11
BUITENLAND.
De groote Beursspeculatie.
BINNENLAND.
3e Jaargang.
No. 837.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH!]NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Juli
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 13 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Weer terecht.
Onlangs verluidde, dat professor B.
;D. Eerdmans, welbekend onder ons door
zijn ongemotiveerde beschuldiging in za
ke de Tilburgsche moordgeschiedenis,
zoek was welk ijselijk euvel men hier
uit afleidde, dat ZijnHooggeleerde nog al-
tjjd in gebreke bleef zijn onwaar gebleken
beschuldiging te herroepen.
Thans evenwel is de heer Eerdmans
benoemd tot rector-magnificus der Leid-
sche Universiteit, zoodat hij blijkbaar nog
in het land der levenden verkeert en teer-
lang weder in ons midden zal vertoeven.
Zulks doet ons genoegen, want nu komt
stellig de verwachte rectificatie. De rector
zal toch niet nalaten der spes patriae
te toonen, dat hij den eerlijken moed be
zit schromelijk ongelijk te erkennen.
Dusdanige handelwijze zal onze Alma
IMater tot eere strekken.
Typisch.
Gisteravond haastte het Handels
blad'7 zich het volgende te berichten
„In het Kameroverzicht (Ochtend
blad) staat: „Wij hebben nooit verheeld
dat wij voor den groei enden invloed
in ons land van de macht van jhet'uitra-
montanisme waarlijk niet bang zijn.77
Voor „bang77 leze men: blind, wat
de strekking van den zin geheel veran
dert"
Daar heeft u gelijk in, geachte redactie.
De Kameroverzichtschrijver is dus wèl
bang voor dat booze ultramontanisme.
Zóó bang zelfs, dat hij bang is voor fclind
gehouden te worden ten aanzien der ge
varen van dien „groeienden invloed77 enz.
Wel diep moet de vrees voor „Paapsche
Stoutigheden" geworteld zijn, dat een
dergelijke rectificatie noodig werd geacht
Al waren we niet gehouden geweest,
die verbetering in verband-met onze
driestar van gisteren te vermelden,
dan zouden wij dat toch gedaan hebben,
omdat ze zoo typisch is.
Inmiddels zullen we voortgaan te trach
ten dien gevreesden „groeienden invloed"
nog wat te versterken.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Generaal 'Camerana vertelt als ivolgt
de f
inneming van Misrata
in een door hem naar Rome gezonden
telegram gedagteekend van Maandag.
Misrata zoo wordt daar gezegd
is in onze macht. Hedenmiddag om half-
vier, juist één maand na onze overwin
ning bij Zanzoer, is onder het verheug
de geroep vanLeve Italiëde Italiaan-
ische vlag op de kasba van Misrata ge-
heschen.
Om 4 uur in den morgen zijn pile
beschikbare troepen tot den aanval over
gegaan, terwijl de oorlogsschepen de
kusten van Kaap Soeroek tot Seira be
waakten. Onze rechtervleugel zou van
af de heuvels aan de kust op een moeilijk
terrein, dat zeer geschikte gelegenheid
biedt tot het leggen van hinderlagen, den
linkervleugel van den vijand omtrekken,
FEUILLETON.
4)
„Vijf percent,77 herhaalde Lingen vol
vreugde. „Wel, dan krijg ik jaarlijks
3000 mark aan intrest !77
„Zeker, en daaruit kunt ge gemakkelijk
berekenen in hoeveel jaren uwe 60000
mark verdubbeld zullen zijn. En als ze
leerst maar een uw eerste honderdduizend
achter den rug hebt, dan vermeerdert
uw vermogen veel sneller •'jdan ge wel
dien kt. i
„En gij wilt dat werkelijk doen, mijn
heer Rosenthal
„Ja, om u daarmede een genoegen te
doen, omdat ge sinds jaren als een
;ijverig werkman bekend zijt,77 antwoord
de Rosenthal. „In 't algemeen geno
men houden wij ons niet op met zulke
kleine bedragen," dat was een leugen,
het huis Rosenthal en Gidion versmaadde
zelfs een „ellendige7 'duizend mark niet
„omdat het beheer van een klein ver
mogen evenveel tijd vordert als een groot
|De geheimraad Weiter, die bij u in 7t
voorste gedeelte van het h.uis woont.
terwijl in het midden de hoofdmacht over
open terrein oprukte en de cavaleriei
onzen linkervleugel dekte. Het gevecht
begon onmiddellijk op zeer levendige
wijze.
De artillerie kwam spoedig in actie en
beschoot de vijandelijke schansen met
veel gevolg. De vijand, die een krachtig
versterkte stelling aan den Oostelijken
rand van de oase van .Misrata innam,,
bood verbitterd tegenstand, doch noch
zijn heftig vuur, noch zijn tegenstand
kon den stormachtigen aanval van onze
dappere troepen ophouden. De strijd
nam spoedig den omvang van een _groo-
ten slag aan.
De rechter Italiaansche vleugel stootte
op hevig verzet, doch versterkt door een
reservebataljon, wierp hij zich met on
weerstaanbare kracht op den vijand,
doorbrak zijn flank en greep hem met
de bajonet in den rug aan. Om 10 uur
bevond de vijand zich hier in volle vlucht
in de richting van zijn rechtervleugel, die
van het terrein vol (hindernissen partij
trok en steeds weer hardnekkiger! tegen
stand bood. i
Eerst na de inneming van het dorp
Soeroek, dat met herhaaldelijke, heftige
bajonetaanvallen genomen werd, kon de
opmarsch der Italianen, hoewel onder
het doorstaan van moeilijkheden, tot Mis
rata voortgezet worden.
s Toen de Italianen daar aankwamen,
zette de vijand zijn ongeregelde vluchlt
naar het binnenland voort. De Turken
lieten hun dooden op het tooneel van
den strijd liggen hun verliezen zijn nog
niet vastgesteld, doch bedroegen vele
honderden. De Italianen hadden, naar
reeds gemeld, 9 dooden en 121 gewon
den, w.o. 4 askari's.
De Turksche lezing zal waarschijnlijk
hierover nogal wat afwijken.
In Turkije blijft de oproerige gezind
heid der soldaten nog steeds aanhouden
en ?e hebben reeds een eerste succes
te boeken in het aftreden van
Mahmoed sjefket Pasja
den minister van oorlog, met de leiding
van wiens ministerie nu de minister van
marine is belast.
De neerlegging door Mahmoed van
de portefeuille van oorlog zal weinig
verwondering baren, als men bedenkt,
welk een opgewonden stemming in den
laatsten tijd in het officierenkorps tegen
hem heerschte, een verbittering over zijn
arbeid, die zijn positie vrijwel onhoud
baar maakte.
Sedert het begin van den oorlog met
Italië waren van verschillende zijden de
heftigste aanvallen op hem gedaan, om
dat hij niet bijtijds zou hebben gezorgd
voor de voldoende beveiliging vanTripoli.
Zijn bijzonder streven was het, de offi
cieren van den politiek verre te houden.
Tengevolge van de betrekkingen, die
tusschen het Jong-Turksch comité en een
deel van het officieren-korps bestonden,
kon zijn pogen niet het gewenschte suo
ces hebben. Bovendien verweet men hem
het voortrekken van personen uit be
paalde kringen bij het uitdeden van?
postjes, om welke reden ook een deel
der officieren op hem gebeten was.
heeft, reeds sedert twintig jaren 200000
mark bij ons gedeponeerd; gij zult dan
ook wel inzien, dat eene groote som ons
niet meer moeite veroorzaakt, dat eeu
kleine. Nu, denk er eens over."
Met deze woorden liet hij den schrijn
werker vertrekken. Hij dacht er niet aan
bij dezen nog meer aan te dringen. Hij
bezat genoeg menschenkennis, om te
weten, dat hij bij den plotseling welge
steld geworden handwerksman eene snaar
had doen trillen, wdke niet op zoujhouden
verder door te klinken, en dat Lingen |na
een paar dagen terug zou komen, oin
zijn kapitaal bij hem te beleggen.
Rosenthal begaf zich, eene melodie uit
eene operette fluitend, naar zijn eveneens
zeer elegant ingericht kantoor, waar hij
onder de ingekomen brieven een geboek-
ten brief vond van zijn broeder uit
Weenen. Hij opende hem haastig en be
gon hem te ontcijferen. Sedert geruimen
tijd correspondeerden beide broeders
sjechts door brieven in cijferschrift. Zij
hadden elkaar zooveel mee tc deelen, Wat
een derde niet behoefde te weten en dik
wijls niet mocht weten, zoodat zij, voor
het geval, dat een hunner brieven in
vreemde handen mocht vallen, om zeker
te zijn niet verraden te worden, hunne
toevlucht tot cijferschrift genomen hadden.
Mocht een dezer brieven e^n oningewijde
Bij de onlusten, die thans in Albanië
heerschen, bleek, dat onder de officieren
geheime genootschappen waren opgei-
richt, die een wijziging in het kabinet
beoogden en ook Mahmoed Sjefket Pasja
van zijn post wilden verdringen.
Voeg daarbij de herhaaldelijke conflic
ten met de andere ministers en de wei
nige steun, die hij in het parlement on-
dervond, dan is er dunkt ons, niet veel
meer noodig om een minister het veld
te doen ruimen.
Het nieuws van de stakingen
gaat steeds op en neer. Uit Marseille
wordt gemeld dat de officieren van de
Compagnie Mixte met het bestuur tot
een vergelijk gekomen en weer aan boord
gegaan zijn. Daarentegen hebben in
Duinkerken de ingeschrevenen en de
bootwerkers tot een algemeene staking
besloten. Betoogers zijn daar de smederij
van de marine binnengedrongen. Zij
wierpen de werklieden eruit en veroor
zaakten groote schade. De directeur
schoot met zijn revolver.
Te Marseille hebben de stakers beslo
ten den strijd voort te zetten totdat hun
eischen geheel zouden zijn ingewilligd.
In Londen is het gister tot een ern
stige vechtpartij gekomen. Vier tot de
vakvereeniging behoorende arbeiders,
die, trots het verbod van het bestuur der
vakvereeniging, het werk hadden (hervat,
namen de wijk in een herberg. Deze
werd terstond door een groote menigte
menschen omringd. Alle ruiten werden
met steenen ingegooid. Vanuit de her
berg schoten de in het nauw gebrachte
werkwilligen met scherp, waardoor, naar
later gebleken is, niemand gekwetst is.
Nadat er nog een half uur gevochten twas
tusschen de stakers en de werkwilligen,
die hun kameraden waren ter hulp ge
sneld, slaagde de politie erin om door
een charge met den stok de menigte uit
een te jagen.
GEMENGD.
De Petersburgsche correspondent
van de ,,Echo de Paris" deelt mede, dat
grootvorstin Olga, die bij gelegen
heid van de ontmoeting van Baltischport
gedoodverfd werd als de aanstaande ver
loofde van prins Adalbert, die zijn vder
vergevelde; nu verloofd is met grootvorst
Di'mitri Pawlovlovitsj. Het gerucht der
verloving met Prins Adalbert schijnt dus
in alle opzichten een praatje te zijn ge
weest.
De Frankf. Ztg. heeft aangaande de
ontmoeting tusschen de twee
Keizers te Baltisjki Port vernomen, dat
de rijkskanselier met de Russische minis
ters overeen is gekomen, dat men aan
de gewoonte van geregelde samenkomsten
tusschen de vorsten en (hun raadsleden
ook in de toekomst vast moeihouden en
dat men deze ontmoetingen zelfs tot een
vaste instelling moet maken.
Naar de Times uit Tandzjcr verneemt
verwacht men daar algemeen dat Moe-
lai Haf id eerstdaags zal afdanken
en het heet zeker, dat Moelai Joessoef,
zijn broeder, in zijn plaats tot sulian uit
geroepen wordt.
Door kortsluiting is tusschen Genua
in handen vailen, dan vond hij er aiets
anders in dan een onbegrijpelijke warboel
van cijfers en letters, welke slechts door
hem konden ontcijferd worden, die in het
bezit van den sleutel was.
Zijn broeder schreef jn allen gevalle
thans gewichtige zaken, want Rosenthal
bestudeerde den grooten brief met groote
opmerkzaamheid. Abraham Rosenthal te
Weenen bereidde eene beursmanoeuvre
voor, welke, als zij mocht gelukken, eene
ontzaglijke som gelds voor hen zou af
werpen. Op een nog nader te bepalen Idag,
terstond na de opening van den Rjjksdag,
zou in een der Weener bladen eenibericht
verschijnen, volgens (hetwelk de keizer
van Oostenrijk zich tot een gewoon bur
german, geen hoogwaardigheidsbeklee-
ger, zou hebben uitgelaten over een bijna
onmiddellijk dreigend oorlogsgevaar van
de zijde van Rusland. Eeu noodwendig
gevalg hiervan zou zijn een plotseling
dalen der markt van alle toonaangeven
de papieren, maar vooral van de Oosten-
rijksche kredit-actiees. De broeders zou
den zich de daling van den koers ten
nutte maken en eene groote menigte der
pieren en koopen, om ze zoodra de on
feilbaar volgende ambtshalve logenstraf
fing der nieuwstijding verscheen en de
oude koers weder intrad, op nieuw te
vefkoopeu.
en Voltri een wagen van de electrische
tram in brand geraakt. De verschrik
te passagiers wilden van den wagen sprin
gen, voordat deze tot stilstand was ge
bracht maar gunden, al dringende, elkan
der den tijd niet om dat behoorlijk te
doen. Daardoor is er een gedood en zijn
er 11 ernstig gewond.
Den 30sten Juni is de schoener Em
pire met een walvisch in aanva
ring gekomen, en heeft daarbij zoo groo
te averij opgeloopen dat de opvarenden
vier dagen later in sloepen het wrak
verlaten moesten. Nadat zijdrie dagen had
den rondgezwalkt, heeft een voorbijvarend
stoomschip ze aan boord genomen. Ze
zijn nu, naar Lloyd meldt, te Broyle ont
scheept.
Wegens de pest op Cuba en
Portorico moeten passagiers van "Ha
vana naar de Vereenigde Staten, naar
men uit Washington meldt, een week
in quarantaine doorbrengen in Prisconia.
Te New-York, Boston, New-Orleans en
andere havens yvorden maatregelen (ge
nomen 'tegen de ratten aan boord der
schepen. Te Havana en op Portorico zijn
geen nieuwe pestgevallen voorgekomen.
In New-York beleeft men weer de
echte „hondsdage n", de eerste „warm
te-golf" is over de stad gestreken. Gis
termiddag wees de temperatuur 34 gra
den Celsius, 's Avonds had een ware
volksverhuizing naar Coney-Island plaats,
want de hitte was ondragelijk. 'Reeds meer
dere 'jaren is geconstateerd, dat de warm-
tegolf van Chicago komt. De tempera
tuur daar Is sedert een paar dagen nog
hooger dan in New-York. Dagelijks ster
ven er twintig personen door de hitte.
Zondag barstte een onweer, (vergezeld
van «en wolkbreuk los, tengevolge waar
van straten en kelders in weinige oogen-
blikken blank stonden, maar de tempera
tuur daalde slechts wenig. Op meer dan
32 plaatsen sloeg de bliksem in.
In New-York zijn gisteren zes, in Phi
ladelphia veertien, in Boston drie, en in
Pittsburg vijf personen door de hitte ge
storven.
K o s t e w i t s j zal vrijgelaten worden
Kostewitsj zal in hechtenis blijven, de
bladen gooien er telkens met de muts
naar. Het heet, dat het verhoor van den
Russischen kapitein niet opschiet, omdat
hij geen Duitsch verstaat en alles over een
tolk moet gaan.
De Vossissche Zeitung weet nu echter
stellig mede te deelen, dat het onderzoek
zoo weinig bezwarends heeft opgeleverd,
dat de kapitein spoedig in vrijheid zal
worden gesteld.
Uit New-York wordt aan het Berl.
Tagebl. geseind:
„De staking der zeelieden fc
opnieuw en in heviger mate uitgebroken,
doch de beweging neemt over het alge
meen niet dien omvang aan die verwacht
is. Vaak vinden gevechten tusschen sta
kers en arbeidswilligen plaats, twaarbij
soms ook schoten .worden gewisseld. Een
brandweerman werd gisteren bijeen bot-
snig gewond, 's Middags had een demon
stratie van 2000 stakers plaats. Een
sterke politiemacht zorgde voor hand
having der orde."
Eene ontdekking van den verzinner
der nieuwstijding, zoo schreef zijn broe
der, was na de door hem genomen maat
regelen, geheel onmogelijk, en het wel
slagen zeker.
Rosenthal legde den brief met dein
glans van genoegen terzijde. Hier werd
zonder twijfel het uitzicht op eene beurs
manoeuvre geopend, zooals die in geen
jaren was voorgekomen. Millioenen zour
den in eens worden verloren, menige)
speculant zou daardoor ten gronde ge
richt, menige familie geruïneerd worden,
doch daaraan dacht Rosenthal niet. Voor
zijne oogen dansten slechts de honderd
duizenden, welke hij moest winnen, door
ze anderen te ontnemen. Zijne fantasie)
schilderde hem het beeld van rustelooze
ontzetting, welke de beurs op het oogen-
blik, waarin de noodlottige tijding uit
Weenen zou aankomen, moest aanbieden.
De knapste speculanten zouden het hoofd
verliezen, de hechtste bankiershuizen een
oogenblik sidderen, hij echter, hij al
leen zou weten, dat binnen een uur reeds
de ambtelijke tijding zou komen, dat
er van alles niets waar was. Dit korte
tijdstip was echter voldoende om eene
vangst te doen zooals er nog geene gie-
weest was. Gevaar om ontdekt te wor
den bestond voor hem niet, en wanneer
Eet ooit a.an he.t licht mocht komen, zou
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot Leeraar
aan de R. H. B. S. te (Venlo, J. H. Kaë-
ter; te Zwolle, E. Inglis Arkell en A.
Geluk; te Wageningen mr. C. J. J. [Wij-
ckerheld Bisdom;
zijn voor den duur van het studiejaar
191213 benoemd tot rector-majgnificus
der Rijksuniversiteit te Utrecht dr. C.
Eykman; te Groningen dr. J. H. Kern.
Anti-revolutionair gemeenteprogram.
De Bond van Antirev. Kiesverenigin
gen heeft, zoo meldt de (A.R.) „Rotterd.",-
een gemeenteprogram vastgesteld en "be
sloten dat bij verkiezingen voor den ge
meenteraad door de anti-rev. kiesvereni
gingen aan de door haar te stellen 'candi-
daten zal worden gevraagd, of zij hiermee
instemmen. Hun antwoord zal ter ken
nis van de ledenvergadering worden ge
bracht, alvorens tot definitieve icandidaat-
stelling wordt overgegaan.
Het program bevat 10 artikelen, hande
lende over Zondagsrust; openbare zede
lijkheid (handhaving van het besluit tot
afschaffing van de kermis); volksontwik
keling (toezicht op openbare leeszalen)
onderwijs; financiën; belastingen; grond
en woningpolitiek; vrouwelijke ambtena
ren (gehuwde vrouwelijke ambtenaren
worden ïn gemeentedienst niet toegelaten,
tenzij bij hooge uitzondering)sociale aan
gelegenheden (bepalingen, regelende de
rechtspositie van personen, in dienst der
gemeente bepalingen bij te verleenen
concessies en bij aanbevelingen; bestrij
der werkeloosheid); hygiëne.
Bevaarbaarmaking van de Maas.
Naar de „Maasbode" verneemt, wordt
er aan de betrokken departementen ge
werkt om een wetsontwerp tot bevaar-
baarmaking van de Maas van Venlo tot
Rotterdam en het oprichten van een ko
lenstation te Venlo.
Door dit ontwerp, dat weldra bij de
Tweede Kamer zal worden'ingediend, zal
het dus mogelijk worden de Limburgsche
kolen per spoor naar Venlo te brengen
en vandaar per schip naar Rotterdam en
verder, zoodat dit het afzetgebied in Ne
derland zeer zal vergrooten.
Verhooging van schoenprijzen.
In de op Maandag 1.1. te Tilburg gehou
den hoofdbestuursvergadering van den
Alg. Ned. Bond van Schoenfabrikanten,
werd met algemeene stemmen ide volgen
de motie aangenomen:
„Het Hoofdbestuur van den Alg. Ned.
Bond van Schoenfabrikanten, overwegen
de, dat de prijzen van het leder'enanuere
grondstoffen, benoodigdin de schoenindu
strie, in den laatsten tijd enorm zijn (geste
gen, ïs van oordeel, dat prijsverhooging
van schoenen gebiedend noodzakelijk tis,
spoort zijn leden aan, om van nu af aan
geen orders aan vroegere prijzen aan te
nemen, en waarschuwt het publiek tegen
goedkoope aanbiedingen."
Dat tjerwijl wij onder een laag tarief
leven
het voor hem zeer gemakkelijk te bewij
zen zijn, dat hij er part noch deel aani
had. Hoe zijn broeder er zich uit zou red
den, liet hem geheel koudhij kende!
Abrahag genoeg om te weten, dat die
wel in tijds in veiligheid zou zijn.
Prettig gestemd door dit alles, wilde
hij opstaan, toen zijn eerste gemachtigde,
mijnheer Bendel, een kaalhoofdige jon
ge man, binnentrad met een weldoor
voed, overmoedig gelaat als man van de
wereld. Hii beklaagde zich bij Rosenthal!
op tamelijk lichtzinnigen toon, dat hij
in geldverlegenheid geraakt was, en om
voorschot moest verzoeken. Goed ge
mutst vroeg Rosenthal naar het bedrag!
en schreef, toen Bendel het w.ijfeflend'
genoemd had, een paar regels op een;
strookje papier, dat hij zijnen gevol
machtigde overhandigde.
„Bendel, ik raad u ten beste," voegde,
hij er goedmoedig aan toe, „houd op met
uw spelendat is te kostbaar voor u."
„Drommels kostbaar," antwoordde
Bendel, terwijl hij met komische vertwif
feling zich over zijn kalen schedel streek1,
„maar ik kan dit niet laten en 't spelen,
opgeven.7*
(Wordt vervolgd.)