RONA
26
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Ingezonden Mededeelingen
De BESTE voor den prijs.
Van Houten's
Cacao
3e Jaargang:,
No. 902.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
'DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
September
1912,
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratlf
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handeis-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Een donderwolk.
/[iEr komt een bui opzetten, need maar!
U moet wetenDe Evangelisch^
felaatschappij" heeft gejaarvergaderd.
Onder de Openingsrede van den voor-
ifcitter ds. Quast kwamen de wolken al
jjaangedreven. Zijn Eerw. wees er op,
[Üat reeds in 1689 in de Bill of rights
Jfcie regeering des pausen als ondragelijk!
Ijwas afgewezen. „Ondragelijk is het ookj'
yoor Protestanten geregeerd te worden
[door een pauselijke regeering. Hoe zeer
ide Protestanten i n ons goede Nederland
pok verdeeld schijnen, ingevolge 'het
Itvoorop stellen der persoonlijkheid door
jielk onzer, door verdeeling der krachten
[sen veel onderlinge critie'k, het juk van
[onvrijheid en jezuïtisme, waaronder wij
iZuchten, is niet langer te verdragen"
ijenz., enz. 't Was waarlijk om Imedelijden
lite krijgen met de arme vergadering, die
[daar zoo zat te zuchten onder de knoet
[vara dat taaie Rome, hetwelk zich niet
belieft te storen aan de Bill of rights
'yan 1689. 't Is Bar.
In 't jaarverslag pakken de wolken
jZich dan ook onheilspellend samen. Ver
kondigd werd daar toch:
„Het hoofdbestuur kreeg nul op zijn
request waar de regeering' op z!ijn
vraag om nadere inlichtingen over het
motu propria „Quantavis diligentia",
iHet heeft evenwel besloten te zullen
foonen, dat het i n tegenstelling met
ide regeering wel degelijk hier termen
;tot handelen vindt."
Is dat niet onheilspellend
/-Het zwerk werd evenwel nóg meer
jljerduisterd. De verontruste vergadering
liet het n.l. niet ^woorden^mg^.ggpi
^tellen waren daartoe aanhangig:
lo. Van de afd. Amsterdam in zake
ifiet Motu proprio: De afd. stelt dej
tedhaesiebetuiging in hare vergadering
jtvan 10 Maart aan de motie van het lid
ld er Tweede Kamer mr. R. J. H. P,atijn
eschonken, aan de orde, opdat de Evan-
elische Maatschappij zich te dezer zake
ende tot de volksvertegenwoordiging.
De afd. Arnhem, Veendam, Wagenin-
ifeen en Zaltbommel hadden instemming
hjfneT dit voorstel betuigd, wat waarlijk1
[Sliet mis is.
H 2o. Van de afdeeling 's Gravenh|age,
[{luidendede Evang. Maatsch. voere,
fZoowel vanwege het hoofdbestuur als
[jn en door de afdeelingen eene krachtige
[actie tegen het jongste Motu proprio
Van d en Paus.
c Over deze ontzagwekkende voorstel
den werd „zeer uitvoerig en geanimeerd"
j[gedebatteerd, waarna het voorstel van
'{Amsterdam werdingetrokken dat
'yan 'sGravenhage door het Hoofdbe
stuur overgenomen en vervolgens aan-
genomen,
Alzoo: men zal de Tweede kamer on
gemoeid laten daar is immers die zaak
'al lang uit! en zich vergenoegen met
Pen „krachtige actie."
,Wat 'n donderwolk!
Gelukkig trekken zulke zwarte mas
sa's wel eens voorbij zonder dat men
!er veel van merkt.
algemeen overzicht.
Betreffende de verhouding tusschen
Turkije en de Balkanstaten
jwordt uit Sofia gemeld, dat men tenge
volge van zeer onrustbarende geruchten
tjin verband met den toestand op den
[{Balkan in toongevende kringen verklaart,
Vai de Bulgaarsche regeering den ernst
fyan het oogenblik volkomen beseft, maar
|nog niet alle hoop opgeeft, om de crisis
Xe boven te komen. Echter is de onver-
'imijdelijke voorwaarde voor het behoud
i'van den vrede de invoering van afdoende
Ijhervormingen in Macedonië, met name
'jd:e toepassing van art. 23 van het tractaat
pvan Berlijn. De door Turkije beloofde
1 [hervormingen in Macedonië, met name
rtdoende beschouwd. Een bondgenoot
schap van de kleine Balkanstaten tot
fleen aanval op Turkije bestaat niet; wel
tusschen Bulgarije, Servië, Griekenland
fjen Montenegro een toenadering tot stand
[gekomen, die echter niet noodzakelijk
[leen vijandige bedoeling tegen Turkije
/•heeft. Toch al zullen de vier staten ook
jïiiet dadelijk op Turkije durven aanvallen,
;|zoo willen zij toch blijkbaar door het ge-
iwicht van hun samengaan aan Turkije nu
[feeds zekere voordeelen afdwingen, die
(gen tenjiijnbetaling en tegelijk een voor
bereiding voor toekomstige gewelddadige
uitbreiding van hun machtssferen zouden
beteekenen. Om werkelijke hervormingen
zal het hun vermoedelijk minder te doen
zijn dan om een verzwakking van de
.Turksche heerschappij.
De „Temps" maakt een telegram uit
Ouchy openbaar, volgens hetwelk bij de
Italiaansch-T u rksche
besprekingen het verschil in gezichtspunt
van zuiver moreelen aard is. Turkije
zou in .Tripoli en Barka een vertegen
woordiger des Sultans willen hebben;
Italië wil alleen genoegen nemen met
een godsdienstigen vertegenwoordiger
van den Chalief, zonder eenige politieke
macht. De
spoorwegstaking
in Spanje is Dinsdag uitgebroken. Het
treinverkeer, dat dreigde te worden stil
gelegd, zal, dank zij de maatregelen,
door de militaire autoriteiten genomen,
waarschijnlijk gedeeltelijk in stand ge
houden kunnen worden.
De officieren der genie nemen thans
de plaats der machinisten op de machines
in en bedienen verder de treinen ter
vervanging van de stakers.
De militaire telegrafisten zorgen verder
voor de verzending der telegrammen op
de stations. Toch is er natuurlijk op ver
schillende plaatsen vertraging in den
dienst. Zoo kwam b.v. een Spaansche
trein, die gisteren om 10.50 's ochtends
te Port-Bou moest aankomen, om 7 uur
's avonds aan onder geleide van officieren
en soldaten der genie.
GEMENGD.
tOT"«VT ZCRO" "Olll 111X11
Fransche medestrijders voor de moderne
wereldtaal genoegen doen te vernemen,
dat het bestuur der Fransche posterijen
aan de postbeambten instructie gegeven
heeft telegrammen in Esperanto aan
te nemen, die aan dezelfde bepalingen
onderworpen zijn, als voor telegram
men in andere talen zijn vastgesteld.
President Taft heeft met het oog
op de ernstige wending, die de op
stand op San Domingo, genomen
heeft, bevel gegeven, dat 750 matrozen
naar het eiland zullen worden gezonden1.
Deze interventie is gebaseerd op de
steeds toenemende overtuiging, dat het
bestaande bewind op San Domingo cor
rupt en tyranniek' is en alleen door eej.il
'kleine meerderheid wordt gesteund.
In verschillende steden van Bel
gië :te Gent, te Antwerpen, t e Sint-
Nikolaas, enz., is eene staking uit
gebroken onder de tabakbewerkers.
Zij vragen verhooging van loon en
opheffing van het leerlingstelsel.
Te St. Petersburg zullen in de
volgende maand stierengevecht en
worden (gehouden. Er is een groote arena
voor gebouwd, waarin 6000 menschen,
overdekt kunnen zitten. Het plan is,
geregeld voorstellingen in voor- en na
jaar te geven, 's Winters is het te koud
en 's zomers gaan de gegoede Peters
burgers de stad uit. Er zijn veertig stie
ren en een zestig stierenvechters uit
Spanje aangevoerd. Evenals in Frank
rijk zullen de stieren niet ten slotte
afgemaakt worden. Ook zullen zij dop
pen op de hoorns dragen.
Te Kecskemet en in Kaposvar, in
Hongarije, zijn eergisteren krachti
ge aardschokken gevoeld.
Te Keulen zijn een aantal men
schen ziek geworden na het eten van
gehakt. Gelukkig voor de gemeente
kan nu reeds gezegd worden, dat het
geen ingevoerd Deensch vleesch was.
Een jongen van elf jaar is bezweken.
Er is een b o t s i n g van treinen
plaats gehad vlak bij Villeneuve, in het
Aveyronsche. Verscheidene wagons zijn
geheel vernield. Zeven personen kregen
min of meer ernstige kwetsuren.
Nu de slagers te Aken geweigerd
hebben ,het door de stad ingeslagen
Deensche vleesch te verkóopen,
richt het stadsbestuur eigen hallen van
verkoop in, waar het vleesch nog voor
6 pfennig per pond goedk'ooper wordt
verkocht, dan de slagers het zouden
doen, w
Op plechtige Wijze zijn Dinsdag
te Bochem aan 33 ambtenaren en arbei
ders, die zich bij de ramp van den 8sten
Augustus in de mijn Lotharingen door
h/un hel'dhaftigih'eid bij de red
ding hebben onderscheiden, de eereteei-
kenen uitgereikt, hun door dein Keizer
verleend. ill
Naar uien' zegt, z,a,l ^^rjang ligt
bereden voetvolk uit het Engel-
scbe leger verdwijnen. Het is een wapen,
dat na den Boerenoorlog is ingesteld.
Het doel is om infanteristen als ge
oefende schutters snél te verplaatsen,
maar de uitkómst is geweest, dat goede
bataljons infanterie werden verzwakt
door er een deel van te paard te zetten
en men uit deze geen al te beste ruiters
maakte. Ter snelle verplaatsing van in
fanterie zijn tegenwoordig motor-rijtui
gen ook beter.
Tijdens eea militaire vlieg de
monstra tic, welke bij Bar-le-Duc
(Frankrijk) werd gehouden, stortte de
luitenant-vlieger Thomas met zijn ma
chine naar beneden. De val was zoo
hevig, dat Hij korten tijd daarna aan
de bekomen verwondingen overleed.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is .aan F. G. Stuck!
Verleend eervol ontslag als inspecteur
v^ij het kadaster bij het dep. van Fi
nanciën, met dankbetuiging voor langdu
rige aan den lande bewezen diensten;;
is M. L. Q. van Ledden Hulsebbsch,
inspecteur van het staatstoezicht op de
Volksgezondheid benoemd tot officier
in de orde van Oranje-Nassau
is aan den kapt.-luit. ter zee G. K.
graaf van Hugendorp eervol ontslagj ver
leend.
zijn met ingang van dienzelfden! da
tum bevorderda. tot kapt.-luit. ter zee
de luits. ter zee le kl. R. van Leent, M.
?ts s
W. C. Canters.
Sigarenwinkeliers en winkelsluiting.
De afdeeling Rotterdam van de Ne-
derlandsche Vereeniging van Sigaren
winkeliers Heeft onder alle sigarenwin
keliers hier ter stede (uitgezonderd fili
aalhouders) een enquête gehouden be
treffende de verplichte vervroegde win
kelsluiting.
Er zijn totaal 285 geldige antwoor
den ingekomen.
14 winkeliers verklaarden zich vóór
218 tegen verplichte 9-uur-siuiting. Niet
tegen verplichte 9-uur-sluiting verklaar
den zich 53 anderen, onder het voor
behoud, dat café's enz. na het sluitings
uur ook geen tabak, sigaren enz., meer
mogen verkoopen, ook niet voor ver
bruik ter plaatse.
Dr. Kuyper's vacature.
Naar aanleiding van het bericht uit het
„Centrum" als zou prof. Diepenhorst
te Amsterdam ernstig in aanmerking kó
men voor een Kamercandidatuur in het
district Ommen, wordt aan de Rott. me
degedeeld, dat proï. Diepenhorst den
voorzitter van de centrale-anti-revolutio-
traire kiesvereeniging in dat district er
op gewezen heeft, dat het professoraat
aan de Vrije Universiteit onvereenigbaar
is met het lidmaatschap van .da Tweede
Kamer.
De „Stichtsche Ct." meent te weten,
dat van een candidatuur-Visscher geen
sprake is, al was het alleen maar omdat
prof. Visscher zich voor een Kamer-can-
didatuur, althans op het oogenblik', niet
ivvenscht beschikbaar te stellen.
Petrus Canisius.
De Apologetische vereerfigiiïgi „Te-
trus Canisius" kwam gisteren te Utrecht
in haar negende algemeene vergadering'
bijeen onder leiding van den ZeerEerw.
heer D. Sloet, pastoor te Abcoude.
Aan het jaarverslag van den secretaris,
professor .W. Knuif van Rijsenburg is
ontleend ,dat een 9-tal Apologetische
geschriften werden uitgegeven alsmede
een jaarboekje en eenige brochures.
Voor de bevordering van de binnen-
landsche missiën werden in eenige hon
derden liberale en neutrale bladen ad
vertenties geplaatst, gelegenheid bie
dend aan niet-Katholióken om inlichtin
gen te ontvangen over het Katholieke
geloof. Hiervoor is van een onbekenden
Katholiek duizend gulden als steun ont
vangen. 1700 aanvragen om inlichtin
gen kwamen in. De resultaten waren'
Zichtbaar, daar vele bdk'eeringen zijn ge
volgd.
Het jaarverslag werd goedgekeurd
iqveiials het financieel verslag van den
penningmeester, den heer J. Slotemak'er
te 's Gravenhage, waaruit bleek dat de
ontvangsten bedroegen f 5618.35 en tie
.uitgay.eai i4559j??//s<
Bevoegde beoordeelaars vinden
hierin terug den smaak en geur,
die goed gefabriceerde cacao moet
bezitten.
"50Gu0 zal Ver
schijnen.
De periodiek! aftredende bestuursle
den, de Z.Eerw. heeren Dr. Th. Vlaming
vice-voorzitter, en LWi. Knuif, secretaris,
werden met groote meerderheid her
kozen.
Het woord werd alsdan verleend aan
den Zeereerw. pater dr. W. J. M. Mul
der S. J., die een inleiding hield over
„De Reformatie, beschouwd van het Ze
delijk' standpunt."
Maria-vereering.
Onpartijdigheid en volledigheid gebie
den te vermelden dat het „Handels
blad" gisteravond een door de Apolo
getische Vereeniging „Petrus Canisius"
geschreven weerlegging opnam van dr.
Bronsveld's ouderwetsche en onweten
schappelijke ontboezemingen in zake de
Maria-vereering. De weerlegging bekwam
't Amsterdamsche orgaan eenzelfde
plaats als indertijd het stuk van den
dominee er innam.
Rapport staatpensionnèering.
Het Kamerlid Duys heeft, naar het
„Volk" meldt, aan Minister Talma de
vraag gericht, welke waarborg Z.Exc.
kan geven, dat de publicatie van het
rapport betreffende de werking der En-
Igelschö Staatspemsionneering (het ka
merlid voor Hilversum, de heer Rutgers,
is met de samenstelling van het rapport
belast) nog zóó tijdig voor de openbare
behandeling van het Invaliditeits- en
Ouderdom sverzekeringsontwerp ge
schiedt, dat met redelijkheid kan wor
den aangenomen dat de leden der Kamer
nog vóór die openbare behandeling dit
rapport behoorlijk kunnen bestudeeren
e|n de gegevens door eigen controle kun
nen verwerken.
Gelijkberechtiging.
De Haagsche briefschrijver van „De
Tijd" wijst er in zijn brief van gister
avond op, dat de gelijkberechtiging van
Katholieken en niet-Katholieken zelfs niet
altijd door de tegenwoordige regeering
wordt ingezien.
Een klein voorbeeld hebben we nog
onlangs kunnen zien, zegt hij. Als uit
vloeisel der Armenwet Ts onlangs be
noemd, een Algemeene Armen com miss ie
die autoriteiten en particulieren in zake
armenzorg van advies zal hebben te die
nen. In die commissie as .onmiddellijk het
maximum getal leden benoemd, dat
daarin volgens de wet zitting kan heb
ben. In het algemeen is op de keuze
niets af te dingen. Ik ken trouwens de
personen daarvoor niet genoeg. De be
trekking, waarin zij echter allen tot de
armenzorg staan, geeft wel den indruk
dat naar praktische mannen is gezocht
ien dat dezen zijn gevonden. Onder de 7
leden der commissie en haar secretaris
treft men Rechts één Katholiek aan.
rische partij en vertegenwocn^
de qommissie de armenzorg der Ned.
Hervormde Kerk. Een lid en de secreta*
ris verdienden hun sporen in dienst der,
armenzorg van de Gereformeerde Kerk'.
In het geheel zijn dus vier van de acht
voortgekomen uit de protestantsch-kerke»
lijke armenzorg. De neutrale particu
liere vereenigingen tellen twee vertegen
woordigers in de Commissie, bestuurs
leden van vereenigingen als bij u „Lief
dadigheid naar Vermogen" en bij ons
„Armenzorg."
Den Israëlieten werd de zevende plaats
toegekend. Nederland telt volgens de cij
fers der laatste volkstelling op 31 Dec.
1909: 2.053.021 Katholieken, tegen
491.451 Gereformeerden en 106.409 Is
raëlieten. Men kan moeilijk, zeggen, dat
deze verhouding in de samenstelling is
terug te vinden. Met alle waardeering
van den arbeid der neutrale armenzorg
waag ik het te betwijfelen, dat zij (de
particuliere neutrale armenzorg, met uit
sluiting van de neutrale overheidsarmen-
zorg) in Nederland tweemaal meer tel
beteekenen heeft dan de Katholieke ar
menzorg. Het zal wel niet noodig zijn
hier nóg eens te betoogen, dat de stief
moederlijke behandeling der Katholie
ken bij de samenstelling der Commissie
niét kan worden toegeschreven aan een
tekort van mannen en vrouwen, die op,
dit gebied hun sporen hebben verdiend.
De eenige verontschuldiging, zoo dit er
een is, moet zijn: onbekendheid bij hen,
die den Minister hebben voorgelicht, met
ons werk en met onze mannen op dit
terrein, zooals op zoo menig ander.
Aardschokken.
De correspondent van de „N. R. Crt.^
te Batavia seint aan zijn blad:
In Madjalengka zijn door aardschok
ken verscheidene huizen ingestort. De
frevolking heeft de laatste nachten in
de open lucht geslapen. Van bestuurs-
wege worden er bamboeloodsen ge
bouwd.
President Ned. Bank.
Bij Kon. besluit is bij de naamlooMi
;ve!nnootschap De Nederlandsche Bank}
benoemd tot president-directeur de heer
mr. G. Vissering, thans president-direc
teur van de Javasche Bank.
Secretaris-generaal Marine.
Bij kon. besluit is aan den Staats
raad in buitenge wonen dienst L. A. Dit-
lof Tjassens eervol ontslag verleend als
secretaris-generaal bij het departemenl
van Marine, en is in diens plaats be
noem'd de eerv. ontsl. kapt. t. z. C. C. Ze
gers 'Rijser, adj. in buitengew. dienst vat
Hare Majesteit de Koningin.
KORTE KRONIEK.
H, M. de Koningin zal gee;n g!é
volg geven aan ha^r ^anvuhkiqlijk[vopj
