RONA
Van Houtens
Cacao
-BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
Ingezonden Mededelingen.
4e jeta jjang.
No. 912.
Bureau OUDE SINGEL 34. LEIDEN.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN-
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
11.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/« cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
8
October
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
•betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
*m* Prof. Lohman's benoeming.
Moesten we gisteren de onbillijke crir
!tiek signaleeren, door partijzucht ingege
ven, thans kunnen we laten zien, hoe
ide waarheid toch al baan breekt.
De „Nieuwe Courant" geeft een arti
kel van haar medewerker, dr. W. W, van
Ider Meulen, „Onbillijke critiek", de
plaats van het hoofdartikel en voegt er
o.a. aan toe:
„De daad van de benoeming zelve
verdient van liberaal standpunt niet de
critiek welke in een deel der liberale
pers tegen haar gericht werd. De
hoofdvraag is voor ons of de benoem
de wetenschappelijk op zoodanige
hoogte staat, dat hij voor een benoe
ming met recht in aanmerking kon
komen; op deze vraag antwoordt dr.
Van der Meulen bevestigend, prof.
Kernkamp (implicite) niet ontkennend
en de Utrechtsdhe faculteit verleende
bij de promotie den hoogsten graad."
De heer Van der Meulen meent zelfs,
idat het „stormpje van verontwaardiging,
gewekt in de gemoederen der tegenstan
ders van de huidige regeering" geen
xeden heeft, «en zegt o.m.
„Dat tenminste aan één onzer Rijks
universiteiten het staatsrecht zal wor
den gedoceerddoor een belijder van
de Protestantsch-Christelijke beginse
len van een der voornaamste fracties
der regeeringsmeerderhedd, is geen
overvragen.
„De regeering zou een bewijs heb
ben gegeven ,van een zeer bedenke
lijke zwakheid van overtuiging, wan
neer zij in het bezit van de macht, na
liet te doen, wat haar partij, indien
zij minderheid ware, op grond van
billijkheid had mogen vragen van een
liberale regeering."
Op dergelijke uitingen te wijzen is
nuttig voor diegenen onder ons, welke
zich door zoogenaamd vrijzinnige critiek
maar al t e gauw om den tuin laten lei
den.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Terwijl de mogendheden nog druk
doende zijn met pogingen om tot over
eenstemming te komen over hun op
treden op den Balkan, neemt Turkije
plotseling zijn draai en publiceert een
besluit clat de
oorlog onnoodig
ZOU maken, daar 't de eischen toegeeft,
De Porte zal de hervormingen in Macedo
nië invoeren. Behalve de verzekering van
rechtvaardige proportioneele vertegen
woordiging der Christelijke bevolking in
de provinciale staten der vilajets, heeft
de Turksche regeeteing thans nog plech
tig beloofd, dat in het Ottomaansche par
lement voortaan de Christelijke natio
naliteiten een vertegenwoordiging zul
len krijgen, evenredig aan haar bevol
kingsaantal. Nu is slechts de vraag, wie
'de garantie op zich zal nemen, dat Tur
kije deze hervormingen ook werkelijk
invoert. Het voorstel van Poincaré, ge
wijzigd, zooals het Weener kabinet eer
FEUILLETON.
9)
lYVel had zij reeds meermalen ver
moedens gehad omtrent verdriet dat va
der lijden moest, veroorzaakt door de
verkwistingen en de weelderige levens
wijze van. haar broeder, want zij leefde
Isteeds in de nabijheid van den ouden
man en was alleen met hem in het groo
ve, stille huis, waar Hubert slechts op
[ongeregelde tijden verscheen en nooit
langer dan één of twee dagen bleef,
maar zijl had niet kunnen veronderstellen,
welk een onheil de dokter door zijn zor-
gelooze levenswijze over zijn vader had
[gebracht.
De grijsaard ging met stemverheffing
(voort:
Gij moet wel een kort geheugen
(hebben, wanneer gij nu reeds alles ver
geten hebt wat wij voor u deden. Ge-
id'urende 30 jaren heb ik gewerkt, volgens
]het voorbeeld van mijn vader, die een
(man van eer was, niet voor mijzelf,
[want ik bezat al genoeg, om aan mijn
bescheiden behoeften te voldoen, maar
gisteren voorstelde, is volkomen gelijk-
lijkluidend, met het voorstel, dat graaf
Berchtold in November deed, welk voor
stel door de mogendheden in den be
ginne met sympathie werd begroet, doch
helaas veronachtzaamd werd.
Op een vraag of Turkije handelde op
aandrang der mogendheden, antwoord
de de Turksche minister van buitenland-
sche zaken, aan den correspondent, van
de Daily Mail, terwijl hij hem het be
richt over de invoering der hervormin
gen bevestigde. Nu zullen we zien of
Bulgarije oprecht is, als het zegt, dat
het oprecht is, als het zegt, dat het al
leen die hervormingen in Macedonië ver
langt dan wel of dat alleen een dekman
tel is om Turkije nog meer grondgebied
af te nemen.
Van andere zijde wordt er echter met
wantrouwen naar deze zwenking van den
Turk gekeken. De 'gezanten van den
Balkan-mogendheden te Berlijn, die nog
geen officieele mededeeling ontvingen,
van de jongste Turksche beloften, blij
ven nog zeer pessimistisch gestemd. De
Bulgaarsche gezant wees er op, dat de
toegezegde hervormingen reeds sedert
30 jaar beloofd zijn en dat een garantie
dat zij thans ingevoerd zullen worden,
dringend noodzakelijk is. Met beloften
alleen zonder garantie der groote mo
gendheden kan Bulgarije geen genoegen
nemen. Ook de Servische gezant was
overtuigd, dat een lange weg ligt tus-
schen het beloven en het uitvoeren der
hervormingen. Hij vreesde zelfs, dat
Turkije niet anders beoogt, dan de an
dere mogendheden .aan liet lijntje te hou
den. Garantie voor de hervormingen
achtte hij niet voldoende. De mogend
heden dienen ook te controleeren.
De meest waarschijnlijke reden echter
van het optreden van Turkije moet hier
in gezocht worden, dat, waar de vijan
delijke machten bijna geheel met hun
mobilisatie klaar zijn, de Turk nog niet
zoo ver is en ook de vredesonderhan
delingen niet spoedig genoeg afloopen
om hem de handen vrij te geven. Met
Turksche mobilisatie
staat het volgens de „Koln. Ztg." aldus.
Van de twaalf mobiele nizam-divisies
zijn er voorloopig twee, van het leger
corps van Rodosto, bestemd, om de Dar-
danellen te bewaken, de andere tien
voor het leger, dat zich bij Adriano-
pel verzamelt. Daarvan zijn er al acht op
•voet van oorlog geweest, twee zijn be
zig om zich te mobiliseeren. Zij moeten
op zijn laatst na een week te Adrianopel
aankomen. Het vervoer van de redifs
uit Klein-Azië begint Woensdag over
Konstantinopel. In het geheel worden
elf divisies redifs ontboden, kerntroe
pen, waarvan elke divisie 6800 man
sterk is. Van de ruiterij van het 1ste le-
geringspectie, 52 escadrons, schijnt een
gedeelte bij Kirk Kilisj, ten O. van
Adrianopel gebleven te zijn. Om -en bij de
30 escadrons zijn bij Adrianopel bijeen,
't Laatste reg. de lanciers uit Konstantino
pel, is Vrijdagavond per trein vertrokken.
De bevelhebber ervan, de Pruisische le
luit. Veit, heeft het bevel erover neerge
legd daar hij geen vergunning heeft gekre
voor u en uw zuster, die ik rijker wilde
maken dan wij geweest waren, uwe
goede moeder, die niet meer is, en ik,
die nu al zoover gekomen ben, dat ik
haar de rust van het graf benijd. Ge
steund door het vertrouwen, dat ik mij
had weten te veroveren, heb ik voor
spoed gehad op mijn werk. Ik ben eige
naar geworden van dit huis, dat ik heb
verwisseld tegen de nederige woning,
waarin mijn ouders hadden geleefd. Van
alle kanten zijn de edelen, die gij zoo
schijnt te haten, tot mij gekomen en
hebben hun belangen aan mij opgedra
gen. Langen tijd waren wij gelukkig. Ik
had vertrouwen in de toekomst, voor u
en voor mijn lieve Thérèse, die zoo
waardig de plaats vervult van haar, die
ik verloren heb, en het zonnetje is, dat
den avond van mijn leven verheldert
:n verwarmt.
Hij hield op, door aandoening over
mand.
J>e dokter, d'ie in zijn achtelooze hou
ding was blijven zitten, luisterde naar
hem, zonder Zich te bewegen of eenig
teelcen van ontroering te geven.
Opnieuw verhief de grijsaard zijn stem.
In kort afgebroken zinnen drukte hij
al zijn teleurstellingen en zorgen uit, zijn
verdriet over den gevaarlijken weg, dien
hij zijn zoon ha,d .sien insiaan.
gen om aan deu oorlog deel te nemen.
Adrianopel is mei meer dan 70 zware ka
nonnen voldoehde gewapend. Bij een
beoordeeling van den toestand mag men
niet vergeten dat een Bulgaarsche bri
gade even sterk is als een Turksche di
visie. De Turken rekenen er op, dat
vooreerst over 270.000 geweren, en over
30.000 karabijnen elk met 750 gels
en over 81 batterijen eik met 1000 pro
jectielen beschikken.
Men ziet Turkije is nog bij lange na
niet klaar, terwijl de troepenversterkin
gen uit Azië eerst Woensdag beginnen
te komen. Alleen de spoorweg naar
Haidar pasja en van einde October af
de nieuwe lijn Soma—Pandemia zijn
voor den aanvoer van de troepen uit
Klein-Azië beschikbaar. De opmarsch van
het geheele leger zal niet minder dan zes
weken vergen.
Maar nu deelde een actief Servisch
officier den man der „Deutsche Ta-
gesztg." mede, dat de Bulgaarsche en
Servische troepen, als de mobilisatie ge
ëindigd is, waarschijnlijk Woensdag, zon
der bijzondere oorlogsverklaring, de
Turksche grenzen zullen overtrekken.
Men mag veronderstellen dat de Porte
de gezindheid op'den Balkan zeer goed
bekend is en kan dan zijn laaiste han
delwijze volkomen begrijpen, hoewel
men er voorshands nog weinig vertrou
wen in heeft.
Aangaande den vrede
seint men ons uit Rome, dat men aan
neemt, dat Turkije spoedig met zijn ant
woord op de vredesvoorstellen van Italië
voor den dag zal komen, daar Italië
daarvoor een termijn van acht dagen
heeft gesteld. Als het antwoord gunstig
luidt, wat men, afgaande op zekere be
richten uit Konstantinopel, schijnt te
moeten verwachten, rekent men er op
dat de erkenning door de^ mogendheden
van'de souvereiniteit van Italië over Tri
poli en Barka, die na de afkondiging
van Turkije volgen moet, bij: de mogend
heden der triple entente evenmin! op
moeilijkheden zal stuiten, als bij: die van
het drievoudig verbond.
Wat de bepalingen van de overeen
komst betreft, waarover wij gister reeds
iets mededeelden, geeft het „Journal" te
Geneve nog de volgende bijzonderheden.
De schadeloosstelling door Italië te be
talen betreft de Turksche schuld over
Libië, verder zal er geen schadevergoe
ding aan de oorlogvoerende partijen be
taald wordende eilanden zullen aan!
Turkije teruggegeven worden onder
waarborg aan de Christelijke bevolking;
de diplomatieke en handelsbetrekkingen
tusschen de beide landen zullen hersteld
worden.
De „Radical" zegt nog over de moge
lijkheid van een overeenstemming in ver
band met de reeds genoemde acht dagen
drie dagen zijn daarvan reeds verloopen
en zoo Turkije nu binnen vijf dagen niet
ambtelijk de verplichtingen bevestigt, die
zijn woordvoerders officeus aangedaan
hebben, dan zal Italië doen alsof de sa-
mensprekingen te Ouchy niet plaats ge
had hebben. Indien de Porte, na de ver
gadering van den ministerraad, die waar
Hij bekende, dat hij, gedreven door de
onophoudelijke eischen, welke zijn zoon
hem stelde en niet bij machte daar steeds
aan te voldoen uit eigen middelen, geld
genomen had uit zijn kas, eerst schuchter,
oaarna met volle handen, teneinde Hu-
bert in staat te stellen tot een leven van
genot en verkwistingen, omdat het hem
ontbroken had aan de kracht om te
weigeren.
Zijn berouw, zijn toenemende angst
voor den afgrond, dien hij aan zijn
voeten zag gapen en .dlie hem weldra
zou verzwelgen, beschreef hij in gevoel
volle woorden.
En nu was het bittere einde nabij, nu
had hij geen moed en geen kracht meer.
Thérèse Nollan, die ademloos geluis
terd had, begreep alles: de'telkens her
haalde geldzendingen, de eischen van
den dokter, de bekrompenheid, waarin
zij en haar vader dientengevolge leef
den, de toenemende zorgen en beslom
meringen van den beheerder van zooveel
goederen en het misbruik van vertrou
wen, dat hij ten slotte door zijn zwakheid
had gemaakt door de hand uit te steken
naar de gelden, die hij daardoor niet
kon teruggeven aan zijn lastgevers, die
zelf verlegen waren in deze ongeluks
dagen, toen ieder al zijn middelen noo-
dig h^d.
Eiken dag wordt RONA meer gewaardeerd.
Het aantal geregelde gebruikers neemt voortdurend
sterk toe.
Hun goede voorbeeld kan met gerustheid door iedereen
worden gevolgd.
Daar men voor een heerlijken kop chocolade van RONA
minder noodig heeft dan van andere soorten, is zij zoo
bizonder voordeelig in 't gebruik. Velen hebben dit
reeds door ervaring geleerd.
schijnlijk Woensdag plaats heeft, met
bezwaren aankomt of voorbehoud maakt,
dan zullen, zegt de „Radical", de vijan
delijkheden onmiddellijk hervat worden.
Volgens het blad ligt er een vloot-divisie
in de nabijheid van de eilanden in de
Aegaeische Zee, die dan het middel
punt der krijgsverrichtingen zullen wor
den.
Eigenaardig is nog, in verband met
een en ander, de volgende uitlating in
een brief van Enver Bei aan een te
Berlijn wonenden vriend:
„Hier gaat alles uitstekend. .Helaas
loopt het in dé andere deelen van het
rijk in 't honderd. Deze toestand is voor
Italië heel wat voordeeliger dan twintig
zoogenaamde overwinningen van de be
kende soort in Tripolis en Barka. Ik kan
voor het oogenblik niet anders doen
dan de vuisten ballen. Wanneer het ons
gelukt hier met eere gereed te komen,
dan haast ik mij daar ook heen. Wan
neer wij echter gedwongen zouden wor
den van den vijand onverdiende voor
waarden aan te nemen, dan zou mij niets
overblijven dan hier met de Italianen
zoolang ik leef te vechten.^'-
Weinig bemoedigend dus voor de
Italianen.
Omtrent den overleden Belgischen
Staatsminister Beernaert
schrijft het „Hbld. v. Antw." nog het
volgendej
De overledene werd in 1829 te Ostende
De sluier, die voor Thérèse over de
gebeurtenissen van den laatsten tijd hing,
was nu vaneengescheurd.
De va,n angst bevende stem van haar
vader deelde ook haar alles mede: de
ramp, waarin de eer der familie ten
ander ging.
Zeker, zij had een edel hart -en geen
gedachte lcvvam i.n haar op om te trachten
in de geheimen van anderen te dringen,
maar toch bleef zij daar onbeweeglijk
staau, teruggehouden door een onbe
kende macht, niet in staat een stap voor-
of achterwaarts te doqu.
Langzamerhand werd de Stem van den
grijsaard minder scherp en bitter.
Zij hoorde hoe hij ten slotte zeide:
Alles is verzwolgen in den kuil,
die gegraven is door uw dwaasheden
en mijn zwakheid, uw onzinnige weelde;
het spel en uwe verkwistende levenswijze
hebben alles verslonden. Wanneer een
van die uitgewekenen, die het vader
land ontvl'ucht zijn uit vrees voor den
dood of om h'u.n prinsen te volgen, hier
tenugkeerde en mij 'het geld terugvroeg,
dat hij mij i,n bewaring had gegeven en
dat mij heilig 'had moeten zijn, dan zoat
ik het hoofd moeten lyuigen en mijn
onmacht en schande bekennen.
Eerst ,n'u verhief Zich de stem van den
dokfer, die tegelijk spottend en dreigend
geboren, was in 1853 advocaat bij het
beroepshof te Brussel, in 1859 advocaat
bij het verbrekingshof, en voorzitter van
de Federatie der Belgische advocaten.
Hij trad in de Kamer als afgevaardigde
van Thielt op 4 Aug. 1874 en werd sedert
dien onafgebroken herkozen.
Hij wasminister van openbare werken-
van 23 Oct. 1873 tot 18 Juni 1878;
minister van landbouw, nijverheid en
openbare werken in het kabinet Malou-
Jabobs-Woeste (16 Juni—26 Oct. 1884);
na den val van dit ministerie, kabinets-
hoofd gedurende negen jaar tot 20 Maart
1894; voorzitter der Kamer van 30 Jan.
1895 tot 7 Mei 1900; Staatsminister van
26 Maart 1894.
Ziehier eenige titels, die een bewijs
leveren van de veelzijdige bedrijvigheid
van den afgestorvene: Ondervoorzitter
der beheerende commissie der musea
van schilderkunst en beeldhouwkunst
sedert 15 Juni 1895; voorzitter der Bel
gische maatschappij van koloniale stu
diën sedert hare stichting; eerelid der
Academie van Schoone Kunsten van Ant
werpen; eere-voorzitter der internatio
nale maatschappij van den letterkundigen
eigendom; voorzitter van het intern, ver
bond der maatschappijen .van eenmaking
van het zeerecht; oud-voorzitter der So-
ciété de moralité publique, van de Inter
national Association en van de maat
schappij der werkmanswoningen; eere-
voorzitter der internationale maatschappij
voor openbare kunst; buitenlandsch lid
voor de afwezigen was.
IJdele vrees, zeide die stem, zij
ztillen niet terugkomen.
Nu niet, maar later!
Nooit!
Dat woord werd met volkomen zelf
vertrouwen uitgesproken.
De grijsaard voerde er zwaktegen aan:
W,at weet gij daarvan
De dokter herhaalde met zijn onwan
kelbaar vertrouwen in zichzelf:
Wanneer ik u dat zeg, kunt gij het
gerust geloove.n; nooit!
Maar 'de oude Nollan bleef even neer
slachtig.
Het kan zijn, sprak hij, gij spreekt
van de uitgewekenen: zij zijn voort
vluchtig of gesneuveld in een noodlot-
tigen krijg en zoo zij nog leven, dan is
de geboortegrond hun toch verboden,
maar de anderen?
Wie?
Zij, die bjj ons zjjn gebleven, die
in de omgeving wonen, eenige mijlen
van hier, die hun haardsteden niet heb
ben willen verlaten, die zich hebben
teruggetrokken in hun kasteelen, op hun
landgoederen en die ieder oogenblik,
misschien reeds morgen aan mijn deur
kunnen kloppen.
^W,ordt vervolgd.)
