„Leidsche Beelden".
BUITENLAND.
3e Jaargang.
No. 822.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 933. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
:tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
<f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
'per post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V« cent. met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Zaterdag
22
Juni
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis*
bewijsnummer. Bij contract aanzienlpe korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
)it nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
V Een waar woord.
Dit sprak het Katholiek .Wt e e
blad, toen het naar we dezer dagen
himemoreerden wees op het grootei
I; belang der plaatselijke R. K. Pers.
j.: iWe stellen op den voorgrond, dat
i.onze partij wel degelijk behoefte hejeft
fiaan een orgaan, dat alles geeft wat
Ljnen in handels- en politieke kringen
jbenevens in ,de wereld van kunst en we
ttenschap in billijkheid kan verlangen;
jjn.a.w. dat sen blad als D e Maasbo
nd e recht, ja pliaht van bestaan heeft,
b Maar in pns landje is voor niet meer
Sdan één zoo'n Roomsche courant ruim-
jte. Er een tweede naast te stichten zou
hoogstens wezen ,ten gerieve van afwij
kende meeningen op een of ander ten-
rein. Overigens zou t slechts afbreuk
jjdoen aan het bestaande blad, zonder
daarmede eigen bloei te bevorderen.
Voor 't jn stand houden, van meer dan
;ieen ochtend-* en avondblad is heuschi
'jde Roomsche lezerskring te klein in
aanmerking ook genomen de lang, niet
ïnalsche exploitatiekosten van zoo'n
'istandaardcourant.
.Wat we echter niet spoedig te
,iveel zullen hebben, dat zijn: plaatselij
ke organen piet een behoorlijk arbejids-
iiveld. Deze laatste toevoeging sluit uit,
'dat voor jedere gemeente een R. K. or
gaantje zou moeten worden gesticht?
liln deze richting ons bewegend, kwamen
..we spoedig aan een te veel, wat even-
j,wel niet te duchten is i.als we iedjer
ijcomplex van gemeenten, die ongeveer
gelijke belangen en gelijke nieuwsbe-
geerte hebben met een Roomsche krant
'begiftigen.
In 't voldoen aan die nienwsbegeerte
Zit de groote factor. Ieder wil graajgi
,op de hoogte zijn niet alleen met de
aigemeene politiek ,en de wereldgebeur-
tenissen maar ook met de gebeurlijkheden
jin eigen kring. Aan deze laatste behoef-
j.te kan alleen de plaatselijke pers op
behoorlijke wijze voldoen. Terwijl de
jjneutrale pers zich vooral op dit terrein
200 ijverig beweegt, kan onzerzijds de
iplaatselijke pers jiiet krachtig genoeg
worden bevorderd.
Dit stukje begint zoo'n beetje opeen
oratio pro domo te gelijken, wat
jier evenwel /de bedoeling niet van was.
jpns blad .heeft gelukkig een uitgebreid
arbeidsterrein en mag zich daar over
ROOMSCH LEVEN....
Open brief aan Air. Nurks.)
Roomsch leven?...,
ja. Mr. Nurks, dit in antwoord op uw
(geacht schrijven.
je treft altijd nog mensohen, van die
ijstuurlui-aan-wal... van die sombere zwari-
kijkers... vaii die ongure mopperaars...
[!dje maar klagen en klagengoeie
jiRoomschen, en die toch maar aanhou
dend mopperen en in- en uitwendig d'r
rjeed verpruttelen over dat dit niet zóó,
'jen dat niet zus is. Die nog 'n somber
,.,veel-couplettig klaaglied zingen over zoo
fove'inig Roomsch werk in onze oude
[sleutelstadDat je waarentig zou gaan
(pieenen, dat 'twaar was.... Maar ze
j hebben ongelijk, ze hebben ongelijk
i.jdie dofkijkers. Heusch, we leven van
'iRoonischen kant in alles mede. Op elk
«gebied. Oe zult 't moeten erkennen, Mr.
j Nurks.
ft. Ze hebben ongelijk, die pruttelaars....
i' Want daar is 'n opgewekt Roomsch
i leven in Leiden.
Niet alleen Zondags, niet alleen in de
kerk, maar ook in heel ons maatschap-
p«lijk gezinsleven van gemeentenaren.
k Wij voelen den polsslag van dat Room-
i-jSche leven kloppen in ons gewone dage-
Jljksche bestaan.
i:. We bemerken het in z'n zoo verschiil-
Jende Uitingen.
Die waardige afstammelingen van „Mr.
[Nurks en Co." moesten d'r zwarte bril
['alleen gebruiken bij 'n zonsverduistering,
j ïooals we die gehad hebben, maar 'm
,voor andere tijden goed schoonvegen.
,En dan 's goed rondomme zien... Of
ïèlf bij 'tRoomsqhe sociale werken, of
groote medewerking .en steun verheu
gen, zoodat we onzerzijds ruatigl de toe
komst tegemoet kunnen blikken.
't Was louter ,om de goede denkbeel
den, door het Ka t h o 1 i e k iW,e e k -
blad ten aanzien der plaatselijke pers
ontwikkeld, nog eens te onderstreepe!n,
dat we .voor dezen driestar de pen ter
hand namen.
Intusschen, nu we todh opl dit terrein
zijn aangeland, het zal ons immer aan
genaam wezen, wanneer we mogen er
varen, dat het streven, hetwelk bij de
oprichting van „De Leidsche Cou-
ranf-' voorzat, blijvende waardeering
mag genieten, welke waardeering we
ook gaarne zullen ondervinden v^.n fei-
tentoonende ware vrienden. Wie bezwa
ren of pp- en aanmerkingen heeft, hij
kome er .onbeschroomd mede voor den
dag, want welgemeende critiek kan
slechts .tot .verbetering voeren.
Oppervlakkig en bevooroor
deeld.
Niet om er breedvoerig pp! in te gaan,
maken wij hier melding van eenige in
gezonden stukken in een onzer liberale
bladen. De eene inzender komt op tegen
wat in een adres, door de Evangeli
sche Maatschappij aan de Koningin aan
geboden, wordt geïnsinueerd betreffen
de de .Katholieken, waar in dat adres
staat
dat den roomsch-katholiek in zijn
„Akte van Liefde" wordt voorgeschre
ven zijn evenaaste (waarschijnlijk is
daarmede alleen zijn geloofsge
noot bedoeld) uit liefde tot God te
beminnen als zichzelven.1"
Deze inzender .toont aan, dat de Ka
tholiek volgens zijn Catechismus ver
plicht is allen als zijn evennaajsten
te beschouwen, pok zijn vijanden.
Daarna komt een andere inzender be
weren, dat ,de Katholieken alle anders-
denkonden verachten en verafschuwen
en vervloeken, tot welke bewering hij
komt door de woorden van de ban-bulle
daarin sprake is van „vervloeken".
De redactie teekent ten slotte zelf
bij die ingezonden stukken aan, dat het
zoo moeilijk is de Katholieke leer te
kennen, omdat .de uitingen van die Ka
tholieke leer „oogenschijnlijk vaak on
derling volkomen tegenstrijdig zijn."
„Oogenschijnlijk". Heel juist, 't Is ook
noodig wat dieper die leer te beschou
wen, zooals een „liberaal" man bjj alle
godsdiensten doet, behalve.bij den
Katholieken.
En dan zou hij inzien, dat heel goed
bij dat wat in hun bereik ligt, 'n handje
mee gaan helpen.
We hebben toch immers op Roomsch
gebied 'n werkzaam winter-seizoentje
achter den rug.
Veel daarvan hebben we reeds eerder
in onze „Beelden"-reeks, in „Herinne
ringen" en „Wintercampagne", aange
stipt. Daar hebben we gewezen op den
Roomschen arbeid op sociaal gebied, op
't werken op vak- en vereenigingsterrein,
op onze sociale Volksbond-cursussen.
Bloeiend Roomsch leven in onzen R. K.
Volksbond, feestelijk en leerzaam besloten
door het Encycliek-feest, den „Roomschen
Meidag", de herdenking der „Rerum
Novarum". Terwijl ook onze St. Jozefs-
gezellenvereen'ging teekenen van krachtig
Roomsch leven geeft, verblijdend, nu ze
staat voor haar jubelfeest van oprich-
tings-herdenking. Ze is op heden aan
trekkelijker dan ooit te voren. Daar wordt
gewerkt onder hare leden. En hield ook
zij niet dit jaar voor 'teerst de Ency
cliek-herdenking?
En dit terloops hoe mooi, als in
de toekomst hopen we 't andere jaar
reeds 't geopperde plan verwezenlijkt
wordt van deelname voor alle R. K. ver-
ecnigingen ter stede, gezamenlijk, aan 't
Encycliek-feest. En als er dan méér naar
die „Rerum Novarum" geleefd werd....
Intusschen hebben we den laatsten tijd
in onze stad meerdere Roomsche vakver-
eenigingen tot stand zien komen, die, al
was de geboorte moeilijk dikwijls, «on
danks alle invloeden van bujten af, waar
ze tegenin moeten groeien, toch bewijs
van 'n krachtig daarzijn afleggen. Praatjes
van vuurrooie bakers en hoofdschud-
dinkjes van strikt „neutrale" oomes en
tantes ten spijt.
Gewezen hebben we voorts op ander
Roomsch werk, en zoo noodig, zoo nóó-
dig voor onzen tijd, waarin zoo velen,
die njet stevig staan op godsdienst-terrein,
en heel consequent samengaat liefde
voor iedereen ,en afkeer van dd ketters,
in zooverre L(en hier ligt de nadruk'
op) in zooverre zij de ketterij aanhan
gen, dus eigenlijk gezegd afkeer van de
k e tt e r ij, en niet van de persoon van den
ketter.
En met .de Katholieke leer, stemt de
Katholieke pr act ijk pvereen. Hoe
gaarne men pok dit laatste zou willen
ontkennen, als .men ernstig die leejj bet-
studeert en onbevooroordeeld die prac-
tijk beschouwt, zal men dit ongetwijfeld
moeten erkennen, i
'tKomt slechts aan op ernst en onr
bevooroordeeldheid: En ,dit zijn, waar
het de beoordeeling van de Katholieke
leer en .practijk betreft, voor ménjgeen
twee weelde-artikelen van zulk een kóst-
bare waarde dat men ze ongebruikt laat.
Wij hebben dan volkomen het recht, om
zulk geschrijf tegen de Katholieke Kerk
oppervlakkig en bevooroordeeld te noe
men en te waarschuwen tegen zulke aan
de oppervlakte mooi en waar schijnende
lectuur.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Oorlogsnieuws is er natuurlijk niet en
nu beginnen de Italianen weer hun spel
letje van verdachtmakingen, dat zij reeds
zoo dikwijls in den
oorlog om Tripolis
speelden. Nu beweren ze weer, dat de
Turken Italiaansche uniformen aange
kocht hebben en verzonden naar Lyhië,
om ze onder d Arabieren^ uit te deelen.
Het zou dan moeten heeten, dat zejiniden
oorlog waren buitgemaakt. Gelukkig dat
men nergens aan dergelijke praatjes ge
loof schenkt. Over het algemeen wordt
trouwens weinig afgegaan op hun offi-
cieele berichten, want telkens blijkt, dat
men er niet op vertrouwen kan. Zoo be
vatte de laatste verLieslijst een opgaaf
van het hoogste belang. Er stond in, dat
niet meegerekend waren „twee vermiste
officieren en 325 man, die grootendeets
tot het 11e regiment bersagiieri behoor
den en die sedert 23 October niet meer
gezien zijn". Dit is de eerste keer, dat ide
Italianen dit geweldige verlies bij het
gevecht van 23 October bij Sjara Sjat
toegeven. Deze vermisten kan men veilig
onder de dooden rekenen, want in het
Turksche kamp bij .Tripolis zijn zoogoed
als geen krijgsgevangenen.
Wanneer men nu de berichten van
October omtrent die gevechten nog eens
nagaat, komt men sterk onder den in
de lokkende schimmige dwaallichtjes vol
gen, die opschemeren uit de duisternis
van volkomen ongeloof.
't Werk van voorlichting op geloofs
gebied, door middel van woord en schrift,
in ruimen kring
Op den apologetischen cursus in 't
St. Lodewijkskerkje
De leerzame en werkelijk interessante
die veel meer dan thans nog bezoek
moesten trekken volksavonden met ver
handelingen over onderscheidene onder
werpen, zooals pater Tesser die ook nu
weer in de Bondszaal heeft gegeven, vor
men tevens 'n stuk Roomschen arbeid,
dat er zijn mag.
Dat al zal zijn uitwerking in breeder
kring niet missen.
Op ander gebied zit Roomsch Leiden
nu ook juist niet stil, en daar is een
„Garde", die zich gereed houdt voor 'n
komenden veldslag.
En waarlijk, op 't gebied van „verma
kelijkheid" en „ontspanning" wordt ook
ruim genoeg geboden.
Hoe talrijk waren weer niet de uit
voeringen onzer onderscheidene Room
sche vereenigingen? .Hebben we zelfs in
den Volksbond geen formeelen tooneel-
wedstrijd gehad?
Dan de mooie avonden van „Geloof en
Wetenschap", avonden, zoo leerrijk en
nuttig. Ook avonden van echt Roomsch
kunstgenot. Daarvan zullen de voor
drachten, als o.a. „De Verloren Zoon"- en
de „Vondel"-verhandeling van pater Mol-
kenboer voor de hoorders nog lang in
herinnering blijven. In dankbare herinne
ring. Evenals 't hooge kunstgenot van
avonden als die der opvoeringen van „De
Hemelsche Altaarwacht".
Kijk, Mr. Nurks, dat al hebben we toc"h
gehad, nietwaar?,
En wat klaag je nogwat klaag
je nog....
Heb je &elf dezen fwjnter jneegedaan
druk van misleiding. In de eerste be
richten van generaal Caneva heette het,
dat de verliezen nog niet waren vastge
steld, maar zijn minder dan er eerst
werd geschat. Tegelijkertjjd werd telkens
vlijtig gesproken over een verlies van
1000 dooden aan Jurkschen kant
Na een paar dagen kwam ook een
ambtelijk ,Turksch bericht van kolonel
Nesjat-bei over den slag van den 23sten
October; en deze sprak van een verlies
van 400 dooden aan Italiaanschen kant
en van vele gewonden. Ons dunkt, dat
zijne opgaaf van toen wonderwel over
eenstemt met de officieele opgaaf, waar
mede de Italianen nu pas na acht maan
den voor den dag zijn gekomen. Zij
erkennen een verlies van ruim 325 ver
misten, en als men daar nu de lijken
bijtelt, die de Italianen zeiven gevonden
hebben en dus niet als „vermist" be
hoefden op te geven, zal men waarlijk
niet ver van de 400 af zijn.
En dan verbazen de Italianen zich nog,
dat men liever op de Turksche berichten
vertrouwt!
De conventie in Chicago
schiet met haar werkzaamheden nog niet
veel op. Men wil blijkbaar de boel wat
sleepende houden. biet uitbreidingsplan
van Roosevelt, waarvan we gisteren mel
ding maakten, is blijkbaar mislukt, wat
een groote vermindering in de belang
stelling heeft veroorzaakt.
De partijleiders, die op de hand van
Tatf zijn, schijnen thans voornemens om
partij te trekken van de passieve houding
van Roosevelt's aanhangers om de her
benoeming van den president door te
zetten.
Dat is juist wat de onverzoenlijke partij
gangers van Roosevelt hopen, want zij
voelen, dat de benoeming van Jaft als
republikeinsch candidaat de vooruitzich
ten zou verbeteren van een onafhanke
lijke vooruitstrevende beweging.
Men verwacht nu, dat de stemming
voor de candidaatsstelling niet vóór he
denavond zal plaats vinden, misschien
zelfs niet voor de volgende week. De
taktiek om tijd te winnen kwam in de
zitting van gisteren duidelijk aan het licht.
Dit is het gevolg van verschil Van mee
ning, welke onder de aanhangers van
Taft is ontstaan, in het bizonder over
de herbenoeming van Taft als candidaat.
Velen van zijn verderziende partijgangers
dringen er op aan om Roosevelt's kanon
nen te vernagelen, door een compromis-
candidaat te benoemen, wiens vooruitstre
vende gezindheid vaststaat, doch de presi
dent is bij velen favoriet en de onwil ,om
aan Roomsch charitatief of sociaal
werken
Is de mooie drankbestrijders-avond, die
de Mariavereeniging ons gaf, al uit her
innering?
Neen immers. Zooiets blijft lang na
werken.
En dan wat geboden werd op tooneel-
gebied
Talrijk, nietwaar, waren ook hier de
uitvoeringen van Roomsche zijde. En op
dit gebied zitten ze waarlijk in onze om
geving op de dorpen ook niet stil.
Daar durven ze heel wat aan. Was b.v.
Warmond niet voorgegaan met „De
Hemelsche Altaarwacht"? En was, om
eens even te herinneren, nog niet eens
zoo heel lang geleden, Roelofarendsveen
niet een der eerste, die 'tgroote drank-
bestrijdingsdrama van pater Servatius
„Theobald Matthew" met groot succes
op de planken bracht?
En wat 't Roomsche vereenigingsleven
betreft, herinner u slechts de stichting
der 100ste „Hanze" te Lisse en de tot
standkoming eener R. K. Volksbond-
afdeeling te Noordwijk. En hebben we
niet in de buurt 't Retraitehuis
Gij, !Mr. Nurks, hebt natuurlijk als
Leidenaar ook de verandering van be
stemming van 'n vroeger zeer bekend
hotel gezien, en weet waarvoor de ver
bouwing dient. En ge hebt er alvast
op uwe dagelijksche wandeling de namen
van een vijftal bladen in Katholiek-socialen
geest kunnen lezen. Zegt u dat niets, die
hervorming?
Is voorts de week van de „Arti et Re-
ligioni"-uitvoeringen in onze stads-zaal
reeds uit uw geheugen? En de gehouden
„St. Vincentius-tentoonstelling" met al
wat daarbij was?
Of hadt ge geen prijsje op uw loten?
Bedenk, dat 'tdoel van dit liefdewerk in
heel andere richting ligt. Ook uw offertje
zal nood en bepro ,i. g helpen Jenigen.
hem te laten varen is groot, vooral on dei;
hen, die geneigd zijn om Roosevelt's drei
gement van een het vormen van een derdej
partij niet ernstig op te vatten.
De staking in Londen
blijft nog steeds sleepende, hoewel steeds
verminderend. De stakers beginnen nu
meer en meer hun toevlucht te nemen tot
geweld, geprikkeld door de heftig ophit
sende redevoeringen der leiders. Aan dd
dokken valt dit maar al te goed waarfte ne
men, want ofschoon de minister van bin-
nenlandsche zaken gisteren nog in het
Lagerhuis verklaarde, dat de werkwilligen
voldoende beschermd waren, neemt he
terrorisme van de zijde der stakers in de
laatste dagen zeer toe. Gisteren werden
b.v. niet minder dan 12 werkwilligen,
die door de Stakers ernstig mishandeld
waren, naar het ziekenhuis overgebracht;
ten hunner getuigde: „Toen ik van mijn
werk in de dokken naar huis wilde terug-
keeren, werd ik door een troep mannen
staande gehouden. !Zij vroegen mij naaf
mijn unionkaart en toen ik zeide, dat ik}
niet wist, wat zij bedoelden, sloeg een
hunner mij in het gezicht, terwijl de ande
ren mij tegen den grond wierpen. Zij trap
ten mij in het gelaat en overal waar ze
maar raken konden. .Het laatste wat ik!
hoorde was, dat ze zeiden„Laten wij
hem zijn geld afnemen" en werkelijk sta
len ze mijn laatste zes shillings. Toen ik!
weer bijkwam, heb ik de politie met het
feit in kennis gesteld."
Een anderen man, die aan het werk
was gebleven, omdat zijn huisgezin hon
ger en gebrek leed, werd op gelijke wijze
mishandeld, en zelfs een pastoor, die tus-
schenbeide wilde komen, onderging het
zelfde lot.
Toch houdt minister Mc. Kenna vol, dat
de vrijheid van den arbeid voldoende ver
zekerd is.
GEMENGD.
Gisterennacht is uit een gemeen
telijk museum cfe met briljanten bezette
gouden Keizersketen gestolen
die de JCeulsche Mannenzangvereeniging
tweemaal bij ,den Keizerwedstrijd had
gewonnen en .die zij bij den volgendein;
wedstrijd nog eenmaal moest verdedi
gen. De keten had een waarde van 20000
mark.
Bovendien werden nog een groot aan
tal kostbare penningen, die eigendom
van den Keulschen Liederkrans zijn, en!
andere voorwerpen gestolen. De schade!
is zeer groot.
De eerste burgemeester en de verze
keringsmaatschappij hebben elk 1000 M.
En dan, om uw mopperbui wat af te;
doen drijven, denk eens aan de bakkerij-
tentoonstelling in ons Volksbond-gebouw.
Dat 's werkelijk wel nuttig, al is u geen
bakker. En dat 's óók van Roomsche zijde
uitgegaan. En als gij u ergert over de
zaken, die Zondags nog geopend zijn
ook van Katholieken begin dan eerst
eens met zelf uw sigaartje Zaterdags te
koopen, en zeg uw eega, dat zij ook
d'r koffie-koekjes niet op Zondag halen
laat, en aan uw kennissen, rich op 'n
weekschen dag te laten scheren. En ken
nissen hebt gij vele, zoódat ik geloof, dat
we dan al 'n eind zouden opschieten
in die richting.
Maar ik merk het, ge wilt nog meer
vooruit. Ge zoudt in onze stad willen een
eigen R. K. tooneelgezelschap b.v. Zoo
iets als de „Abelspelers" in den Haag,
waarvan onlangs nog onze „Leidsche
Courant" in haar Zondagsblad een wel
geslaagde „kiek" gaf. Of een gezelschap,
dat met een vereeniging als „Jacob Cats"-
kon wedijveren; in dien geest, maar 3an
van Roomsche zijde
En ge hadt 't erover, dat sommige ver
eenigingen méér doen konden dan tot
heden 'tgeval was....
Maar is dat nu 'n reden om zóó te
mopperen?
We zien, nietwaar, dat 'r al veel ge
beurt. Dat Roomsch Leiden heusch niet
slapende is. Zie om u heen, lees trouw
uw Roomsche krant enhelp zelf óók
'n handje in de toekomst.
Daar zijn nog zoovele instellingen op
Katholiek gebied, en die we nog niet
eens aanhaalden, die uw steun best
kunnen hebben. En vergelijk een en ander
eens bij vroeger
Help aan wat we reeds hebbenen
de rest zal volgen.
De groeten Met verschuldigd®
achting...,, KEESL