BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang, No. 933,
9e Eetdóofod Sotvta/nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
(n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ti .10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
2
November
G12.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-aövertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
V* Nogmaals Ommen.
Ja, er is niets aan te doen, want deze
zaak is nog immer een onderwerp van
levendige polemiek in de bladen.
Zoo komt De Beukelaar er tegen
op, dat De Nederlander den heer
Mackay indeelt bij de Bronsveldianen.
'Dienaangaande schrijft dat weekblad
O.m.:
„De Nederlander" heeft niet het
minste recht het geknoei en gedraai
bij de Mackay-verkiezingen eenigs-
zins te binden aan de Bronsveldiaan-
sche politiek. Daarvoor is de naam
van dr. Bronsveld in politicis veel en
veel te eerlijk. De heer Mackay is een
politicus, die nog altoos behoort tot
!de Christ. Hist. Unie, hij is candidaat
Igesteld door het districtscomité der
Unie, dit comité heeft met alle kracht
zijn verkiezing bevorderd. Zoo is dus
thans de heer Mackay Kamerlid der
Christ.-Hist. Unie.
Intusschen is ook De N-ederlan-
jd e r nog lang niet uitgepraat.
Vooreerst toornt dit orgaan gisteren
avond geweldig tegen de protestmotie,
aangenomen door het bestuur eener An-
Iti-rev. kiesvereeniging te 's Gravenhage,
Idezen „zeven of misschien negen" hee-
ren het recht betwistend, aldus op te
treden tegenover iemand, die niet eens
lid is hunner organisatie. Zij hadden
beter gedaan in eigen kring eens zoo'n
motie te lanceeren, waarvoor wel gele
genheid is geweest, geeft de Ne d. te
verstaan.
Maar ook over de kvvestie-Mackay is
Idit orgaan nog niet gereed. Het wint
nog steeds informatiën in, speciaal om
trent de beweegredenen, welke in twee-
ide instantie tot het aannemen der can-
Ididatuur hebben geleid. Het oppert al
vast de mogelijkheid, dat een eerst in
de organisatie ginds gerezen misver
stand later is opgehelderd en werpt de
beschuldiging van zich af, in zake de
Ommen-verkiezing gebrek aan leiding te
hebben betoond. Het blad achtte zich
niet voldoende op de hoogte om in de
ze te leiden en vindt zelf dat het nog
Je veel en te voorbarig gesproken heeft.
De Beukelaar zal alzoo moeten
terugnemen de vriendelijkheid, dat „De
Nederlander met Standaard-han-
Idigheid voor haar president-commissa
ris den weg al ietwat geëffend heeft",,
[want het laatste woord is nog niet ge
sproken.
Hoe dit luiden zal?
We weten het niet.
Maar wel willen we dit zeggen: Mo-
jge de Ommer-kwestie tot volkomen dui
delijkheid worden gebracht, want meer
en meer wordt haar grooten invloed op
'13 duidelijk, zoodat het noodzakelijk is
ook al mocht de heer Mackay alsnog
bedanken, waarmede hij verstandig zou
/handelen dat we de juiste en de
volle waarheid weten.
Wie van de waarheid de conse
quenties aanvaard, staat stevig.
Fraai geschrijf.
Nummer na nummer is de „neutrale"
Meerbode de Christelijke regeering,
de christelijke wetgeving en de coalitie
laan het bestoken, 't Is, zooals wij reeds
jmeerdere malen hebben gezegd, -eten
(blaadje, dat. in een Katholiek gezin alh
ier minst op zijn plaats is!
In het laatste nummer heeft de arti
kelen-schrijver het over de samenwer
lang van de vrijzinnige partijen, houdt
ver natuurlijk een pleidooi voor en z^gt,1
•dat het drommels goed gaan zal, bewijf-
ze o.a. het pas verschenen gemeenb
sohappelijk pragram. Doch in dat plei
dooi komen eenige we mogen gerust
f 'zeggenvermakelijke zinsneden voor,
die we onzen lezers niet wenschen, te
Ojnthouden. Allereerst deze:
Tusschen liberalen onderling be-
staat groot verschil van z i e n s w i j-
z e, en in zooverre is eene splitsing
in groepen niet te vermijden, maar in,
d e n k vv ij z e komen ze geheel met el
kander overeen.
Waarin het verschil bestaat tusschen!
^zienswijze" en „denkwijze" is waar
lijk een te geleerde kwestie om zoo ink
Qens op( de lossen.
'i fed. verder jhget h_et van de vriizi 1141 igen,
Zij zijn zeer beslist van éénen
huize, hoezeer ook op het stuk van
practisdhe politiek de wenschen en
verlangens mogen jjiteenloopiemj
Wij wenschen den heeren vrijzinni
gen geluk! met zulk een1 verdediger, die
ronduit erkent, dat hun wenschen, op het
stuk van practische politiek (waar
het toch op aankomt!) zeer uiteenloo-
pen't is een apologeet, zooals zij er
zeer zeker niet veel wenschen te be
zitten,!
Doch laten we niet te hard van stapel
loop en. Die schrijver toont zich werke
lijk! vrijzinnig, zeer vrijzinnigtevenjs een
gfoote geest en in ih'et bezit van een
machtig intellect, want hij durft spotten
op het „Kruis van Golgotha".
„Zoo blijft de coalitie voortbestaan
en loopt een Talma gearmd met een
Kolkman achter het KruisvanGol-
gotha om politieke winst te behai-
len, die bestaat in het verdedigen van
de regeeringszetels."
't Is een fraai gesohrijf!
ALGEMEEN OVERZrCHT.
Sinds we in ons laatste nummer het
bericht uit Bulgaarsche bron vermelde-
de, dat de
groote slag bij Loele-Boergas
voor de Bulgaren een nieuwe overwin
ning is geweest, is er weinig meer uit
die bron vernomen en kan, men dus niet
aannemen dat de Turken geheel verslagen
zijn, maar dat het gevecht nog voort
duurt De Turken echter beweren dat
zij nu beter stand houden, zelfs op som
mige punten aanvallend ojdreden. Dit
zou het geval zijn bij Visa. Heel onmo
gelijk lijkt ons dit niet. Daar toch moet
de Bulgaarsche krijgsmacht verre in de
mindej-iieid zijn, terwijl de hoofdmacht
der Turken «#op is saamgetrokken.
De overwinning bij Loe Ie>- Boer gas
moet n.l. voor een deel worden toege
schreven aan een krijgslist, welke de
bekwame Bulgaarsche opperbevelhebber
Savoff had bedacht
Vliegende colonnes trokken in, snelle
marschen naar de Zwarte Zee en naar
Viza, waardoor de Turken in den waan
gebracht werden, dat de Bulgaren langs
de zeekust op Konstantinopel wilden
aanrukken.
De Turken wildon dat beletten en
trokken in Noordoostelijke richting op.
Hun hoofdkwartier was Tsjorloe. Zij
vergaten echter dat eOn marsch langs
de Zwarte Zee naar Konstantinopel voor
een groote troepenmacht onmogelijk'was,
daar de wegen uiterst slecht zijn.
De Bulgaren hadden inmididels hun
hoofdmacht geconcentreerd bij Eski-
Baba ten Westen van het Turksche
hoofdkwartierin deze buurt zijn de
wegen tamelijk goed onderhouden. De
Bulgaren waren sterker dan de Turken
bij Loele-Boergas. De linkervleugel van
de Turken moest terugtrekken en over-
zoo moesten de Muzelmannen bij Viza
doen, daar deze laatsten anders gieilso-
leerd zouden worden.
De Bulgaren verschansten zich daar
na te Boenar Hisser. Enkele kleinevoor*-
deeltjes konden d'e Turken hier behalen,,
maar dit had geen invloed op den hoofdr-
slag.
De troepenmachten die nu tegenover
elkaar staan, worden geschat op 240.000
man van, Turkschen en 150.000 yan*
Bulgaarsühen kjant. Een aanzienlijke troe
penmacht van Servië die nu in Noordl-
Macedonie niet meer noodig is, vertrok
gister over Sofia naar het oorlogsterrein
in Thracie. In Servië en Bulgarije zijn
nu ook de recruten der lichtingen 1912
en 13 opgeroepen.
Over den ernst der geleverde ge
vechten kan men oordeelen als mem weet
dat te Konstantinopel gister 5000 ge
wonden zijn aangekomen, en dat ook te
Sofia de gewonden bij duizenden geteld
worden. Men kan daar voor alle gekwet
sten geen ledikanten versohaffen, en een
groot aantal van hen liggen op de plan
ken vloeren. Een correspondent merkte
echter op, dat alle gewonde Turken in
bedden lagen.
Men verneemt uit Bulgaarsche krin
gen, dat men gelooft, dat het Bulgaar
sche leger gedwongen zal zijn om mo-
reele en militaire overwetgifiijgen naar
Konstantinopel te gaan. Ofschoon, het
plan niet bestaat om die stad te hou
den, gelooft men. dal dit het meest af
doende middel zou zijn om de vredes
voorwaarden voor te schrijven. Ook go-
looft men, dat de tegenwoordigheid van
het leger noodig zal zijn' om dcChristo-
nen t e beschermen.
Geregeld toch komen berichtein over
Christenmoorden
binnen.
De „Tempk" ontvangt van het Bul
gaarsche gezantschap te Parijs mededee
lingen, uit het Bulgaarsche hoofdkwar
tier afkomstig, over door de Turken 0$
de Christen-bevolking in het gebied van
Adrianopel en in Macedonië bedteveai,
gruwelen. Tal van bewoners van Adriai-
nopel (Christenen) zijn geketend uit de
stad weggevoerd in ballingschap.
Ook aan de „Neue Freie Pressie"
wordt uit Konstantinopel bericht, dat
zich gisteravond in het huis van den
Oostenrijksch-Hongiaarschen gezant tal
van gezanten en reg ieringsvertegen-
woordigers vereenigden om den tegen-
woord igen ernstigen toestand te bespro
ken. Hij baart groote zohg voor d'e
Christenen. Er zijn reeds verschillende
Christenen te Konstantinppel vermoord.
Volgens betrouwbare berichten aan de
„Voss. Ztg." moeten gisterenmiddag in
Stamboel twintig Christenen vermoord
zijn en in de wijk Kassim pasja eenige
Bulgaren. Hun getal is onbekend. Om
drie uur trok een betoogende menig
te, acht honderd man sterk, met ropdle
vlaggen, waarop Turksche opschriften,
en met muziek voorop, door de stads
wijk Goeihane. De troep werd aange
voerd door een softa. Men dacht echter,
dat het vrijwilligers waren.
Men verzekertop de boven ven-
melde vergadering den gezanten tot
maatregelen is besloten om de veilig
heid van de Europeesche .koloniën te
verzekeren.
Men vreest dat zich de christenmoon-
den niet tot Europeesch Turkije zullen
beperken, maar overal de haat der Musel-
mannen zich op die wijze zfal uiten.
Uit Kaïro wordt aan de „Lokal Am-
zeiger" geseind d.dl 31 dezer: Gisteren
en heden kwam het in de Mohamme^
daansche wijk Boelak tot ernstige be-
toogingen tegen de vreemdelingen. Een
Arabische sjeich drong de Griekfsohe
'kerk binnen, die naast het Duitsche con
sulaat ligt en hield daar een anti-christe
lijke toespraak. Spoedig verzamelden
zich tienduizend Arabieren. Het kwam
tot botsingen met de politie, waarbij
velen aangehouden werden. Drie poli
tieagenten werden gekwetst. Ten slotte
moest de brandweer tussdhenbeiden ko
men. Desniettemin duren de betoogtinj-
gen voort. De menigte werpt de Euro
peanen met steenien. Ook naar het rij
tuig van den Duitsdhen vice-consul wierp
men met steenen. Het consulaat heeft al
le vensters aan de eene zijde van Jhiet
gebouw met ijzeren luiken gesloten.
Ook voor Saloniki
begint men te vreezen. De Oostenrijk-
sche kruiser Maria Theresia heeft be
vel ontvangen naar Saloniki te vertrek
ken, teneinde er het consulaat van Oos-
tenrijk-Hongarije en wie daartoe hooren
te beschermen.
Men acht toch de val van Saloniki op
handen.
In Konstantinopel gaat het gerucht,
dat de stad in het noorden door de Ser
viërs en in het Westen door de Grie
ken bedreigd wordt en dat men de ver
overing spoedig verwacht.
Een Grieksche kruiser heeft reeds de
brutale durf gehad de haven van Saloniki
binnen te varen en er een Turksch oor
logsschip in den grond te boren.
Wat aangaat de
tusschenkomst der mogendheden
verneemt de „Daily Express" dat de
groote mogendheden het langzamerhand
eens worden inzake kun optreden op
den Balkan.
Twee dagen geleden heerschte er vol
gens het blad, nog geen eensgezindheid,
hoewel zij begrepen, dat weldra het
oogenblik zou komen, waarop haar in
terventie gebiedend noodzakelijk zou zijn
Van te voren moest echter een plan van
actie zijn ontworpen en de gebeurtenis
sen van de laatste twee dagen het
aanhoudend succes van de Christen Bal
kanvolken heeft haar doen begrijpen,
dat onmiddellijk ingrijpen noodzakelijk
Igeworden was. Aan de diplomatie moet
worden overgelaten dat optreden nader
te bepalen.
Canibon. de fej^Asche te Lon
den, vertrok gisteren naar Parijs om
te confereeren met Poincaré, die de lei
ding in de onderhandelingen reeds se
dert het uitbreken van den oorlog ge
had heeft.
De mogendheden zullen trachten de
oorlogvoerende staten tot een wapenstil
stand over te halen, dan zal een confe
rentie bijeenkomen om de eischen en
wenschen te bespreken."
„De „Status quo" zal dat wordt
door de mogendheden erkend wat be
treft Turkije, niet gehandhaafd kunnen
blijven. Men zal aan de Balkanstaten
doen weten verklaart de „Daily Ex
press", dat men hun verlangens, verwe
zenlijkt door den oorlog, zal eerbiedi
gen."
De Balkanmogendheden moeten wel
geneigd zijn om een wapenstilstand te
sluiten, doch zij willen niet dan onmid
dellijk met Turkije onderhandelen, dus
zonder bemiddeling der mogendheden.
De Status Quo
schijnt echter wel dood te zijn. Clément
Vautel spot er reeds over (waarmee
spotten de Franschen al niet) in de Fi
garo.
Hij beweert de volgende kennisgeving
te hebben ontvangen:
M.
Gij wordt uitgenoodigd tegen
woordig te zijn bij de uitvaartdien
sten en begrafenis van den heer
STATUS QUO,
diplomaat,
overleden 30 October 1912, in Ma
cedonië, op den leeftijd van 459 jaar;
welke eerstdaags zullen plaats hebben
in de Christelijke kerk Aja Sofia,
te Konstantinopel.
Geloof in Allah gelijk in zijn
profeet en Gij zult, in het
Paradijs, de eeuwige lief-
koozingen der hemelsche
Hoeri's deelachtig worden.
(Koran, XXV).
Men zal bijeenkomen op de plaats
van het overlijden.
Turkije, weduwe.
Oostenrijk, moeder.
Engeland, schoonmoeder.
Bulgarije, Servië, Griekenland,
dochters.
Montenegro, kleinzoon.
Rusland, schoonzuster.
Duitschland, Frankrijk, Italië, enz
nicht en achternichten
van den overledene.
De teraardebestelling zal plaats
hebben in Klein-Azië.
„Arme status quo", klaagt hij, „die er
veertien dagen geleden nog zoo goed uit
zagHelaas, de zorgen van Dr. Eu-
ropeesch concert zijn nutteloos geweest
De ongelukkige is aan een beroerte
gestorven."
GEMENGD.
Door oen hevigen brand is het
weeshuis „Santa Rosa" te San Antonio
in Texas geheel in asch gelegd. Honderd
kinderen bevonden zich op het oogen
blik, dat de brand uitbrak, in hert ge
bouw. De vlammen grepen zoo snel om
zich heen, dat verschillende kinderen ge
in de vlammen, de overigen werden door
den heldenmoed van de zusters gered.
Een der religieusen verkeert tengevolge
van bekomen brandwonden nog in
levensgevaar. De moeder-overste was
reeds in veiligheid toen een kind zich
voor een der vensters vertoonde. De
overste snelde weer naar binnen om het
kind te redden. Een brandweerman
plaatste een ladder bij het venster en
wilde ter hulp snellen, toen de vloer be
zweek en de overste met het kind in haar
armen in de vlammenzee beneden hen
verdwenen.
De heldhaftige religieusen, zegt de
„Msb.", behoorden tot de „Sisters of
Charity", drie vail de omgekomen zusters
en de moeder-overste waren Ierschen
van geboorte.
Naar aanleiding van het bericht,
dat de Duitsche generale staf bij twee
vaar liepen om te komen. Vijf reli
gieusen offerden haar leven op
bij haar pogen om 'de kinderen te redden.
Slechts twee weezen vonden den dood
uitgevers te Brussel 38.000 exemplaren
besteld zou hebben van de nieuwe k aart
van do Belgische generale staf,
schrijft de „PatiiotefL;
„Aan het ministerie van oorlog, zoo
min als in de uitgeverswereld weet men
van dit feit iets af. Genoemde kaart
is in den handel en voor een iedefl
verkrijgbaar. De boekhandelaren krijgen!
ze van het „Institut cartographique mil*
taire" met 50 percent reductie.
„Onze officieren bezitten militaire
kaarten van de naburige landen; de Fran-
sche en Duitsche officieren kunnen zich
dus wederkeerig vrijelijk Belgische kaar
ten verschaffen."
8=5 In het begin van de aanstaande zit
ting^ zoo schrijft het Brusselsch „N. v,
d. D.", zal de regeering drie belang-
rijke wetsontwerpen neerleggen
een ontwerp tot inrichting van het cre-
diet voor da middenstanden; verplichten
de intrest op de rekeningen, binnen de
drie maanden niet betaald; eindelijk een
nieuwe pensioenwet, al de werklieden,
vrouwen en mannen, alsook de bedien
den, die minder dan 2400 fr. 'sjaar*
verdienen, omvattend.
'tls te hopen, dat de Kamer zich bij
voorkeur met die wetsontwerpen zal
bezighouden inplaats van haar tijd te ver
liezen met politieke besprekingen en
ondervragingen, die niet het minste nuf
opleveren.
Het Central News-agentschap meldt
uit New-York, dat knoeierijen op
groote schaal ontdekt zijn bij da
administratie van de Amerikaansche ma
rine. Er moet bij de leveranties, o.a. van:
het proviand van de schepelingen bij da
marine, op ergerlijke wijze de hand zijn
gelicht met de leveringsvoorwaarden.
s=i Uit Halle a. d. S. wordt aan het
„Berl. Tageblatt" gemeld: Met het oog
op den vleeschnood is in Hallö
gisteren een groote hondenslach-
terij geopend, die reeds den eersten
dag buitengewoon veel te doen had.
Sherman, de vice-president der
Vereen. Staten, is Woensdag plotse
ling overleden en zal heden begraven
worden.
Voor postzegelverzamelaars wordt
het een schoone tijd. We meldden reeds
iets over de invoering van den Servischen
postdienst in het veroverde ge
bied. Gok Griekenland zorgt in het be
zette gedeelte van Turkije voor den post
en telegraafdienst, terwijl ook voor Kreta!
de Grieksche postzegels zijn ingevoerd.
Voorts zal de Grieksche regeering tot
viering van de overwinningen van de
Grieken een herinneringspostzegel uit
geven. Tegelijkertijd wordt bekend, dat
het door de Grieken bezette eiland Lem-
nos nieuwe postzegels heeft gekregen.
Het zijn Grieksche postzegels, bedrukt
met den naam van het eiland.
Een telegram uit San Juan del Sur
meldt: Volgens alhier ontvangen draad-
looze berichten is de zeehaven van C o-
pulco (Mexico) Woensdagnacht bijna
geheel dooreen orkaan verwoest
Vier vijfden van de stad liggen in puin.
Een automobiel is bij Alicante i n
zee gevallen. Negen personen zijrt
verdronken.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besl. zijn benoemd tot notan
ris te 's-Hertogenboscsh M. H. J. Wk
Eycken, cand.-notaris te Teteringen,; tq
Leens L. M. Bruins, cand.-notaris te
Finsterwolde.
Mr. JE. baron Mackay.
Naar de „Nederl." verneemt, zal de
heer mr. JE. baron Mackay, gekozen tot
lid der Tweede Kamer voor het district
Ommen, voor deze benoeming bedan
ken.
Een heugelijke tijding.
Door dezen daad toch herstelt de heer
Mackay én de schande zijn eigen naam
aangedaan, én den onfairen daad door
hem gesteld ten opzichte van zijn partij
en de coalitie.
Intusschen zijn wij er benieuwd naar
wat nu de linker pers wel zal zeggen,,
als de heer Mackay voor zijn benoeming
bedankt.
Degenen, die nog eenigen tijd hebben
gewacht met naar aanleiding van het
te Ommen gebeurde een of ander prac-
tisch besluit te nemen, blijken dus wel
het verstandigst te hebben gedaan.
Het Groene Kruis.
De Zuid-Hollandsdhe vereeniging Het
Groene Kruis hield Donderdag haar 16
,algemee;ii£ vergadering te Rjotterdajn PjUn
