3e Jaargang.
De Sociale Week.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
No. 874.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
iÓÏT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
én het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
34
Augustus
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 13 regels 0.73, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
jDit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEILLUS-
TREERD ZONDAGSBLAD.
Het ontbreekt ons, Katholieken, maar
(al te dikwijls aan durf, aan echten, tnanj-
iïiel ijken durf.,
Levend in een tijd, waarin; onze kerkt-
.jtorens en -transen met hunne kruisen
jjrich hoog de lucht insteken, als zoo-
iyele symbolen onzer vrijheid, dringen,
ive ons zelf als 't ware terug in' ondein-
Jjaardsche gewelven, als de Katacomben-
ÏJPhristenen der eerste eeuwen.
L Velen, die toch met rotsvaste over
tuiging belijden de ééne, ware leer,
ÖÖie toch kennen in haar heerlijkheid en
J-ffeii-brengende kracht de blijde boód-
schap van liefde, geopenbaard in denj
(Katholieken godsdienst, schijnen, in het
ijöpenbaar leven als een „verlaten, aai-
•jde", die in grauwe dorte en triesteleeg-
jlieid ter neder ligt, omdat de zon haar,
biet met warmte heeft doorkoesterd en
haar niet heeft doortrokken met haar
j levenwekkende kracht. Zedurvenniet
jjden Christus onverschrokken belijden voor
Hhet aanschijn der Hem vijandige wereld.
[Ze kunnen daden-loos en actie-loos
[neerzitten, als ongeloovigen in brutale
Jmiskenning of afvalligen in tergende
{brutaliteit hun Geloof belasteren en be-
fepotten. Het doet hun pijn en, het grieft
hun, zooals de bespotting der moeder
[{een kinderhart striemt, maar daartegen
over in het openbaar leven daden,
[èteilen, die als een hei-lichtend vuur hun,
[Katholieke overtuiging uitstralen, dur-
wen zij niet. Ze kruipen weg voor de
jgreote woorden van den tegenstander,
'alsof ze tot mikpunt gesteld worden
van een heel leger moordende kanon
nen. Ze vreezen voor de drogredenen
'van de vijanden van, het geloof, alsof
.ze niet wisten, dat het gebouw humi.er
[Roomsche levens- en wereldbeschou
wing niet zqo maar omver te werpejn
[is, als ware 't een houten stellage. In
'eén woord: ze zijn wel overtuigd van
iïde waarheid van hunnen, godsdienst, ze
•kennen ook wel de godsdienstige be
ginselen, maar durven die overtuiging
jjniet uiten, durven die beginselen niet
Ün het werkelijke, concrete leven toe
passen.
Eensdeels is dat tóe te schrijven aan
,het gevoel van rust, hetwelk de overtui
ging, dat men in het bezit der waarheid
[is, nun schenkt, en hetwelk ons te
rugdringt van allen strijdanderdeels
jjaan het feit, dat zij niet voldoende in-
uzien, dat en hoe de godsdienstige be
ginselen in het practische leven, moe-
Jen worden toegepast dat die toe-
hpassing niet aan een, liefhebberij, een
.^geneigdheid van enkelen, is overgelaten,
'maar plicht is van allen.
ln dat licht is een congres, zooals
^verleden week te Maastricht is gehou
den het Maria-congres, hetwelk
(Sn waarheid een Nederlandsche Katho
liekendag kan genoemd worden, een
ï'jDuitsche Katholiekendag, zoo-
iials eveneens verleden week1 te Aklen, is
•gehouden, van ver-strekkende beteeke-
tuis. Daar toch werd met het jubelend
[[enthousiasme en de vlammende geest-
jjdriït het besef versterkt en verdiept,
[iÜat men zijn Katholieke overtuiging niet
[ïn loome rust mag beperken tot kerk
,'{en huiskamer; door de Roomsche praal
({en pracht, door de kruisen en beelden,
!>en vanen en symbolen, die zich trium-
(phcerend de lucht inhieven. voelde men in
tzich kroppen het machtig verlangen om zijn
(liefde voor den Roomschen godsdienst,
izijn godsdienst, ook te toonen door
jijde daad, ook' te doen uitstralen, als
jee.i glorie voor den godsdienst zelf, en,
ijals een zegen voor anderen;. En in de
{(redevoeringen werd uiteengezet, h o e de
[godsdienstige beginselen in het practische
(leven moeten worden toegepast, dus
uw elke daden men moet stellen.
Maar wij hebben niet slechts te zien
tiaar wat geschied is in ons land en
'jaan onze grens; wij staan, voor onze
);Rcomsche Sociale Week. En in de
'lijn van onze voorafgaande beschouwin
gen blijvende, 'kUnn,en wij niet anders'
Wan het houden van een Roomsche
fSociale Week< van harte toejuichen
(jen het bezoek daarvan dringend
Saanbevelen. Reeds zal het feit al-
ylecn, dat er een Roomsche Sociale
meek gehouden wfirdt, medewerken pin
de vrees te breken, die sommigen nog
weerhoudt uit te komen voor hunne be
ginselen. En in de redevoeringeii wordt
uiteengezet hoe men zijn Roomsche be
ginselen moet beleven in het sociale leven.
Zoo zal de SocialeWeek medewerken om
door de verdieping van het plichtsgevoel
eenerzijds en de vermeerdering van, de
kennis anderzijds de vrees te breken, en
te vormen Katholieken van de daad.
Daarbij komt nog, dat op deze So
ciale Week een pp bijzondere wijze ip
het ieven ingrijpend onderwerp zal be
handeld worden: Rechtvaardigheid en
Naastenliefde. Een onderwerp voor iede-
ren Katholiek van buitengewone betee-
kenisi.
Wie maar eenigszins kan, bezoeke
daarom deze Sociale Week, wa,ar ver
sterkt zal worden de overtuiging dat
men zich Katholiek moet toonen en,
zal worden aangetoond hoe men als Ka
tholiek de groote beginselen van recht
vaardigheid en naastenliefde in het leven
kan en moet toepassen.
De kiesrechtoptocht.
Verleden jaar mocht 't.
Nu mag 't niet.
Verleden jaar was het brandpunt van
den optocht het centrum der residentie,
waar immers het bekende adres moest
aangeboden worden.
Nu zou men naar „Houtrust"- trekken,
gelegen over het ververschingskanaal, om
er een meeting te houden.
't Karakter der betooging was verle
den jaar precies hetzelfde als nu: een
manifestatie tegen heel de samenleving
voor zoover die niet wil bukken voor de
zweep van Troelstra.
En zoowel verleden jaar als nu was de
dag der Kameropening uitgekozen om
het klappen van die zweep zoovelen mo
gelijk te doen hooren.
De burgemeester van Den Haag komt
er echter nu pas achter, hoe de vork aan
den steel zit en verbiedt de betooging,
omdat zij „door telkenmale herhaling op
den dag, door de Grondwet voor de ope
ning van de Staten-Generaal bestemd,
een ander karakter krijgt dan zij de eer
ste maal had. Zij zou op deze wijze een
tegenmanifestatje worden tegen de plech
tige opening van het Parlement door het
hoofd van den Staat, waartoe het open
baar gezag zijne medewerking niet mag
verleenen."
De socialisten zullen den heer Van
Karnebeek wel dankbaar zijn, dat hij hun
optocht zulk een ingrijpend karakter toe
kent. Hun beiooging werd tot dusverre
nogal minachtend beoordeeld en ziet, nu
komt daar op eens het hoogste gezag in
de Residentie er zooveel relief aan ge
ven.
Neen, wij kunnen het wankelmoedig
optreden van den Haagschen burgemees
ter niet gelukkig vinden.
Verleden jaar een soort breedheid van
slappe opvatting, gelijk men van links
meermalen jegens de roode bondgenoo-
ten aan den dag legt.
Thans een verbodje, waarvan b.v. het
H b 1 d. geenszins ten onrechte zegt:
„De burgemeester van den Haag
laadt nil, door het zwakke van zijn
redeneering, den schijn op zich, alsof
hij, zwichtend voor de ontstemming,
die zijn vergunning verleden jaar in
allerlei conservatieve en hooge kringen
heeft gewekt, naar een voorwendsel
gezocht heeft om „zich er uit te
draaien"."
De vinger wordt hier op de wonde
gelegd. Had de heer van Karnebeek ver
leden jaar den optocht al durven ver
bieden, hij zou niet in zoo netelig parket
zijn geraakt.
En er was reeds in 1911 reden te over
voor een verbod. Gaat het immers aan,
op een en denzelfden dag twee optoch
ten in één stad te veroorloven? En nog
wel twee, die vierkant van karakter ver
schillen. Is dat niet spelen inet de open
bare orde welk spel de burgemeester
zich te minder mocht veroorloven, wijl
de waardigheid van het Hoofd van Staat
erbij betrokken was.
Reeds verleden jaar ware dus «en
verbod volkomen ad rem geweest en
ook nu zou'de burgemeester vaster heb
ben gestaan, indien hij zich eenvoudig
had beroepen op de openbare orde. Ver
leden jaar is weliswaar alles goed af-
geloopen, doch wie kan ervoor instaan,
dat zulks nu weer het geval zou wezen?
Allerminst zij, die, naarmate zekere^Juni-
gebeurtenissen" naderen, de politieke
hartstochten ai feller e,n feller ontketenen,
voor welk doel de optocht mede moest
dienen.
Congres voor zedelijke op
voeding.
H. M. de Koningin-Moeder heeft zich
op het Congres voor Zedelijke Opvoe
ding, hetwelk te 's Gravenhage wordt
gehouden, doen vertegenwoordigen door
Jhr. de Ranitz.
Men heeft hierin een bevvjjs willen
zien van de „breede" opvatting der door
ons allen zoo hoog geachte Koninklijke
Vrouwe, die nl. niet zoo kleingeestig en
bekrompen zou zijn, om alleen een gods
dienstige opvoeding als zedelijk-goed te
beschouwen. In frappante tegenstelling
met deze meening zijn de woorden, die
Jhr .de Ranitz gisteren bij de opening
van het congres heeft gesproken. Hij
zeide o.m.
„Door het Congres onder Hare
Hooge bescherming te nemen, heeft
H. M. daaraan willen geven een bewijs
van Hare belangstelling en van "Hare
sympathie, in de gelukkige overtuiging
dat het congres, -hoewel uit verschil
lende oogpunten de zedelijke opvoe
ding beschouwende, ongetwijfeld ern
stig zal doen gelden, zelfs in de eerste
plaats, zooais Zij hoopt, een élement,
waaraan Hare Majesteit persoonlijk de
grootste waarde hecht en dat voor
Haar het grondbginsel vormt, de on
misbare basis, van elke welverzorgde
en zedelijke opvoeding de Gods
dienst."
Het grondbeginsel, de onmis
bare basis van elke welverzorgde en
zedelijke opvoeding is de Gods
dienst!
,Wij zijn .H .M. dankbaar voor die
woorden, namens Haar door Haren ver
tegenwoordiger gesproken. Zij vormen
een schrille tegenstelling met de ope
ningsrede van den voorzitter, waarin met
geen enkel woord gewag werd gemaakt
van den Godsdienst! Zij vormen een
schrille tegenstelling met de uitlatingen
van verschillende sprekers, o.a. van ze
ker iemand uit.,.. Parijs, die het, om den
mensch zijn zedelijke waarde te doen be
houden, noodig achtte het aantal men-
schen te beperken. Zeker er treden ook
sprekers op, die een krachtig pleidooi
leveren voor de Godsdienstige opvoe
ding, maar de geest, die uit het geheel
der verhandelingen spreekt, is een heel
andere. Een heel andere, dan H. M.
onze geëerbiedigde Koningin-Moeder
hoopte, dat zóu heerschen op het congres
toen Zij een vertegenwoordiger zond.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Bevreemdend was het bericht aan het
slot van een der telegrammen van, gister
dat de vijandelijkheden tusschen Italië
en Turkije waren opgeschort. Geien
sprake van zegt de „Stefani" evenmin,
als van de zending van, Senator Azarian.
Blijft dus nog slechts aanhangig het
voorstel-Berchtold
Uit Konstanintopel wordt aan, de „Lo-
kal Anzeiger" geseind: De Turksche re
geering zal het voorstel van graaf Bercjh-
told, onder dankbare erkenning voor de
goede bedoeling, niet in overweging ne
men, aangezien zij het beschouwt als
een inmenging van een buitenlandschen
staat in de binnenjandsche aangelegen
heden van Ihet Turksche rijk. Zelfs een
officieele kennisneming zal in dank af
gewezen worden.
Een artikel in de „Petit Parisien" van,
gisteren draagt den titelHet plan van,
Berchtold wekt wantrouwen. Rusland
verbergt zijn wantrouwen njet, zoo
schrijft het blad, het vraagt zich af of
Servic en Montenegro, zijn, Slavische be
schermelingen, geen gevaar loopenB om
door de door Oostenrijk bepleite decen
tralisatie nadeel te ondervinden,.
Maar ernstige ongerustheid legt men
op het oogenblik vooral te Rome aan
den dag. Oostenrijk-Hongarije zou in, de
eerste plaats zelfbestuur van Albanië
wenschen. Italië vreest echter dat de
Weensche regeering in Albanjë een soort
van moreel protectoraat zou kunnen, ver
krijgen en dat zou Italië evenzoo goed
afbreuk doen als Rusland.
Een officieus telegram aan de „Köln.
Zeitg. verklaart echter dat het voorsiel
volstrekt niet op het verleenen van, zelf
bestuur aan Albanië aanstuurt.
Niet de Oostenrijksch-Hongaarsche
B.alk^npolili^k, |d,och de kr^h^u* die
achter zulke uitlatingen werken, zijn, ver
antwoordelijk' voor de ongerustheid, die
nu in Turkije wordt opgewekt. Het is
opvallend dat dit drijven juist in de
Fransche pers zoozeer tot uTting komt,
terwijl de Fransche regeering ambtelijk
een zeer vriendelijke houding tegenpver
het voorstel Berchtold inneemt, en men;
moet zich afvragen, wiens pleitbezorgers
de Franschen met deze anti-Oosten/ijk-
sche campagne zijn, die met hun eigen,
regeering in tegenstelling is.
In verband met het voorstel Berchtold
schrijft de „Lok. Anz." over de
groepeering der mogendheden
die de grootste moeilijkheden zou in den
weg leggen voor internationale confe-
rentiën. i
Het blad vreest dan ook dat de on
derhandelingen over het voorstel niet
zoo vlot zullen afloopen.
„Alleen de hoogere ambtenaren van, de
ministeries van buitenlan.dsche zaken in
Europa zijn bekend met de vertraging
met de moeilijkheden, die zich voordoen
bij het afwikkelen van bijna elke gemeen
schappelijke actie ten gevolge van de
splitsing in twee deelen van; het Euro-
peesche concert. Zelfs als de belangen
dezelfde zijn, het te bereiken doel het
zelfde is, rukt men altijd gesqheiden
op. Tot in de kleinste bijzonderheden
luidt de strijdleusDrievoudig verbond
tegenover triple entente. Vooral een, de
zer groepen houdt met zeer eigenaardige
volharding vast aan dit beginsel, en dik
wijls is men geneigd te gelooven, dat
jnen door deze houding op diplomatiekë
voordeelen uit is, die met de aanvankelij
ke zaak niets uitstaande hebben."
Dat deze toestand tof moeilijkheden
leidt, hebben de pogingen tot vredesbe
middeling tusschen Turkije en Italië ge
leerd, en deze moeilijkheden zullen ook
wel een rol spelen bij de door Oosten
rijk-Hongarije voorgestelde Balkan-actie.
Nu is niets gebleken van verschil van;
meening, maar het gewicht dat zekere
organen van de triple entente eraan hech
ten, om steeds duidelijk op te treden als
afzonderlijk en aaneengesloten geheel
veroorzaakt dikwijls onnoodige vertra-
gng."
De „Lókal-Anzeiger" protesteert
voorts ten sterkste tegen tendentieuze
poging om aan het woord „decentrali
satie" van graaf Berchtold, de betee-
kenis toe te kennen, van autonomie in
Macedonië. Het tegenovergestelde is be
doeld, immers, het handhaven van den,
status quo, wanneer althans de mogend
heden het eens blijven over de middelen,
tot het bereiken van dit doel.
„Misschien zal ook Frankrijk, tevreden
met het succes, dat het, volgens de Pa-
rijsche pers, onlangs aan de Newa be
haald heeft, zich ditmaal tevreden stel
len met den eenvoudigen, roem van zijn
invloed aangewend te hebben, zonder
naar bijzondere lauweren te streven;.
Juist Frankrijk heeft door zijn groote fi-
nancieele belangen, in Turkije bijzondere
redenen om een verbrokkeling van Tur
kije tegen te gaan. Hierbij zal het zeker
den steun vinden van de meeste mogend
heden, die uit het voorbeeld van Oost-
Roemelië weten, dat voor Turkije een
autonoom wilajet gelijk staat met het
Verlies van een provincie."
De Fransche buitenlandsche politiek
heeft gister het onderwerp van een lange
besp.eking der ministerraad uitgemaakt.
Allereerst bracht Poincaré het verslag!
uit over zijn jongste reis naar Ruslanid.
Van zijn gesprekken met den, Tsaar en
de Russische staatslieden heeft de mi
nister een zeer volledige uiteenzetting
gegeven. De menigvuldige kwesties, die
hij met Sassonof aan een onjderzoeklheeft
onderworpen, heeft hij in ontderdeelen
uitgelegd. Het zijn:
De Chineesdhe leening, een, punt waar
omtrent de twee verbonden lan.den het
thans volmaakt eens zijn.
De houding van Frankrijk' in, den Ita-
liaansch-Turkschen oorlog in het alge
meen en tegenover Turkije in, het bizon
der i
Frankrijk' is, als Mahomedaansdhe
groote mogendheid, verplicht om tegen
over het Woord der geloovigen een wel
willende houdnig in acht te n,emeai.
De toestand op den Balkan in. verband
met de betrekkingen tusschen Oostenrijk-
Hongarije en Rusland.
Het voorstel van graaf Berchtold.
De overeenstemming in de gezin,dlieid
van Frankrijk en Ruslan,d om in gedach
tewisseling tq tr.ede.ii over den toestand
op den Balkan gelijk Oostenrijk-Honga
rije dat wenscht.
De ministerraad heeft zich' vervolgens
bezig gehpuden met den toestand te Ma-
rakesj .De meer uitvoerige inlichtingen,
die men van generaal Lyautey verwacht,
zijn nog niet aangekomen. Men heeft
echter besloten om de hoofdstad van
het Zuiden buiten het krijgsbedrijf van'
het Fransche bezettingskorps te laten,
want een krijgsbedrijf tegen deze stad
zou inderdaad aanmerkelijke versterkin
gen vorderen.
De politiek van de regeering is er een
van de lange baan, van, voorzichtigheid
en van redelijkheid.
Het is noodzakelijk om de positie in
de streken die Frankrijk thans bezet
heeft te versterken en deze bezetting
langzamerhand zuidwaarts uit te breiden.
Dertig jaren zijn noodig geweest om
Algiers te onderwerpende publiekje
opinie geeft zich er rekenschap van, dat
Frankrijk verscheidene jaren zal behoe
ven om een dergelijke taak, die het in
Marokko betreft, de Fransche overheer-
sching langzaam maar zeker uit te brei
den, haar toevlucht te nemen tot aan
zienlijke versterkingen. 1
Ten slotte heeft Poincaré den minis
terraad op de hoogte gebracht van den
stand van de onderhandelingen tusschen
Frankrijk en Spanje. Deze onderhande
lingen nemen een zeer gunstig verloop
en zijn op het punt afgesloten tei wor
den. i
GEMENGD.
President Fallières en ko
ning Alfons van Spanje zullen el
kaar ontmoeten, maar de datum en de
plaats der ontmoeting zijn nog niet vast
gesteld.
Naar een telegram van gisteren uit
Peking meldt, hebben, volgens berichten
uit Chineesche bron afkomstag, twee
duizend Mongolen onder aanvoering van
generaal Hoekatoeka een inval in
Mandsjoerije gedaan, waar ze Toa-
nan-foe bezet en geplunderd hebben. Chi
neesche troepen uit Moekden, van ma
chinegeweren voorzien, hebben den 20en
dezer de Mongolen aangevallen. Het ge
vecht duurde tot 21 Augustus; het is nog
niet bekend met welken uitslag.
De directie van de Messageries ma-
ritimes en het stakende personeel dier
reederij zijn het eens geworden en, dé
bond van ingeschreven,en bij de
marine heeft zijn goedkeuring ge
schonken aan het tusschen, beide partijen
gesloten verdrag; de bemanningen der
schepen zullen aan boord terugkeeren,.
Poincaré, de minister-president zal de.
scheidsrechters aanwijzen, bij wier uit
spraak in het geschil de twee partijen
zich neer zullen leggen. i
In een villa bij Milaan, toebehoo-
rende aan graaf en gravin, Sormani, heb
ben Italiaansche automobiel-
bandieten 100.000 frs. specie en ju
weel en ter waarde van 125.000 fr. w eg-
geroofd. En zulks ondanks het feit, dg£
er zich. 20 bedienden in het huis bevon
den.
Wel is de auto, waarin de bandieten,
zaten, later nog gezien, doch de politie
mocht er niet in slagen de dieven, op het
spoor te komen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan J. W. Birnie
eervol ontslag verleend als ingenieur van
den Rijkswaterstaat 2e kl.
is aan den ie luit. op non-activiteit
N. Visser van het wapen der infanterie
eervol ontslag verleend
is de kapitein-kwartiermeester bij de
militaire administratie van het leger in
Ned.-Indië D. Schiifer eervol ontslagen?1
is C. 1. Jacobse te St. Pieter, bij
Maastricht benoemd tot opzichter van
den Rijkswaterstaat 4e kl. i
Hoe kan men de Katholieke Pers
steunen
De „Linzer Qunrtalschrift", een hoog
staand Gostenrijksch theologisch tijd
schrift, geeft aan de geestelijkheid eenige
uitmuntende wenken, hoe men de Ka
tholieke pers '.can steunen.
1. Help uw blad door uw verstandé-
I ijk e n arbeid, schrijf het meest interes
sante nieuws, dat in uw plaats gebeurt,
op, en zend dat aan uw blad op, mdfr
bekwamen spoed.
2. Richt een Katholieke persvereeni-
ging op en zorg, dat elk lid jngeteekend
zij op een Katholiek bla$