BUITENLAND.
De pole Beursspeculatie.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 844.
Ste Ccicbohe Soma/nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 93S. Postbus 6.
OIT BLAD VERSCHljNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
in het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
?er post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
9
Juli
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Waartoe?
.Waartoe, zoo heeft men ons gevraagd,
waartoe benoemde de Bond van R. K-
kiesvereenigingen een commissiej welke
het onderwijsvraagstuk moet onderzoe
ken? Is ten deze onze gedragslijn niet al
lerduidelijkst aangegeven?
In theorie kan het antwoord op de
laatste vraag niet anders dan zoo besGst
mogelijk bevestigend luiden. In de prac-
tijk echter valt met allerlei omstandig
heden en gebeurlijkheden rekening te
houden. Het woord gelijkstelling is ge
makkelijk genoeg uitgesproken, maar de
"astlegging van dit begrip in een reeks
bepalingen eischt zorg en overlag. En
dan komt daar nog bij, dat afwijkende
denkbeelden mogelijk zijn wat dezer
idagea nog de Katholieke openbare on
derwijzers bij hun uitspraak omtrent ge
lijkstelling en salarisactie aan den dag
brachten. Het verkeerde in dusdanige
denkbeelden dient onder 't oog gezien,
het goede er uit gediept, om zoo gaan
deweg te komen tot een afgerond, vast
staand plan, waarvan men zeggen kan:
als we daar recht op aan sturen wordt
aan alle eischen van billijkheid en recht
vaardigheid voldaan.
En zoo heeft-bovenbedoeide commissie
nuttig werk te doeneen werk, dat wel
licht nog niet eens zal meevallen. Zij
moet voorbereiden de eensgezinde uit
spraak der Bondsvergadering op onder
wijsgebied een schoone taak, waarvan
Üe nuttige vervulling van groote betee-
jkenis zal zijn voor onze onderwijspolitiek,
iwelke dan ieder in duidelijke afgeronde
yormen voor oog en zal staan.
Daartoe is intusschen noodig, dat we
ivan de commissie een eensgezind rap
port ontvangen; een weloverwogen con
clusie met stevigen houvast. Krijgen we
[weer zooals dat meer is vertoond
leen keurig gedrukte combinatie van meer
derheidsideeën en minderheidsdenkbeel-
den, aangevuld met enkelingsplannetjes,
!ja, dan vragen ook wij: Waartoe?
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het valt nog niet goed uit te maken
Wat er eigenlijk aar. de hand is
in het noorden van Portugal
Jaar verschillende telegrammen nog maar
geen duidelijk nieuws brengen. Toch
schijnt de bewering der-regeering dat de
troebelen onderdrukt zijn, geenszins
grond van waarheid te bezitten.
Reuter seint uit Lissabon, dat Barro-
gellas in staat van beleg is verklaard.
De telegraaflijnen tusschen Braga,
iVianna de Castello en Espozende zijn
doorgesneden. Bij Barrossellas hebben de
monarchisten den spoorweg met balken
versperd. Bij het station Camina hebben
zij getracht een spoorwegbrug in de lucht
te laten vliegen, welke poging mislukt is.
De schade welke veroorzaakt werd moet
ïiiet veel te beteekenen hebben. Uit Cha
ves zijn nieuwe versterkingen van het
garnizoen van Montalegre op weg. Een
afdeeling monarchisten kampeert nog
FEUILLETON.
2)
„Maar voor wien wilt ge dan nog
-iwerken, vader? Ik ben uw eenig kind,
!en gij hebt mij niet opgevoed voor de
werkplaats."
„Daarin hebt ge gelijk", antwoordde
Lingen, plotseling nadenkend wordend.
„Voor wien moet ik werken? Frans is
op zijne bestemming en krijgt, alis wij
gestorven zijn, toch de 60000 mark. Eene
[fabriek brengt ontzaglijk veel werk en
{'verdriet en vordert voortdurend toezicht
:|Neen, dat doe ik toch Jiever niet. Maar
het geld moet aangroeien, de goudstukken
moeten zich vermeerderen als de zand-
rjkorrels aan den oever der zee. Maar
•|hoe leg ik dat aan? Denk eens na, mijn
'jongen, gij toch hebt gestudeerd."
5 „Dat vak echter niet", lachte Frans,
terwijl hij zich gereed maakte tot heen
gaan. „Dat laat ik geheel aan u over,
vader. Nu, tot straks."
1 „De jongen heeft van geldzaken vol
strekt geen verstand", sprak Lingen ge-
fcrgerdA toen zijn zoon de trap naar zijn
dichtbij Montalegre. Naar Naires en Tra-
vancas, waar ook opstandelingen zijn,
zijn soldaten vertrokken. In Chaves zijn
acht menschen gevangen gezet.
Canalejas moet in een interview ver
klaard hebben dat hij orders had gegeven
om elke Portugeesche samenzwering op
Spaansch grondgebied te onderdrukken.
Maar die beweringen hebben we reéfis
zoo dikwijls gehoord, en toch blijven de
Portugeezen in Spanje hun invalsplan-
nen beramen en zich daarvoor in den wa
penhandel te oefenen.
De oorlog in Tripolis
schjjnt met de beroemde overwinning
bij Sidi Said nog niet zoo wonder verge
vorderd te zijn, althans heeft het den te-
gensiand der Turken nog geenszins ver
zwakt.
Aan de Secoio wordt uit Napels ge
meld, dat de bemanning van het uit Sidi
Saïd aangekomen stoomschip Serbia be
richt heeft, dat de Turksch-Arabische
strijdmacht zich op een afstand van 2 kir
lometer van Zoeara heeft samengetrok
ken. Men had daar groote voorraden mu
nitie en levensmiddelen opgestapeld en
sterke verdedigingswerken aangelegd om
aan een oprukken der Italianen naar Zoe
ara krachtigen tegenstand te bieden.
Overigens van den oorlog geen nieuws,
wel'lets over de instandhouding -daarvan.
Het Jtaliaansche ministerie van oorlog
heeft bekend gemaakt, dat de manschap
pen van de lichting 1898 naar huis zullen
kunnen gaanzij, die zich op het oorlogs
terrein in Tripoli en op de Agaeïsche
eilanden bevinden, den 20en Juli, en zij,
die zich in Italië bevinden, den 15en Aug.
In het geheel worden 40.000 man van
het oorlogsterrein teruggeroepen, die ver
vangen wordeu door manschappen van
de lichting 1890—91.
In de Gazetta Officiate is een dekreet
opgenomen, waarbij het openen van een
nieuw buitengewoon crediet van 25 mil-
lioen lire 7 voor marine- en 18 voor
legeruitgaven toegestaan wordt. De
nieuwe uitgaven worden uit de loopen.de
middelen van de .sichatkist gedekt.
Zondag jl. hebben de Belgische Katho
lieken te Rousselaere een schitterend
overwinningsfeest,
ter gedachtenis van den 20en Juni ge
vierd, een feest, dat tegelijk een prachtige
betooging is geworden van trouw en aan-
nanMjkheid aan de Katholieke regee
ring.
Vier ministers, Carton, Renkin, Poullet
en Van de Vijvere en een menigte die
door de „Métropole" op ruim dertigdui
zend geschat wordt, namen aan de fees
telijkheden deel. De straten van Rousse
laere waren prachtig versierd en heerlijk
zomerweer begunstigde de feestelijkhe
den.
Des middags om half een had in de,St.
Michelskerk eerst een kerkelijke plech
tigheid plaats. Een „Te Deuin" werd
gezongen, en enkele andere gezangen uit
gevoerd. Na een korte officieele ontvangst
op het stadhuis, werd door afgevaardig
den van verschillende Katholieke veree-
nigingen een optocht gehoude"n met vlag
gen en banieren, die langs een estrade
studeerkamer opging. „Voor hem zal ik
■nog lang moeten werken, hij zal het
noodig hebben."
Beste man", gaf juffrouw Lingen ten
antwoord, „Frans bedruipt zich zelf. Pas
nu maar op, dat ge het zoo met ons
klein vermogen aanlegt, dat wij het be
houden."
„Behouden!" viel Lingen tegen haar
uit. „Natuurlijk behouden wij het! Het
moet vermeerderen, verdrievoudigen
„Laten we er voor heden maar niet
meer over spreken!" sprak juffrouw Lin
gen kalmeerend. „Als het geld jn onze
handen is, zullen wij het wel samen
eens geworden zijn, wat we er het best
mee aanvangen. Moet ge vandaag niet
naar den heer Rosenthal?"
„Juist!" antwoordde Lingen. „Dat zou
ik in mijne vreugde bijna vergeten
hebben."
„Haast u dan", drong zijne vrouw
aan, „het is bijna elf uur."
„Ik ga al", antwoordde Lingen, zich
Jiaastig «aar de slaapkamer begevend,
om eene andere jas aan te trekken.
„Agues", riep hij haar nog toe, „laat
ieene flesch wijn halen, we zullen van
middag eens op de gezondheid van de
loterijwinst drinken."
„Als dat geld maar goed belegd was",
zuchtte juffrouw Lingen, in de keuken te-
trok, waar de ministers hadden plaats
nomen. Tienduizenden namen aan den
stoet deel.
Op een drietal plaatsen hadden daarna
nog vergaderingen plaats, op welke ook
ide ministers het woord voerden.
Natuurlijk was de overwinning der Ka
tholieken en de oorzaken, die daartoe me
dewerkten, het hoofdonderwerp van alle
redevoeringen. Minister Carton de N^iart
gaf tevens ook in groote trekken het
program van het kabinet voor de nieuwe
zittingsperiode aan. „Terwijl onze tegen
standers, zoo zeide hij, hun krachten uit
putten in een staking, die ze niet kunnen
uitroepen, zonder zich te blameeren, zal
de regeering haar wetgevenden arbeid
voortzetten, dien het land verwacht, en
die o.m. bevat arbeiderspensioenen, het
goedkoope woningvraagstuk, bescher
ming van de kleine familiebezittingen, van
de belangen der kleine burgerij en han
delsemployés, de vervolmaking van de
schoolorganisatie waarbij het waarborgen
der vrijheid van de familievaders. Zie
daar enkele punten van de vruchtbare
taak, die wij ons gesteld hebben.
Des avonds had een banket plaats,
waaraan vijfhonderd personen deelnamen
en gedurende hetwelk verschillende toos
ten werden uitgebracht.
GEMENGD.
Einde dezer week zal het geelboek
verschijnen nopens de onderhandelingen
aangaande Marokko, die aan het ver
drag tusschen Frankrijk en Duitschland
zijn voorafgegaan. De daarin opgenomen
stukken heeft men niet alleen de regee
ringen van Duitschland, Engeland en
Spanje om door te zien, voorgelegd, doch
ook den gewezen ministers van buiten-
landsche zaken, Pichon, Cruppi en de
Selves, alsmede den gewezen minister
president Cailloux.
Op het schietterrein te Oerkey (Oos
tenrijk) is een kanon gesprongen,
vier personen werden gedood, vier ge
wond.
Uit New York wordt aan de „Berl.
Local Anzeiger" geseind: „Een geval van
pest is te Havana in de nabijheid van
het paleis van den president voorgeko
men. Naderhand werden ook in andere
gedeelten der stad gevallen geconsta
teerd.
„Uit Portorico worden eveneens derge-
lijkegevallen gemeld. Overal worden de
strengste maatregelen genomen om het
uitbreken eener epidemie te verhoeden.
Veel welgestelde inwoners verlaten de be
smette stadsgedeelten."
in Noordel ij k Synê breidt zich
de cholera onrustbarend uit. In Alep
po maakt de ziekte dagelijks veel slacht
offers. Ook Antiochië is besmet.
De jacht op den ontrouwen kas-
looper Max Haase, van de American
Express Company te Berlijn, die reeds bij
na scheen te moeten worden gestaakt,
daar zij niet het minste succes opleverde
is op verrassende wijze geëindigd.
Max Haase heeft zich bij de politie aan
gegeven. Zaterdagochtend om 5 uur.
Van de 100.000 Mark, die hij op 20 (Mei
aan zijn firma ontstal, is, naar hij beweert,
geen pfennig meer over; 940000 mark
rugkeerend.
Lingen moest zich haasten om op tijd
bij den heer Rosenthal, die bijna een
half uur van hem verwijderd woonde, te
komen. Wat hij tot nu toe nog nooit ge
daan had, als hij om werk uitging, dat
deed hij nu, hij nam een huurrijtuig en
reed naar Rosenthal. Iemand, die 60000
mark zoo goed als in handen heeft, kan
zich dat wel veroorloven! Toen hij on
der de veranda, die voor liet groote
portaal van het huis Rosenthal zich be
vond, uitstapte, riep hem de portier toe
„Wel, baas Lingen, gij komt hier aanrij
den als een millionnair. Het begin tot de
millioenen is er dan ook al."
„Weet gij dat ook reeds?" vroeg Lin
gen verwonderd.
„Dat weet geheel Berlijn al", laohte de
dikke portier, wien de rijke livrei heel
mooi stond. „In de Vossische krant staan
de namen der tien gelukkigen, die te za-
men het geheele lot hebben gewonnen.
Kom binnen, mijnheer Lingen, in het Ver
volg zult gij hier wel meer komen," voeg
de hij er spottend bij.
Lingen ging door den breeden gang,
aan welker bijde zijden zich de bureaux
der firma Rosenthal Gidion uitstrekten,
en ging de schoone trap Van wit marmer
op, welke naar de afzonderlijke kamers
van den heer Rosenthal leidde, Jot nu
zouden hem afhandig zijn gemaakt door
een dame die hij slechts enkele uren on
der zijn bekenden mocht rekenen, en naar
wier naam hij dus niet informeerde; nog
eens 5000 mark heet hij aan zijn vriend
„Alex" te hebben geschonken, die zich
overigens reeds in arrest bevindt, en het
poover restje heeft hij gebruikt om zich
netjes aan te kleeden en te kunnen leven
tot op den dag zijner aangifte.
Zondagmorgen heeft bij dichten mist
de Amerikaansche pantserboot New
Hampshire het stoomsohip Common
wealth, van New York naar Boston met
900 passagiers, aan den ingang van Long
Island Sound aangevaren. De schok
was hevig. In nachtgewaad snelden de
passagiers naar het dek. Eer zij het schip
verlaten hadden, waren de kajuiten vol-
geloopen, maar de Commonwealth kon
toch de haven bereiken. De passagiers
zijn per trein naar Boston gereisd.
Kort daarna, op 'dezelfde plaats, had
er een aanvaring plaats tusschen de
stoombooten Bunkerhill en Massachusetts
Hoewel ernstig beschadigd, konden zij
naar de haven terugkeeren.
Koninklijke besluiten.
Bij Konink. besluit is W. van Stee,
'pastoor te Voorburg, benoemd tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau
is aan jhr. mr. J. W. G. Boreel van
Hoogelanden eervol ontslag verleend als
burgemeester te Haarlem
is bij de Koninklijke Marine-reserve
bevorderd tot luitenant ter zee 2e kl.
de adelborst le kl. W. F. van Wijk
zijn benoemd tot ridder in de orde van
den Nederiandschen Leeuw mr. M. de
Pinto, advocaat en procureur te 's-Gra-
venhage en mr. J. Addink, advocaat, pro
cureur en kantonrechter-plaatsverv. te 's-
Gravenhagei
is aan G. van Orsoy Veeren eervol
ontslag verleend als notaris te Arnhem
is benoemd tot leeraar aan de R. H.
B. S. te Zierikzee J. Bongertman te
Haarlem
is benoemd tot commies bij het depar
tement van Justitie mr. H. C. J. Groot,
thans adjunct-commies en is aan den
benoemden commies mr. Groot voor
noemd, eervol ontslag verleend;
zijn benoemd bij gemeld departement
tot commies mr. H. J. Schwartztot
commies mej. mr. L. C. Polanotot
adjunct-commies, mr. W. H. Drucker
is de directeur van het postkantoor
te Zutphen, F. von Huben ontslagen
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau A. W. Keens, hoofd der
broederschool te Soerabaja.
De vierkante stuiver.
In de vergadering der Tweede Kamer
waren door Minister Kolkman eenige
proefexemplaren van den vierkanten stui
ver in de wandeling gegeven.
Het nieuwe stuivertje zal, zooals men
weet, vierkant wezen, doch met ietwat
afgeronde hoeken. De voorzijde, zoo le
zen we in het „Hbld.", vertoont het cif
fer 5 met een kleine c rechts boven, een
toe was de brave schrijnwerker in zijn
eigen oog een rijk man geweest, toen hij
echter de trap opging, moest hij zich zei
ven bekennen, dat hij, in vergelijking met
Rosenthal toch maar een arme stakkerd
was. Op de leuningpilasters van de trap
stonden aan beide zijden marineren beel
den, door de voornaamste beeldhouwers
vervaardigd, welke in de opgeheven han
den koétbare lichtkroonen droegende
leuning was zelfs naar een teekening van
een beroemd architect van het beste
smeedwerk vervaardigd. Op het eerste
portaal splitste zich de trap, liep nu naar
beide zijden uit en leidde naar de eerste
verdieping. De muren waren bedekt met
prachtige schilderijen, zinnebeeldige voor
stellingen van handel en nijverheid.
Dat de schilder de godin van den han
del eene sterk gebogen neus gegeven had
was natuurlijk zonder boos opzet ge
schied. Het tweede traplokaal kwam uit
,op de eerste verdieping. Een breede gang
scheidde het huls in twee deelen. Naar
den straatkant lagen de groote zaal, twee
salons en eene kamer voor mevrouw, aan
den anderen kant de woonkamer. De ge
heel e inrichting legde getuigenis af van
buitengewone zucht tot pracht en een
enormen rijkdom, maar ook tevens van
een verwilderden smaak, die er eene eer
in stelt, het eigen tehuis niet naar ver
en ander in een ,ui.tgeschulpten cirkel^
waaromheen weder (met tusschenruimtd
van een vlakken band) een kralencirk'efy
aan de vier hoeken van de munt gebroken
door vier schelpornamenten; het jaartal
is over twee van die ornapienten ver
deeld. Het cijfer staat vertikaal in de
diagonaalrichting van het vierkant.
De keerzijde is nagenoeg uitsluitend
ornament. Een gestyleerd takje van een
oranjeboom staat in een uitgeschulpteri
cirkel waaromheen (na een tusschlen-
ruimte van een vlakken band) het opl-
schrift: Koningrijk der Nederlanden. De
overgang tusschen cirkel en vierkant
wordt ook hier weer gevormd door opf-
vulling van de hoeken van het vierkant
met schelpornament.
Sigarenwinkeliers over verplichte
winkelsluiting.
De afdeeling Rotterdam van de Nei-
derlandsche vereeniging van sigarenwin-
keliers heeft een vergadering gehou
den, waarin aan de orde was de be
spreking van winkelsluiting, bij gemeen
teverordening vastgesteld. Van de gebo
genheid, hierover van gedachten te wis
selen, maakten verschillende aanwezigen'
gebruik.
Bij de stemming aan het einde der ver
gadering verklaarden zich 163 tegen een'
bij de wet voorgeschreven sluiting om
9 uur, en 6 voor. Er waren 28 voor de
verplichte sluiting, indien zou worden'
voorgeschreven, dat een ieder die win
kelwaren ten verkoop heeft, ook gek'
dwongen werd om 9 uur te sluiten. I
De vergadering werd door den wet
houder Stulemeyer en de raadsleden De
Klerk, Kuij'k en Vaii Zijp bijgewoond.
Internationaal Mijnwerkerscongres.
Van 8 tot 12 Juli wordt te Amster
dam het Internationaal Mijnwerkerscon
gres gehouden. f
Gistermorgen werd het congres ge
opend, dat door een groot aantal afge
vaardigden werd bijgewoond.
Het eerste punt van de agenda loktd
nog al eenige discussie uit. Het werd in
geleid door den Nederlandsche afgevaar
digde en luidde:
„Het congres is de meening toegedaan.'
dat de noodige zekerheid in de mijne'ri
voor het leven en de gezondheid der
mijnwerkers slechts kan worden verze
kerd door de controle van n\ijncontro-
leurs, die door de arbeiders worden ge
kozen en door den Staat bezoldigd. Deze
controleurs moeten het recht hebben om,
zoo vaak als zij dat willen en de arbei
ders dit verlangen, de mijnen te in-%
specteeren."
De inleider wees er o. a. op, dat in
het afgeloopen jaar in de Nederland
sche Staatsmijn van de 1500 arbeiders,
die er werkten, 431 verongelukt en ge
wond zijneen zestal arbeiders vond
den dood in de mijn.
Concurrentie-beding.
We laten hier twee rechterlijke be
slissingen volgen inzake het arbeidscon
tract wat betreft het z.g. concurrentie*-
beding.
mogen huiselijk te maken, maar om naar
buiten tot eiken prijs te schitteren. Nie
mand, die eenige liefde voor huiselijkheid
gevoelde, zou gaarne in deze koud-praCh-
tige zalen verwijld 'hebben, en inderdaad
ook slechts, wanneer de bezitters van dit
'huis hier gasten ontvingen, hielden zij
zich in deze vertrekken op.
„Bij mij moet 'het toch ook wat fraaier
worden", mompelde Lingen tusschen de
tanden, toen hij den langen gang door
ging, teneinde zich door een bediende bij
mevrouw te laten aandienen. Spoedig
daarop kwam mijnheer Alexander During
de allesvermogende kamerdienaar des
heeren Rosenthals met een trotsch ge
laat naar hem toe en leidde hem in 'eene
der salons, waarin spoedig daarna me
vrouw Rosenthal binnentrad. Zij was een
knappe vrouw, tusschen de dertig en
veert;g jaren. Men vertelde dat mevrouw
[Rosenthal het bij vrouwen niet zelden
voorkomend talent in hooge mate bezat,
■om het door den man verdiend geld
onder de menschen te brengen. Zij acht
te de waarde van het goud zoo weinig ais
een kind, dat met gouden tientjes speelt.
Waarom zou zij zich ook bekrimpen,
wijl haar man toch dikwijls op eenen
dag aan de beurs meer geld verdiende
dan de rijkskanselier per jaar aan in
komsten genoot (Wordt vervolgd.)
