BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
•van hel institut de France; lid der Kon.
Academie van Rumenië; btelvoerend lid
der Academie van België sedert 1899;
pnderbestuurder der klas van letteren
.en staatkundige en zedelijke wetenschap
pen in 1908; eerelid van het Instituut
.van internationaal recht; gevolmachtigd
vertegenwoordiger van België op de
.Vredesconferentie te 's Gravenhage en
lid van het hof van arbitrage; voorzitter
van het bureel der Unie Interparlemen
taire; oud-voorzitter der Katholieke en
Grondweitelijke Vereeniging van Brussel
en voorzitter van de Federatie der
Kringen, enz. enz.
Beernaerc is de man geweest, zoo zegt
hei blad, die de menschen uit de waan
bracht, dat alleen de liberalen konden
regeeren, en hij leverde het bewijs, dat
de Belgische Katholieken de bekwaamste,
behendigste, ja, de breedste regeerders
waren.
Dat zij de wereld verbaasden door
hunne gematigdheid, is eene loopende
spreuk geworden, en dat zij financieel
het land in een nooit gekenden toestand
van welvaart brachten, dat zagen de
burgers eerst met verstomming, daarna
met toenemende sympathie aan.
Beernaerr won het pleit en binnenkort
zijn de Katholieken dertig jaar aan het
bewind. Graaf de Smet de Naeyer, de
Trooz, Schollaert, vooral baron de Bro-
queville zijn 't levendig bewijs van de
gegrondheid der leerstelling, die Beer-
naert immer de burgerij voorhield en
die haar in 1912, vijftig jaren nadat hij
begon ze voor te houden, de liberale
burgerij nog eens onweerstaanbaar naar
onzen kant toevoerde.
Zoo de Katholieke partij inderdaad een
harer moedigste kampioenen verliest, het
land verliest in hem een der voornaamste
dienaren, zeker en vast den zoon, wiens
naam buiten de grenzen het meesprekend
is en steeds het meest gewaardeerd werd.
Beernaeri toch was eene figuur, zooals
België geen evenbeeld meer bezat.
Teekenend is het, dat de liberalen
den dooden tegenstander nog niet met
rust kunnen laten. Zoo schrijft de „Chro-
nique": „Er bestond in onze politieke
geschiedenis sedert 1880 geen staats
man, die een verwarder rol heeft ge
speeld dan Auguste Beernaert, die nu
overleden is. Zijn daden waren slechts
de getrouwe weerspiegeling van den man
zelf, d. w. z. van den man mei twee
karakters, die weliswaar uitenmende hoe
danigheden, doch die ook betreurens
waardige fouten bezat, die veel goed
deed, doch ook aanzeite tot veel kwaad
in zijn omgeving.
De oud-minister was advocaat, zaken
man, politicus, redenaar, academicien
partijleider, man van de wereld, kunst
minnaar, maecenas, congresleider, aan
stichter van oj>positie-intrigues, enz. enz."
Na een opsomming van hetgeen hij als
minister heeft gepresteerd, gaat het blad
verder: „De laatste jaren van zijn leven,
dus die na zijn val, heeft de overledene
gewijd aan het „organiseeren". Hij leidde
een persoonlijke oppositie. Het kwaad,
dat hij daardoor gesticht heeft is groot,
zeer groot, doch B. was overtuigd, dat
hij in het algemeen arbeidde. In een
woord, als politicus heeft B. een slecht
einde te boeken."
Omtrent de begrafenis is nog niets be
kend. Het Belgische ministerie wil een
nationale begrafenis inrichten, maar het
schijnt, dat de staatsminister den wensch
heeft te kennen gegeven, zoo eenvoudig
mogelijk begraven te worden.
GEMENGD.
De Netie Frie Presse weet te mel
den, dat het departement van oorlog van
Oostenrijk welks eisch van 250 m i 11 i-
oen krone n voor nieuw geschut,
verbetering van vestingen, militaire
vliegtuigen enz. dezen zomer door den
ministerraad was verworpen, daarmee
opnieuw voor den dag zal komen. Het
zal dezen eisch motiveeren door te wij
zen op de. jongste gebeurtenissen op
het Balkan-scheireiland.
Op uitnoodigjng der Duitsche rq-
geering zal heden in het gebouw van
den Rijksdag een internationale
plaats hebben tot regeling van het ten
toonstellingswezen. Behalve ver
tegenwoordigers der Duitsche regeeringl
nemen aan deze conferentie vertegen
woordigers van België, Denemarken,
iFrankrijk, Italië, Engeland, Japan1, Ne
derland, Noorwegen, Oostenrijk-Honga
rije, Rusland, Zweden, Zwitserland,
Spanje en de Vereenigde Staten deel.
Zateradg hebben drie gemas
kerde bandieten een persone|i,trein
yan de Kansas City en Southern, bijl Fort
Smith, aangehouden en de brandkasteji|
met nitro-glycerine geopend.
Zij wisten te ontsnappen met medeh'e
ming van een groot bedrag aan geld en'
de opgemaakte Mail.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is mr. D. W. baron
van Heeckeren, referendaris bij het mi
nisterie van Buitenl. Zaken, secretaris
generaal der in 1911 en 1912 te 's Gra-
venhage gehouden wisselrecht-conferen
ties, benoemd tot officier in de orde
van Oranje-Nassau
is benoemd tot notaris binnen het
arrondissement Leeuwarden te Leeuwar
den, W. Wachter, candidaat-notaris te
JDoetinchem.
Te veel betaalde belasting.
De gemeenteraad van 's-Gravenhage
heeft gistermiddag; de motie van 11 raads
leden, om .aiilende personen de
door hen n beslissing van Ged.
Staten ten uwegens een te boo-
gen aanslag, be. a aide belasting (tot een
gezamenlijk bedrag van f150.000) terug
te betalen, met 20 tegen 19 stemmen
verworpen.
De stem van den wethouder van finan
ciën zelf gaf bij deze beslissing den
doorslag.
Armenraden.
Zijn wij wel ingelicht, zegt het „Tijd
schrift voor Armenzorg", dan zijn tot
heden verzoeken om instelling van een
armenraad tot de Regeering gericht uit
de navolgende gemeentenAmsterdam,
Roiterdam, 's Gravenhage, Groningen,
Utrecht, Arnhem en Haarlem.
Mogen meerdere gemeenten door het
indienen van zulk een verzoek toonen de
hoofdbedoeling der armenwet te willen
verwezenlijken
Kamerverkiezingen 1913.
Naar aan de „Rott." officieus mede
gedeeld werd, moet de heer H. Pollema,
lid van de Tweede Kamer voor het dis
trict Gorinchem, voornemens zijn ach
in 1913 niet herkiesbaar te stellen.
Brievengaarders.
De afd. Zuid-Holland van den Bond
van Brievengaarders in Nederland heeft
ie Rotterdam, onder voorzitterschap van
den heer K. W. Geul, uit Pijnacker, een
algemeene vergadering gehouden en met
algemeene stemmen de volgende motie
aangenomen
De afdeeling, overwegende, dat de
factoren, waarnaar de bezoldiging voor
taan zal geschieden, als juist moeten
worden aangenomen, dat de bedragen
voor de gestelde factoren echter te laag
zijn gesteld, verzoekt het bondsbestuur
siappen te doen om die bedragen ver
hoogd te krijgen.
St. Vincenttus-vereeniging en Redding
van Drankzuchtigen.
,Te Utrecht is een werk tot stand ge
komen, hetwelk de aandacht van alle
Vincentianen en Katholieke drankbestrij
ders verdient.
Daar is in de St Vincentiusvereeni-
ging als afzonderlijk liefdewerk gesticht
een werk tot redding van drankzichti-
gen, hetwelk in verband met het alge
meen Consultatiebureau wil beproeven
de slachtoffers der drankzucht te redden
en te bewaren.
De leden der bestaande, uit afgevaar
digden der Kruisverbonden samenge
stelde, reddingsbeigade zijn ieder in hun
eigen parochie in de conferenties op
genomen en op Dinsdag 24 September
werden zij als leden van het nieuwe
liefdewerk door den president van den
Bijzonderen Raad, mr. dr. D. A. P. N.
Kooien, geïnstalleerd.
Als voorziiter is aangewezen mr. Wüs-
tenberg, voorzitter van het Kruisverband
„St. Johannes 'den Dooper", vanwaar het
initiatief uitging, dat tot dusverre door
zooveel succes werd gevolgd.
En moge "het te Utrecht gegeven voor
beeld elders worden nagevolgd.
Gymnastiek-onderwijs.
Uit overweging dat de opleiding van
dien gymnastiekondenvijzer in Nederland
nog zeer veei it)e wenschen overlaat en
het wetenschappelijk peil 'van de toekom
stige gymnastiekleeraren behoort te wor
den verhoogd, is te 's Gravenhage op
gericht een Centraal Instituut vpor de
Lichamelijke Opvoeding waar, in navol
ging van het buitenland, .verschillende
vakken door speciale leeraren zullen
onderwezen worden als: anatomie, phy-
chologie, schooLhygiëne, paedagogiek, ge
schiedenis en lichaamsoefeningen, begrip
der stof, de theorie en praktijk der gym
nastiek, de openluchtspelen, het (scher
men en les geven in zijn vollen omgang.
Voorloopig stelt het instituut z$ch al
leen ten doel de opleiding vckw vak j
(vrije en ordeoefeningen en bewegings
spelen) voox de lagere akte en voor de
mdddibare -akte gymnastiek waarvoor
de crusussen resp. zullen zijnals half
jarige, ,een éénjarige en een tweejarige.
KORTE KRONIEK.
De gewone audiënties van de Mi
nisters van Koloniën en Waterstaat zullen
Vrijdag niet plaats hebben.
LEIDEN, 8 October.
R. K. Bijzondere Onderwijzers.
De afd. Leiden en Omstreken der Dioc.
Vereeniging van R. K. Bijz. Onderwijzers
hield gisteravond haar najaarsvergade
ring in het gebouw van den R. K. Volks
bond onder voorzitterschap van den)Heer
W. H. C. Düncker van Hazerswoudle.
Na opening der vergadering werd gezon
gen het lied„Aan U, o Koning der
Eeuwen", waarna de notulen werden ge
lezen en onveranderd goedgekeurd.
Onder de ingekomen stukkert was een'
circulaire van de Inter-diocesane com
missie tot bevordering der propaganda
voor financiëele gelijkstelling van Bijzon
der en Openbaar Onderwijs.
Ter bevordering van haar doel zou
de Commissie de verschillende propa
gandamiddelen ter hand ne.nen o.a. een
Oudersnummers, verspre,ding van bro
chures en korte vlugschriftjes met plaat
selijk karakter en ten laatste een krach
tig beroep op den financiëelen steun van
Roomsch-Nederland. Tot het weislagen
van dit „plan de campagne" rekende
de comm. op de samenwerking der af
deeling en. Met algemeene_ stemmqn werd
besloten f 16 voor dit doel af te staan.
Als volgend punt stond op de agenda
de verkiezing van de secretaresse, we
gens bedanken van Mej. C. v. d. Drift.
Gekozen werd mej. M. C. J. Grégoire
van Hazerswoude, welke de benoeming
aannam, en die tevcMs werd aangewezen
als afgevaardigde in het PI. Comité van
de Kath. Soc. Actie. De voorzittcv richt
te een hartelijk dankwoord aan de afge
treden secretaresse voor haar voorbeel
dige activiteit en accuratesse. Twee vaca
tures in de plaatselijke Gelijkstellings
commissie werden aangevuld door de
verkiezing van de Heeren: P. H. Snij
ders en H. G. Verhaar alhier; de wen-
schelijkheid werd uitgesproken dat deze
Commissie in de volgende vergadering
met uitgewerkte plannen zou komen tot
het houden van een groote propaganda-
vergadering in samenwerking met andere
plaatselijke vereenigingen.
De voorzitter was in staat mede te
deelen, dat de Interdiocesane Ziektever-
zekerings-Commissie voorloopig mei. suc
ces wérktin beginsel ehbben de School
besturen in het Bisdom Haarlem bijna
algemeene instemming1 betuigd met het
plan.
Alsnu kreeg de voorzitter het woord
tot het houden van een lezing over het
onderwerp: „Iets over Geloof en Onge
loof". Als oorzaken voor het steeds
voortwoekerende ongeloof in onze da
den, van dien „heiligschennenden oor
log tegen God", werden door spr. ge
noemd: in de eerste plaats de hoog
moed van den menschelijken geest, die
zich niet wil onderwerpen aan het door
God gestelde gezag en de geopenbaar
de Waarheid niet wil aannemen, om
dat het beperkt mensclielijk verstand
die niet altijd kan begrijpen. Een twee
de oorzaak voor het ongeloof is gele
gen in het zondig leven van den
mensch, die de knagende stem zijns ge
wetens wil smoren door het geloof aan
de Eeuwigheid en de eeuwige straffen
te verwerpen, om zich zoodoende een
vrijbrief te geven voor het voortzetten
van zijn zondig bestaan. Als derde oor
zaak werd genoemd: het gebrek aan
Godsdienstkennis, die schijnbare moeie-
lijkheden opwerpt en daardoor twijfel
en dwaling doet ontstaan, nog aange
wakkerd door een lafhartig inensche-
lijk opzicht. Ten slotte nog een oor
zaak en zeker niet de geringste onzer
dagen is de ongeloovige en zedelooze
pers, een der machtigste wapenen der
vijanden van Kerk en Godsdienst, met
als bondgenoot de venijnige neutrale
couranten, welker lezing langzaam en
zeker het geloof doen verflauwen. -
Met een ppwekking tot kleur beken
nen in den strijd als mannen van een
rotsvast geloof, eindigde spr. spreker
zijn schoone lezing. Het dankwoord van
den vice-voorzitter gaf den bibliothe
caris gelegenheid aan te sporen tot
meerdere gebruikmaking van de biblio
theek, waarin vele goede apologetische
lectuur voorhanden is.
Bij de rondvraag sprak een der leden
den wensch uit tot het gezamenlijk be
zoeken van fabrieken en inrichtingen,
door de leden der afdeeling. Het be
stuur beloofde de mogelijkheid tot het
doen van dergelijke excursies te onder
zoeken. Nadat nog een lied uit „De
Leeuwerk" was gezongen, werd de ge
animeerde vergadering met den chris-
telijken groet gesloten.
Een nieuw denkbeeld voorde3-October
Feestviering.
In de „Res." bespreekt de W.Eerw.
heer P. M. Bots de laaiste feestviering
op den 3den October en bepleit, naar
aanleiding van den postduivenwedstrijd,
de wenschelijkiie.d dat, met het oog op
de historische beieekenis als vredesbo-
den, de jaarlijksche feestviering ge
schiedde onder het mooie symbool van
een koppeltje goed nagemaakte duiven.
Maar nog een ander denkbeeld bepleit
de eerw. schrijver.
Dusseldorp, de Leidsche historicus
(eerst rechtsgeleerde en later geestelij
ke) bericht ons ook nog iets bruikbaars
en wel in zake van den Leidschen wees
jongen, die onder geleide van een hem
volgenden polsdrager, het eerst buiten
de wallen en de poort, de verlatene
schans bij Booresteijn bezocht.
Op Folio 183 van zijn jaarboek over
1574 zegt Dusseldorp: „Ik heb zelfs
meermalen dien jongeling aanschouwd,
dien inen te paard gezeten, telken jare
„op den derden October, overdekt met
„groenend loover, door het midden der
„Leidsche veste onder plechtige vertoo-
„ning pleeg)de rond te voeren."
Waarom, niet waar, heeft men na den
dood van dien jeugdigen persoon, niet
jaarlijks uit elk der weeshuizen, één na
volger gekozen van den oorspronkelijken
held,? Wie weet, Amcissïmi, geven wij
hier geen mooi idee ten beste! Als men
immers uit alle weeshuizen beurtelings
bij loting, één der oudste knapen iT
triumftocht plaatste, en dan den ouden
historischen gang naar de plek afreed
waar de schans, welke de ontzetters tot
het laaiste toe zoozeer benauwd heeft,
was gelegen, dan kon de weesjongen
daar nog altoos, en zelfs telken jare,
juichend aan Leiden het bevrijdings-
sein toewuiven. Zoo koude men vervol
gens een vaste feesttocht van Crone-
steijn naar het Stadhuis organi setven.
Wij geven het idee vioor beter. Maar
iedereen ziet, hoe wij „des poedels bern"
de bloote viering van het ontzet, voor
altoos konden vastleggen. En daarmee
moest des morgens dan het feest be
ginnen.
Wel heet de huidezang in den mor
gen voor hex beeld van Burgemeester
Van der Werf reeds fraai, doch dit vic
torie-vieren zond,igt op 3 October een
weinig tegen de historie. Want u weet
nog wel, waarde heeren, hoe voor een
vijï a zestal jaren, reeds een artikel in
uw „Rcs." het feit benandelde, dat Bur
gemeester Van der Werf tijdens het be
leg zich waarlijk manhaftig gedroeg,
maar tevens dat hij, als Burgervader en
recht Hollandsche magistraat, na het be
leg, niet veel vreugde meer heeft ge
smaakt. Uit doodsnood had hij blijde de
komst der Zeeuwen en andere vreeselij-
ke oorlogshelden, en ook Oranje's be
wind, alles tot heil van zijne stad en hare
vrijheid, aanvaard. Maar toen Oranje
later in de stad kwam, nam hij z'n intrek
niet eens bij Van der Wierf. Professor R.
Fruin, roemrijker gedachtenis, hééft, als
wij ons wel herinneren, deze zaak in den
brcede behandeld. Na jhet ontzet be
schouwden Oranje, en ook' de krijgs
oversten, welke hij had gezonden, zich
zóó als heeren en meesters in Leiden,
dat zij de leden der stadsregeering later
naar hunne opvatting, willekeurig veran
derden en volstrekt het krijgsbevvind niet
nederlegden voor de oude stadscostuy-
men. Dit heeft den Burgemeester ten
zeerste gehinderd. Men had waarlijk de
stad niet in hongersnood ep' pesttijd tij
dens het beleg bewaard, en ook bepaald
alle vreemde garnizoenen niet gewei
gerd, om haar nu, na de verlossing in
overheersdiing van niet-Leidenaars te
zien. En daarom moet men, als goed Va
derlander, op 3 October eenvoudig Lei
den's ontzet vieren, zonder meer, want
anders komt men tot herdenken van fei
ten, welke den eerlijken nazaat moeten)
hinderen. Doch dat vieren van het Ont
zet alleen, zou o. i. er bepaald op ver
beteren, door alvast den tocht van den
Weesjongen te ondernemen, en wel in
plaats van de zangen aan Vap der Werf;
of men moest deze hulde als protest ver
richten over Van der Werf's miskenning.
Dat gaat toch niet.
Kiezerslijst kamer van koophandel.
Ged. Staten van Zuid-Holland behan
delden gisteren het hooger beroep van
de Kamer van Koophandel tM Fabrieken
alhier, ingesteld tegen de beslissing van
den Raad dezer gemeente, op de bezwa
ren tegen de iijsi van kiesgerechtigde*!
voor üie Kamer, dienst 191z1914.
Het gold hier, blijkens hei over deze
zaak door het lid van Ged. Staten Jhr.
Mr. De Geer, uitgeoracht rapport, de
vraag, of op bedoelde lijst ai of niet
tereclit was geplaatst de naam van den
heer Jansse, chef in de zaak der firma
Peek en Cloppeuburg. Vplgens de Kamer
van Koophandel benoorde die naam er
niet op voor te komen, omdat de heer
Jansse niet zou zijn te beschouwen
ais bestuurder van een tak van handel
of bedrijf, daar als bestuurders van ge
noemde firma zouden zijn aan te mer
ken, de beide directeuren en niet de
heer Jansse, die alleen ais chef fun
geert, doch niets regelt of beheert in de
zaak. In strijd met deze opvatting, waar
mede ook B. en W. zich hadden veree-
nigd door zich eenvoudig ie refereeren
aan het advies van di Kamer van Koop
handel, had de Gemeenteraad echter ge
last den naam van den heer Jansse op
de kiezerslijst te brengen.
Het hiertegen gericht beroep van de
Kamer van Koophandel werd nu door
haar secretaris Mr. Goudsmit, nader toe
gelicht.
Het bleek verder, dat de heer Jans
sen zich er nog op had beroepen, dat
zijn collega in de zaak der firma P. en C.
te Leeuwarend aldaar op de kiezerslijst
Xoor de K. v. K. voorkomt. Hiertegen
over voerde Mr. Goudsmit aan, dat deze
er dan z. i. ook ten onrechte op geplaatst
is, daar de functie van alle chefs
van P. en C. wel dezelfde zal zijn maar
waartegenover dan ook staat dat in de
overige 9 of 10 groote gemeenten in ons
land waar P. en C. zaken hebben en
waar vermoedelijk ook wel Kamers van
Koophandel zullen zijn, de chefs niet
op de kiezerslijst schijinen voor te ko
men omdat anders de heer Janssen zich
op die andere gemeenten ook wel zou
hebben beroepen.
De beslissing van Ged. Staten volgt
later. t
Een debatkwestie.
Verleden jaar is Wijnkoop op een
vergadering in de Stadsgehoorzaal als
debater heftig tegen mr. Troelstra te
keer gegaan, zonder zich veel om de
leiding te bekommeren.
Troelstra nam toen het krasse besluit
niet op een vergadering te spreken, waar
Wijnkoop als debater werd toegelaten.
Hierdoor ontstond heel wat opschud
ding in de partij van het „vrije woord",
niet 'het minst in de Leidsche afdeeling
zelve.
Maar nu heeft Troelstra in groot
moedigheid toegestaan, dat Wijnkoop
weer mag- 'debatteeren, als hij vooraf
verklaart zich aan de leiding der verga
dering te zullen onderwerpen.
En Wijnkoop heeft aan den voorzitter
der Leidsche afdeeling zoo'n verklaring
toegezonden.
"Zoodat over enkele weken in de Stads
gehoorzaal beide kemphanen in her strijd
perk zullen treden, Troelstra als aan
valler en Wijnkoop als bestrijder.
Men "hoopt aldus de 5-cents-meeting-
gangers te lokken, speculeerend op de
sensatielust van het publiek.
Reclame dus, en niets dan reclame!
De le luit. R. Wilson van het
2e depot huzaren te Haarlem, is over
geplaatst naar hier en belast met het
commando over het detachement huza
ren.
De openbare les van dr. J. H. P.
van Kerckhoff, lector aan de Rijksuni
versiteit, welke was uitgesteld, zal nu
gehouden worden Woensdag 16 Oct.,
in het klein auditorium van het Acade
miegebouw.
Er heeft zich een comité gevormd
om den heer F. A. Dee, die den 17den
October den dag herdenkt, waarop hij
50 jaar geleden in dienst der Leidsche
Acadeinei trad, van welken tijd hij bijna
40 jaar het ambt van academisch pedel
vervulde, op zijn feestdag te huldigen.
In dit comité hebben de navolgen
de heeren zitting: G. Kortenbout v. d.
Sluijs, J. J. Henny, M. Rijke, A. C.
Visser van IJzendoorn, P. J. v. Wijn
gaarden, L. J. Plemp van Duiveland,'
N. Rutgers van der Loeff, U. W. F. v.
Panhuijs, F. E. VJielander Hein, Ei.
F. M. J. Michiels van Verduijnen en
A. J. Smissaert. De huldiging zal plaats
hebben op 17 Oct., 's middags te half
vier, in Huize Prins, Rapenburg.
De le luiienant der veld-artilierie
jhr. Op ten Noord, die dezer dagen over-,
geplaatst werd van 's Hertogenboscli
naar hier, vertrok Zondagmorgen om
half vijf te paard naar zijn nieuwe garni
zoensplaats, waar hij 's namiddags onge
veer 6 uur aankwam. Ruiter en paard
waren in goeden welstand. Voorwaar
een mooi voorbeeld van wilskracht en
ruiterkunst.
Uitslag van het herexamen der
Rijksiuinbouww'interschool te Lisse van
de le naar de 2e klasse is geslaagd:
A. Bijvoet, OverveenD. Sistermans, Hil-
termans, Hillegom; J. ten Hagen, Lisse;
en voor het niet verplichtend gesteld ook
Engelsch: W. Bloem, Hoorn, en D. Sis
termans, Hillegom.
Geslaagd voor het toelatingsexamen:
A. Beerhorst, F. Boot, D. Koning, J.
Roozen, P. M. Swagerman, Sassenheim
W. Bots, J. C. Pijnacker, Lisse; C. H.
Eldering Jaczn., J. Louwere ii.
Heemsiede; P. J. van der Meer, Noord-
wijk; C. I. W. van der Schoot, Hille
gom J. Smit, Haarlem.
Voor zooverre door dezen aan hei toe
latingsexamen in de niet-verplichte vak
ken Engelsch en Duitsch werd deelge
nomen, slaagden daarvoor: W. Bots, J.O.
Pijnacker, H. Ran, J. Roozen, C. J. W.
van der Schoot, J. Smit en P. H. Swa-
gernuyi, de laaiste voorwaardelijk voor
Duitsch. Voorts slaagden voor Engelsch
A. Beerhorst, D. Koning en P. J. van
der Meer, de laatste voorwaardelijk, en
voor Duitsch: C. H. Heldering Jaczn.,
J. Louwerens, de laatste voorwaardelijk.
Wegens onvoorziene omstandighe
den kan de recollectie voor oud-retrai-
tanten in de maand October niet worden
gehouden.
Verschenen is de statistiek der ge
boorten en der sterfte naar den leef
tijd en de oorzaken van den dood in de
maand Augustus 1912. Het aantal in
woners dezer gemeente bedroeg 59102
Er werden levend aangegeven 129 per
sonen, waarvan 114 behoorden tot de
werkelijke bevolking. Het aantal leven
loos aangegeven bedroeg 2.
Er overleden op den leeftijd van min
der dan 1 jaar 9, van 1 tot en met
4 jaren 8, van 5 tot en met 13 jaren
2, van 14 tot en met 19 jaar. 0, van
28 tot en met 29 jaren 3, van 30 tot
en met 39 jaren 2, van 40 tot en inet
49 jaren 3, van 50 tot én met 64 jaren
7, van 65 tot en met 79 jaren 10 en
van 80 jaar en daarboven 7 personen, n
Er overleden tengevolge van diphte-
ritis 2, influenza 1, longtuberculose 5,
hersentuberculose 2, andere vormen van
tuberculose 1, kanker en andere kwaad
aardige gezwellen 7, meningitis 2, or
ganische hartgebreken 3, acute bronchi
tis 1, chronische bronchitis 1, longont
steking 2, andere ziekten der ademha
lingsorganen 1, gastro-errteritis en diar
rhoea 3, hernia, darmocclusie 1, lever-
cirrhose 1, aangeboren zwakte en ge
breken 5, ouderdom 2, gewelddadigen
dood (geen zelfmoord) 1, andere ziekten
9, onbekend 1. Het totaal aantal over
ledenen bedroeg 51, waarvan 43 be
hoorden tot de werkelijke bevolking.
ROOMSCHE AGENDA.
Dinsdag 8 uur 's avonds. St. Lode1-
wijkskerk, Steenschuur. Apologetisch q
cursus. Spreker de Weleerw. heer Jh.j
M. P. Bekkers. Onderwerp: De Genade
Gods.
Woensdag 5i/2 uur n.m. St. Jo-
sefszaal. Rapenburg 52. Bijbelsche Ge-^
schiedenis (met lichtbeelden) voor de
kinderen der St. Petrus parochie. Spre
ker: de W.Eerw. heer C. G. J. van
Leeuwen.
Woensdag 8 uur St. Jozefszaalt
Rapenburg 52. Bioscoop-voorstelling.
HOOGMADE. Heden is den eersten
brug van gewapend beton in de vliet-
polder nabij ons dorp gereed gekomert
en voor rij en voertuigen geopend. 1
De verbetering is groot, de wegmaakt
nu niet meer den haaksche bocht en de
brug is veel lager en fraaier.
LISSE. Door den Ned. Bond van R.
K. Bloemistarbeiders „St. Deus Dedit-1
is een enquête ingesteld in verband met
een eventueel te sluiten collectief ar
beidscontract in het voorjaar 1913. Tefj
verkrijging van een zuiver overzicht van1
een en ander heeft zij circulaires in den
vorm van een vragenlijst onder hare le
den verspreid ter invulling.
