BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang,
Nó. 913.
3)c £eidóeJi& Sou^omt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHl|NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN-
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f |,io per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per'week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
9
October
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bzfnagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regelmeer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Tegen het bijzonder onderwijs
JJet bijzonder onderwijs houdt de
jnenschen te dom, gaat niet mee met
|dcn tijd, voldoet niet aan de eischen
van de tegenwoordige beschaving, enz.
.enz. Allemaal stokpaardjes, die men
zoo nu en dan van stal haalt als inen
het bijzonder onderwijs wil bestrijden.
jMen neemt dan een air aan, alsof men
'de kinderen op de openbare school wil
houden ter wille van hun eigen belang,
hun toekomst, want ze leeren daar meer,
,weet u.
Als men deze zoo dikwijls herhaalde
bezwaren tegen het bijzonder ondierwijs
vooropzet, dan zal men zich verwonderd
afvragen, hoe het Openbaar Onderwijs,
maandblad voor de afdeeling Leiden en
pmstreken van den Bond van Neder!.-
Dnderw., het weet te rechtvaardigen,
als het verzet aanteekent tegen het geven
van herhalingsonderwijs aan de bijzon
dere school teAlphenaandenRijn;
door zulk onderwijs worden de leer
lingen tooh beter ontwikkeld! Het weet
zijn protest eohter te gronden op het
feit, dat het iherhaRngsonderwijs aldaar
naar het blad beweert— kosteloos
wordt gegeven. Het ziet hierin eerstens
een inconsequentie, omdat men zoo dik-
wijls verzet aanteekent tegen het geven
van kosteloos herhalingsonderwijs op de
openbare scholen, en tweedens een leeg
pompen van de openbare school daar
ter plaatse.
Wat het eerste betreft: och, het is
toch heel iets anders als de gemeente
cadeaux uitreikt, die betaald worden
door alle burgers, terwijl slechts een
gedeelte van die uitreiking kan profi-
teeren, heel iets anders dan wanneer
een Katholiek Kerk- of Schoolbestuur
de door de Katholieken geschonken
gelden ten voordeeie van de Katholieken
zelf aanwendt! Het verschil in de
handelwijze van zulk een gemeentebe
stuur eh zulk een kerk- of schoolbestuur
in te zien, is toch niet zoo heel moeilijk!
Tweedens: het leegpompen van de
openbare school. Daar heb je de eigen
lijke kwestie! Men is bang voor het
bijzonder onderwijs, als het er zich op
toelegt zoo goed mogelijk te zijn, bang,
omdat (Jan den Katholiek ook de zwakste
reden of het gemakkelijkste voorwendsel
ontnomen wordt om zijn kinderen aan
het openbaar onderwijs toe te vertrou
wen. Leegpompen van de openbare
school! Och, alleen kunnen de Katho
lieken de Katholieke kinderen van de
openbare school halen, en als zij dat
doen ten koste van eigen financieele
opofferingen die toch heusch niet het
openbaar onderwijs ten laste komen!
hoe kan men hun daar dan een verwijt
van maken? Zij halen alleen die kin
deren van de openbare school, welke er
niet thuis behooren
Hebben de Katholieken dan geen v rïj-
heid van handelen, gij, die zoo hoog
Opheft van uwe vrijzinnige denk
beelden?
algemeen overzicht.
jHet werd den Balkanstaten nu waar
schijnlijk toch te machtig. Zou de tus-
'«chenkomst der mogendheden en de toe
zegging van .Turkije, dat het de hervor-
tjmingen zou invoeren, nu plotseling on
gedaan moeten maken, waarvoor ze met
zulk een geestdrift geijverd hadden? Zou
':al het geld voor mobilisatie zoo maar
ponder iets te bereiken weggegooid
Tnoeten zijn? Dat nooit. En daarom,
Siog voordat de mogendheden den over
eengekomen stap ook bij hem kunnen
idoen, heeft Nikita van
Montenegro den oorlog verklaard.
Zooals te begrijpen is, heeft dit kleine
jjandje, dat nog ge,en 40.000 man onder
de wapenen kan brengen, dit niet zoo
pmaar op eigen gelegenheid gedaan. Ter-
iiwijl de hechte vriendschap met Rusland
en de verwantschap met Italië niet weinig
gewicht in de schaal zullen gelegd heb-
fiben, is het allereerst niet te gelooven, dat
iide overige Balkanstaten onbewust waren
..van den stap van Montenegro. Integen-
fjdeel weet men uit Berlijn te berichten,
[dat daar gistermorgen een telegram uit
j (.Belgrado ontvangen werd, dat denvori-
'gen avond afgezonden was en de raert-e-
deeling behelsde, dat Montenegro den
oorlog den volgenden dag zou verklaren,
terwijl Bulgarije en Servië eveneens gis
teravond zouden beslissen. Men kan dus
ieder oogenblik het bericht van den alge
meen en Balkanbrand verwachten.
Duidelijker dan oo.it te voren blijkt,
dat de volken der verbonden Balkan
staten een oorlog billen, en dat de
regeeringen zich niet zouden durven ver
zetten tegen den volkswil, zelfs wanneer,
zij de overtuiging hadden, dat de be
loofde hervormingen voldoende zouden
zijn en dat voor de uitvoering voldoende
waarborg gegeven werd, welke over
tuiging zij echter niet hebben.
Bulgarije zal, volgens den Berlijnschen
correspondent van de „Voss. Zeitung",
stellig niet tevreden zijn met de door
Turkije beloofde hervormingen, waarmee
de groote mogendheden wel genoegen
nemen. Bulgarije verlangt een autonoom
bestuur voor Macedonië, onder een chris-
telijken gouverneur-generaal, en controle
der groote mogendheden, waaraan echter
ook Bulgarije deel zal mogen nemen.
Deze eischen zijn juist die, welke de
groote mogendheden in haar gemeen
schappelijke nota aan de Porte angst
vallig vermeden hebben.
De geestdrift
is in alle streken ten hoogste gespanjnen.
In Bulgarije, aldus „de New York He
rald", gelooft niemand van den eersten'
minister af tot den eenvoudigen boer
toe, thans meer, dat de oorlog kan wor
den vermeden. De geheele bevolking
verlangt geestdriftig naar het oogenblik,
waarop men met den Turk kan slaags
raken. De Bulgaren gelooven, dat thans
de dag der wrake is aangebroken en deze
ruwe Balkanbewoners, die zich bij dui
zendtallen voor den dienst in. het leger
aanmelden, zijn, onverschillig of zij zul
len winnen, dan wel verliezen, vast be
sloten rekenschap te vragen van de Tur
ken, die de onbeschaamdheid hebben ge
had heele gedeelten van Europa te ver
overen en de Christenen uit te moordejnj
en die er toe willen overgaan om reus
achtige Worden Aziaten in het veld te
brengen tdgen de strijdkrachten van de
vier kleine landen, die de wapens heb
ben aangegord om hun stamgenooten
van een voortdurende vervolging te
verlossen. De Turken schijnen nau
welijks te beseffen, welke krachten
zij tegen zich in het harnas heb
ben gejaagd. Gedurende de laatste tien
dagen is een reusachtige organisatie be
zig duizenden en duizelden gewapende
mannen over de grenzen te zenden. Het
zijn Bulgaren, Ottomaansche onderda
nen, die vroeger door de vervolgingen e:i
wreedheden der Turken uit Macedonië
verdreven zijn. Het zijn lieden, uier
ziel met bitterheid is vervuld, wier hui
zen verwoest zijn en die in zeer vele ge
vallen den dood van verwanten hebben te
wreken. Zij worden met volledige in
structies naar die streken van Macedo
nië gestuurd, die zij het best kennen om
zich bij de troepen te voegen, die onder
beproefde leiding staan. Deze menschen
zullen een hardnekkige guerilla tegen de
Turken voeren. Hun bekendheid met de
landstreek tegenover de onkunde der Tur
ken daaromtrent, die niet eens kaartej.il
bezitten, zullen hun een grootefci' voor
sprong en menige gelegenheid lieven' om
den vijand hinderlagen te leggen. Zij
zijh in het bezit van een grooten' voor
raad bommen, waarvan zij een ruim ge
bruik zullen maken om de Turksche be
volking schrik aan te jagen. Karagejor-
gief, hun beroemde aanvoerder, is de
Turksche grens reeds overgetrokken,;
evenals Christo Vievoda en Matof.
Op dezelfde wijze hebben zich' de
Grieksche en Servische troepen gevormd,
naar een vast plan van organisatie. Allen
staan gereed om de Turken te lijf te
gaan, waar en wanneer zij hen! mogen
aantreffen. In Europeesch Turkije wo
nen ook nog ongeveer 1.500.000 SI a vein!
en 240.000 Grieken, die alles zullen
doen wat in hun vermogen is om d-e
verbonden staten te hulp te komen e*i|
het den Turken op allerlei wijze lastig
te maken.
Het rasgevoel is onder de Balkan-
volken zoozeer opgewekt, dat Servië en
Bulgarije hun grenswachten afgeschaft
hebben. De Servische en Bulgaarsch'ö
bladen betoogen dat Bulgarije en Ser
vië feitelijk één land zijn (geworden1 ojnjder
hun koningen, zoodat grenzen overbodig
geworden zijn. 1
Teekenend voor de u-ezLidheid der Bul
garen is nog het volgende bericht in de
Deutsche Tagesztg" over
een bloedbad
door Bulgaarsch gepeupel te Oltenita,
een plaatsje aan den Donau aangericht.
De gegoede Turksche families van deze
stad hebben dadelijk na de Bulgaarsche
mobilisatie uit Turtukai de vlucht ge
nomen naar Oetenita, waar zij zich ves
tigden. De arme bevolking van deze door
Bulgaren en Mohammedanen bewooade
stad moest echter achterblijven. Door ge-
wetenlooze agitatoren opgestookt,, vie
len de Bulgaren de Turken aan, ep! ver
moordden hen bij hoop enNiet alleen,
de mannen, dóch ook de vrouwen eoi kin
deren werden zonder mededoogen neer
gestoken. Roemeniërs, die gisteren te
Turtukai waren, vertelden, dat de lijken
bij honderden in de straten lagen. Niet
alleen het gepeupel moordide en ver
melde wat onder zijn handen, viel, doch
ook de politie deed aan 't bloedbad en
aan het plunderen zeer ijverig inejde.
De huizen, die aan Turken toebehoorden,
werden bijna allen vernield.
Een feit van belang in het Turksoh
Montenegrijnsch conflict is cilog, dat
juist nu nog de.strijd tusschen de Ma-
lissoren en de Turken in volle hevigheid
woedt.
Door de Montenegrijwen geholpen, is
er niet veel kans op dat deze Albaneezen
hun strijd tegen Turkije zullen opgeven
en zich aan diens zijde scharen.
Het Montenegrijnsche leger
beteekent, wat getalsterkte aangaaft, niqv
veel. De bevolking van Montenegro be
draagt circa 250,000 zielen. Het op vol
ledige oorlogssterkte gemobiliseerde le
ger telt 37 000 man en is samenge
steld uit recruteo (jongelieden van 18
en 19 jaar, met twee maanden verplich
ten dienst 's jaars) uit een actief leger,
bestaande uit een le klasse mannepl
van 20 tot 5,2 jaar, die elk jaar twee
weken onder de wapenen komejn! en
een 2e klasse, bestaande uit voor den
dienst minder geschikte of om andere
redenen vrijgestelde mannen van 2052
jaar, [die maar 4 dagen per jaar opko
men voor de manoeuvres.
Ten slotte is er een reserve van de
mannen die 53 tot 62 jaar oud zijn, Eq.is
per jaar verschijnen deze reservisten op
het appel, zij zijn zelf belast met het
bewaren en onderhouden van hun wape
nen en uitrustingstukkei.
in Montenegro behoeven de Moham
medanen niet te dienenzij betalen
daarvoor een vergoeding in geld.
Het Montenegrijnsche leger is bewa
pend met het Russische geweer model
1891, 7.62 mM.
De reservisten hebben nog het Bardon-
geweer van 10.6 mM. De veldkanonneln:
zijn 87 mM. Kruppkanonnei:het berg-
geschut bestaat uit stukken van 75 mM.
GEMENGD.
Uit Konstantinopel werd gisteren
aangaande de vredesonderhande
lingen aan de „Frankf. Ztg." geseind:
Minister Resjid Pasja is heden naar
Konstantinopel teruggekeerd van zijn
onderhandelingen te Quohy. Hij ver
klaarde, dat de conferentie met Italië
nog niet geëindigd is. Wel nemen! de
besprekingen een zeer goed verloop en
is spoedig een resultaat te verwachten.
De Engelsche regeering heeft gis
teren in het Lagerhuis eenigte mededee
lingen gedaan omtrent den' tijd, die aan
de behandeling der Home-Rulebill
besteed zal worden. Voor het onderzoek
in de afdeelingen zal 24 dagen, voor
de debatten 5 dagen ien voor de derde
lezing 3 dagen toegestaan zijn. De voor
zitter der afdeeling heeft het recht de
volgorde der amendementen, die op de
verschillende zittingsdagen behandeld
zullen worden, vast te stellen.
Het „H. v A.." meldt: „Van alle
plannen om Staatsminister Beem'aert
eene nationale begrafenis teges
ven, is afgezien.
De afgestorvene heeft in Zijne laat
ste wilsbescihkking den wensdi' uitge
drukt met den meesten eenvoud begra
ven te worden.
De plechtigheid zal denkelijk1 te Bosch
voorde plaats hebben.
Er zullen niet eens redveoerinlgeh' wor
den uitgesproken.
Gisternacht hebben i n b r e k e r s
eeïï diefstal gepleegfd in de kei l
den' H. R och us te Keu!
dieven drongen de kerk door ce.
binnen ein1 schenen het er qp a.. 1
te hebben1 den wouden monstrans te ste
len. Ofschoon ze klaarblijkelijk ontplof
bare stoffen gebruikten om de tabelna-
keldeur te doen springen, konden ze hun
plan niet volvoeren. Uit woede daarover
richtten ze in de kerk groote schade
aan, alles vernielend wat onder hm' be
reik kwam. Ze braken een relikwieën-
kast open, waaruit ze de relikwieën van
den H. Rochus en de H. Barbara stalen.
- De Spaansche minister van openi-
bare werken zal bij de Kamer een ont
werp indienen, waarbij het recht van
het spoorwegpersoneel tot sta
le e n wordt geregeld en waarbij bepaald
wordt dat geschillen tusschen spoor
maatschappijen en hun personeel moetej.il
worden onderworpen aan een scheids
gerecht van rege&ringswege.
Kamerverkiezingen in 1913.
Het Tweede Kamerlid voor Zwolle, A.
Baron van Dedem, schrijft aan de Ned.
dat hij nog geen beslissing heeft geno
men inzake de Kamerverkiezing in 1913.
Een centrum der medische
wetenschap.
Te 's-Gravenhage is uit Amerika be
richt ontvangen, dat in de sluitingszitting
van het te Washington (i/n Columbia) ge
houden 15de Internationaal Congres voor
Hygiëne en Demographic op welk con
gres onze regeering vertegenwoordigd
was, door den hoofdinspecteur van de
Volksgezondheid, dr. Pijnappel te Zwolle,
de volgende, resolutie bij acclamatie is
aangenomen
Het 15de Internationaal Congres voor
Hygiëne en Demographic draagt het per
manent Comité voor de internationale
congressen voor H. en D. op, alle nood
zakelijke stappen te doen voor de stich
ting te 's Gravenhage van een permanent
bureau voor de Internationale Congres-,
sen voor Hygiëne en Demographie.
Door de oprichting van dit bureau
naast de rreeds te 's Gravenhage geves
tigde of te vestigen internationale bu
reaux voor geneeskunde, statistiek en
pharmacie is naar in verband hiermede
wordt opgemerkt 's Gravenhage thans
te beschouwen als het centrum der inter
nationale medische wetenschap. Alleen
ontbreekt nog een internationaal bureau
voor veeartsenijkunde, waarvan echter al
sprake is geweest op het te Scheve-
ningen gehouden Internationaal Veteri
nair Congres.
KORTE KRONIEK.
De glasfabriek „De Schie" te Schie
dam heeft bij den kantonrechter een ver
zoek ingediend om de stakenden te dag
vaarden en hen te veroordeelen tot be
taling van schadevergoeding. De ge-
eischte bedragen varieeren van f 6 tot
f 35, al naar gelang van den leeftijd en
functie van den arbeider. In het ver
zoek zegt de directie van „De Schie",
dat op 5 Augustus j.l. plotseling door
246 arbeiders in strijd met de arbeids
overeenkomst het werk werd neerge
legd en dat die staking heeft voortge
duurd tot 21 September.
Uit Zalt-Bommel wordt gemeld,
dat de typografenstaking aldaar, die 4
maanden geduurd heeft, officieel is op
geheven. Door bemiddeling van den
Bond van Boekdrukkerijen heeft de Al
gemeene Nederl. Typ. Bond een over
eenkomst met de firma getroffen, waar
bij is bepaald, dat zij aan de arbeids
voorwaarden zal voldoen. Deze regeling
zal staan onder controle van den Bond
van Boekdrukkerijen. Tevens is overeen
gekomen, dat de stakers door middel
van den Bond van Boekdrukkerijen bin
nen een maand elders geplaatst moeten
worden, teneinde wederzijdsche gevoe
ligheden te vermijden.
De Raad der gem. Hengelo (O.)
stelde in zijn Maandagavond gehouden
vergadering een reglement voor de ge
meentewerklieden vast. Het bevat alge-
meene voorwaarden, waarop werklieden
in dienst van de gemeente, worden ge
nomen, waaronder zij in den dienst zijn
werkzaam en waarop hun dienstbetrek
king een einde neemt. Voorts zijn gere
geld de vereischten voor benoembaar
heid de verplichtingen van den werk
man, de arbeidsduur en de rusttijden, het
verlof, het verzuim, het militieverlof, het
loon, het loon voor overwerk, den in
1 :d van ouderdom, ziekte, ongevallen,
het loon, de straffen, de wijze van
jjing van straf en het ontslag.
Bij de gisteren gehouden verkiezing
i voor twee leden van den Haarlemsc.hen
gemeenteraad in district lil waren uitges
bracht 2491 stemmen. Hiervan verkregen
de heeren: H, v. Brederode (V. D.) 629,
G. J. Droste Jr. (U. L) 609, dr K. ft
de Jong (C. H-) 1042, P. J. v. Kessel
(R. K.) 919, ft v. Everdingen (S_. D.)j
750 en A. Nagtzaam (S. D.) 897stemmen.
Herstemming tusschen de heeren de Jong
van Kessel, Nagtzaam en van Everdingen*
In het Leeuwarder bioscooptheater
is een cinematographiische les gegeven
aan een 200-tal leerlingen der openbarei
scholen.
Geprojecteerd werd een film: Ont
ginning van woesten grond door de Ne«
derlandsche Heidemaatschappij; een film,
op verzoek van een commissie voor het
bioscopische onderwijs, speciaal door Pa-
thé te Parijs gemaakt, bij een ontginning;
bij Hilvarenbeek. De leerlingen waren
van te voren reeds ingelicht omtrent ont
ginningen.
Het conflict in de kleedingindustrie
te Amsterdam duurt nog voort. De drie
firma's, die bij de staking en uitsluiting
zijn betrokken, hebben zich bereid ver
klaard met ingang van 1 Februari 1913.
een arbeidscontract aan te gaan; de ar
beiders houden vast aan den datum van
1 Januari.
De gewone audiëntie van de minis
ters van buitenlandsche zaken, water
staat en koloniën zullen deze week niet
plaats hebben.
LEIDEN, 8 Octobèr.
Apologetische cursus.
Gisteravond werd ten derde male in dei
St. Lodewijkskerk de Apologetische cur
sus geopend met een conferentie van den
W.Eerw. Heer Th. M. P. Bekkers, kape
laan der St. Petrus parochie ofver De
Genade Gods.
Dezen winter, zeide de eerw. spr. in
een inleidingswoord, wenschte hij uiteen
te zetten het voorrecht van het katholiek
geloof, ter weerlegging van de beschul
diging, dat de kath. kerk hangt aan
uiterlijkheden. Spr. -wenschte uiteen te!
zetten, hoe Christus - Verlosser den
mensch geestelijk verheven heeft en hoe
de kath. kerk leert dien adeldom en die
inwendige heiliging in ons aan te kwee
ken en op te bouwen.
Hedenavond handelt spr. over de Ge
nade Gods, waaronder spr. verstaat een
inwendige bovennatuurlijke gave, die
God het redelijk schepsel schenkt ten
bate van zijn eeuwig heil. Deze genade
is inwendig, omdat zij geschonken wordt
aan 's menschen ziel.
Zij is ons vrijwillig geschonken, euj
dus een gunst van God, terwijl zij: bo
vennatuurlijk is, omdat zij dient den
mensch te leiden tot zijn einddoel: God
eeuwig in den Hemel te aanschouwen.
Christus heeft ons gebracht een nieuwi
leven, gelijk uit de Evangelies blijkt,
dat ons deelachtig maakt aan de natuur
van God. De heiligmakende genade is
niet een voorbijgaande gunst, maar eerij
blijvende toestand, een deelen ia' de na
tuur van God. Athanasius schrikt niet
terug voor de verbazingwekkende waar
heid: Jezus Christus heeft den mensch
vergoddelijkt.
Den vollen omvang van deze gave kun
nen wij met ons einldig menlschenver
stand niet begrijpen, evenmin als wij
ze kunnen narekenen, omdat het bovenna'
tuurlijk leven als* 't ware vereenigd
wordt met orts aardsche leven en de
mensch niet bemerkt, dat hij twee levens
heeft. De veredeling die de heiligmaken
de genade aan de ziel geeft wordt even
wel in de personen der heiligen aan de
wereld getoond, gelijk spr. door treffen
de voorbeelden aangeeft.
De heiligmakende genade is de innig
ste vereen iging van den mepisch met
Godvandaar dat Christus, om ons de
werking der genade te doen begrijpen,)
in de gelijkenis van gen wijnstok zegt:
Ik ben de wijnstok, gij de ranken. Iede
re instorting der heiligmakende genade*
moet in onze ziel de zondenschuld weg
dringen dit is het zuiveringswerk der
genade in onze ziel en daardoor maakt
zij ons heilig, d. i. vol liefde voor de
deugd, en rechtvaardig, d.i. God ken
nend, dienend en beminnend. Daarom
zegt Christus: Gij zijt mijn kinderen,
en juicht de Apostel, dat wijl erfgenamen!
zijn van God en mede-erfgenamen van
Christus. Spr. gaat vervolgens den in
vloed na dien de heiligmakende genade
od ons leven heeft. Door de h'eiliirmakenM
