28
BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.
4e Jaargang,
No. 929
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
October
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korfing. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Adverientiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertenliën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
ALGEMEEN OVERZICHT
iHet jongste bericht van het zegevie
rende
Bulgaarsche leger
5s bijna niet te gelooven. Het zou zich
ui. van Baba-Eski een belangrijk punt
van den spoorweg Adrianopel-Konstan-
jpel hebben meester gemaakt. Is dat
iaverkelijk het geval dan is de omtrekken
de beweging van een gedeelte der Bul
garen bij Visa gelukt en staat het er
jihachelijk voor de Jurken voor. Naar Vi
sa moet nu het hoofdkwartier der Bul
garen zijn verplaatst. Over den toestand
'der Turken zegt de „Daily Mail" dat
deze hachelijk is.
Kirk Kilisse, waar de Turken op re
kenden om de Bulgaren tegen te hou
den, is gevallen en Adrianopel lijkt in
ijgroot gevaar. Een zegevierend Bul-
jigaarsch leger staat op slechts 260 K.M.
l'iafstand van Konstantinopel, nadat het
■een reeks van moeilijkheden op schit
terende wijze overwonnen heeft. De Ja
panners, zegt de Daily Mail, hebben
dimmer iets beters gedaan. Abdoella
.pasja neemt met zijn verslagen troepen
een stelling in, twintig mijlen ten zui
den van Adrianopel, ter dekking van
'de spoorwegen naar Konstantinopel en
'Saloniki. Maar die positie is in alle op
dichten zwak. Het Bulgaarsche Weste
ll ijke leger kan de Turksche macht aan
}de linkerzijde passeeren en den spoor
weg naar Saloniki bereiken bij Demo-
Jtika. De lijn is de hoofdader voor
het verkeer in het Turksche rijk, Thracië
iverbindend met Macedonië, en haar ver
biezen, zou een schrikkelijke slag betee-
Jkehên voor Abdoella. Verder kan liet
jBulgaarsche Oostelijke leger den rech
tervleugel van de Turksche strijdmacht
Omtrekken en de gemeenschap met Kon-
jstantinopel afsnijden (Volgens het boven
vermelde bericht zou dit reeds geschied
zijn.) Dit zou beteekenen een ramp als
bij Sedan de vernietiging van het
[Turksche leger.
Een dergelijke bedreiging van zijn
verbindingswegen heeft in den Rus-
ïsiscli-Japanschen oorlog Koeropatkin ge
'dwongen van Lio Jang en van Moek-
iden terug te trekken. Het moderne le-
jger is nergens meer kwetsbaar dan in
izijn communicatiemiddelen. Zoo ligt 't
kwetsbare punt der Turken aan hun
'rechterkant. Maar zij kunnen niet te-'
rugvallen zonder den spoorweg naar f
•Saloniki bloot te geven. En het is de
groote triomf der Bulgaarsche krijgskun
digen, dat zij den vijand in een posi-
jtie hebben weten te dringen, waar hij
1de keus heeft tsuschen zulke ramp
spoeden.
Dat de Turk het hachelijke van zijn
itoestand zelf wel inziet, bewijst het vol-
jgende telegram uit Saloniki aan de Lo-
kal Anzeiger:
De Levant-spoorweg heeft van de re
geering bevel ontvangen alle treinen en
spoorwagens en het materieel der maat
schappij op den spoorweg Saloniki-Mo-
FEUILLETON.
26)
Het was bestemd om het leger in de
tjV.endée te steunen, dat 'toen reeds jni
Openlijke strijd was tegen de Nationale
ijjConventie en moest zich vereenigen; met
,1de troepen uit den vreemde, die, naar
jde prinsen hadden beloofdi,, Franfkrijfc
(zouden binnenvallen^ ofschoon die prin
sen, toen zij zelf in veilighfciid waren,
jZich zeer weinig meer om hun getrou-
iwen in; frankrijk' bekommerden.
Het „leger in Bretagnie" had .eerst
fels aanvoerder gehad den markies de la
jlRouèrie, maar deze was door de aan
hangers der Conventie gevangen, geno-
jmen en' te Rennes on.thoofd, waarna hij
Werd opgevolgd door den baron Yves
|de Guern.
.Deze werkte onverdroten aan de or
ganisatie van -het leger en zag met ven-
jangen; uit naar het oogenblik,1 waar
óp, hij den strijd zou kunnen aanbinden
tegen de,troepen, der Conventie,' die
pok bestonden uit gelegenheids-soldaten
bncfer bevelhebbers die zichzelf daartoe
hadden qpgeworpen'.
Het echte leger, gecommandeerd door
fechte officieren was aan de grenzen &n,
nastir naar Saloniki terug te brengen.
De regeering verwacht nl dat een aan
val door de vijandelijke troepen op de
ze lijn zal worden gedaan. Ter verdedi
ging trekt men nu tal van Turksche
strijdkrachten hier samen. De beslissen
de slag in deze streek staat dan ook
elk oogenblik voor de deur en men ver
wacht, dat tengevolge van de zeer gun
stige positie, welke de Turksche troe
pen hier innemen, de Turken de over
winning zullen behalen.
De val van Uskub
vrijwel zonder tegenstand der Turken,
doet vermoeden, dat de Turk het op
een beslissende slag bij Saloniki-Mo-
nastir laat aankomen en zijn krachten
niet meer durft verspillen in gevechten
in een streek die blijkbaar toch niet
meer te houden is. Zaterdag trokken de
Servische troepen na onbeteekenende ge
vechten Uskub binnen.
De Servische cavalerie achtervolgde
de snel terugtrekkende Turken, die zij
verscheidene malen aanvielen. De te-,
rugtocht was niets anders dan een wil
de vlucht, luidt het bericht uit Servi
sche bron.
Te Belgrado heersclit een onbeschrij
felijke geestdrift. Groote menschen-,
massa's trekken juichend door de stra
ten onder het zingen van patriottische
liederen.
De Servische en Montenegrijnsche le
gers moeten zich nu te Sjer.itsa ver-
eenigd hebben, terwijl ook een veree-
niging bij Ipek voor de deur staat.
De Kölnische Zeitung verneemt uit
Antivari, dat generaal Vukovitsch me?
twee brigades den opmarsch tegen Ipek
begonnen is. Hij is reeds te Ruvovo aan
gekomen en bevindt zich dus thans op
een afstand van 20 K.M. van Ipek. De
Montenegrijnen zullen trachten zich daar
met de Serviërs te vereenigen.
In verband met de toestanjd is belangl-
rijk de
rede van Poincaré
gister aan een feestmaaltijd te Zijner eere
aangeboden, gehouden.
Hij zeide o.a.
De ingewikkeldheid van het Balkanr
probleem maakte een algemeen overleg
noodzakelijk, opdat de tegenstelling der
belangen n,iet ontaardde in meenings-
verschillen en conflicten. Het initiatief
van Frankrijk en, van di^ns vrienden cn
bondgenooten, werd begrepen door alle
kanselarijen en een uitwisseling van
denkbeelden heeft npg dagelijks plaats,,
waardoor het mogelijk is gemeenschapr
p el ijle deni loop der gebeurtenissen, gar
de te sla.an, om een eventueel en, mis
schien' reeds nabij zijinden tusscjUihr
k'omst te vergemakkelijken.
•Wij blijven nauw met het verbonden
Rusland en het bevriende Engeland door
niet te breken ban,den v<eree;nigd. Wij
kunnen respectievelijk een voorkeur heb
ben, maar niets kan onze overeenstem
ming breken. Wanneer al een gedeelte
der openbare meening zich ongedulig
toont, zullen niettemin de drie regeerin
gen kalm en koelbloedig blijven samen-
streed met de troepen van Brunswijk
en van de vreemde vorsten, die zich te
gen lde republiek hadden verbonden.
Daarom scheen het oogenblik' gunstig
voor een opstand tegen de regeering,
welke bestond uit menschen, die elkaar
wantrouwden en bestreden.
In den boezem der Nationale Con
ventie heerschte verdeeldheid, de leden
beschuldigden elkaar, wierplen de bitter
ste verwijten over en weer en menig
lid der Conventie was reeds door zijin
mede-leden .uitgestooten en naar het
schavot gezonden als verdachte verra
der van het vaderland, handlanger van
aristocraten.
Nadat Marat onder het mes van' Char
lotte Corday was gevallen, hadden Ro
bespierre en Danton te zamen de hoog
ste macht in handen; nog waren zij
eensgezind, maar elk oogenblik' kon ook
onder hen vijandschap ontstaan, en men-
schien die achter de schermen kieken;,
wisten, dat deze twee machtigen' van liet
oogenblik reeds nu elkander wantrouw
den.
Te midden van' Ide jopgewonidienheid did
overal heerschte waar elk Zijn belangein;
zag geschaad, zijn vrijheid belemmerd, zijn
leveii eri dat van .allen die hem dierbaar
waren bedreigd, zag menigeen in sïil
verlangen uit naar een nieuwen opstand,-
al moest daardoor ook' de burgeroorlog
opnieuw ontbrande.n efl. êl 3P,udea top
werken. Wij vinden in deze vriend
schapsverhouding den besten, waarborg
voor de hoop, dat de oorlog tot déni
Balkan beperkt zal blijven en in zijin
loop gestuit zal kunnen, worden bij het
eerste gunstige oogenblik. Maar de te
genwoordige gebeurtenissen, toonen dat
ieder oogenblik de kalmte der wereld
gevaar loopt verstoord te worden door
plotseling ingrijpen, van onberekenbare
machten. Voor het bewaren van, den vre
de moet men geduld oefenen, en ener
gie aan den d^g leggen, en al de fier
heid toonen van een volk, dat niet den
oolog wil. maar dat hem evenmin vreest.
De volken moeten bereid zijn, .op alle
gebeurlijkheden en vooral hun geheele
plicht jegens het -vaderland aanvaarden
op straffe van het gevaar tot verval te
geraken.
Gedurende het laatste jaar in' een, uur
van gevaar was Frankrijk het voorwerp
der bewondering van, de geheel e wereld'
wegens de kalmte van zijn, houding. Deze
periode mag echter met door een inzin
king gevolgd worden. Frankrijk moet .al
tijd dezelfde waardige houding in' .acht
nemen." Poincaré besluit met een be>-
roep te doen- op. het vertrouwen van,
Frankrijk en op de vaderlandslievevend'e
eendracht van een, groote yredelieven-
de natie, die trouw blijft aan haar bond
genootschappen en. vriendschapsbetrek
kingen.
GEMENGD.
Wij hebben verschillende malen mel
ding gemaakt van het aan En ver bei
toegeschreven voornemen, om ook na
den tusschen Turkije en Italië gesloten
vrede zijn onverzoenlijke houding tegen
dit laatste land ^"^andhavan. Aan dj
Morning Post wordt nu echter uit Rome
gemeld, dat Enver bei, nadat hij de amb
telijke bevestiging van den vrede ont
vangen had, toegezegd heeft, dat zijn
troepen van verdere vijandelijkheden af
zien. Naar gezegd wordt, zal Enver bei
Tripoli verlaten en naar zijn vaderland
terugkeeren.
Volgens een telegram uit Milaan
aan het „Berliner Tageblatt" is de alge-
meene staking onder de Italiaan-
sche zeelieden gisteren uitgebroken.
Zij verlangen een betere pensioenrege
ling. Tot nu toe werd de rust nergens
verstoord.
Uit Lemberg wordt aan de Vissische
Zeitung geseind: Op' een veld bij Tarnow
is heden een Russische vliegma
chine met 3 officieren gevallen. Een
van hen was onmiddellijk dood, 2 werden
gewond. Zij werden als spionnen opge
pakt.
De „Etoile Beige" zegt: Wij ver
nemen, dat prinses Louise van
België op aanraden van haren advocaat
besloten heeft door een overeenkomst
't geschil met den Belgischen staat te
eindigen.
Door een brand ïs de patronen-
fabriek Francotte/May et Co. te Luik ver
woest. 3 millioen patronen ontploften. Er
zijn geen persoonlijke ongevallen te be
treuren. De materieele schade is aan
zienlijk.
bij ook nieuwe offers vallen.
De graaf de Trémazan had zijn' gast,
dien hij bij het gaan moest ondersteune.%1
in de eetzaal van La Guyonnière ge
bracht. i
Een bediende had daar twee kaarsen
aangestoken, die het ruime vertrek
slechts ten deele verlichtte.
Uitgeput zonk! de baron de Guern1 hier
op een zetel neer, terwijl de graaf de
Trémazan tegenover hem plaats nam.
De knecht van den baron was met
Gagnard meegegaan ii£ar den stal, ten,
einde de paarden te verzorgen, die zich
van vermoeienis bijna niet meer staanj-
de konden houden.
Baron Yves de Guern had een reis
mantel om, die .op verscheidene plaat
sen gescheurd was dpor ide doornstruiken
waarin men ook een kogelgat kbn waar
nemen.
Onder zijn mantel droeg hij een vest,
gesloten met een gordel waarin hjj twee
pastolen en' een jachtmes droeg en
voorts had hij rijglaarzen aan die JgeF
heel met slijk waren bedekt.
Hij scheen even vermoeid als zijin
•paard,1 jdat kreupel Was en geen' mijl
verder had kunnen loopön.
Aan den, graaf 'de Trémazan Idgid|e!
hij zijn toestand bloot
Drie dagen te voren!, juist' toen ihjj
b'ezig was een oproeping te schrijven
yfior zjja yri&idgn, £ie gevged s.tftuto!
.Het Engelse he Roode Kruis
zendt morgen zes do-kters en dertig ver
plegers naar Griekenland. Naar Turkije
gaan Dinsdag negen dokters en 43 ver
plegers.
Bureau voor de R.K. Vakorganisatie.
Zaterdag en Zondag werd te Utrecht
bi het St. Josephgebouw de jaarverga
dering gehouden van het bureau van
de R. K. Vakorganisatie.
Te ruim half 5 opende de heer v.
Rijzevvijk, voorzitter, te Tilburg, de goed
bezette vergadering, waarin bijna alle
aangesloten vakbonden waren vertegen
woordigd. Na den christelijken groet
heette hij met een kort welkomstwoord
de afgevaardigden welkom en in het bij
zonder den secretaris van de federatie
der R. K. Diocesane Wierkliedenvereeni-
gingen, den heer J. Wj. Smit, en de ver
tegenwoordigers der P|ers. .Het vakbureau
verkeert in een bloeienden toestand, want
waren bij de vorige vergadering te Breda
15752 leden aangesloten, thans telt men
173S1 leden. Voorts hebben aansluiting
toegezegd de Gemeentewerkiiedenbond
met 1100, de Timmerlieden bond inet 1500
en de Havenarbeiders en Houtbewerkers
tezamen met 1000 leden. Verwacht wordt
derhalve, dat 1 Januari 1913 aangesloten
zijn 20881 leden. De notulen werden
vervolgens voorgelezen en goedgekeurd.
Het daaropvolgende punt van de agen
da: Rede van den heer Mr. P. J. Reijmer,
was van de agenda afgevoerd, wijl nu
reeds de InvaMditeits- en ouderdomsver-
zekerïngswet, waarover de neer Reijmer
het woord zou voeren, in behandeling is
ter Tweede Kamer.
Omtrent de begrooting voor 1913 ver
melden wij, dat de ontvangsten der con
tributies geraamd worden naar een sterk
te van 19000 leden, wat het bestuur
geenszins te veel acht, wijl men verwacht,
dat het ledental het volgend jaar de
20000 zal overschrijden; dat een post ïs
uitgetrokken voor de uitgave van een
tijdschrift, dat gratis aan de Hoofdbe
sturen wordt verstrekt; dat de werkzaam
heden een tweeden vrijgestelde ver-
eischen, wiens salaris men wil bepalen
op eeai minimum van f 1142 per jaar.
De begroohng sluit in ontvangst en uit
gaaf met f 18650.
Na eenige discussie komen het be
stuursvoorstel en het voorstel der textiel
arbeiders, om de salarissen van de vrij
gestelden te bepalen op minimum f 20
en maximum f 26 oer week, in stemming.
Aangenomen wordt het bestuursvoorstel
met 10828 tegen 4960 stemmen.
Hierna werd de begrooting aangeno
men.
Bij de statutenwijziging werd art. 2,
omschrijvende de middelen ter bereiking
van het doel, zoodanig gewijzigd, dat aan
de middelen nog werd toegevoegd:
„het organiseeren van ontwikkelings
cursussen, ten dienste der R. K. Vak
beweging
om den strijd aan te binden, had hij zijn,
kasteel zien omsingeld door een menig
te gewapenden, samengesteld uit een af
deel ing nationale garde van een. der om
liggende gemeenten, een escadron, dra
gonders, gekomen van hij wist niet waar
en een commissaris, die waarschijnlijk1 uit
Rennes was gezonden.
Hij had nog net den tijd gehad om
te paard te springen en door het bosch
te vluchten, in gezelschap van zijn kb.edht,
terwijl men het hek van zijln park' open
brak.
Men had hem< nog zien vluchten, op
hem geschoten en een kogel had Zijin
schlouder geraakt.
Gewond?
Ja, maar ik geloof niet dat het
ernstig is.
De wond was echter door de ver-
waarloozing gedurende drie dagen ern
stig geworden.
Het was toen 8 uur 's morgens.
Een aantal dragonders had den vluch
teling onmiddellijk nagezet, maar zij wa
ren in het land onbek|enJd en het was
den baron niet moeilijk hen van; zijn
spoor te brengen. 1
[Den geheel en dag had ilVij gereden met
La Brèche, zijn knecht, een getrouw^
pp| wien hij 'kbn rekenen als op zichzelf.
Boeren', die aan de zijde van,'de edelen
stonden, hadden, den vluchteling voedsel
gegeven ftn hym yerborgep,, wanne,er ei
j,bet oprichten en in stand houden vatt
een bibliotheek, ten behoeve vaji dd
Hoofdbestuurders;
ï,het organiseeren van steunbewegin
gen bij werkstaking en uitsluiting;
„het beheeren van fondsen tot onder
steuning der aangesloten leden, bij werk
loosheid, ziekte, ongeval, invaliditeit en
overlijden, waarvoor alsdan de noodigef
reglementen worden vastgesteld.'^
Aan de statuten werden nog eenige;
artikelen toegevoegd.
De wijzigingen der statuten werden
vervolgens met algemeene stemmen
goedgekeurd en het bestuur werd machti
ging verkend de koninklijke goedkeuring
er op aan te vragen.
Je ongeveer half 10 werd de vergau
deriiig geschorst tot Zondag.
Zondagmorgen te uur werd in de;
O. L. Vrouwe Keric' aan de Bjltstraat
een H. Mis opgedragen,- waaronder de
Hoofdbestuurders ter H. Jafel naderden,-
terwijl teil uur de vergadering in het
§t. Josephgebouw een aanvang nam.
De voorzitter, de heer J. van Rijzewijk,
uit Jilburg, sprak over: (Samenwerking
van Roomsch-KathoIieken met andersden
kende vakbonden.
Spr. had zijn rede in vier groepen
verdeeld en wel:
le. Samenwerking kan gewenscht zijfy
kan noodig, kan zelfs noodzakelijk zijn.
2e. In sommige omstandigheden is sa
menwerking niet gewenscht of on noodig/
soms zelfs verboden.
3e. Bij elke samenwerking moet het
behoud van geheele zelfstandigheid ge
waarborgd zijn.
4e. Elke al of niet samenwerking moet
afzonderlijk beoordeeld worden in over
leg met den geestelijken adviseur.
Deze punten werden nader bezien dn
uiteen gezet.
De heer v. Rijen uit Jilburg is het
ini hoofdzaak met den inleider eens etii
zou gaarne de inleiding in druk zi-efri]
verschijnen, hetgeen, dan ter handleiding
kan dienen, der besturen.
De Zeereerw. heer Rector Stroomejrl
brengt hulde aan den, inleider voor zijtó
rede. Vervolgens doet spr. eenige op*
m er kingen. .Waar met den, geestelijken
adviseur overleg wordt gepleegd om db
gecombineerde samenwerking aan te
gaan, daar moet hij ook steeds op del
hoogte worden gehouden van, den standf
van zaken om een, gemotiveerd oordeel)
te lcun'nen; uitspreken, wanneer die jsa-;
menwerking njet meer gewenscht mocht
zijn. Omtrent de Haariemsche verorde-
ning deelt spr. eeiyge bijzonderliledeiril'
mee; wat de vergaderingen betreft der
combinaties, daar moet meh benalen;;i
dat de socialisten geen prinjcipes mogen'
blootleggen.
De heer van Rijzewijik de- verschillen
de sprekers beantwoordend, zegt, dat
er geen bezwaar bestaat tegen het Sn'
druk verschijnen van, deze rede* doch
dan zal het moeten zijn, een resumé en|
slechts mogen verstrekt worden aan del
hoofdbesturen. Tegen 'een voorstel van den!
heer v. Rijen om alvorens, volgen^ did
stellingen te werken,, eerst het Doorluch-
gevaar dreigde dat zijn vervolgers hem'
bereiken zouden.
Nog één rit en hij zou in; veiligheid
Zijn, in het bosch van, Kergrist, waar alle
eedgenooten moesten, bijeenkomen.
Van! daar uit zou de oorlog begin'njen.
Den vorigën' n,acht had Ihijl de gastvrij^
heid op het kasteel van Kéraoult 'genbteti]
Brave zielen!
Ja, zegde Guern1, maar zij ware}nl
dieptreurig en hadden geen, hoop meer^
Bij hen was d'Achet, die den Vorigen, dag
een1 bezoek had ontvangen van een dok
ter uit Parijis.
Dr. Nollan? !f
Ja, ik geloof wel dat hjj cHdri
ltaam noemde. Ken,t gij hem I
Zeer goed, hij is de zoon van' my/H
rentmeester, die te Lambelle woont, een!
eerlijk man.
En die dokter?
Zooals zijn' vader.
Dus ge vertrouwt hem?
1Zeker.
Hij had hun veel meegedeeld van;
hetgeen daarginds gebeurt. Slechte be
richten.
Helaas
De koningin, is voor dé revolutio
naire rechtbank gebracht en. zou onge
twijfeld veroordeeld worden1.
Afschuwelijk.
Misschien is zij' op dit oogenblik
r.eeds tNeergesteld. (Wppdt vervolgd.)