39
3e Jaargang,
No. 878.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
Sit blad verschiint elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
if 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
Iper post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Augustus
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koöp en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Niet gelukkig.
Zooals bekend is zullen op den Konin
ginnedag twee weldadigheidsbloempjes
worden verkocht:
lo een Oranjebloempje ten bate der
Christelijke Militaire Tehuizen;
2o. een Heidebloempje ten bate der
noodlijdenden op de West-Indische
eilanden.
Twee!
-'tis van het goede te veel.
Beide doeleinden zijn ons sympathiek',
^terwijl we in 't algemeen tegen die wijze
j>an het inroepen der weldadigheid gee-
jnerlei bezwaar hebben. Ze heeft succes,
;doet niemand overlast aan en is vooral
op nationale vierdagen wel van pas. Ieder
itooit zich dan gaarne op de meest
"gunstige wijze.
Maar twee bloempjes tegelijk'.
In gewone omstandigheden zouden
jve zeggen: wie 'teerste komt, 'teerste
maalt, zoodat dan 't Oranjebloempje de
voorkeur zou moeten hebben.
Er doet zich echter een buitengewone
omstandigheid voor: tot den verkoop
Lvan het Heidebloempje werd het initia
tief genomen door de Hooge Vrouwe
hZelve, wier feestdag het geldt. De Ko-
iningin wenschte haar verjaardag dienst-
jbaar te maken aan een voortreffelijk
{(doel en legt wij deerden het gisteren
mede daarbij persoonlijk grooten ijver
liaan den dag.
Waarlijk: het Oranjebloempje had, bij
;?t bekend worden dezer feiten, op den
'achtergrond moeten treden, en het is
.;van het Comité voor de inzameling ten
tjbehoeve der Christelijke Militaire Te-
jjhuizen geen gelukkige gedachte geweest,
'zijn actie door te zetten. Het heeft een
Imooie gelegenheid verzuimd om een
jloyale daad te stellen door zich thans
itijdelijk terug te trekken een daad,
ïwelke aan een lateren verkoop van haar
lihloempje zou zijn ten goede gekomen.
Thans vreezen we -schade voor beide
(bloempjes. De Standaard moge al
is,zeer ernstig" hopen het blad schreef
jzulks gisteravond dat de weldadige
fanenschen nu hun gaven zouden ver
dubbelen, vooreerst komt zulks menig-
ijeen niet gelegen en ten tweede valt
nte voorzien, dat het Heidebloempje; door
jiPranje aanbevolen, het thans wel zal
|twinnen van het Oranjebloempje, dat zijn
ijdeur en zijn naam tegenover den wensch
;ider Koningin stelt.
Inderdaad, het meergemelde comité is
niet gelukkig geweest met het besluit
ijom zijn plannen door te zetten, en 't ware
jjwijs, indien het alsnog aan het Heide
bloempje het terrein vrijliet. De Christe
lijke Militaire Tehuizen kunnen nog wel
[éven wachten en zullen later dubbel pro-
jfiteeren van de sympathie, welke een
jretireeren op dezen Koninginnedag alge-
:meen wekken zal.
Waarvoor men subsidie
vraagt.
Zooals men zich zal herinneren, was
door den Raad der gemeente Zeist een
subsidie toegekend aan de openbare lees
taal, onder voorwaarde, dat socialistische,
santi-religieuse en onzedelijke lectuur zou
FEUILLETON.
De Erfgenaam van hertog Jean.
NAAR HET FRANSCH.
30)
Er ontstond een stilte. Mijn vader zocht
tiaar een complimentje, dat niet bespot
telijk was, ik mokte, en broeder Regim-
[iertus gevoelde vagelijk, dat zijn mede-
jiwerker een échec had geleden. Mejuf
frouw Espérit echter bracht redding in
[iden toestand met haar nooit verflau
wende geestdrift, hare overtuiging welke
Ijloor niets wankelen kon.
- „Lieve romance!" riep ze uit, b,ze
beeft mijn hart getroffen. Die arme klei-
lïie zwaluw, die naar haar geboorteland
wilde terugvliegen, en die wordt weer
houden door een tralienet. En wat hebt
u goed de gevoelens van deze gebroken
fciel uitgedrukt, Eerw. 1 Ik ben er heele-
'tnaal door aangedaan."-
Zij wischte haar bogen af, en de aan
klacht, op haar zich vestigend, keerde
jzich af van broeder Claudius Moeder
jjCrustaud die de« boterhammen ronddien
de, gaf een nieuwe afleiding, en, ik (ge
loof wel, dat broeder Claudius zelf, wo
üer geheel en al de o.ude minzame man,
worden geweerd. In de laatste raadszit
ting nu werd voorlezing gedaan van een
schrijven van het bestuur der openbare
leeszaal, waarin werd medegedeeld, dat
onder deze bepalingen het subsidie on
mogelijk kon worden aanvaard.
De openbare leeszaal te Zeist vraagt
dus subsidie voor het.verstrekken van
de bestaande staatsorde, den gods'dienst
of de zeden ondermijnende lectuur! Als
ze daarvoor geen subsidie krijgt, dan
maar in het geheel niet
De commissie van bovengenoemde lees
zaal schijnt een vreemde opvatting te
hebben van haar taak, en komt daaren
boven nogal brutaal, voor haar opvat
ting uit
't Is misschien een „breede" opvatting,
maar wij kunnen nu eenmaal niet zoo
„liberaal" denken en noemen het een
zeer. verkeerde en zeer gevaarlijke op
vatting.
Caveant Consules! Niet alleen het ge
meentebestuur van Zeist, maar ook op
andere plaatsen wake men er over, dat
een openbare leeszaal, gesteund door ge
meente-subsidie zou werken per se en
rechtstreeksten nadeele van het
algemeen belang.
Er zweven in ons land zooveel zonder
linge meeningen rond over opvoeding
en moraal, dat ook een commissie van
een openbare leeszaal er licht door kdn
aangetast worden.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er wil maar geen verandering komen
in den, toestad op
den Balkan
In Servië n,eemt de oorlogsgeestdrift
hand over han,d toe. Er hebben betoo
gingen, plaats ten gunste van de oor
logsverklaring aan, Turkije. Een groote
volksmenigte trok door de straten, van
Belgrado en hield stil voor 't koninklijk
paleis het ministerie van, buitenlandsche
zaken en, de officierssociëteit en riep
onophoudelijk „Verklaart den, barbaren
den oorlog, leve het leger, wij willen;
oorlog". Volgens de laatste berichten,
van de Servische gren,s ontvangen,
heerscht in oud-Servië volslagen, oproer.
Ondanjks het bericht van gisteren, dat
Montenegro zijn troepen heeft terugge
trokken hebben, Montenegrijnsche troe
pen de Turkscfhe schansen bij Mokra
en Koswitz aangevallen. Uit Beiroet
werd gisteravond aan, de Lok. Anz. ge
seind
In de- Libanonstad Ain Sofar kwam
het gisteren tot bloedige gevechten. Hon
derden Droezen die uit hun dorpen ge
komen waren, vielen de Christelijke mi
litairen aan, die geholpen werden door de
Christelijke bevolking. Aan beide zijden
vielen talrijke dooden, en gewonden. Het
grootste hotel in Ain Sofar, dat bezocht
wordt door Europeanen en Egyptenaren
werd door de Droezen beschoten. Alle
vreemdelingen zijn gevlucht.
Natuurlijk weet weer eens iemand iets
te vertellen over de
vredesvoorwaarden
nu de RomeinsChe correspondent van de
de episode al vergeten had, toen, tegen
het vallen van den avond, de stoet zich
verwijderde in dezelfde goede orde als
waarin hij gekomen was, in herinnering1
aan dezen schoonen dag slechts slijk-
afdrukken achterlatend op de gewreven
vloeren, een groote bres in de provisie
kast van moeder Crustaud en een afschu
welijke migraine 1) aan mijn vader.
„Ik houd niet van die manifestaties,"
verklaarde hij. „Die openbare dankbetui
gingen voor een zaak zonder belanjgl
brengen me uit rnijin evenwicht. En dan,
de stem van dien armen Broeder <doet mij
pijn. Het was egoïstisch en wreed hem
te doen zingen op een plek, die wellicht
droeve herinneringen in hem verleven
digde, hem te noodzaken,; te toonen^
dat hem niet meer de kracht was geble
ven, om een klank voort te brengen, idat
zijn stem totaal versleten en hij zelf
nog maar een levende ruïne was! Niet
meer te zijn, wat men geweest is, onge
schikt te worden voor 't geen men een
maal kon doen en gaarn,e deed, dat
is een der groote ellenden van; ons arm
leven. Dat begrijpt gij niet, omdat gij
jong zijtmaar ik heb er al het beisfeff
van. Sedert den aanval van fheumatisme
waaraan ik het vorige jaar leed, kan ik
.1) schele hoofdpijn.
„■Temps" die het volgende weet te ver
tellen.
Over de algéheele souvereiniteit van
Italië over Libië zou geen gedachten,wis-
seling toegelaten worden. Indien de
Turksbhe regeering deze eerste voor
waarde niet aannam, zou elke verdere be
spreking nutteloos zijn. Wat het kali
faat betreft, biedt Italië een herhaling
aan van, de bepalingen van het Oosten
rijk sch-Turksche verdrag ten opzichte van
Bosnië en Herzegowina, met dit voor
behoud, dat de Mohamedaansche gees
telijkheid zich niet met politiek zal be
zig houden en dat de bevolking van Li
bië vrij zal zijn den kalif van Konstan-
tinopel of een, ander als hoofd inzake
den godsdienst te erkennen. Deze laat
ste bepaling is gemaakt uit gen.egöheid
voor een secte der Senpessi, die zich
tijdens den oorlog strikt onzijdig gehou
den heeft. Italië zou verder geneigd zijn
de eilanden aan Turkije terug te geven.
Maar daar het een eereverplichting tegen
over de bevolkingen der eilanden op zich
genomen heeft, vraagt het bijzondere
waarborgen voor hun vrijheid en rech
ten, welke waarborgen ook door de mo
gendheden erkend moeten worden. Ita
lië wil als groote christelijke mogend
heid de christelijke eiland bevolking niét
aan de wraaknemingen der Turken over
geven. De Italiaansche admiraliteit zou
gaarne zien, dat Italië Stampalia behield
als kolenstation in de oostelijke Mid-
dellandsdhe Zee en in scheepvaartkrin
gen wordt die wensch gedeeld. Maar
hieromtrent is nog niets besloten. Na
tuurlijk zouden dq Italiaansche troepen
de eilanden; niet ontruimen, voor dat
Turkijë de verplichtingen neergelegd in
het vredestractaat nagekomen was, in de
eerste plaats die om zijn troepen en zijn
officieren uit Libië terug te trekken,
Een andere moeilijkheid levert Sidi
Idriss op, Wiens verzet tegen Turkijë in
Jemen Italië krachtig gesteund heeft.
Italië kan dus niet Sidi Idriss aan zijn
lot overlaten en toelaten dat Turkije de
noodige troepen zendt om hem te over
winnen. Italië blijft voorts geneigd om
Turkije voor het derven van de inkom
sten uit Libië op ruime wijze schadeloos
te stellen.
Toch blijft „Stefani" en een deel der
ministerieele Italiaansche pers de ge
ruchten over de voorloopige vredeson
derhandelingen tegenspreken.
De „Agenzia" verklaart dat in, Italië
van eenjgerlei opdracht tot zoodanige
voorloopige besprekingen, niets bekend
is en stelt het buiten bedenking, dat de
krijgsoperaties niet zijn gestaakt.
De „Popoio Romano" voegt er n,u aan
toe, dat de regeering niet kan toelaten,
dat iets wordt aangekondigd, „wat min
stens tot op dit oogenblik niet bestond"
en waarschuwt voor de reeds verspreide
vredesgeruchtendaar ze uit bronnen
kwamen, die den Turken vriendschappe
lijk gezind zijn en daarom weinig geloof
verdienen.
Deze tegenspraak is, zooals men ziet,
niet zeer beslist, en het ontbreekt dan
ook niet aan Italiaansche bladen die blij
ven beweren,, dat voorloopige besprekin-
niet meer met de ééne hand een takken
bos opliahten, zonder te zeggen: „au"
en dat maakt me dikwijls erg kwaad. Ik
ik weet zeker, dat gij dien goeden man
verdriet hebt aangedaan."
,JO", zei ik minachtend, „een zoo ge
voelige huid heeft hij niet Een gewe
zen knecht." i
Mijn vader had heel juiste denkbeel
den, maar sprak niet gemakkelijk. Mijn
antwoord ergerde hem zeer, want hij
zette vreeselijke oogen op, bromde wat
over mijn onbeschaamdheid, mijn dwa
ze ijdelheid en hoe hoog 't noodigi was,
dat ik naar het lyceum terug keörde,
om er het leven te leeren. Vervplge<nlS!
niet in staat zijn berisping in krachtiger
vorm te kleeden, stond hij op en sloeg
de deur achter zich toe met een g|e>-
weldigen smak. 'tgeen Meg beschouw
de als idle grootste ongemanierdheid en
aan mej. Espérit's zenuwen zulk ?n schok
toebracht, dat ïi'ij zich naar haar ka
mer moest begeven, om vlugzout op te
snuiven.'
Ik waS erg uit mijn humeur. Vooreerst
voelde ik, dat ik ongelijk had,i wat
iemand altijd hindert; vervolgens kon,
mijn hoogmoed, in die 'dagen buitengen
woon groot, niet 't minste verdragen,;
en eindelijk dompelde de zinspeling op
nijjh terugkeer naar het lyceiyn, thans
gen worden, gevoerd om een basis voor
vredesonderhandelingen te yinden.
In Marokko
gaat het den Fran,schen in de laatste da
gen njet voor den wind. De Fransöhenj
schijnen, in hun kamp te Suk-eil-Arba
nog altijd door de aanhangers yan EI
Hiba omsingeld. De Marokkanen ken
nen, geen vrees voor de Fransche krijgs
macht. Zondag 1.1. deden, zij van des
morgens vroeg tot 's middags herhaalde
aanvallen, op het Fransche kamp, maar
dank zij het flink optreden der Fransche
artillerie moesten zij ten, slotte terug
trekken.
Toch kan overste Mangin den vijand
niet achtervolgen,, en alles wat'Tiij voor-
loopig doen kan„ is zijn positie te hand
haven en, op een flinke versterking te
wachten. Komt deze njet tijdig opdagen
dan zal de kolon^ie-Mangin naar net
Noorden moeten, terug trekken, want de
amuniiievoorraad kan niet groot meer zijn
El Hiba heeft zijn hoofdkwartier al
sinds 22 Augustus bij Ben Gezir, 60
K.M. ten Noorden, van Marrakesj opge
slagen. Hoe sterk zijn. troepen zijn, weet
niemand, maar het staat vast, dat in
de laatste dagen tal van, lieden der Re-
hamna de gelederen, versterkt hebben. EI
Hiba heeft de keus tusschen 2 plaryien.
Hij kan beproeven, de troepen van over
ste Mangin, te slaan en dan eerst naar
het Noorden oprukken, of om het kamp
van Suk-el-Arba heentrekken om bij den
Tedla-stam nieuwe krachten, aan te wer
ven. Doet hij dit laatste, dan, is overste
Mangin, geheel door vijanden omringd
zoodat aftocht onmogelijk is.
El Hiba schijnt echter besloten; eerst
met de kolonne Mangin slag te leveren
om deze te verpletteren. Berichten, uit
Marokko melden dat de Sultan, van het
Zuiden volkomen, vertrouwen heeft in
zijn plan.nen.
De Fransche bladen, zwijgen thans
over de gebeurtenissen, in Marokko. Al
leen de „Radical" eischt van, de regee-
dat zij nu eindelijk eens zal kiezen, ofwel
heel Marokko den n,ieuwen sultan op te
dringen, of zich tevreden te stellen met
de rust en orde in, een gedeelte te her
stellen- om in. 'het ander gedeelte lang
zamerhand en door de geschillen tus
schen de kaids onderling de opperheer
schappij van Frankrijk te vestigen.
De regeering moet than,s flink doortas
ten, wan,t het land wil niet dat Marokko
een afgron,d wordt, waarin de kracht
der natie verloren, gaat.
GEMENGD.
De „Agenzia Stefana" meldt uit
Soeara: Generaal Gariani heeft zich
26 Aug. naar Sidi Abd Es Senadi begeven
en een bataljon Askari naar de oase
Dsjemil gezonden. Het bataljon trok de
geheele oase door en rukte tot voorbij
Maroet op. Hierdoor werd bevestigd,
dat de Turken deze oase geheel verlaten
hebben. Tegelijkertijd volbracht een esca-
dron cavalerie een grooten verkennings-
rit, die zich tot ver over de zuidelijke
grens der oase uitstrekte. Dit escadron
had een ontmoeting met afdeelingen Ara
bische ruiters, die met aanzienlijke ver
liezen werden teruggeslagen.
aanstaande, mij in een, diepe melancho
lie. Ik had behoefte om me te wrekjen
op een ander voor die verschillende on
aangenaamheden. ■en, het was voor mij
waarlijk een fortuintje, moeder Crus
taud weder zien te verschijnen met vlam
mende oogen, bevende lippen, en zenuw
achtig in de lucht slaande armen, enj
haar te hooren uitroepen
jMijnheer... mijnheer... die kinderen;
van de Broeders zijn vlegels, ondankba
ren, serpenten. Mijn,heer verspilt zijn
tijd en zijn goedheid, om die kldnje
deugnieten te doen opvoedeiv Geen
school hebben ze noodig, maar een ge
vangenis.
Op dien heftigen uitval vatte mijn va
der, die wéder tot bedaren gekomjen
was en weer aan het rekenen, was g|e-
gaan, opnieuw vuur, want hij wist dat
moeder Crustaud niet voor een kleinig
heid zoo kon opstuiven en hij vroeg der
halve:
„(Wat hebt ge? Wat is er gebeurd?"
„De bankbiljetten, welke mijnheer had
uitgelegd om de weekrekening te betalen
en die op de tafel lagen, in een, witfle
enveloppe..." i j
„Welnu?" i f
,,'Die zijn weg."
Met vluchtigen blik inspecteerde mijn
vader zjjn schrijftafel en constateerde
Koningin Alexandra van En
geland, die met prinses Victoria en prins
Christoffel van Griekenland Maandag
met h.et koninklijke jacht „Victoria and
Albert" uit Port Victoria, bij Sheerness,
naar Denemarken en Noorwegen waren
vertrokken, zijn door den storm opge
houden. Eenmaal in zee, vond men het
weer te slecht om met dit hooge gezel
schap de Noordzee over te steken. De
„Victoria and Albert" kwam dus onge
veer twee mijl van Southwold voor anker.
Manuel, de gewezen koning
van Portugal, is gisteren uit Londen
te Calais aangekomen, waar hij door
verschillende Portugeesche monarchisten
ontvangen werd. Met hen is hij naar
Zwitserland vertrokken.
Het bestuur van het eiland Nikaria
heeft aan de gezanten der groote mo
gendheden te Athene kennis gegeven,
dat de vrijstaat Nikaria is geves
tigd, en om erkenning en bescherming
van zijn vlag, blauw met een wit kruis,
gevraagd.
Vierduizend mjjnwerkers,
werkzaam in de Glanmorgan-kolenmijnen
van het district Rhomdda, hebben Dins
dag het werk neergelegd. Oor
zaak: een loongeschil.
BINNENLAND.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan, Jhr. H. F.
Schuurbeque Boeye eervol ontslag ver
leend als commissaris van, den straat
weg langs de Zuiderzee, en, zijn beH
noemd tot commissarissen, van den ge
noemden, straatweg C. W. F. baron Mao-
kay, en mr. J. A. Vermeer;
zijn bevorderd tot commies der tele
grafie le kl. M. de Zoete en J. H. Bel-
graver, thans commies der telegrafie 2e
klasse
is aan den, commies der telegrafie,
le kl. A. J. N. T. Aernout, en, aan den
commies der telegrafie 2e kl. R. Cox
als zoodanig eervol on.tslag verleend.
Koninklijk bezoek aan Leeuwarden.
Per extra-trein arriveerden gistermid
dag te Leeuwarden te 1 uur de Koningin
en Prins Hendrik met gevolg, op het
perron opgewacht door den Commissaris
der Koningin, den burgemeester, het lid
der Eerste Kamer R. Bloembergen, be
nevens eenige andere autoriteiten. Een
dochtertje van den wethouder Ooster-
hoff bood H. M. een ruikertje aan. Hare
Majesteit, die er zeer welvarend uitzag,
droeg een lichte japon met lichtblauwen
mantel en witten hoed met pleureuses;
de Prins was in gekleede jas.
Het Koninklijk Echtpaar begaf zich
van het station per rijtuig direct naar
de Veemarkt, alwaar een tentoonstel
ling eener keurcollectie Friesch vee en
paarden werd gehouden. Zij werden al
daar ontvangen door den voorzitter en
vice-voorz/tier der Friesche Maatschappij
van Landbouw. Freule Rengers, doch
tertje' van den voorzitter, bood H. M. een
ruiker aan.
Te half twee verliet het Koninklijk
Echtpaar de Veemarkt en werd een rij-
hij de verdwijning Met hem viel in ernr
stige zaken niet te gekscheren, en, hij
fronste dan ook zijn wenkbrauwen om
er bang van te worden.
„Wat zeg je?... Ben je daar zeker
van? Als men dergelijke beschuldigingen
doet, moet men zich niet vergissen."
„Als het geld betreft, vergis ik ma
nooit, mijnheer. Toen de kinderen bin
nentraden, lag de enveloppe daar, mijn
heer weet het wel, en ik zou er een
eed op durven doen. En nu is ze er
niet meer, zooals mijnheer ziet. Alleen
de kinderen en wij zijn hier geweest, en
de enveloppe kan van zelf niet zijn weg
gevlogen."
„Och kom!" zei mijn vader, steeds
donkerder kijkend. „Hóe kan men zoo
jeugdige kinderen verdenken
„De verdorvenheid kent geen leeftijd,
mijnheer, en onder die kwajongens zijn
echte deugnieten. Die kleine Gauchenet,
bijvoorbeeld."
„Men beschuldigt niet zonder bewij
zen", zei mijn vader streng.
„Ik beschuldig niemand, mijnheer. Ik
zeg alleen, dat als men een sujet van
dat allooi bij zich toelaat, men op alles
het oog moet houden."
(Wordt vervolgd.)
