3e Jaargang. as BUITENLAND. BINNENLAND. No. 877. e Ccictaetie Sou/ta/nt Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post f L50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Woensdag Augustus 1912. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 een ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiên: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-adverientiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regelmeer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. Katholieke tiemeente-werklieden Nu niet langer getalmd of gedraald. Geen woorden, maar daden. Ieder, die jn deze medewerken kan, moet het als ^ijn plicht beschouwen door alle hem iten dienste staande middelen ook wer kelijk mede te werken. De R. K. Ge- meeote-werkliedenvereeniging, onderafd. ,van de afdeeling Leiden van den N. R. K. Volksbond, moet groeien, moet groo- iter worden! Dit schrijven wij naar aanleiding van de feestviering van de afdeeling Leiden ,van tien Bond van Ned. Gemeente-werk lieden van wege haar tienjarig bestaan. JDe afdeeling had reden om feest te vieren, als zij beschouwde haar afgelegde levens- ibaan en wij verheugen ons er om, jin zooverre wij ons verheugen om den ■bloei van het verenigingsleven. Niet die (feestviering zelve, maar de woorden, die (daarbij gesproken zijn, maakt van onze zijde een protest noodig. Een protest, dat wij, helaas, moeten laten bij woorden,, jinaar dat door onze Katholieke gemeente- iwerklieden, naar wij hopen, zal wórden omgezet in daden! Daar is op die feestvergadering gespot met de Katholieke werkliedenverenigin gen, en haar bestaansgrond is belachelijk gemaakt door de in haar bedoeling zoo ontzettend oppervlakkige en absoluut val- sche bewering: „het gaat niet om een Katholieke (of Protestantsche) boterham, maar om een goede boterham". Daar is gewaarschuwd tegen „secte-organisaties, die de kracht en de macht versnipperen". Katholieke gemeenie-werklieden, door schouwt het, dat in die woorden indi rect een beschuldiging ligc tegen uwe priesters, tegen uwe bisschoppen. Uwe bisschoppen hebben gezegd, dat de actie in uwe verenigingen wel is waar gaat om „een goede boterham", maar dat er bij die actie ook zedelijke, ook godsdien stige beginselen gemoeid zijn. Uwe bis schoppen hebben als hun ernstig en uit drukkelijk verlangen te kennen gegeven, dat gij u afscheidt van de neutrale orga nisaties en u verenigt op Katholieken grondslag. Maar afgezien van die uitspraak van 'het doorluchtig Episcopaat als de actie in de werkliedenverenigingen alleen gaat om „een goede boterham", hoe kan er ;dan sprake zijn van een rechtvaardige en onrechtvaardige actie, van een recht vaardige en onrechtvaardige staking bvf? Dat is toch een bewijs, dat er ook zede lijke, ook godsdienstige beginselen mede gemoeid zijn? Als uw collega, lid van den neutralen bond, u voor de voeten werpt, dat gij jdoor in een Katholieke vereniging te [treden, nutteloos scheuring brengt onder 'ide vakgenooten, zeg hem dan, dat gij de (leden van den neutralen bond blijft be schouwen als uw collega's, uw vrienden, 'dat gij met hen wilt medewerken, hun \aciie wilt steunen, maar dat .gij ook voor |ji het recht opeischt om te oeoordeelen, Lof in een bepaald geval die medewerking, Üdie actie geoorloofd is volgens uwe be- fginselen. En dat gij dat het best kunt Moen in een Katholieke vereniging, on- |.!der voorlichting van een geestelijken ad viseur. Zeg hem, dat een eensgezinde factie veel gemakkelijker .tot stand zal Hkomeii en veel sterker zal zijn als zij ■[uitgaat van verschillende verenigingen, Viie ieder op zichzelf staan, dan wanneer zij zou moeten uitgaan van ééne vereeni- Jiging, bestaande uit leden van verschil lende beginselen, welke beginselen tegen iielkander zouden aanbotsen. Zeg hem, Mat gij als zelf-bewust man, als man .'van karakter, altijd en in alles wilt han delen in overeenstemming met uwe be- fginselen, en ook van ieder man van ka rakter eischt, dat hij zulk oen beginsel vast handelen respecteert. Daar is op die feestvergadering be weerd, dat de adviseurs er „achter zaten" 'jom de werklieden uit den neutralen bond |lte halen. Onze priesters werden voor gesteld als onredelijke drijvers van onna denkende menschen. Katholieke ge- jmeente-werklieden, toont, dat gij uit ^overtuiging lid wordt van een Ka tholieke vereeniging! Maakt zelf pro paganda voor die vereeniging onder uw jlRoomsche mede-werklieden! Stelt hun '1de vraag eerstens of zij gehoorzaam willen zijn aan hun Bisschop, tweedens of zij veronderstellen durven, dat hun Bisschop zoozeer zijn plicht zou vergeten, zijn plicht om voor het geestelijk en tijdelijk weizijn der geloovigen te zorgen, dat hij hun iets zou voorschrijven, wat niet tot hun geluk strekte, wat niet voor hen noodig was. Die vraag alleen reeds zal hen als ware Katholieken beschamen Welnu, zegt hun dan, dat hun Bisschop ernstig en uitdrukkelijk van hen verlangt, dat zij zich vereenigen in Katholieke ver- eenigingen. En zij zullen ook gaan in zien de redelijkheid en de nood zakelijkheid van dat verlangen. Laat dan niet de Katholieke vereeni- gingen minachtend neerhalen, laat dan niet de uitspraken van het Doorluchtig Episcopaat met groote woorden afbre ken, laat dan niet de priesters als onrede lijke drijvers bestempelen! Neen, Katho lieke gemeente-werklieden, dat zult gij niet toestaan! Het is, het moet zijn uwe vereeniging; het zijn uwe bis schoppen, u w e priesters, in wie gij er kent de dragers van het wettig gezag in de Katholieke Kerk, die uwe Kerk is. Gij zult tegenover dat alles stellen uw protest, uw protest door de daad, door u aan te sluiten bij de Katholieke ver eeniging voor gemeente-werklieden. En wij -durven hier, ons makend tot een zwakke echo van den wensch van onzen Doorluchtigen Bisschop, de Ka tholieke gemeenie-werklieden van Leiden herinneren aan hun plicht van gehoor zaamheid, hun plicht om zich af te scheiden van de neutrale vereeniging, om, zoo zij zich willen vereenigen, dat te doen op Katholieken grondslag. Toont u Katholieke mannen! Er is niet zooveel moed voor noodig öm, als anderen het niet zien, het hoofd te buigen voor de voorschriften van uwen godsdienst. Maar zedeljjke grootheid, mannen-kracht vereischt het, dat te doen in het openbaar, als anderen die voorschriften als onredelijk of bespotte lijk voorstellen. Toont die zedelijke groot heid, toont die mannen-kracht te be zitten! Nogmaals„Zedelijke Op voeding". Ten Congresse voor Zedelijke Opvoe ding welke internationale samenkomst louter een vrij gemoedelijke debatingsl- club bleek werd ook het woord ge voerd door dr. W. Meijer,, voorzitter der welbekende vereeniging „Zedelijke Op voeding," die haar pupillen zolder gods*- dienst wil grootbrengen,. Wijl zijn vereeniging den laatsten tijd tot zooveel discussie aanleiding gaf en, binnenkort ook weer geven zal, mocht het woord van haar president wel wat nader beschouwd. En daarbij trof ons vooral deze pas sage uit het verslag zijner rede: ,jWij hebben in de 19e eeuw ver geten dat tegenover rechten, plichten staan. Het is de taak der 20e eeuw door een menschelijke moraal de menschheid aan haar plichten, te her inneren. Het spijt spr. daarbij te moe ten concludeeren dat een moreele op voeding, die van verschillende we reldbeschouwingen uitgaat, z.i. onmo gelijk is. Het eenige wat ieder kan doen, is naar zijn, eigen wereldbe schouwing aan de hem toevertrouwde kinderen een, moreele opvoeding te geven." 't Staat er alzoo nog niet erg best voor met die moreele opvoeding. Zij mist blijkbaar vooralsnog ieder basis, anders zou deze praeses zoo niet klagen. Hij heeft uitgevonden al klinkt het ons niet erg nieuw in, de ooren dat we de menschheid nu eens noodig aan haar olichten moeten gaan, herinneren, maar zoodra hij daarmede begint stuit hij op „verschillende wereldbeschouwingen,". Ja, wat zou 't voor dr. Meijer gerief lijk zijn, indien, we allemaal een en de zelfde wereldbeschouwing hadden. Maar waarom wil hij 't dan niet beproeven, met de eeuwenoude wereldbeschouwing van het Christendom, welke haar volge lingen bij millioenen telt?, Waarom wil hij de 'kinderen liever laten, dobberen tus- schen „verschillende wereldbeschouwin- gen", waarvan n.u eens deze, dan een andere hun als de beste wordt voorge houden? Zou hij op die wijze werkelijk de „bepaalde gevoelens" aankweek'en0 waarnaar hij in een, ander deel zijner rede bleek te verlangen? We betwijfelen, het ten zeerste. Vervuld integendeel met allerlei onbepaalde denkbeelden, zullen zijn pupillen de niaatschap|>jj inga^ waar zij bij 't gewirwar der mensche lijke hartstochten nog meer de kluts zul len kwijt raken. Het woord, door dr. Meijer ten con gresse gesproken, heeft alzoo ons wan trouwen ten aanzien zijner vereeniging niet weinig aangewakkerd. ALGEMEEN OVERZICHT. Nog steeds is er geen oplossing ge vonden voor het geschil tusschen Turkije en Montenegro maar tot een oorlogsverklaring schijnt het evenmin te zullen komen. Uit ambte lijke Montenegrijnsche bron wordt om trent de gespannen verhouding bekend gemaakt, dat de vertegenwoordigers der groote mogendheden naar aanleiding daarvan bij den koning en zijn regeering vriendschappelijk tot vredelievendheid hebben aangemaand. Koning en regee ring hebben geantwoord, dat zij, ondanks den moeilijken toestand, zooveel moge lijk aan de wenschen der mogendheden gehoor wilden geven. Montenegro voert geen aanvallende politiek in het schild en wil enkel zijn grenzen tegen schending van Turkschen kant verdedigen. Het kan niet dulden, dat Turkije wachtposten zet en verschansingen opwerpt op Montene- grljnsch gebied. Verder drukten koning en regeering de hoop uit, dat de mogend heden beslechting van het grensgeschil zouden bewerken. Op een vraag van de „Neue Freie Presse" heeft de Montenegrijnsche minis ter van b:<itenlandsche zaken. Zaterdag geseind: „De vrede zal niet verstoord worden door de gebeurtenissendie laatstelijk op de Turksch-Montenegrijn- sche grens hebben plaats gehad. Maar alles staat te vreezeii, als de Turken er in volharden, willekeurig Montene- grijnsch grondgebied te bezetten. Zeer optimistisch heeft zich een Mon- tenegrijnsch diplomaat tegen den corres pondent van de „Voss. Zeitung" uitge laten. Hij zeide o.a., dat zoolang Rusland geen duidelijken wenk gaf, er ook geen oorlog tusschen Montenegro en Turkije komt. Soortgelijke gebeurtenissen, als dïe te Berane, vallen periodiek voor. De opwinding bestaat steeds, waar de Mon- tenegrijnen volgens een oer-oud gebruik voor iederen gesneuvelde op drie Turken tfloedwraak nemen. Of daarmede de grens wordt geschonden en zij het Turk- sche gebied tot 20 K.M. ver binnendrin gen, daarop wordt niet gelet. Tusschen zulke wraaktochten, die periodiek terug- keeren, en een oorlogsverklaring ligt nog een lange weg. Op den Balkan is het ook elders nog verre van rustig. Zooals men weet, heeft Turkije het zoo wat met allen aan den stok en dreigt van alle kanten oorlog. Zoo wordt uit Sera- jewo ^an de „Neue Freie Presse" ge seind, dat in politieke kringen daar ter stede verluidt, dat op het departement van buitenlandschezaken met eenTurksch- Bulgaarschen oorlog gerekend wordt. Aangezien voor het geval, dat Bulgarije en Turkije elkaar den oorlog verklaren, Oostenrijtk-Hongarije erin beirokken zou worden, is het Bosnische parlement er van in kennis gesteld, dat in dat geval niet alleen de Bosnische Landdag, doch dat ook de Bosnische grondwet gedu rende een oorlog van Turkije en Bul garije buiten werking gesteld zou worden. In Belgrado wekt de voorzichtige hou ding der Servische regeering ten opzichie der gebeurtenissen te Sjenitza (de moord partijen worden intusschen door Turkije ten stelligste ontkend) groote verbitte ring. De officieren zouden gisteren in het casino bijeenkomen om te overwegen wat hun te doen staat Zij willen het leger gedeeltelijk gemobiliseerd en troe pen naar de grenzen gezonden hebben. De studenten zullen morgen te hoop loopen. Van het oorlogsterrein komen voor den Turk bemoedigende be richten. Enver-bei, dien de Italianen dood of uiterst zwak heeten, roert zich weer geducht. Naar berichten uit Bengasi mel den, bombardeeren Turken en Arabieren sedert veertien dagen het Italiaansche kamp te Derna zonder van het vuur des vijands te lijden. Dit lukt hun door telkens na ettelijke goedgemikte schoten de bat terij snel te verplaatsen, zoodat het Ita- ÜMn_s£!l® êêl ledige: pl^ treft Pen Ssten dezer moet de beschieting aan de Italianen groote schade toegebracht heb ben. Er zouden drie Turksche artille risten gewond zijn. Voorts wordt uit Konstantinopel ge meld, dat het vroegere Kamerlid voor Tripolis, Nadsji, met den Turkschen mi nister van buitenlandsche zaken een be spreking heeft gehouden, waarbij hij hem, naar verluidt, het standpunt van de be woners van Tripolis tegenover de vredes- geruchten uiteengezet heeft. Dezen willen zich niet tevreden stellen met een vrede, die voor hun belangen nadeelig is. Dat zal een riem onder het Turksche hart zijn. Voor Ferrer-vrienden bevat de liberale „Köln. Zeitung'*-, dus zeker geen „clericalen"-vriend; een aar dig stukje. Het geeft daarin den geest verwanten van dien drijver, die nog altijd aan zijn onschuld mochten gelooven, een goeden raad. „Aan alles, wat zich om den dooden Spaanschen revolutionair afspeelt, zegt dit blad, is een luchtje, en de midden-Euro- peesche radicalen, die nog altijd meenen zijn aandenken in eere te moeten hou den, zouden goed doen, eindelijk hun ontgoocheling eens te bekennen. „Het nieuwe in de Ferrer-zwendelarij is het verdwijnen van den secretaris eener Parijsche vereeniging, die zich ten doel stelde van Parijs uit het werk van zijn leermeester Ferrer als trouwe volgeling voort te zetten. De verdwenen persoon heet Sanchez Gonzalez en moest voor de Parijsche gezworenen verschijnen, om zich wegens bigamie te verantwoorden. Hij was in Spanje gehuwd, toen hij in Frankrijk kwam, waar hij onder den aangenomen naam van Miguel Villalobos een Parissienne huwde. Toen dit feit bekend werd, ging hij er met de kas zijner vereeniging, groot 80.000 francs» van door. Het laatst werd hij daarna in Cuba gezien. Zijn veroordeeling zal bij verstek geschieden, daar de Fransche regeering geen lust gevoelt, de 10.000 frs. uit te geven, die voor de uitleverings formaliteiten noodig zijn. GEMENGD. Naar de „Köln. Zeitung" uit Uskub verneemt, bereiden de Albaneezen nieuwe stappen voor. Zij achten zich door de Turksche regeering bedrogen, aangezien hun de geëischte wapenen nog niet zijn uitgereikt. Te Prisjtina hebben zij alle ambtenaren afgezet. De kind erverlammi njj heerscht sterk in Zweden. In de eerste helft van Augustus kwamen er 340 gevallen voor, tegen 145 in hetzelfde tijdvak van 1911. Van 1 Januari af tot 15 dezer zijn er 476 gevallen geweest. Van het jaar komt de ziekte het meest voor in Hal land, verleden jaar in het land Jönköping. De bisschop van Madrid, Al- cala, heeft aan den Spaanschen minister president een schrijven gericht, waarin hij protesteert tegen de wet op de congregaties, bij thans bij het con gres is ingediend. Deze wet is, zoo .schrijft de bisschop, tegen de openbare meening, die nooit zal dulden, dat ordes geestelijken in de vervulling van hun be loften zullen gehinderd worden, een open bare meening, welke door haar geest van vrijheid niet zal toelaten, dat personen, die zich uitsluitend aan God en den godsdienst wijden, in hun vrijheid zullen beperkt worden. Terecht wijst de bisschop er op, dat in Spanje heel andere lieden geduld wor den, die niet, gelijk de orden, een steun zijn voor altaar en troon, maar knagende wormen aan het lichaam der wereldorde. Ten slotte noemt mgr. Alcala het wets ontwerp ongelukkig en zonder doel, wijl het slechts aan een heel kleine, woelige minderheid beantwoordt. Gisteren zijn 300 matrozen van het Russische Zwarte Zee-eskader wegens hun revolutionaire plannen aan land gebracht en daarmee is het duidelijk geworden, waarom te Sebastopol de staat van beleg werd afgekondigd. Al die Jan tjes, die nu te Sebastopol gevangen zitten, zullen terecht staan, en bij dit groote proces zal ongetwijfeld aan den dag komen welken omvang de revolutionaire gisting onder de marine reeds heeft aan genomen. Ook in Kroonstad, verwacht men, dat tal van matrozen in hechtenis zullen ge nomen worden, want de schepen, die daar voor anker liggen, moeten even eens „geïnfecteerd" zijn. Congres voor christelijke opvoeding. Van 8 tot 11 September a.s. zal te LWeenen het eerste Internationaal con* gres voor Christelijke opvoeding ge houden worden. Het gaat uit van den „Katholische Lehrerbund" in Oostenrijk en is gesteld onder het beschermheerschap van den aartshertog-troonopvolger. De openings rede zal gehouden worden door Kardi* naai Merci er. Verder zullen o.a. spreken prof. dr. O. iVillmann, de groote Oosten* rijksche paedagoog, pater V. Cathrein S. J., e. a. iten einde een overzicht te verkrijgen van den stand van het Katholieke onder* wijs in Europa, werd door het bestuur, van het congres uit ieder land een spre* ker uitgenoodigtï, (ook uit de Vereenigde Staten). Ieder zal daar het onderwijs in zijn land behandelen. Voor Nederland werd daarvoor gevraagd de heer Poel- hekke, directeur der H. B. S. te Nijmegen, die echter, door ambtsbezigheden verhin derd, moest bedanken. Daarop werd uit* genoodigd prof. J. Knaapen> van de abdij Berne, die nu Nederland op dit eerste Congres, waarvan groote verwachtingen worden gekoesterd, en dat breed wordt opgezet, zal vertegenwoordigen. Inzameling voor de West. Naar bericht wordt zijn op het Loo de laatste dagen alle handen, druk aan het werk om heide-bouquetjes voor Aru ba, Bonaire en Curasao te vervaardigen, die opKoninginnedag tegelijk met die der padvinders en meisjesgezellen, door het gdheele land verkocht zullen worden,. De Koningin, bindt, vol toewijding, zelf aanhoudend mede, terwijl al 'het werk onder het persoonlijk toezicht van, H. M. plaats vindt. In de vestibule van, het paleis zijn twee lange tafels op geslagen, waar de bloeiende heidebos- sen liggen opgetost, terwijl een 25-tal hofdames en leden van, het vrouwelijk personeel bezig zijn de bouquetjes te schikken, waaraan ook de kleine prin ses spelend nu en, dan haar jonge krach ten oefent. Met geestdrift en ijver wordt deze; arbeid verricht. KORTE KRONIEK. H. M. de KoninginrMoeder heeft zich bereid verklaart als beschermvrou we op te treden van de vereeniging tot behoud van Natuurmonumenten in Ne* derland. Naar men weet was eene der gelijke bereidverklaring reeds vroeger ontvangen van H. M. de Koningin, ter wijl Z. K. H. de Prins der Nederlanden, beschermheer der vereeniging is. Op een tot de H. IJ. S. M. door Middenstands-vereenigingen te Delft, Schiedam, Vlaardingen en Maassluis ge richt verzoek, om de exploitatie van de lijn Schiedam—Gouda weer ter hand te nemen, heeft de maatschappij geant woord, dat zij, op grónd van de ongun stige uitkomsten bij de vorige in deze richting genomen proef en de naar hare meening slechts weinig veranderde ver- keersomstanidgheden er vooralsnog niet toe wenscht over te gaan aan dat ver zoek gevolg te geven. i Binnen, enkele dagen zal, naar de Tel. meldt aan den gemeenteraad van Amsterdam een adres worden gezonden vanwege het bestuur van den Amster- damschen Politiebond. In dat adres zal aan den raad de medewerking worden gevraagd voor de totstandkoming een.er commissie van advies, die, indien, de zich ten onrechte disciplinair bestraft mee- nende agenten zulks wenschen, den bur gemeester van voorlichting zal dienen, bij het nieuw in te stellen, disciplinair onderzoek. In de „Zaanl. Courant" lezen wij dat de burgemeester van Zaandam de toestemming tot verkoop van de z. g. Oranjebloem op 31 Augustus, waarvan de opbrengst uitsluitend zal strekken ten bate van de christelijke militaire tehui zen, heeft geweigerd. De burgemeester van Hoorn heeft eveneens de toestemming tot verkoop van de z.g. Oranjebloem op Koninginne dag, waarvan de opbrengst uitsluitend zal strekken ten behoeve van, de Chris telijke tehuizen in Ned.-In,dië, gewei- gerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1