldigenden flankaanval
der Bulgaren niet weerstaan en gaven zij
hun terugtochtlinie over Saraj prijs. In
wanorde trokken de onsamenhangende!
Turksche troepen over Kongara en .To-
noikeui in een richting ten Zuiden van;
Tsjorloe.
Ook hier begonnen de Bulgaren ter»
stond met kracht de vervolging. Door
een evenwijdige beweging, gepaard met
een voortgezette zijwaartsche beweging
langs de Turksche hoofdverbindingslijn
over Saraj, Tatarkeui en Tsjerkeskeui,
trachtten zij den terugtocht van den vijand
naar de linie van Tsjataldzja af te snijden.
Zooals de positie Donderdagavond was,-
seinde de correspondent nog, zouden
slechts brokstukken van het Turksche
leger achter de Turksche Tsjataldsja-linie
belanden en daarmede zou de vernieti-
ging van het Oostelijke Turksche leger
Denzelfden avond zat de verrader Hu-
bert Nollan te PJancoës aan een welvoor-
zienen disch met den regeeringscommis-
saris SLcard, die uit Parijs hierheen ge
zonden was,- en besprak met hem de
regeling der huiszoekingen en der aan
houdingen, die moesten plaats hebben.
V.
HET VERBERGEN VAN HET LIJK.
De graaf de Trémazan bleef als aan
zijn plaats genageld staan, terwijl hij
luisterde naar de voetstappen die zich
verwijderden.
Hij was hevig verschrikt door de waar
schuwing voor iets, dat hij toch wel
had kunnen verwachten.
Eindelijk sloot hij het venster weer
■en keerde zich naar zijn vrouw en doch
ter. f
Zij keken elkaar vragend aan.
De gelaatstrekken van alle drie deze
menschen waren plotseling doodsbleek!
geworden.
Voor de eerste mail sedert de komst
van den baron de Guern op La Gyon-
nière, maakte de graaf zieh een duide
lijke voorstelling van het gevaar, waaraan
hij zich blootstelde.
(Wprdt vervolgd.)