28
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3e Jaargang 3
No. 827.
e £cidóclve Qowtmü
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
•pIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAO, UITQEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met QRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Juni
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratig
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
•Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Wegens den feestdag der H.H.
Apostelen PETRUS en PAULUS
verschijnt „De Leidsche Courant'
morgen niet.
Conservatief en democratisch
't Is een feit, waarvoor de oogen te
Sluiten een dwaasheid is, dat ook in de
^Katholieke partij zich nu en dan open-
i'baart het bestaan van een meer con
servatief en een meer vooruitstrevend
^democratisch of sociaal element. Of
schoon dat feit aanleiding kan geven tot
^een betreurenswaardige verdeeldheid
[men herinnere zich de stemming over
^de Bakkerswet is het op zichzelf niet
rzoo te betreuren, als sommigen het wel
Lwillen voorstellen. Beide richtingen, of
Hiever gezegd strevingen, komen voort
huit eenzelfde gemeenschappelijk hoofdbe
ginsel terwijl de eene dit en de ander
'd a t onderdeel van dat gemeenschappe
lijk hoofdbeginsel -naar den voorgrond
Schuift. Nu kunnen beide strevingen, zoo-
'wel de eene als de andere, in hun ijve
ren te veel naar eene zijde gaan tpverhan-
gen, maar 't is ook zeer goed mogelijk,
Slat de eene streving voor de andere
jpwordt tegengehouden of teruggetrokken
I en zoodoende het ware, dat in het mid-
pden ligt, wordt bereikt. En dat laatste
gzal zelfs als de voorstanders van beide
richtingen niet hun eigen richting als d e
Richting „van alle smetten vrij" beschou-
ewn, zeer Sikwijls bet geval zijn.
y En daarom zijn wij het met de door
■^ons gespatieerde woorden van de A. R.
^„Rotterdammer" zoo volkomen eens:
„Elke partij, die zich op een algemeen
[Standpunt stelt, zal steeds binnen haar
[boezem de tegenstelling vinden tusschen
i meer conservatief en meer democratisch,
[■meer individualistisch en meer sociaal
fgezinden. Dit is geen betreurens
waardig, maar een te loven feit.
llBeide elementen zijn onmisbaar voor den
■goeden gang van zaken."
Waar en tevens behartigenswaardig
Zijn echter ook de daarop volgende
Jcwoorden
„Nu dreigt intusschen tweeërlei gevaar.
;|^ant er is Christel ij kconserva-
.tisme, maar er is ook een zeer on-
„christelijk conservatisme; en zoo is er
Christel ij k-sociale richtin g,maar
[jer is ook een zeer onchristelijke so
ciale richting", M.a.w. in beide richtingen
ijkan men een verkeerden weg inslaan,
j" Maar als beide richtingen zich bewust
i/ijn, dat zij zich èn in goede èn (in kwade
Jbanen kunnen bewegen, zullen zij niet
^stokstijf op het eenmaal door hen inge-
■jnomen standpunt blijven staan, zullen zij
•beide hunne theorie naast elkander plaat
sen, en de scherpe of te scherpe kanten
l(door elkander laten afvijzelen, zoodat zij
gemeenschappelijk tot eenzelfde practi-
,sche conclusie zullen komen, eenzelfde
fjd a a d zullen stellen.
Mogen wij dit zien gebeuren bij het
j nieuwe ontwerp-Bakkerswet!
Gevolgen van de tariefwet.
Het anti-tarief wet comité wil gaarne alle
fgewenschte inlichtingen geven.
Wij willen dat comité een handje hel-
fjpen, en het wijzen op een advertentie,
[voorkomend in Limburgsche bladen.
f In die advertentie worden door een
l^buitenlandsche firma gemeentebesturen
(ttcï. opgeroepen om haar aanbiedingen
I te doen, teneinde in Holland een tweede
r? ij d e - f a b r i e k te kunnen vestigen.
Misschien kan het anti-tariefwet-comité
deze advertentie gebruiken om de men-
Ischen er op attent te maken, dat "de in
dustrie reeds in het vooruitzicht van de
Hnleuwe tariefwet... vooruitgaat en
Zich uitbreidt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Na wat reeds gezegd is valt er feitelijk
i iniet veel te melden van de
democratische conventie
te Baltimore.
Het eerste treffen om den voorrang
i' tusschen de conservatieven en de voor-
jbitstrevenden in de Democratische partij
Is beslist ten gunste van de conserva
tieve Parker-groep en ten nadeele van
den vooruitstrevenden Bryan-vleugel. Ech
ter hebben Parker c. s. na deze eerste
overwinning de hand ter verzoening uit
gestoken, die 'echter door Bryan niet is
aanvaard. Over den vermoedeiijken in
houd van het verkiezingsprogram der ra
dicale partij bestaat nog geen zekerheid.
Evenmin weet men wie de meeste kans
heeft op de partij-candidatuur voor het
presidentschap. De candidaten, voor wie
zich bij de eerste stemming een groot
aantal gedelegeerden krachtens hun man
daat móeten verklaren (als Champ Clark
Wood row Wilson, Underwood, enz.) be
schikken geen van alle over een meer
derheid van tweederden^ welke het par-
tijregelement der Democraten verplicht
stelt. Dat zal de gelegenheid tot veel ge
marchandeer achter de coulissen opeiL-
latenen daarbij zijn naar de ervaring
leert de kansen van zg. ,,dark borses"
nog het meest gebaat. Onder die ..dark
horses" schijnen de onverwoestelijke
Bryan en de burgemeester van Grooier
New lYork, Gaynor, de beste kansen te
hebben.
Na de stemming over het voorzitter
schap van de conventie, waarbij Bryan
het aflegde, verklaarde deze, den strijd
voor een vooruitstrevend partijprogram
onverzwakt te zullen voortzetten.
De voormannen der Gaynorvereeni-
ging, een organisatie die zich de verkie
zing van Gaynor tot president van de V.
Staten ten doel stelt, zijn te Baltimore
aangekomen en hebben zich er geïnstal
leerd onder leiding van Jacob Cantor. De
vrienden van Gaynor gelooven, dat hij
kan rekenen op de stemmen der New-
Yorksche delegatie (90 man), mocht hij
bij de herstemmingen werkelijk tot de se-
rieuse compromis-candidaten blijken te
te behooren.
Bij de stemming over de mandaten
is het stemmengetal van Wilson ver
hoogd, ofschoon hij nog lang niet de
noodige meerderheid heeft. Toch houdt
men hem en Clark voor de meest waar
schijnlijke candidaten.
In aansluiting der telegrammen over
de
muiterij in het Turksche leger
wordt u:t Konstanünopel aan de „Lo-
kal Anzeiger" nog het volgende gemeld.
De Albaneesche senator Hadzji Akif
heeft een telegram uit Monastir ontvan
gen, dat door berichten, die op de Porte
ontvangen zijn, wordt bevestigd. In dit
bericht heet het o.a.dat de Albaneesche
opstandelingen den wali en den stedelij-
ken commandant van Monastir gevangen
genomen hebben. De militaire opstand,
waarvan Monastir, Ptr'qpe en Defre de
middelpunten zijn, neemt een oniustwek-
kenden omvang aan. In Monastir mui
ten op dit oogenblik reeds 12 bataljons.
Daarvan hebben zich er vier met de op
standelingen verbonden. Een bekend
staatsman verklaarde, dat de opstand in
Albanië onrustbarend veel lijkt op d-cn op
stand, waardoor Abdul Hamid tot het
verleenen van een constitutie gedwon
gen werd. De revolutie schijnt het schep
pen van een nieuw vrijheidsleger ten doel
te hebben. Men vreest, dat de beweging
op Konstantinopel en de Dardanellen zal
overslaan, waar de verhouding tusschen
manschappen en officieren zeer gespannen
is. Een van de hoofdlieden van de be
weging schijnt Hoessein Kiazim, de wali
van Saloniki te zijn, die ongeveer een
rol speelt als indertijd rlilmi pasja.
Gistermiddag werd uit Konstantinopel
aan de Lokal Anzeiger geseindDe
minister van binnenlandsche zaken begaf
zich onmiddellijk na de ontvangst van
de laatste berichten uit Albanië met ver
schillende andere ministers naar Said
pasja. Hij deelde hem mede, dat de mili
taire opstand gevaarlijke vormen aan
nam en dat evenals vier jaar geleden vele
officieren zich in de bergen teruggetrok
ken hebben. Said pasja gaf kalm de
volgende verklaring. Zoodra ambtelijk be
wezen is, dat er ontevredenheid heerscht
over de tegenwoordige regeering, be
schouwt hij het als zijn plicht zich terug
te trekken, daar men bij den buiten-
landschen oorlog nog niet een binnen
landsche oneenigheid hebben kan. Hij
diende daarom als eerste minister zijn
ontslag in. Said pasja bleef op zijn stuk
staan, ofschoon de minister van "binnen
landsche zaken verklaarde, dat de groot
vizier gemeene zaak maakte met de op
standelingen, als hij thans aftrad, in plaats
van tegen hen op te treden. De ministers
hielden daarop een buitengewone ver
gadering zonder Said pasja, die 7 uur
duurde. Er werd besloten met Hilmi en
Hakki te onderhandelen over het groot
vizierschap.
Op de Porte komen onophoudelijk
nieuwe berichten binnen over uitbreiding
van den opstand. Daarentegen heeft de
.Turksche minister van oorlog, Mahmoed
Sjefket pasja, tegenover -den Konstan-
tinopelschen correspondent van de Neue
Freie Presse de berichten over den op
stand in Monastir overdreven genoemd.
GEMENGD.
Het Jrtongaarsche Huis van
Afgevaardigden is gisteren verdaagd tot
17 September. Voor zoover nu reeds na
te gaan is. verliep de laatste zitting
buiten verwachting kalm.
De aanvoerder der opstandelin
gen in Mexico, generaal Orozco, hèeft
aan president Madero zijn onderwerping
aangeboden, onder voorwaarde, dat den
opstandelingen in het Noorden van
Mexico amnestie wordt verleend. Presi
dent Madero zal daar waarschijnlijk wel
voor te vinden zijn. Het is echter de
vraag of amnestie zal worden verleend
aan de aanhangers van Zapato in Mid-
den-Mexico, daar zij over het algemeen
voor bandieten doorgaan.
Het comité van Fransche reeders
heeft aan den minister van koophandel
geschrevendat het het voorstel tot
scheidsrechterlijke beslissing]
van het geschil met de zeelieden ver
werpt. De Compagnie des Messageries
Maritimes is de eenige geweest, die het
voorstel niet afwees.
De minister zal aan de ingeschrevenen
der marine vragen, of zij een voorstel
nopens een bepakt scheidsgerecht aan
nemen.
Te Marseille liggen 60 schepen in de
haven stil.
Het gemeentebestuur van Toulouse
heeft het met de stakende bakkers
bazen op een accoordje gegooid. De
staking is geëindigd.
Ook in Toulon is de bakkersstaiking
geëindigd. De prefect heeft den mole
naars laten weten, dat hij, als ze geen
meel leverden, hij zich onverwijld 200.000
KG. per sneltrein door de regeering uit
Parijs zou laten zenden. De molenaars
besloten diensvolgens het gemeentebe
stuur 600 balen meel terstond en voor
de volgende dagen telkens 400 balen per
dag, zoolang de staking duren zou, te
leveren. Dit besluit maakte echter ook
aan den tegenstand der bakkersbazen een
einde, die zich nu bereid verklaarden
den prijs van 75 centimes voor de vijf-
pondsbrooden te aanvaarden en hun bak
kerijen te heropenen.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot refe
rendaris bij de Algemeene Rekenkamer
M. Sterkenburg;
zijn bij het departement van Finan
ciën bevorderd tot hoofdcommies W. F.
J. Houtkamp en M. L. Eybergentot
adjunct-commies W. F. Reeser
zijn ter algemeene landsdrukkerij be
noemd tot adjunct-commies J. B. van
der Veen, en D. W. Ihnken
is aan J. J. van Gorsel Hzn. eervol
ontslag verleend als burgemeester te
Rilland-Bath.
Het Motu-Proprio,, Quantavis diligen-
tia" en de Evangelische Maatschappij.
De lezers herinneren zich, dat het
hoofdbestuur van de Evangelische Maat
schappij een adres aan H. M. de Konin
gin heeft gestuurd, waarin naar aanlei
ding van het Motu Proprio over (hét
dagen van geestelijken voor de wereld
lijke rechtbank wordt aangedrongen om
maatregelen te nemen tegen de zich uit
breidende macht van Rome. Wij lezen
nu in de „Tijd"
„Naar wij met zekerheid vernemen,
heeft H. M. de Koningin aan het hoofd
bestuur van de Evangelische Maatsohap-
pij in antwoord op het bekende request
in zake het Motu Proprio „Quantavis
diligentia," laten berichten, dat er tot
bewilliging van het request geene termen
aanwezig zijn."
Wij zien dus, dat alle moeitle van de
Evangelische Maatschappij vruchteloos
zijn geweest. Niets heeft mogen baten
Een nieuwe Bakkerswet.
Wij lezen in „Het Centrum":
„Naar wij vernemen, gaat het initia
tief tol het indienen van een nieuw pat-
werp - Bakkerswet, dat trachten zal aan
de bestaande bezwaren tegemoet te ko
men, uit van de afgevaardigden mr.
Aalberse en Passtoors.
Reeds is ernstig overleg gepleegd, ook
met vroegere tegenstanders, en de in
diening van het ontwerpi is spoedig te
verwachten."
Het „Kath. Sociaal Weekbl." meldt,
dat het noodzakelijk overleg nog niet
is afgeloopen ;dat het voorloopig gefor
muleerde voorstel uitsluitend en alleen
beoogt te gemoet te komen aan hert
principieele bezwaar, dat verschil
lende Kamerleden hadden tegeui 't ver
bod van nachtarbeid ook door de .pa
troons. Met de enkele schrapping van
dit verbod is men er echter niet, daar dan
alle, zeer ernstige, practische bezwaren,
waarop minister Talma terecht wees,
blijven bestaan. Getracht wordt om ook
deze practische bezwaren te ondervan
gen. Indien ailes meeloopt, kan het wets
ontwerp binnen twee of drie weken wor
den verwadht."
Stemrecht is stemplicht.
Dinsdag was er in Roermond stem
ming voor den gemeenteraad. Het ging
tusschen den candidaat der Kath. Kies-
vereeniging en die der onafhankelijke
liberalen. Een mooi voorbeeld van ver
vulling van den plicht als kiezer gaf
Roermond's bisschop. De „Limb. Koe
rier" deelt nl. het volgende mede:
Maandag diende Mgr. Drehmanns het
Vormsel toe te Wijk Maastricht, en in
verband met de stemming keerde Mgr.
dien dag naar Roermond terug.
Alvorens Z. D. H. Dinsdagochtend
weer naar Maastricht vertrok, begaf hij
zich om 8 uur naar Ihet stembureau in de
bisschopsstad, en na zich van 2jjn plicht
als kiezer te hebben gekweten, vertrok
Z. D. H. per auto van het stemlokaal
naar Maastricht, ten einde er tijdig aan
wezig te zijn om de kinderen uit Maas
tricht en Wolder te vormen.
Dit bisschoppelijk voorbeeld moge op
wekken ter navolgingl
R. K. Kamerclub.
In het Restaurant „De Twee Steden"
te 's-Hage vereenigde Woensdag, naar
de „Resb." meldt, de President der Club
van R. K. Leden der Tweede Kameir,
Mgr. dr. Nolens, aan den feestdisch de
drie Katholieke Ministers en zijn ambt-
genooten, die hem een paar weken gele
den, bij gelegenheid v^n zijn zilveren
priesterjubilé, een eeremaal hadden aan
geboden.
Eenige Kamerleden waren tot hun
groot leedwezen verhinderd aan den
maaltijd deel te nemen, zoodat er, met
inbegrip van de drie Ministers, 19 gas
ten aanzaten.
De gastheer voerde het eerst het
woord om zijn gasten op de eénvoudig-
hartelijke wijze, hem eigen, toe te drin
ken. i
Minister Kolkman en de oud-Minister
mr. Loeff wijdden daarna in geestige be
woording een dronk aan den leider der
Katholieke fractie.
Ned. R. K. Kalk- enSteen-
bewerkersbond.
In de Zondag 23 Juni te 's-Hertogen-
bosch gehouden vergadering van het
hoofdbestuur van bovengénoemden Bond
kwam onder meer aan de orde het sa^
menstellen van den beschrijvingsbrief en
het uitbrengen van praeadvies voor den
op Zaterdag 10 en Zondag 11 Augustus
in Amsterdam te houden Jaarvergadering
Niet minder dan 24 voorstellen waren
er van de verschillende afdeelingen inge
komen, waarbij van zeer ingrijpenden
aard. i
Het ledental van den bond gaat gesta
dig vooruit. Vanaf het begin dezes jaars
tot op heden, dus in vijf maanden tijd,
is er eene toename van ruim 400 leden,
zoodat bovengenoemde Bond thans de
1000 leden overschreden is.
Een mooi cijfer, als men weet, dat de
R. K. Kalk- en Steenbewerkersbond pas in
November 1909 te Utrecht is gesticht en
1 Maart 1910 definitief in werking is
gesteld, hetwelk gepaard ging met een
groote contributie verhooging.
Sobriëtasdag.
Door het hoofdbestuur van Sobriëtas
is de Sobriëtasdag of Alg. R. K. Drank-
weerdag voor 1912 vastgesteld op Zon
dag 4 Augustus a.s.
Tot onderwerp is gekozen: het bier-
alcoholisme (vooral het te-veel bierhui
zen) en het Roermondsche Congres op
6, 7 e n 8 Augustus.
Er werd een Nationaal R. K. Propa-
ganda-comité benoemd tot voorbereiding;
van tden Sobriëtasdag, bestaande uit
de navolgende ledenkapelaan L. Simonis
te 's Bosch, voorzitter; mej. J. P. C*
Kessler te Ginneken; de heeren G. R,
Bon te 's-Gravenhage; Th. Bianühj, te.
Amersfoort; J. Beusmans te .Sitta. :rdH.
Perry, ad.j-secretaris van Sobriëtas, td
Maastricht, secretaris.
Op Maandag 24 Juni vergaderde dit
Comité te 's Bosch ter bespreking van
het aangegeven onderwerp. Er zal door
het Comité eerstdaags aan de besturen
van alle R. K. drankbestrijdingsvereeni-
gingen, Kruisverbonden en Mariaveree*
nigingen een circulaire worden gericht
om hen uit te noodigen den Sobriëtasdag
in hun afdeeling te houden op Zondag ,4
Augustus a.s., of, zoo dit niet mogelijk is*
een week daarna, op Zondag 11 Aug.
Alle mannen en vrouwen der Ned,
R. K. Drankweer zullen dan hun steun
verleenen aan het congres tegen het Bier-
alcoholisme, dat 6, 7 en 8 Augustus tel
Roermond gehouden wordt. In de cir
culaire zullen uitvoerige inlichtingen ver
schaft worden over de inrichting van den
Sobriëtasdag en de behandeling van het
onderwerp in de plaatselijke vereenigin-
gen.
KORTE KRONIEK.
In de Raadsvergadering teNaarden
is, naar aanleiding van een ingekomen
adres, besloten tot afschaffing der kermis.
LEIDEN, 28 Juni.
Zaterdag 29 Juni a.s. keeren de Staf
en de drie batterijen van de 2e .afdeeling
2e reg. veld-artillerie uit de legerplaats
bij Oldebroek alhier terug.
Die troepen worden met een extra-
trein vervoerd tot Woerden om vandaar
verder te marcheeren. Te ongeveer 1 uur
worden ze te Leiderdorp afgehaald door
het muziekkorps van het 4e reg. inf.
Van het 4e reg. inf. vertrekt op 5
Juli a.s. een detachement militairen onder
bevel van den len luit. K. Brevet, om
deel te nemen aan den hoofdkorpswed
strijd op de schietbanen te Ockenburgh
bij Loosduinen, uitgeschreven door de
Kon. Vereeniging van Nederl. Scherp
schutters.
De officier van gezondheid P. C.
Mensonides, van het militair hospitaal te
Breda, wordt 1 Augs. overgeplaatst naar
Hoorn; in verband hiermede blijft de
officier van gezondheid le k!. W. C.
Klaassen te Leiden in garnizoen.
Onveilig strand.
Gedurende de laatste dagen van Juli
en begin Augustus zal het 4e reg. ves
ting-artillerie schietoefeningen houden
met geschut, van 's morgens 8 uur tot 's
namiddags 4 uur. Het strand tusschen.
Scheveningen en Katwijk zal dan on
veilig zijn.
KATWIJK AAN DEN RIJN. Maandag
a.s. geeft de Harmonie Katwijk een con
cert in de muziektent bij de Roskam.
LEIDSCHENDAM, Eergisteravond is
hier na een rede van den heer F. X.
Schiphorst uit Haarlem een R.-K. Tuin-
derspatroons-vakvereeniging opgericht,
als onderafd. van de diocesanen R.-K.
Middenstandsbond. Alle twee en twintig
aanwezigen traden als lid toe.
LISSE. De afdeeling van het H.B.G.
vergadert op Vrijdag 12 Juli in het café
van den heer Ruigrok v. d. Werve. Op|
de agenda staatHandelsbesprekingen.
VOORSCHOTEN. Gistermorgen 10 u.
arriveerde alhier per auto de Commis
saris der Koningin in de Prov. Zuid-Hol
land en bracht een bezoek aan het raad
huis, alwaar hij door den burgemestcc
ontvangen werd. De politiebeambten hiel
den de wacht voor het raadhuis. Om 11
uur vertrok hij wederom naar de re
sidentie. Van het raadhuis, den dorpsto
ren, den toren der R. K. kerk, alsmede
van het pensionaat O. L. Vr. van Lour-
des Bijdorp wapperde de nationale drie
kleur.
Tot eerste klerk bij het post- en 'te
legraafkantoor alhier is benoemd de heer
C. Vavis van Amsterdam.
VOORHOUT. De afdeeling van het
H. B. G, vergadert op Maandag 1 Juli
in café „Boerhaave". Op de agenda staat:
Bespreking oogstverslag van hyacinthen
j Handelsbesprekingen.
