e Ccicbclie Qouïcmt
3e Jaargang,
No. 885.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
&IT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week,
'f 1.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
!per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/. cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
6
September
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Ook voor „industrieelen en
werkgevers".
Het democratisch orgaan voor Leiden,
- Sën omstreken „De Balans" maakt gewag
/van ons artikel van (Woensdag 28 Aug.,
Ijwaarin wij de R. K. gemeentewerklieden
^aanspoorden zich te vereenigen op K a-
kolieken grondslag. Het blad doet
'dit in de volgende woorden:
„De Leiidsche pourant" roept „alle
JRoomsche .werklieden op om zich in een
IRoomsche organisatie te vereenigen.
jSbaarin kunnen ze degelijk een Roomsdie
fen een goede boterham krijgen.
'Wij Jiopen, dat de R. Kath. werklieden
^wijzer zullen zijn en lid blijven van hun
zelfstandige en onafhankelijke organisatie,
lidie getoond heeft wat voor haar leden
■te kunnen verkrijgen. Zij moeten eens
[laan hun leiders vragen, waarom Room
ijs che industrieelen en werkgevers niet in
'laparte organisaties vereenigd zijn."
Als de redacte gedacht heeft van de
ze weerlegging: „kort en krachtig*-', dan
3S ze niet bijster slim geweest. De vraag,
jwellce de werklieden aan hun leiders
jgnceten stellen, is er niet een, waarop de
kaatste geen afdoend antwoord zullen
jkunnen geven. Er wordt in die vraag
gesignaleerd, dat de industrieelen en pa
troons f ei t e 1 ij k niet in aparte organisa
ties vereenigd zjjn en ook niet b e li o e v e n
;ïte zijn. Zoo iets te beweren, maakt in-
'jdruk, slaat in, maar is in brutale tegen
spraak met de werkelijkheid.
Staan daar 'dan niet de R. K. Midden
stands-organisaties, waarin ook R. K. in
dustrieelen en werkgevers, die tot deh
middenstand behooren, vereenigd zijn,
Jen welke voor hen als Katholieken de
je e n ig e organisatie is,waarin zij zichlver-
{jeenigen kunnen. En waar heeft onze ker
kelijke overheid voor R. K. groot-indu-
striieelen of groot-werkgevers, met woor
den of daden, uitdrukkelijk of stilzwij-
'jgend, goedgekeurd, dat deze zich lüiet
jpjp Katholieken grondslag behoeven te
jvereenigen, 'zoo ook zij als vakgenooten
jïn een vereeniging ter "behartiging hunner
vakbelangen willen treden ?.'t Zou ook een
■Idwaasheid zijn! Want zijn niet juist de
"treurige toestanden op oeconomisch ter-
'rein (hieraan te danken, dat degene, die
jde nieuwe oeconomische wording hebben
geleid, de industrieelen en werkgevers,
zichzelf daarbij niet hebben laten leiden^
Idoor .Christelijk, door Katholieke begin
selen? Ware bij de wording der moderne
Industrie ,de „meesters" van eertijds ver-
tleenigd gebleven in de aan .de moderne
omstandigheden aangepaste gilden nooit
jwaren er zulke treurige, onchristelijke toe
standen gekomen, als er feitelijk ontstaan
zijn. En zou de Kerk nu tegen die indu
strieelen en werkgevers zeggen„Ge be-
ihoeft u niet op Christelijken, op Katho
lieken grondslag te vereenigen"? Dat
lean Zij niet (doen, dat doet Zij ook
niet. Door zulke vereenigingen goed te
geuren, zou Zij goedkeuren, dat wordt
'afgebrokenwat Zij door de Katho
lieke werkliedenvereenigingen tracht op
(te bouwen.
Evenzeer als het: „vereenigt ui in Ka-
FEUILLETON.
De Erfgenaam van hertog Jean.
NAAR HET, FRANSCH.
37)
Ik 'kan den tijd niet bepalen, die aldus
jfyerliep. Eerst toen ik tusschen mijn ge
floten oogleden een lichtglans over mijn
ijgezicht zag glijden, keerde ik tof het be
wustzijn terug en openden zch mijn
teogen weder. Ik wist niet meer waar
|k was. In den flikkerenden glans van
leen ontstoken l'uoifer, welke naast mij
^verd vastgehouden merkte ik op groote
'zwarte boomen, de sneeuw en vlak bjj
piet mijne, een gezcht, dat ik' niet goed
fjcon onderscheiden. Dat maakte mij bang.
jHet scheen me toe, dat ik de prooi was
JVan een nachtmerrie, en ik keerde mij
•op de andere zijde, om weer in te slapen.
{De hevige pijn, die deze beweging ver-
fOorz'aakte, deed me geheel en al ont-
iwakeu. Ik voelde nu dat men mij heen
Ï:n weer schudde, en hoorde dat men
uide tot mij sprak. Ik herinnerde mij al
liesde nachtmerrie was waarheid. Ik
lag nog in het bosch, half bevroren, be-
tewijmd; sterYend misschien, maar ik
(was njet meer ajle.en. Er .was ieina,nd bij
tholieke vereenigingen" geldt voor den
Katholieken werkman, even zeer geldt )iet
voor den industrieel len werkgever. En
meer en meer gaan de laatsten dit dan
ook inzien en er naar handelen
Dit ter weerlegging van de vals ch e
insinuatie als zouden „Rooms Che indu
strieellen ,en werkgevers'-'- zfich niet in
„aparte organisaties" vereenigen en ver
eenigen snoeten. Een insinuatie reeds
duizendmaal weerlegd en weer duizend
maal herhaald.
Opvoedkunde.
LW;e lazen gisteravond in een der bla
den een .nieu'wsberiohtje, dat ons "den
ken deed aan de jaarboeken van een of
anderen geschiedschrijver ,van voor de
christelijke jaartelling. Als we daar zoo
iets in zouden vinden, zou het ons niet
kunnen verwonderen. Toch zou menig
heidensch historicus er nog een woord
van afkeer of walging aan hebben toe
gevoegd. Het bedoeld berichtje luidde:
„De bekende Fransche paedagoog
Robin van Cempius is gestorven. Hij heeft
76 jaar .oud, zelfmoord gepleegd. En dit
naar den eiisch eener theorie dat men-
schen, die geen nut meer kunnen doen
voor de maatschappij, een eind moeten
stellen aan .hun leven."
Een exces van de paedagogie, de op
voedkunde, zondier God of Godsdienst!
't Is diep-treurig, maar bedroevender
is het nog, dat men niet will inzien, dat
tot zulke excessen een opvoedkunde, die
niet de Godsdienst tot basis en leiddraad
heeft, noodzakelijk komen moet.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Betreffende het ongeluk, dat het Fran
sche mijnwezen in de ClarenceHmijn heeft
getroffen door de
mijngas-ontploffing
kan nog het volgende worden medege
deeld:
Het aantal slachtoffers bedraagt meer
dan tachtig. De meeste lijken liggen nog)
in de mijnen, want welken moed de red
ders ook aan den dag leggen, voortdu
rende 'ontploffingen beletten de red
dingsbrigades tot de plaatsen door te
dringen, waar deze ongelukkigen zijn
omgekomen. Gedurende den geheel en
nacht van Dinsdag op Woensdag, werd
er gewerkt en verscheidene gewonden
konden gered worden, maar sommigen
waren zoodanig verbrand en gekwetst,
dat zij spoedig overleden.
Woensdagmorgen te twee uur hadden
de redders 21 lijken geborgen. Ofschoon
opnieuw gevaar dreigde, waagden som
mige redders zich toch in de brandende
mijngangen, vol verstikkenden rook1.
Plotseling het was toen vier uur
in den morgen klonk een geweldige
ontploffingvier redders werden het
slachtoffer van hun edelmoedigheid; een
werd gedood en drie anderen zwaar ge
wond. Algemeen vreesde men ook dat
de mijnwerkCrsafgevaardigde Bouquillon,
die enkele minuten te voren in de mijn
me, iemand die me had weten terug te
vinden, dien ik niet mO)Cht laten, heen
gaan, en zonder andere veronderstelling
mij om den hals van den gekomene wer
pend en mij aan hem vastklemmend,
riep ik: „Vader"
XI.
Op dat oogenbli.k was jk niet meer een
man, maar een (kind, een kleiu^ arm,
hulpeloos kind, en uit instinct riep ik
dengene, die eertijds mijn toevlucht was
in mijn kleine nooden, mijn trooster in
mijn kleine verdrietelijkheden. Ik vroeg
mij niet af, hoe mijn vader van Besan^on
hierheen kon gekomen zijn, Ik vond het
heel eenvoudig, dat hij daar was, dat hij
toesnelde om mij te helpen, dat hij zich
eens te meer mijn tweede Voorzienigheid
toonde. Hulpvaardige armen omvatten
mij en eene hand legde zjch zacht op mijn
voorhoofd. Die liefkoozing verteederde
mij geheel en al, zoodat ik In gesnik
lostbarstte, en met zwakke stem, welke
•ik zelf niet herkende, zei: „Ik ben koud....
ik ben 'verlorenIk wil naar huis te
rug!.... Omhels mij!...."
TWen boog zch over mij en omhelsde
mij. .Toen eerst, niet op mijn wang den
langen, ruigen baard van mijn vader
voelend, bemerkte ik, dat ik me vergiste
dat niet hij het was, en mompelde ijs:
afdaalde, was omgekomen. De inge
nieur Dupont ging dan ook na de ont
ploffing pp zoek, maar is tot nu toe
nog niet teruggekomen.... terwijl de af
gevaardigde Bouquillon juist tijdig ge
noeg kon ontsnappen. j
Na die ontploffing volgden ve.rschilL
lende anderen, zoodat het reddingswerk
feitelijk moest worden opgegeven.
In den morgen arriveerden de minister
van openbare.werken op de plaats des
onheils. Hij liet zich de noodige inllichi-
tingen geven en bracht een bezoek aan
de gewonden- en dood en-zaal. Onder de
gewonden is ook een mijnwerker, die bij
de geweldige catastrophe van Courrières
gered werdthans is hij ook levend uit
de mijn gehaald, maar zijn toestand is
van dien aard, dat zijn naam spoedig
op de groote doodenlijst zal geplaatst,
worden. De lijken zijn meestendeels ver
schrikkelijk vcriminkt.
Bij de mijn "en in het doodenvertrek
spelen zich hartverscheurende tooneelen
af. Toen het eerste lijk, dat van eem 16-
jarigen jongen, werd bovengebracht, zagi
men een ouden man naar voren drinf-
gen en zich half waanzinnig op het lijk
van... zijn zoon werpen.... Hevige ont
roering wekte ook een gewonde, die
krankzinnig geworden was. Toen deze
ongelukkige werd bovengebracht, tierde
en raasde hij en schold hij alle omstan
ders uit voor moordenaars.... En telkens
volgden zoo nieuwe tooneelen van droe
vig weerzien.
Waartoe men komt in een land vanl
de
„vrijheid"
als Portugal, in men besluiten uit het
volgend decreet, hetwelk gepubliceerd
wordt in het officieele blad der Portu-
geesche regeeririg. Krachtens dit decreet
moet de vicaris van den bisschop van
Angra, Dos Reis Fisher, die in plaats
van den verjaagden bisschop met het
bestuur van het diocees balast. wa% dit
voor den tijd van twee jaar verlaten.
Den vicaris is .verder aangewezen op
welke wijze hij uit Portugal moet ver
trekken, n.l. over zee, opdat de bevol
king geen aanleiding vindt tot betooi-
gingen. Hetzelfde blad publiceert een
decreetwaardoor de verjaging wordt af
gekondigd van den geestelijke Alfonso
de Peredo, die binnen vijf dagen het
district voor een jaar tijds moet verlaten.
Een ander decreet beveelt, dat het bis
schoppelijk paleis van Portalegre aan
het stadsbestuur ter beschikking moet
worden gesteld. Op gelijke wijze gaat
het huis van den bisschop in Santarem
in handen van liet stadsbestuur aldaar
over, dat het tot politie-bureau wil in
richten.
Reddingsmiddelen ter zee
De Engelsche minister van handel
heeft gisterenavond een witboek uitge
geven, bevattende nieuwe voorschriften
betreffende reddingsmiddelen van uitva
rende stoom- en zeilschepen, die reizi
gers vervoeren. De voorschriften zullen
na de heropening van het Parlement zes
weken daar ter lezing liggen, opdat men
er bezwaren tegen kan inbrengen, waan-
„Wiie is daar?"
„Een vriend, de tt terug zal brengen
naar uw huis", lu'idde het antwoord.
Ik wilde niets liever. Mijn hoofd was
te vermoeid dan dat ier Sn mijn gedachten
volgorde kon wezen, en bovendien wilde
men mij, dat was zeker, geen kwaad
doen, integendeel
Ik lag nu niet meer in de sneeuw,
maar was gezeten op een boomstam.
Krachtige wrijvingen hadden den bloeds
omloop hersteld, en men wikkelde mij in
een mantel, 'nog warm, alsof iemand dien
pas had uitgetrokken. Met die warmté
vond ik het leven terug en tegelijkertijd
mijn geregelden gedachtengang. Ik hief
het hoofd op, dat op den schouder van
mijn redder rustte; in den hellen glans
van een lantaarn, welke hij had ont
stoken, keek i'k hem in het gezicht, en
ik herkende.»., broeder Claudius.
Zijn gelaat had denzelfden glimlach als
gewoonlijk, -en zonder de sneeuw, die
op zijn hoed en zijn toog lag, was in
zijn uiterlijke verschijning niets veran
derd. Het kwam me heelemaal zonderling
voor, hem steeds onveranderd te zien,
terwijl ik' me zoo geheel anders gevoelde
dan ik te voren wais geweest.
Ons brein is een wonderlijke kleine
machine, waarvan mCn noodt de gedach
ten kan voorzien. Ondanks mijn angst,
mijn .wezeplootshe^ de gevaren, dje mij
na zij kracht van wet zullen hebben.
De voornaamste bepalingen zijnAlle
schepen moeten voortaan voldoende red
dingboot en hebben om alle opvarendeh
te bergen. De reddingbooten moeten
midscheeps aan davits bevestigd zijln,
maar komen zij zoo te hoog boven den
zeespiegel, dan kunnen de röeders last
krijgen ze anders uit te zetten dan met
davits. De reddingbooten moeten naar
voorschrift worden gebouwd. Opvouwv-
bare booten zijn slechts tijdelijk geoor
loofd, maar moeten ,zoo spoedig moge
lijk door gewone reddingbooten wor
den vervangen. Geen vermindering van
booten wordt toegestaan voor het heb
ben van waterdichte schotten. i
De regeering zal een wet indienen op
verplichte oefening van de bemanning-
met de reddingbooten, de radiotelegra-
fie :op zekere schepen en verplichte
waarschuwing voor jjs in den Atlanti-
schen Oceaan.
Vredesvoorteekenen
Uit Saloniki wordt aan de „Corriere
d'Italia" het voïgende gemeld: Ofschoon
het uitzettingsdecreet tegen de Italianen
niet is opgeheven, is een groot aantal
Italiaansche kooplieden naar Saloniki te
ruggekeerd, waar ze niet door de Turk-
sche beambten werden lastig gevallen.
Het licht van den vuurtoren van 'Saloni
ki, dat sinds het begin van den oorlog
gedoofd was, is weer aangestoken. Het
treinverkeer langs de kust op den spoor
weg SalonikiiConstantinopel, dat uit
vrees voor ItaEaansche scheepskanonnen
was stopgezet, is hersteld. Al deze fei
ten worden natuurlijk als teek en en be
schouwd, die er op wijzen, dat de vrede
niet ver meer in de toekomst ligt.
De „Taglische Rundschau" wil uit
diplomatieke kringen vefenomen ,hebben,
dat de vrede tusschen Italië en .Turkije
onmiddellijk te wachten staat.
De voorwaarden zijn voor Italië veel
gunstiger dan tot nu toe beweerd werd.
Turkije erkent de annexatie van Tripoli
en de Cyrenaiika -en ontvangt een scha
deloosstelling voor de domeinen waarvan
het bedrag zal worden vastgesteld door
de officieele vredesonderhandblaren. De
Aegeïsche eilanden worden aan Turkije
teruggegeven maar krijgen een beperkte
autonomie. Italië verbindt zich, Tu'rkije's
wenschen ten opzichte van de invoer
te ondersteunen evenals Tu'rkije's pogin
gen de capitulaties afgeschaft te krijgen.
Onwaarschijnlijk als dit bericht er uit
ziiet, heeft het toch op de beurs een
vrij grooten invloed gehad.
GEMENGD.
De Berlijnsche politie heeft aan het
station Alexanderplein een groote hoe
veelheid tafelzilver ontdekt en in
beslag genomen. Een dief, die op ettelijke
landgoederen in den omtrek had ingebro
ken, had het daar in bewaring gegeven.
De dief zelf, lid van een internationale
bende, is te Erankfort a. d. Oder gevat
Men schat de waarde van den buit op
tusschen de ,15.000 en 20.000 nik.
Bij de verkiezing van een gouver
neur in den staat Vermont is gebleken
hoezeer de .progressisten aan invloed win-
dreigden, de treffende tijdigheid van deze
providentieele hulp, wais na mijn terug
keer tot het leven mijn eerste gevoel een
wederopleving van mijn ijdelheid, een
diepe beschaming, dat ik mij in zoo
hachelijken toestand had laten verrassen,
zoodat ik bijna boos uitriep: „Hoe komt
u hier?'-'-
„Men maakte zich ongerust, toen u
uitbleef", gaf de Broeder bedaard ten
antwoord. „Men is u toen gaan zoeken,
en bij mij is de gedachte gerezen, dat
gij misschien de beklimming van de
„Roche-Courbe" waart gaan beproeven.
Niemand echter kon aan een dergelijke
onvoorzichtigheid gelooven."
Die zinspeling op mijn dwaasheid
maakte nie heelemaal kwaad, en aan
stonds willende toonen, dat het niet zoo
erg niet mij was, als men veronder
stelde, en ik me wel alleen uit de moei
lijkheid had kunnen redden, maakte ik
een beweging om op te staan. Een ont
zettende pijn aan mijn voet echter wierp
mij gillend weer op den grond terug.
„Wat scheelt u, arm kind?" vroeg
broeder Claudius.
Ik dacht er nu niet meer aan, mijn
verwaande aanmatiging vol te houden,
en opnieuw schreiende, wees ik naar
mijn linkervoet met de woorden: „Daar!
daar!'4
Pp zjjn knieën in de sneeuw maakte
nen. Voor Xaft, den republikeinschea
candidaat, is de uitslag niet bemoedigend-
Naar ,uit (Weenen gemeld wordt, zijn
in Muggia, ,bij Triest, vier arbeiders ge.
arresteerd, onder .verdenking van een
anarchistisch complot ,te hebben gesmeed
en een aanslag 'te hebben beraamd,
op aartshertogin Maria 'Josepha. Da
aartshertogin, diie .tegenwoordig in het
slot Maramare verblijf houdt, begeeft
zich dagelijks paar 'Muggia, om daar dq
slot ruïne na ,te "schilderen. De politie
moet de bewijzen in handen hebben, dat
de vier gearresteerden het plan hadden*
de aartshertogin, .die den weg naar Mug
gia steeds .alleen te voet aflegt, onderweg
te overvallen ,en te dooden. Bij een huis
zoeking werd jn de woning van een dec
gearresteerden een dolk gevonden.
Het Russische ministerie van ma
rine heeft besloten op alle oorlogssche
pen naphta als brandstof te gaan ge
bruiken. Dit besluit werd genomen, nadat
met den kruiser „Nowïk" proefnemin
gen met deze wijze van verwarming had
den plaats gehad, waarbij het schip een
snelheid van 36 knoopen per uur had
ontwikkeld.
Een trein op den buurtspoorweg van
Spandau naar Bötzow is Dinsdagavond
tegen tien uur van het spoor ge
loop en. De machinist en de stoker zijn
zwaar gewond. Er blijkt moedwil in het
spel geweest te zijn. Een nieuwe wis
sel was stuk gebroken en daarna met
gras en kand bedekt
Pp den ondergrohdschen electri-
schen spoorweg te Londen is Woensdag
de eerste botsing, die totnogtoe in
Engeland in een tunnel voor electrischa
treinien te vermelden valt, voorgekomen.
Een sn'eltrein Hep aan het station Ca
ledonian-road ,op een stilstaanden stop
trein. De bestuurder van den sneltrein
voorkwam een ernstig onheil, door op
het laatste oogenblik uit alle macht te
remmen. In de duisternis heerschte een
oogenblik' onder de verschrikte reizigers
groote verwarring, daar de electrische
stroom, als (er op een wegvak een onge
luk' gebeurt, automatisch wordt afgeslo
ten, en .dientengevolge plotseling ook alle
lichten uitgingen. ,Er werden in het ge
heel ,18 menschen gewond.
BINNENLAND.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd bij den
Raad van State, tot referendaris mr. dr.
J. M. Nap, thans commies van Staat, en
tot commies van Staat mr. C. W. de
Vries, te 's^Gravenhage
zijn benoemd: A. bij het wapen der.
infanterie, bij hun tegenwoordig korps:
tot militie-le-luit., de milfitie-2e-luit. CJ
W. E. van Hoek, van het 8ste regiment;
tot le-luit., de 2e-luits. H. Filippo, M.;
van Lokhorst en J. W. F. Bakhuis, allen:
van het 4e reg.C. Sisselaar en G. Bos*
beiden van het 5de reg.H. J. Noltho-
nius, van het 6e reg.J. de Lange, van
het 7e reg.N. Smit, van het 8e reg.
J. W. Oosterveen, van het 9e reg.1; Ji
(Schuitemaker, jhr. J. P. de Savornin
de Broeder mijn slobkous los, en haalde
mat de meest zorgzame zachtheid mijn
kous naar beneden. Bjj die beweging
merkte ik op, dat de handen van broeder
Claudius fijn en zacht waren als die van
een vrouw.
„Een lichte verstuiking", zei hij, glim
lachend, om mij gerust te stellen. „Maar
het zal niets te beduiden hebben."
iHij drukte met zijn duim op de pijn
lijke plek, trachtend die te masseeren.
Ik begon letterlijk te brullen.
„Doet u dat zoo erg pijn?," hernam
broeder Claudius vriendelijk.
„Ja, ja! ik ga sterven...."
Ditmaal lachte de goede Broeder.
„Neen, niet aan zoo'n beetje. Beproef
nog eens te loopen en steun op mij.....
De eerste stap is de lastigste."
Met het gevoel van mijn machteloos
heid was een nederige onderwerping
teruggekeerd. Ik dacht er niet meer aan
'tgezag, hetwelk zich aan mij opdwong,
te ontkomen. Vergetend dat ik een dap
pere, sterke, heldhaftige jonge man was
en ik te doen had met een nietig per
sonage, een armen, zwakken grijsaard,
greep ik den mij toegestoken arm vas£
en deed ik gedwee een tweede poging,
om mij op te heffen, maar zonder ander
resultaat dan nieuwe, ondragelijke pijnen.
I II
iWordt vervolgd.}
