19
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3e Jaargang,
No. 896.
e Siictaciie Gcii/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bi} onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
September
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—3 regels t 0.73, elke regel meer 15 een,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regeimeer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De nieuwe kamerpresident.
Ieder heeft ze wel eens ontmoet in
zijn leven: van die stille figuren, welke
zich aan niemand opdrongen, maar van
iWien een stille kracht uitging en die deze
Ikiacht ook onvervaard toonden te be
zitten, indien er en dit deed men
schier onwillekeurig een beroep op
.werd gedaan.
Zoo iemand is de nieuwe kamerpre
sident, jhr. mr. O. van Nispen tot Se-
venaer.
Niet van hem waren de luidklink'ende
redevoeringen in ons Lagerhuisals hij
sprak was het op bedaarden toon en
bijna zonder gebaren, maar men luister
de, omdat van zijn optreden gezag uit-
iging en bemerkte dan al spoedig, hoe
zeer dat gezag verdiend was. Hij was
'steeds zijn onderwerp meester.
Niet van hem waren de luide inter
rupties in de Kamer, maar als hjj zich
eens gedrongen gevoelde er een te lan-
peeren, dan geschiedde dit van nabij en
vlijmscherp, terwijl hij inzonderheid gaar
ne raak antwoordde als hijzelf in de
rede werd gevallen, zonder dit evenwel
pit te lokken of er bijzonder genoegen
in te toon en.
Niet hem zag men drukdoend rond
wandelen, nu deze dan gene vastklam
pend het omgekeerde was het geval
liefst zat hij rustig in zijn bank of stond
hij kalm op de sinds verbouwde lieve
lingsplek van vele kamerleden, de pre
sidiale verhevenheid, waar hij dan de
vraagbaak was van menigeen.
Man van gesoigneerde vormen, was
hij steeds voorzichtig in daden en woor
den, maar eischte dan ook van anderen,
dat zij stipt de vormen van 't parlement
in acht namen wat de journalisten
wel bemerkten als zij nieuwsgierig-
treuzelend niet spoedig genoeg hun
tribune ontruimden als er een geheime
zitting kwam of de vergadering om een
bijzondere reden onverwacht gesloten
moest worden.
Dit al zijn eigenschappen, welke een
president sieren, waarbij dan nog komt,
dat de heer van Nispen bereids gele
genheid heeft gehad te toonen, hoezeer
zijn optreden overeenstemt met de ver
wachtingen, welke zijn verschijning wekt.
Geen wonder dan ook, dat .de meer
derheid niet heeft geaarzeld, hem de pre
sidentshamer in handen te stellen.
Hier of daar zal misschien even ge
dacht zijn: moet nu een Roomschc daar
zetelen het droit de conquête
van d e z-e n Roomsche deed die gedach
te ilras vervluchtigen.
Gisteren werd de nieuwe praeses geïn-
sta'leerd en in ons kameroverzicht zal
me i geboekstaafd zien, hoe vertrouwen
wekkend het daarbij toeging. We wilden
evenwel niet nalaten, te dezer plaatse
waar we ook aarzelingen, als wlaarop
we boven doelden, hebben bestreden
te getuigen van onze groote ingenomen
heid met de verheffing van den Nijmeeg-
schen afgevaardigde. Zijn district kan
trotsch op hem zijn, evenals heel de
Katholieke partij het mag wezen.
KAMEROVERZICHT.
T\N fcEDE KAMER.
Installatie van den nieuwen voorzitter.
De vergissing, die de voorzitter maakte
bij het begin van de vergadering drukte
het cachet op wat nog volgen moest, een
cachet van gemoedelijkheid, wars van
alles, wat naar plechtstatigheid zweemt.
De heer Lieftinck als oudste in ja
ren was hij voorzitter stelde voor het
Koninklijk Besluit waarbij de heer Jhr.
mr. O. P. A. M. van Nispen tot Sevenaer
tot Voorzitter der Tweede Kamer be
noemd wordt, goed te keuren. Hij be
doelde natuurlijk „voor kennisgeving aan
te nemen", en zijn vergissing verwek
te groote hilariteit.
Of die hilariteit de nog opgewonden
Stemming van de Kamerleden der S. D.
'A. P. kalmeerde, weten we niet, maar
zeker is het, dat de verwachting van ve
len hunner broeders op de tribune in
menig knoopsgat hing nog een rood
bloempje beschaamd werd, toen nie
mand vai? de S. D. A. P.'sche Kamerle;-
den de gebeurtenissen van eergisteren
ter sprake bracht. Kabaal-tooneelen of
lobstructie-bedreigingen waren echter al
lerminst op haar plaats geweest in deze
vergadering, waarin door den heer
Lieftinck en den nieuwen Voorzitter
woorden werden gesproken, die getuigen
van een levendigen wensch naar sameni-
weriring tusschen de verschillende par
tijen.
Nadat de heer Lieftinck eenige wel
willende en zeer waardeerende woorden
had gesproken tof den heer van Nispen
tot Sevenaer nam de nieuwe voorzitter
zelf het woord. In een keurig gestyleerde
speech, karakteriseerend heel diens op
treden, beloofde de nieuwe voorzitter
het voorzitterschap in onpartijdigheid te
zullen voeren. Scherp, doch zonder bits
heid, doordringend en toch niet verbe
terend, waren zijn woorden, toen hij a 1-
ler medewerking vroeg om het Neder-
landsch parlement hoog te houden.
Naar voren dient nog te worden ge
bracht, dat het door den heer van By-
landt ingevoerde gebruik om ook den
ondervoorzitters een deel der taak over
te laten, door den nieuwen voorzitter
voornamelijk in drukke tijden, zal wor
den gevolgd.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Betreffende de gisteren gehouden zit-
'ting van het
Hongaarsche Huis
van Afgevaardigden wordt d.d. gisteren
het volgende geseind
Om half 11 verscheen de Nationale
Arbeidspartij in haar geheel in de zit
tingzaal. Van de ministers verschenen
de ministers van landbouw en de mi1-
nister van handel. Zij werden met ge-
jouw ontvangen. De minister van koop
handel was merkwaardig zenuwachtig.
Nadat hij plaats genomen had, werd
hij door een afgevaardigde van de volks
partij uitgescholden. Deze riep hem o.a.
toe: „gemeene schoft", „zwijn" en der
gelijke liefelijkheden meer. De minister
stond op en wilde zich op den afgevaar
digde werpen. Vele handen hielden hem
tegen en de slag, dien hij den afgevaar
digde wilde toebrengen, trof dezen niet.
De minister werd door de oppositie te
ruggedrongen. Hij gleed uit en viel op
den grond. Eenige afgevaardigden van
de oppositie, graaf Zichy, graaf M'ichael
Karolyi en anderen deden vergeefsche
pogingen om hem te beschermen. Hij
kreeg vele slagen op het hoofd en in het
gezicht. Ten slotte gelukte het Ihem weer
op de been te komen. Intusschen stroom
den alle afgevaardigden naar het mid
den van de zaal, en daar ontstond een
gevecht.
Om kwart voor 11 verscheen Tisza en
werd met nog meer lawaai ontvangen
dan gisteren. Er werd leven gemaakt
met fluiten, trommels, trompetten en
dergelijke i nstrumenten en hierdoor kon
de zitting niet geopend worden.
Tenslotte was Apponyi met nog
slechts 14 leden der oppositie in de zaal
overgebleven. Hij verklaarde aan den
commissaris, dat de oppositie vrijwillig
de zaal zou verlaten, indien de politie
heenging. Aldus geschiedde. Hierop
keerde de regeeringspartij in de verga
derzaal terug. Tisza werd bij het binnen
treden met toejuichingen ontvangen.
Het publiek op straat bracht heden
morgen den afgevaardigden van de op
positie een levendige ovatie, waaraan
vooral de studenten deel namen. Tisza
werd uitgejouwd. Hedenavond zullen
groote betoogingen plaats vinden. De
leider van de sociaal-democratische partij
heeft 200,000 blaadjes laten verdeden,
waarin de arbeiders aangemaand wor
den, hedenavond na het sluiten van de
fabrieken, onmiddellijk' de straat op te
trekken en tegen Tisza en vóór de kies-
rechihervorming te demonstreeren. Daar
er geen stoet gevormd wordt en er geen
leiders aangesteld zijn, vreest men voor
ernstige ongeregeldheden. Alle troepen
worden in de kazerne gereedgehouden.
In de voorsteden wordt de gendarmerie,
die uit de provincie ontboden is, gereed
gehouden. Ook heeft men troepenverster
kingen uit de provincie ontboden.
Het
spoorwegongeluk
te Ditton Junction, in de nabijheid van
Liverpool, waarbij, zooals men weet, 16
personen gedood en 50 meer of minder
zwaar gewond w'erden, heeft zich als
volgt toegedragenDe express-trein die
om half zes uit Chester naa.r Liverdooi'
vertrekt, kwam Dinsdagavond op tijd bij
bovengenoemd station aan.
Zooals- gewoonlijk moest hij hier wis
selen, om den Londen-express te laten
passeeren. Juist op den wissel, die bij
de brug over de Mersey begint, ont
spoorde de machine en liep tegen den
muur van de brug. De machinist werd
tusschen de locomotief en den tender
verpletterd, de stoker, die waarschijnlijk
nog van de machine gesprongen was
de trein reed met halve snelheid
kwam onder het gevaarte terecht en
werd eerst 2 uren na de catastrophe met
gebroken beenen van onder de puinein!
gehaald.
De koppeling tusschen machine en wa
gens was gebroken, en de 9 rijtuigen vol
met reizigers, liepen naar het stafiom,
waar de eerste wagen ontspoorde en op
het perron terecht kwam de andere wa
gons werden zoo goed als geheel ver
nield.
Nauwelijks was het ongeluk gebeurd
of hooge vlammen sloegen uit de puin-
hoopen op de reizigers werden door een
vuurzee omgeven en tevergeefs poogden
zij zich te redden. Akelig noodgeschrei
en ontzettend gejammer vervulde de
lucht. Van alle kanten snelden manpien
toe om te helpen, maar zij konden we
gens de geweldige hitte de brandende
puinhoopen niet naderen. Eindelijk slaag
de men erin het vuur te blusschen. Van
onder de puinhoopen werden 16 dooden
en 50 gewonden gehaald en per trein
naar Liverpool overgebracht. De meeste
verwondingen waren van zeer ernstigen(
aard en men vreest dan ook, dat nog ver-
scheidenen aan de gevolgen zullen be
zwijken.
Bijna tegelijkertijd had op 40 mijl af-
stands van Ditton een ander spoorweg
ongeluk plaats, waarbij een twintigtal
jongens, die van een vacantie-reisje naar
Ierlapd terugkwamen, enkele oogenblik-
ken in groot gevaar verkeerden. De
school-boys hadden met lucifers gespeeld
en daarbij was een flesch met spiritus
in brand gevlogen. In een oogwenk stond
de heele wagon in vlammen. Gelukkig
had een der hevig verschrikte jongens,
de tegenwoordigheid van geest aan de
noodrem te trekken, waardoor de trein
onmiddellijk stopte, de bengels gered
werden en de wagon kon gebluscflït
worden. Een viertal jongens hadden lich
te brandwonden opgeloopen.
De toestand, waarin
Turkije
verkeert, begint steeds benauwender te
worden. Nu wordt weer gemeld, dat
Bulgarije en Servië een overeenkomst
hebben aangegaan betreffende een ge
meenschappelijk optreden tegen Turkije,
zoo noodig ook tegen den wil van Oos-
tenrijk-Hongarije en van andere mogend
heden.
Volgens een ander bericht zijn tal
van Bulgaarsche benden verschenen in
de streek van Cavadar en Dzjoembaja.
Zij brandschatten de bevolking en drei
gen met moord en het in brand steken
van huizen en van den oogst.
Aan de
rubbergruwelen
in Peru schijnt thans een einde te z~ijn
gekomen.
De gezant van d,e Vereenigde Staten
in Peru heeft aan het departement van
Staat te Washington, geseind, dat de
prefect van de rubberstreek in het Putu-
mayo-gebied de verklaring heeft afge
legd, dat de Indianen in die streek thans
voldoende bescherming, voeding en her
taling genieten voor het weric in de
k'aoetsojekbosschen. Zij zijn thans gene
gen om zich weer bezig te houden met
de inzameling van rubber in de wouden
van het bovenstroomgebied van de Pu-
tumayo. Het vroegere systeem van on-
menschelijkë wreedheid tegenover de In
dianen heeft opgehouden te bestaan.
GEMENGD.
De politie-overheid in de'provincie
Sleeswijk heeft verordend, dat vrouwen
met langehoedenspeldenzonder
dopjes erop niet in de trams mogen toe
gelaten worden.
In een van wege de politie te So-
Hnge belegde bijeenkomst van belang
hebbenden is besloten, premiën voor de
uitroeiing van de huismusch uit te
loven. Als men nu maar niet later pre
miën moet gaan uitloven voor de ver
delging van rupsen en schadelijke insekten.
Te Remscheid is een jong Duitscher,
die zich aan zijn' dienstplicht in zijn
vaderland ontrokken en bij het Fransche
vreemdelingen-legioen dienst genomen
had, zich bij de politie komen aangeven.
Hij was samen met andere legioensol
daten in Afrika bezig met het aanleggen
van een weg en met vijf andere Duitsche
kameraden 'snachts er van doorgegaan.
Met twee hunner bereikte hij ten slotte
veilig en wel Port-Saïd, waar de Duitsche
consul voor hun terugzending naar Duitsch-
land zorg droeg. De drie andere Duitschers
waren op hun vlucht doodgesch oten.
Te Huil ging gisteren een sleepboot
in zee. Aan boord bevonden zich een
Noorsch predikant, een Noorsch verloofd
paar en eenige vrienden. Zoodra de boot
buiten de territoriale wateren was, werd
de Noorsche vlag geheschen en het paar
in den echt verbonden. Daarop
keerde de boot naar Huil terug. Een tijd
geleden hebben wij gelezen van een ander
huwelijk tusschen Noren aldus op Enge-
lands kust gesloten. Het schijnt in zwang
te komen.
Terwijl het linieschip King Edward
bij Colonsay aan het s c h ij f s c h i e t e n
was, sprong het mondstuk van een zwaren
vuurmond eraf. Een man werd gedood
en verscheiden werden er gewond.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot ont
vanger der successierechten te 's Gra-
venhage, j. W. Maasseu, thans inspec
teur der registratie en domeinen;
tot ontvanger der registratie en domei
nen te Enkhuizen, G. H. Dorrenstem,
thans surnumerair der registratie en do
meinen
is de kolonel. W. F. Pop, commandant
van het 2e reg. veld-art. benoemd tot
sous-chef van den genarlen staf;
is aan den officier van gezondheid 2e
kl. J. W. Bijleveld van het personeel van
den Geneeskundigen dienst der land
macht, eervol ontslag verleend.
Ned. R. K. Kalk- en Steenbewerkers-
bond.
Zondag 15 Sept. hield genoemde bond
zijn algemeene bestuursvergadering te
Utrecht. Behandeld werden de ingeko
men stukken van het R. K. Vakbureau, o.
a. dat betreffende het afgescheiden blip
van van het fonds bij werkstaking en uit
sluiting, welk stuk voor kennisgeving
werd aangenomen. Omtrent het oprichten
van een Bouwvakbond, waaromtrent het
Vakbureau 29 Sept. a.s. een Commissie
vergadering wenschte plaats te doen
hebben, ontstonden ernstige discussies.
De bestuurders Tolhuizen en Allessie
werden benoemd tot leden eener desbe
treffende commissie. Betreffende het op
richten van een drukkerij door het R.
K. Vakbureau werd besloten de vragen
lijst in te vullen. Ook werd besloten de
slachtoffers der Steenzettersstaking te
Amsterdam te steunen, doch deze steun
niet als een eisch van rechtvaardigheid
te beschouwen.
Goed gevonden wordt het bondszie-
kenfonds 1 Jan. 1913 in werking te
doen treden. Ten slotte werd besloten
aan de nabestaande van een overleden
lid, hoewel nog geen drie maanden lid
geweest zijnde, daar de afdeeling toen
op twee weken na drie maanden bestond,
een uitkeering te doen van f 30.zijnde
de helft der gewone uitkeering van het
overlijdensfonds. Hierna werd de ver
gadering, die van half twaalf tot zes
uur, onafgebroken had geduurd, geslo
ten.
Anti-revolutionaire Kamerclub.
Naar de „Stand." verneemt, is het
bureau van de antirevolutionnaire Ka
merclub als volgt samengesteldvoor-
ziter de heer G. A. A. Middelberg; 2e
voorzitter mr. H. A. van de Velde; se
cretaris de heer L. F. Duymaer van Twist
2e secretaris de heer C. van der Voort
van Zijp, en penningmeester jhr. mr.
H. W. van Asch van Wijck.
Slechte geest onder de marine.
De correspondent van het „Hbl." te
Batavia seint d.d. 17 September:
„Naar de „Soer. Ct." ineldt wordt de
geest onder net marinepersoneel voortdu
rend slechter. De vlootcommandant Goet
hart is zeer onbemind. Op Koninginne
dag weigerde de geheele bemanning van
Tiet eskader den bon voor extra versna
pering. 'Twintig manschappen, die den
bon 'aannamen, werden uit den Matro-
zenbond geschrapt. De bemanning van
dg ..De Ruyter" pleegde verzet, omdat
een klacht over voeding ongegrond werd
verklaard. Zes en zestig man werden ge
straft, onder wie met degradatie en ont-
slag. Zaterdag werd de ligstoel van com
mandant Goedhart benevens een sluit
stuk van een kanon overboord^geworpen^
en werd 'de vlag omgekeerd geheschen.'-^
KORTE KRONIEK.
De Vereeniging van broodbakkers-,
patroons uit de luxe-, gemengde en mid-i
denbedrijven, gevestigd te Haarlem,-
heeft gisternamiddag te Utrecht een al
gemeene vergadering gehouden ter be
spreking van het wetsontwerp-Aalbersej
tot beperking van Zondags- en nacht
arbeid in de broodbakkerijen. Tegen gen
noemd wetsontwerp werden verschillen-i
de bezwaren geopperd.
Te 's Hertogenbosch is gisteren!
in den ouderdom van 71 jaar overleden
mr. A. H. Sassen, oud-raadsheer bij 't
gerechtshof aldaar.
De uitslag van de te Schiedam ge
houden gemeenteraadsverkiezing is als.
volgt: In het tweede district moet her
stemming plaats hebben tusschen de
heeren W. v. d. Hoek (S. D. A. P.) eni
J. A. M. Meijer (R. K.), in het derdel
district zijn gekozen de heeren C. Dub
belman (A. R.) en W. van der Hoetó
(S. D. A. P.)
LEIDEN, 19 September.
Tegen de slechte en neutrale lectuur.
Gisteravond hield de Propaganda club
St. Bonifacius, onderafdeeling van den
Ned. R. K. Volksbond, eene goed be
zochte openbare vergadering in het
Bondsgebouw.
Nadat de voorzitter, de heer J. H.
Nijhuis, de vergadering met den Christe-
lijken groet had geopend en in 't kort
het doel had uiteengezet, dat de club
beoogde met het beleggen van deze bij
eenkomst, nl. een inzicht geven waarom,
er en op welke wijze propaganda ge
voerd moet worden, gaf hij het woord
aan den inleider van den avond, den
Weleerw. heer Th. M. P. Bekkers, kape
laan der St. Petrus-parochie.
De eerw. inleider merkte op, dat de
propagandaclub met het oude vuur en
de oude pit den winter tegemoet gaat
en daarom had spr. gaarne gevolg gege
ven aan het verzoek een opwekkend!
woordje te spreken, te meer omdat spr.
het goede werk der propagandaclubs in
het algemeen en van St. Bonifacius in 't
bijzonder had leeren waardeeren. Spr.
meende, dat bij al den arbeid, dien de
propagandisten verrichten door ijveren
voor den Bond en zijn vakafdeelingen>:
voor de godsdienstige herleving door de
gesloten retraites, het propageeren voor.
de goede lectuur en bestrijding der
slechte voorop moet staan, wijl voor goe
de werken een gereede bodem moet zijn.
Spr. vergelekt de propaganda met de be
zigheden van den landman, die den akker
moet wieden, moet bemesten, bezaaien
en omspitten alvorens hij er vruchten van
kan plukken. Zoo gaat het ook met het
hart van den mensch, waaruit heel wat
kwaads moet worden gewied, alvorens
het goede ingang kan vinden. Dit doet
de lectuur, die voortdurend gelezen wordt
Die goede Katholieke lectuur leest, zal
gemakkelijk te vinden zijn voor allerlei
Katholieke sociale werken.
Spr. zet daarom de groote kracht van
goede Katholieke lectuur uiteen. Ai komt
hij in herhaling van hetgeen vroeger is
gezegd, de waarheid moet telkens her
haald worden, wil men haar opvolgen.
Het gesproken woord, zoowel in den
vorm van redevoering als bij persoonlijk:
onderhoud, heeft niet zooveel invloed,
als een' boek, een brochure, een courant,
•die gelezen en herlezen wordt. De kracht
der lectuur komt vooral uit in een dag
blad, dat iederen dag komt en een vriend
wordt, die met ons de actueele kwesties
bespreekt. Voor één of twee centen per,
dag hebben wij ons oordeel óver allerlei
zaken klaar. Iedereen, zelfs de grootste
geleerde praai ten slorte zijn courant
na. Dit is de kracht van de dagbladpers.
Den dagelijks terugkeerenden invloed van
zijn courant weerstaat niemand, al meent
hij nog zoo krachtig van wil te zijn.
Als van de .dagbladpers zoo'n ontzet
tende .kracht uitgaat, dan moeten wij, Ka
tholieken, die kracht gebruikenwij moe
ten ze stellen in dienst van de katholieke
zaak, van de katholieke kerk, want helaasv
maar al te veel wordt de pers gebrul
voor het kwaad.
