23
3e Jaargang,
No. 873.
9a ftzictaelxa Qomm\t
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Augustus
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Wat overblijft.
Dr. Nolens in zijn ,Venl Crt. de
;quaestie der openbaarheid van parlemen
taire commissievergaderingen besprekend
twij maakten er gisteren bereids mel-
'jding van wijst ,af, gelijk wij trouwens
aanstonds ook deden, het toelaten der
pers, o.m. zeggende: „Men zou in den
\waren zin van het woord een vóórparle-
ment krijgen, met aangekleefde redevoe
ringen en al de hulpmiddelen van de
^welsprekendheid en al de .afwijkingen
.van het noodzakelijke.^
Communique's zouden op grond van
Jhet reglement van orde aan de pers ver
strekt kunnen worden, en Mgr. Nolens is
izelfs van meening in tegenstelling
met tl et Vol'k dat dan de publicatie
ivan „afwijkende mededeelingen van af-
izonderljjke leden uitgesloten" zou zijn.
(Maar afgezien van dit geschilpunt is schr.
huiverig voor communiqué's, om de groo
te moeilijkheden welke zich daarbij zullen
voordoen.
AIzoo: ook hiervan zal wel niets ko
men, zoadat we overgelaten blijven aan
!de mededeelingen, waartoe de leden ge
rechtigd zijn.
Maar dan zit er oók niets- anders op,
jdat dan de rechtsohe {Camerleden voor
(hun pers eenzelfden ijver aan den dag
leggen als de socialisten .voor Het
Molk.
Nu, we zijn te dien aanzien van goe-
|den moed, want de pers, nietwaar, de
.[Christelijke pers, moet gesteund worden
[(applaus) ook buiten verkiezingstijden.
'(Daverend applaus.)
Dit de Leidsche Vroedschap.
Het was in een vreedzaam boemel
treintje dat we gister door het landschap
|onzer gemeentepolitiek reden. Kalm en
vredig, met een zestienmijlsvaartje stom
melden we, nadat de heer Sijtsma, die een
ionder-onsje verlangde over een geheiin-
Istuk het vertrek meer dan een uur had
vertraagd, kngs het krukkige weggetje,
jmet telkens regelmatige bonk'-bon[k stor
tend op de rail-lasschen.
En iedere bons dreun.de ons een be-
jnoeming in, het oor of een bestendiging
.jof een voorstel dat afgehamerd werd.
'|Dof klonk daartusschendoor de stem van,
ld en conducteur-explicateur die telkens
zei wat er te zien was. Maar het wja.s
een eentonig, vervelend landschap, zon
der bekoorlijke vergezichten of frappante
punten, de moeite van, een praatje waard.
(De reizigers zaten met dommelige ge
zichten te kijken en, een der vroede va-
jderen was zoover van de wijs dat hij
'zich vergiste met het ontzaglijk aantal
ibenoemings-bon.netjes dat voor hem lag,
zoodat hij met alle geweld in plaats
van een 1 eeraar die bestendigd moest
worden een an,der benoemd (wilde zien len
iemand voor bestendiging voordroeg,
die nog benoemd moest worden,. De zet-
jjtérs vooral waren" moeilijk uit elkaar te
houden. Ze buitelden door de stembus
pais erwten in een, pot kokend water.
INCerkelijk verwonderlijk was het, dat er
Uio-g drie behoorlijke dubbeltallen uit te
ipilüten waren.
FEUILLETON.
De Erfgenaam van hertog Jean.
NAAR HET FRANSCH.
125)
„En wat inij betreft, juffrouw JEspérit
afluisterde mij met ongerustheid toe:
Laat uw succes u niet te veel bedwel-
j tnen, wantrouw de jaloerschen, want in
fide wereld schittert men niet ongestraft."
Ik was overtuigd, dat ik schitterde in
[|de wereld, en wijl de goede opvoeding
Ivan onze buren hen niet toeliet mij te
I 'ontgoochelen, nam ik de voorname hou-
[ding aan, die, meende ik, aan mijn positie
[paste. Het denkbeeld wortelde zich
[steeds dieper en dieper in mjjn zwak
brein, dat ik hertog Jean opvolgde door
[een soort van mystieke erfelijkheid, dat
ik zijne plaats innam, dat ik eenigermate
nhij-zelf geworden was. En ik beef thans
bij de herinnering aan de dwaze praatjes,
Sde bespottelijke'handelingen, die niet te
noemen zotheden, waartoe die onzinnige
Overtuiging mij bracht.
Onder andere is mij de herinnering
bijgebleven aan een zekere jachtpartij,
En dit verwekte dan n,og een spoor
hilariteit onder de soezige heeren, die
goedig glimlachend zaten te knikke
bollen.
Soms probeerde er wel een 'n boom
op te zetten, zooals de heer Roem toen
hij vond dat de gemeente eigenjijk niet
te commandeeren had, dat de Zoutkeet
schade, aan andermans goed veroorzaakt,
zou moeten vergoeden. Daarvoor zorgde
de wet immers wel.
Jammer was het dat nu letterlijk' nie
mand zin had in, tegenspreken, zoodat
ook hierover geen gezellig babbeltje kon
ontstaan.
Ook de klacht van de commissie van
Financiën; dat ze een extra paar brillen
had noodig gehad voor het nazien, der
rekeningen, van de lichtfabrieken was
niet in staat het geestelijk evenwicht van
het edelachtbaar gezelschap te verstoren.
Plotseling echter toen we bijm,a aan
het eind van onze reis waren trok de
heer Vergouwen aan de npodrem en be
gon een groot stuk voor te lezen, waarin
hij zijn vraag om inlichtingen over de
brandweerkwestie, uitvoerig toelichte.
De heer Sijtsma greep deze unieke ge
legenheid voor een praatje aan, om nu
eens op den man, af te vragen of ccn
brandweerorder bestond, of ze met voor
kennis van, den burgemeester was uit
gevaardigd en of hij van plan, was deze
in te trekken.
Werden de heeren een, vorige maal
met een kluitje in het riet gestuurd, n,u
kwamen ze er niet veel beter af. W,e
hoorden dat de order geen order was,
maar een waarschuwing, door den
commandant uit pure welwillendheid,
en geheel volgens de letter der ver
ordening tot al te voorbarige brand
weerlieden gericht. De kwestie zou
overigens in een, vergadering met de
brandmeesters besproken worden,.
De heer Vergouwen was hiermede vol
daan, niet echter de heer Sijtsma die
nog eenige vragen, stelde en den Burger
vader welwillend yergunn.ing gaf hem
daarop te antwoorden. Deze, als altijd
hoffelijk, dankte voor die welwillend
heid en gaf op cfe vragen an.twoorden die
den vrager steeds minder voldeden,.
De heer Pera meende nog zijn, angst
te moeten luchten dat misschien, de
brandmeesters niet vrij uit zouden, dur
ven spreken ter conferentie in bijzijn van
den commandant, maar anders zei nie
mand meer wat, zelfs niet het meest praat
grage, anders te pas en te onpas pratende
lid van het gezelschap.
Deze werd dan ook bij het uitstappen
door den conducteur bedankt voor zijn
schattig gedrag.
„Jammer dat hij niets bij zich had,
anders kreeg hij een cadeautje."
Ad. int.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Al ernstiger wordt het conflict aan
de Turksch-Montenegrijnsche grens, zoo
zelfs dat de „Voss. Zfg." boven haar
laatste telegrammen in vette letter afge
drukt zet, den sensationeelen titel
Turksch-Montenegrijnsche oorlog.
Deze berichten uit Uskub luiden
waarbij ik gevaar liep mij tedooden door
met mij'n geweer te vallen, omdat ik
lichtzinnig over een breede sloot wilde
springen, en aan den- toorn van, mijnl
vader, die mijn wapen in beslag nam
en luide verklaarde: i
„Als men een sukkel is als jij, 'dan
doet men zulke dingen niet."
Ik zou ontroostbaar zijn gebleven over
de krenkende beleediging, zoo het voor
naamste aanwezige personage, mijn
vriend de gepensioneerde oude generaal,
niet dadelijk om het genoegen van mijn
gezelschap had verzocht, een vleiende on
derscheiding, die me weer wat opmou-
terde. Goedig belastte hij mij met zijn
weitasch, zijn patronen en al zijn jachh-
gerei. En toen we buiten het gezicht van
de andere jagers waren, deed hij me
neerzitten aan den rand van een, veld,
waar hij den ganschen middag zijn oude
historietjes Oprakelde, wat zijn gelief
koosde manier was van op jacht te gaan
Dien dag mij van verre een vrij hoogen
berg toonend, waarop een rond rotsblok
rustte, verhaalde hij mij een der laatste
groote daden van mijn held.
Naar aanleiding van een weddenschap
had hertog Jean op zekeren dagi dien
steilen kegel voor voetgangers als schier
ongenaakbaar geacht, te paard bestegen.
Het conflk. met Montenegro heeft
scherpere vorjjen aangenomen. De Le-
vant-spoorweg moest heden 10 batal
jons voor den strijd tegen de Montene-
grijnen naar Werisowitsj vervoeren. De
ze bataljons zullen dadelijk ten strijde
trekken, De troepen zijn zeer geestdrif
tig. Generaal Dzjawid-pasja zou twee
divisies tegen Montenegro aanvoeren. Zes
duizend Moutenegrijnen en Malissoren
staan bij Berae en in het Morava-dal.
Alle wachthuizen aan de grens zijn ver
nield. Ibrahim-pasja heelt zijn functie als
diplomatiek onderhandelaar met de Al-
baneezen neergelegd, en treedt alleen als
militair commandant op.
Ook in Hongarije ziet men, naar de
„Deutsche Tageszer rung" meldt, het con
flict ernstig in. Men acht een oorlog on
vermijdelijk, omdat geheel Montenegro,
gesteund door Rusland, den oorlog met
dolle geweld wil. Montenegro laat zich
door niemand meer tegenhouden, om
thans met zijï. erfvijand af te rekenen.
In Cetiinje wordt officieel bekend ge
maakt dat de beschuldigingen van de
Turksche regeering tegen Montenegro
ongegrond zijn.
Montenegro zal den uitslag afwachten
van de stappen, die te dezer zake ge
daan zullen worden, daar de regeering
vastbesloten is alles te vermijden, wat
den reeds zeer ernstigen toestand nog
zou kunnen verergeren.
De Montenegrijnen hebben intusschen
strikte bevelen ontvangen, het vuur der
Turken, die de grenzen overschrijden,
te beantwoorden.
I Bulgarije
schijnt de stemming oorlogzuchtig te
blijven. Uit Sofia werd gisteren aan het
Bérl. Tageblatt geseind: Dagelijks wor
den in de provinciesteden protestver
gaderingen geliouden. In alle moties
wordt de oorlog tegen Turkije verlangd.
Het uitvoerende comité van de Macedo
nische broederschappen zal Zondag te
Sofia bijeenkomen. Op dit congres zal -
met beslistheid de eisch van een oor
logsverklaring gesteld worden.
Te Sofia zijn telegrammen ontvangen
uit Cettinje, waarin gevraagd wordt, dat
Bulgarije met Montenegro den strijd zal
aanbinden tegen Turkije.
De overmoed der Bulgaarsche en
Grieksche benden in Macedonië neemt,
paar |h et „Berl.- Tageblatt" meldt, on
rustbarend toe.
De Mohammedaansche inwoners van
Katsjana. durven hunne huizen zelfs niet
meer verlaten.
Telegrafisch is om militaire hulp ge
vraagd, daar stellig verwacht wordt, dat
de Bulgaren een inval voorbereiden om
wraak te nemen over de slachting te
Katsjana.
Over de Turksche troepenverschui
vingen wordt nog het volgende gemeld.
Vier regimenten van Gallïpoli zjjn naar
Monasti.r vertrokken. Vijf en dertig ba
taljons, aan Gallipoli en Smirna ont
trokken, zullen naar Macedonië, Alba
nië en de Montenegrijnsche grens wor
den gezonden. De regeering, rekenende
op vrede met Italië, ontbloot Smirna
en de Da,rdanellen van troepen.
Een onpartijdig oordeel
men zou haast denken een vqrkie-
zingsajtikel in een katholiek blad te
lezen geeft de liberale „Frankfurter
Zeitung" over het werk, dóór de Ka
tholieke regeering in België tot stand
gebracht.
„Onder de industrieele landen van
den eersten rang moet België op een
der eerste plaatsen gerekend worden.
Het land staat sedert tientallen van
jaren met toenemend succes onder lei
ding van een zuiver Katholieke regeering.
„Toen de Katholieken aan liet bewind
kwamen, voorspelde men aan het land
een beslist failliet. Maar (de werkelijk
heid heeft de ongeluksprofeten in het
ongelijk gesteld. De tijd van toenemende
deficits was voorbij en de budgetten
gaven steeds grootere overschotten.
„België heeft sedert op handels- en
industriegebied zulk een vooruitgang ge
nomen, dat het zonder tegenspraak een
der eerste landen van de wereld jfe-
noemd kan worden. België is vijfmaal
kleiner dan Engeland, maar het telt 48
maal minder armen dan het rijke Albion."
En hoe zou het nu gaan, als de socia
listen met hulp hunner liberale broeders
de baas werden? Men krijgt er een
voorsmaakje van als men het volgende
bericht leest in het Brusselsche „N.
v. d. D."
„Zoo de prijzen der kolen weer be
ginnen op te slaan, zoo schrijft het blad,
dan is zulks de schuld der socialisten
met hun algemeene werkstaking. In de
kjoolputten van 'Borinage willen de mijn
werkers niet langer meer arbeiden dan
er volstrekt noodig is om in de onmid
dellijke bestellingen Te' voorzien: zij
laten geen voorraad meer voor het win
terseizoen bijeenbrengen, en indien de
werkstaking uitbreekt, zal er dus gebrek
aan kolen zijn en de prijzen zullen nog
meer klimmen. Indien dus met het gure
jaargetijde de werkmansgezinnen geen
brandstof meer kunnen koopen, dan zul
len zij weten, dat zulks aan de roode
kopstukken te wijten is."
De muiterij in Rusland
begint bedenkelijke vormen aan te ne
men. Uit St. Petersburg meldt men aan
de „Vossische Zeitung": Hier gaan ge
ruchten, dat de bemanning van den
kruiser Kagul van de Zwarte Zee-vloot
gemuit en de officieren vermoord heeft.
Daar er geen ander middel overbleef
om de muiterij te onderdrukken, boorde
men den kruiser met het kustgeschut
in den grond. De Kagul verging met
man en muis.
Het St. Petersburgsche telegraafagent-
schap loochent echter zeer stellig het
bericht van buitenlandsche bladen over
muiterij van de bemanning van dein krui
ser Kagul. Het gerucht zou uit de lucht
gegrepen zijn.
GEMENGD.
De w ij b i s s c h o p van Wee-
n e n mgr. Pflüger, die Zondag door een
individu met een mes in, den rechter
schouder weid gestoken, is gisteren met
Röntgensstraleu onderzocht. Uit het on
derzoek bleek, dat de punt van het mes
waarmee de dader den steek toebracht,
„Het moet erkend, het was een man,
die meer kan dan anderen", besloot de
verhaler op een toon van bewondering.
„Ik heb in mijn leven heel wat dappere
lieden gekend, heel wat soldaten die
niet weifelden bij den aanval, die zich
in een oogenblik van geestdrift lieten
dooden alsof het niets was. Maar wat
ik nooit in zoo hooge mate als bij hertog
Jean gezien heb, dat was zijn koelbloe
dige moed, die volkomen zelfbeheer-
sching, die volkomen verachting, van lij
den en dood, die hem elk uur voor ieder
een gereed deed staan, om onverschillig
welk gevaar het hoofd te bieden, zonder
aarzeling, zonder verder na te denken,
met algeheel bedwang van zijn zenuwen.
Ik stel hem mij altijd voor zooals ik
hem gezien heb bij die verschrikkelijke
beklimmingin kaarsrechte houding op
zijn paard, even kalm, even op zijn ge
mak alsof hij een wandelrit in het bosch
had gemaakt. 'tDiier was overdekt met
zweet, men hoorde zijn hoeven over de
rots glijden, men zag zijn beenspieren
trillen, zijn haar omhoog rijzenelk
oogenblik dreigde 't met zijn ruiter don
berg af te rollen. Wij die getuigen van 't
ontzettende waagstuk waren, wij kregen
er kippenvel van, en toen wij hem ein-
deljjk zonder ongelqk, als door een won
der, den top zagen bereiken, waren wij
allen zoo bleek als lijken, en ik, die toch
niet zenuwachtig ben, voelde een duize
ling. Hij daarentegen, hertog Jean, zag
eruit als altijd, kalm, glimlachend; hij
stak den draak met ons, en bood aan
den tocht nogmaals te maken. Arme her
tog Jean
Dien dag heb ik hem voor het laatst
gezien. Het volgende jaar is hij gestorven
en dat was erg jammer, want het was
werkelijk een kranige kerel.
De generaal trok met een weemoedige
gelaatsuitdrukking aan zijn kinbaard, en
diep ontroerd door die lijkrede was ik
in eens weer te midden van mijn droo-
men. De geest der heldhaftigheid had
zich van mij meester gemaakt, en de da
den van mijn held mijn verbeelding la
tende passeeren, zag ik mij al de rotsen
beklauteren, fier mij verheffen op het
voestuk van graniet, als Napoleon op zijn
zuil te Parijs, en hoorde ik ook van mij
getuigen: „De hertog van Léon was wer
kelijk 'n kranige kerel!"
Die mooie Cc ^tdroomen vaagden
weldra de ver l(i: herinneringen
der laatste dagem 1 mij voor mijn
gewillige aandacht - vvien, bracht
mijn vriend de ger.cr-u'. j in zijn jacht-
break, de mooiste equipage der streek.
Ln den rechterboveiwm is blijven zitten.
E)e patiënt is: vrij van koorts. Vanj
een verwijdering vani het stukje staal
door operatie is voorloopig afgezien.
Op het aanstaande sociaal-democra
tische partijcongres te Chemnitz zal, n,aar,
men uit Maagdenbfurg meldt, voorge
steld worden den Rijksdagafgevaardigr-
de Landsberg uit de partij te sluiten. Zijn[
misdaad is. de volgende. Landsberg is
bij het laatste „hoch" pp den keizer in!
den Rijksdag gebleven, ofschoon, Lieb-
knecht hem tot driemaal had verzocht
de zaal te verlaten.
- De Staatssecretaris van marine tq
Washington heeft aan, den kruiser Ca
lifornia bevel gegeven van, San Diego;
naar Panama te gaan, om er 750 ma
rinesoldaten aan, boord te nemen en dan
koers te zetten naar Nicaragua. Het
departement van marin.e te Washington,
is van plan binnen tien dagen 2000 sol
daten te Nicaragua aan land te zetten om
er het eigendom der vreemdelingen, tq
bewaken en de verbieding tusschen Ma
nagua en de kust ie stand te houden.
DeMarokko-pretendent El
Hiba is den 16 Augustus voor Marakesj*
verschenen en heeft tot den 18den ver
scheiden gevechten geleverd. El Hiba is
door de El-Glaoei tot sultan uitgeroepen.
De Fransche consul Maigret, de vice-
consul Monge, kapitein, Verlat Hanus en
luitenant Haring zijn ingesloten. De
Mtoegi, de Hadzj, de Menoe en de Ta
bor zijn overgeloopen.
Naar uit Londen wordt gemeld zal
mr. Bramwell Booth denieuwegene-
r a a 1 worden van het L e.g e r d e s[
Hei ls. De verzegelde enveloppe, dia
22 jaar geleden bij den procureur van, het
Heilsleger werd gedeponeerd, werd
Woensdag geopend en, bevatte de benoe
ming van den, zoon van generaal Wil
liam Booth tot opvolger als hoofdcom
mandant van, het leger. De begrafenis!
van den vroegeren, generaal zal eerst
a.s. Donderdag plaats hebben.
Blijkens een bericht uit Marseille
werd bij 15 landverhuizers, die met het
stoomschip „Lanfranc" uit Amerika in
Cherbourg waren aangekomen, en die
hun reis over Parijs naar Marseille had
den voortgezet, gele koorts gecon
stateerd. De landverhuizers liggen in
Marseille in observatie. Bij het genees
kundig onderzoek in Cherbourg en Parijs
waren zij Voor onverdacht verklaard.
In een kerk te Marseille heb
ben inbrekers gisternacht op ergerlijke
wijze huisgehouden. Nadat ze eerst de
offerblokken hadden geopend en het zich
daarin bevindende geid hadden gestolen,
ledigden ze een ciborie met ongeconsa
creerde hosties en legden deze zoo op
den altaarsteen neer, dat ze het woord
„anarchie" vormden. Daaronder legden
ze een nummer van het anarchistenblad
„La Révolte".
Bij het verlaten van den bloktrein
AntwerpenBrussel op het station Du
Nord te Brussel is glisteren 'n Parijsch'
diamanthandelaar van 'n por
tefeuille beroofd met diamanten
ter waarde van 10.000 franos en wissels
ter waarde van 27.000 franos. De be
stolene [kreeg bij het verlaten van den
trein verschillende duwen, maar daar het
naar liet kasteel terug, hetgeen me ge
heel en al mijn zielevrede hergaf.
Wij waren in de break met ons twaal
ven, zeer opgewekt door de vermakelijk
heden van den dag. Men praatte en lachte.
Er waren dames in mooie toiletten. Dq
bedienden bliezen op jachthorens, en
wij gleden als in een visioen van betoo-
vering door- de donkere bosschen*
over de eenzame velden, door do
langs den weg gestrooide dorpen.
Door het gerucht getrokken t.v.J n da
houthakkers uit de diepte der wouden
en vertoonden zich de vrouwen op de
drempels der woningen. De kleine kin
deren liepen ons in een wolk van stof
achterna, hijgend, met zwaaiende armen
eerst ophoudend met loopen, toen ze let
terlijk niet meer konden, en ons nog lang
nastarend mt hun verbaasde kijkers.
En toen we door Sommerive reden,
was het een ware triomf. Ook mijnheel
de pastoor keek uit het venster eii groet
te ons wuivend met zijn bonnet.
De leerlingen der Broeders, in goed*
orde de klas verlatend, stoven uiteei^
en allen, zelfs de kleine brave Picard,
deden ons juichend uitgeleide. Zelfs broe
der Cisturnus sleepte zich naar buiten
om ons na te kijken.
(Wordt vervolgd.)
