3e Jaargang,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 816.
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1|NT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel theer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentlëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
i BLADEN en een GEILLUS-
TREERD ZONDAGSBLAD.
V O mocht men
- Lenigen tijd wordt er in Protestant-
sche organen een strijd gevoerd over
de benoeming van den nieuwen Utrecht-
nclien hoogieeraar in de Godgeleerd
heid, dr. A. Noordtzij, als opvolger van
(4en overleden prof. Valeton. De nieuw
benoemde is nl. lid van de Gereformeer
de Kerk, terwijl zijn voorgangers en
[jeveneens zijn twee collega's in de Theor
'logische faculteit tot de Ned. Herv. Kerk
!t>ehooren .Vooral wordt ecihter tegen de
ze benoeming, van hervormde zijde ge
protesteerd, omdat de studenten aan de
'(theologische faculteit te Utrecht meerenr
deels tot de Hervormde Kerk behooren,
.en dr. A. Noordtzij tot een kerkgenoot
schap (de Gereformeerde Kerk) behoort
die „vijandig" staat tegenover de Her
vormde Kerk.
Wt zien dus hier in de Protestantsohe
tJCerk twee richtingen op godgeleerd ter-
drein niet naast, maar tegenover, zelfs
vijandig tegenover elkander staan, en
piet in een enkel ondergeschikt punt,
'maar als geheel.
We zullen niet verder op dit punt in-
jgaan, maar dringt zich hier niet, behalve
({een gevoel van medelijden met die ver-
tdeeldheid, een troostrijke, ja glorievolle
gedachte op bij ons, katholieken Waar
Handt men toch aan, als men zidh' los-
(Vlieurt van de Kerk, aan wie Christus
den Heiligen Geest heeft beloofd? O
mocht men, nu de scheiding onder de
Protestanten steeds dieper en scherper
wordt, dat eens aan die zijde gaan in
zien!
O, mocht men
ALGL-MEEN overzicht.
Overal in Engeland behalve te Bristol
Schijnt de
stakingsbeweging
aanmerkelijk te luwen. Vooral in Ply
mouth en Southampton is door velen het
jiwerk hervat, ofschoon enkelen blijven
staken.
Het belangrijkste blijk echter, dat de
staking in het iheele land mislukt, is te
'Manchester gegeven, waar gisterochtend
;een vergadering van de bootwerkers van
'Manchester en Salford, na de rapporten
iuit Liverpool en andere havens te heb-
'jben aangehoord, uit welke bleek dat ner
gens de staking algemeen was, met alge-
meene stemmen heeft besloten het werk'
onverwijld te hervatten.
Ook in Londen wordt steeds meer
gewerkt.
i Een leider van het verbond van haven
arbeiders verklaarde, dat, als de staking
langer dan tot het einde dezer week zou
«duren, Maandag in het heele land een
jlspoorwegstaking zou uitbreken. Deze me-
[Idedeeling werd met gejuich ontvangen.
[Waarschijnlijk is het slechts een loos
Jdreigement, omdat men niet van elders
.eenige bevestiging er van heeft ontvan
gen.
Naar van gezaghebbende zijde ver
gui dt wordt een nieuwe poging gedaan
Om de staking, te doen eindigen. De
grondslag waarop de zaak zal worden
igeregeld, zou zijn, dat de stakers het
'jjwerk hervatten gedurende het onderzoek
kioor de regeering ingesteld naar de wer
king van de overeenkomsten tusschen pa
troons en arbeiders. Voorname patroons
worden erover gepolsld of ze bereid zou
den zijn tot het sluiten van een derge-
1 ijken vrede.
Uit Marokko
,waar de Franschen nog steeds' handen
[„.vol werk hebben, heeft Lyautey aan Poin-
j'caré telegrafisch in groote lijnen het pro
gram uiteengezet, hetwelk hij zich voor-
stelt te volgen. In hoofdzaak luidt het
ttelegram aldusDe werkzaamheid wordt
pBtrikt beperkt tot de streken die bezet
ifcijii, maar op zoo'n wijze, dat de v.eilig-
jjheid en de politieke, sociale en econo-
Jmische omwikkeling van die streken vol-
[jkomen gewaarborgd is. De werkzaam
heid zal zich ook uitstrekken over de
•streek die Sjaoeja en omstreken bevat
ken een strook' lands van Rabat naar Fes,
bin het Noorden begrensd door de Spaan-
nBche grens en in het Zudien door de Za-
jjani.
In zooverre het mogelijk is moet de
fttreek die buiten deze strook v^lt on
zijdig worden gemaakt. Lyautey zal
trachten dit resultaat te verkrijgen door
den steun van de groote Kadi's, van
welke hij op deze wijze het gezag en het
samensmelten van hun belangen met die
van Frankrijk wil bewerken.
Er hoeft in Sjaoeja, waar alles naar
wensch gaat, niets te worden veranderd,
maar op de strook tusschen Rabat en
Fes moet vooreerst alle inspanning wor
den gericht. Daarom zal Lyautey een
dekkingsgordel vormen, die Fes ten
Oosten en ten Zuiden omvat, van welke
kolonel Gouraud de politieke en militaire
leiding zal hebben.
Hij zal de opstandelingen moeten ver
strooien en hun onderwerping aannemen.
Hij zal zijn vergezeld door inlandsche
persoonlijkheden, om het beginsel van
samenwerking met het Magzen te hand
haven. Deze actie zal zoo langen tijd du
ren als noodig zal zijn voor een derge
lijke actie, die door generaal Moynier
ten Zuiden van Mekines zal worden on
dernomen om de Benemtir en de Zem-
moer te onderwerpen, doch zonder bin
nen te dringen in het gebied van de Za-
jani, hetwelk Lyautey zich als laatsie
dikking voorbehoudt.
Het plaatselijke gezag en dat van het
Magzen zullen zooveel mogelijk worden
hersteld. Niets van beteekenis kan op
administratief en economisch gebied wor
den gedaan, zoolang die eerste voor
waarde van de veiligheid niet is vervuld.
Lyautey zal met Gaillard te Fes blij
ven zoolang d,at noodig zal zijn, om aan
het tenuitvoer leggen van dit program
ma een begin te maken, en zal voorloo-
pig aan Saint Aulaire onmiddellijk 11a
diens aankomst, alle belangrijke kwes
ties van diplomatieken en economischen
aard overlaten.
Een zonderling bericht komt uit Bel
gië over
Portugeesche monarchisten
Volgens een dagblad bericht kwam Zon
dag de Paketboot Vos, die op ballast
voer onder Belgische vlag te Zeebrugge
aan. Het schip kwam van Glasgow met
bestemming voor Las Palmas via Rot
terdam. Volgens het zeggen der beman
ning was het binnengeloop en in Zee-
brugge toevallig om averij te herstellen.
Den volgenden morgen igaf de consul van
een Zuid-Amerikaanscne republiek te
Gent, aan den minister van buitenland-
sche zaken kennis, dat men verwachtte,
dat in. Zeebrugge een verdacht vaartuig
zou binnenloopen, hetwelk daar, behalve
een groote hoeveelheid wapenen en nog
schietvoorraden 250 Portugeesche mo
narchisten moest inschepen. De Vos is
scherp bewaakt en men was benieuwd'
naar de ware bestemming van het schip.
Woensdag kwamen aan het station te
Zeebrugge 250 kisten patronen en een
50-tal pakken' met militaire uitrustings
stukken. Sedert Maandag brachten de
treinen van Heijst telkens kleine troep
jes Portugeezen. Op het oogenblik zijn
.er een goede honderd aangekomen, waar
onder, naar men zegt, veie officieren.
GEMENGD.
Woensdag ontving den Paus in
particuliere audiëntie meer dan vier
honderd weeskin der en uit Messi
na, die indertijd door hem in verpleging
gegeven waren bij verschillende Katho
lieke instellingen. Na de audiëntie gebruik
ten de kinderen in het Santa-Marta-hos-
pitium gezamenlijk het middagmaal. Des
namiddags mochten ae kinderen in de
Pauselijke tuinen spelen.
De Engelsche bladen publiceeren de
lijst van onderscheidingen, welke ter ge
legenheid vjfii koning George's ver
jaardag zijn verleend. Zij bevatten o.
a. de namen van vier nieuwe peers, zes
privy councillars, negen baronets en vijf
en twintig ridders. Onder de nieuwe peers
vinden wij den earl of Carrick en veld
maarschalk Sir William Nicholson. Voorts
bevat de lijst slechts onbekende namen en
sommige bladen merken dan ook op, dat
de lijst de onbelangrijkste is, welke ooit
werd gepubliceerd.
Te Oberschöneweide in het Westen
van Berlijn zijn een groot aantal menschen
vergiftigd door gehakt uit -'n vleesch-
houwerij in de Westendstrasse. De mees
ten hadden het vleesah rauw gegeten. 12
menschen zijn ernstig ongesteld.
Te Cherbourg loopt het gerucht, dat
visschers van La Hague ontdekt hebben,
dat het wrak der Vendémiaire thans bij
Omouville op twee mijlen buiten de kust
ligt. Er wordt een onderzoek ingesteld.
Met „Journal OffioieT2 bevat hgt
besluit van den Minister van Marine, waar
bij aan alle verongelukten van de duik
boot een graad hoogeren rang wordt toe
gekend. Deze maatregel heeft ten doel,
de onderstandsgelden der achtergebleve
nen te kunnen veriioogen.
In parlementaire kringen loopt het
gerucht, dat de regeering nog gedurende
de loopende zitting een wetsontwerp zal
indienen, waardoor de belasting op
de speelclubs en casino's in de
badplaatsen aanzienlijk zal verhoogd wor
den.
Eergisteravond zijn uit Tsinanfoe
detweeduizendChineeschesol-
daten van den ouden stempel, uit vrees
dat ze zonder betaling zouden worden
ontslagen, begonnen te plunderen, te
schieten en brand te stichten. Ze hebben
drie huizen van Japanners geplunderd.
De muiters hebben de vreemdelingen van
andere nationaliteit gespaard. Ten slotte
slaagde men er in de orde te herstellen.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau de Zeef
eer vv. heer P.Verkuyl-en, pastoor te Boekei;
is toegekend de aan de Orde van
Oranje-Nassau verbonden eeremedaille,
in zilver, aan A. van Hal, meesterknecht
in de Kon. linnenfabrielc, firma P. A.
van de Ven te Boxtel.
De Koninklijke familie.
Koningin Wilhelmina en Prins Hen
drik kwamen gistermiddag uit Dobbin
te Schwerin aan. Daarna werd ide reis
voortgezet naar Gram bow öm een be
zoek te brengen aan den groothertog en
de groothertogin van Mecklenburg
Schwerin. Later werd nog hertog Johann
Albrecht en zijn echtgenoote bezocht te
Wiligrad.
Gisterenavond verlieten de Hooge be
zoekers weer Wiligrad om naar Dobbin
terug te k'eeren.
De St. Radboudstichting.
Stct. 138 bevat een kon. besluit van
den 4den Juni 1912, tot aanwijzing, over
eenkomstig artikel 170 der Hoogeron-
derwijswet, van de Sint Radhoudstioh-
ting, gevestigd te Utrecht, als bevoegd
om bij de faculteit der letteren en wijs
begeerte aan de Rijks Universiteit te
Utrecht een leerstoel te vestigen.
Bij dit besluit is goedgevonden te be
palen: de Sint Radboudstichting geves
tigd te Utrecht, aan te wijzen, als be
voegd om bij de faculteit der letteren
en wijsbegeerte aan de Rijks Universiteit
te Utrecht een leerstoel te vestigen, op
dat door den daarvoor te benoemen!
hoogieeraar onderwijs worde gegeven a.
in de vergelijkende klassieke taalkunde
en b in de Kuituurgeschiedenis der
Christelijke Oudheid.
Bevolking.
Uit een in St.-Ct. 110. 138 opgeno
men opgave van het Centraal Bureau
voor de statistiek Blijkt, dat op, 1 Ja
nuari 1912 het bevolkingscijfer van het
Rijk bedroeg 6.022.452, samengesteld als
volgt
Mannen. Vrouwen. Totaal
319.258 320.249 639.5C7
330.056
703.394
552.548
116.921
144.414
183.160
198.507
165.110
92.371
177.659
Provinciën:
N.-Brabant
Gelderland
Z.-Holland
N.-Holland
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijssel
Oroningen
Drente
Limburg
324,263 654.319
740.473 1.443.S67
585.8731.138.421
Totaal 2.983.398 3.039.054 6.022.452
Verwerping van de Bakkerswet.
In verband met de verwerping van de
Bakkerswet door de Tweede Kamer, ver
gaderde het Hoofdbestuur van den Ned.
R.-K. Bond van Bakkers en Cacao-, Cho
colade- en Suikerbewerkers op Zondag
9 Juni te Amsterdam.
Na breedvoerige besprekingen over de
vraag, welken weg de Bond alsnu zal
hebben: te volgen, werd besloten om als
eersten inzet van een nieuw te voeren
actie, op Zondag 30 Juni te Amsterdam
een groote landelijke protestmeeting té
houden, op welke meeting dan de te
volgen weg zal worden aangegeven.
Als spreker op deze meeting zal op
treden. de heer Engels uit Lelden, amb
tenaar van het Centraal Bureau voor de
Katholieke jaoeiale tfrwijl tevens
de geheele Ned. R.-K. Arbeidersbewe
ging zal uitgenoodigd worden zich op
deze meeting te vertegenwoordigen.
Het nationale comité voor afschaffing
van nachtarbeid in het bakkersbe
drijf heeft te Amsterdam vergaderd en
besloten, het comité niet te ontbinden,
doch de actie voor het absoluut verbod
van nachtarbeid in het bakkersbedrijf
krachtiger dan ooit voort te zetten. Een
telegram van hulde werd tijdens de ver
gadering aan minister Talma verzonden.
Voorts werd besloten in de maanld
September te Utrecht een congres ité
houden en een motie te publiceeren,
waarin wordt aangedrongen het vraag-
ituk betreffende de afschaffing van den
bakkersnachtarbeid toch nog in de Ka
mer tot een oplossing te brengen.
KORTE KRONIEK.
Het bericht van „Het Volk" be
treffende bestelling van geschut in Oos
tenrijk vult de „Avondp." aan met de
mededeeling, dat aan de Skoda-Werke te
Pilsen, in Oostenrijk, is opgedragen de
levering van 8 kononnen van 71/3 c.M.,
L/30, voor de nieuwe torpeiLobooten be
stemd. Ook de firma Knipp had hier
voor ingeschreven.
Bij de herstemming voor den ge
meenteraad in kiesdistrict III te 's-Gra-
venhage, vacature-jhr. mr. Snouck Hur-
gronje), werden 4639 geldge stemmein
uitgebracht. Daarvan verkreeg de heer
L. M. Barnet Lyon (lib.) 2628 stemmen,
en de heer mr. L. N. Roodenburg (V.
D.) 2011 stemmen, zoodat gekozen is de
heer Barnet Lyon.
Vrijdag werd Alkmaar bezocht door
een 250-tal afgevaardigden uit verschil
lende landen van Europa, waaronder ve
len met hun dames, die deelnemen aan
de Vereen igde Europeesche Conferen
tie voor de dienstregeling der treinen en
der doorgaande rijtuigen, welke te Am
sterdam wordt gehouden.
Het „Hsgez." meldt, dat de heer
J. C. "E. Slotemaker, directeur van ;s
Rijksbelastingen en adviseur der regee
ring in zake de Tariefwet, zeer ernstig
ziek is.
Het bestuur der onderafdeeling
Breda van den Nederlandschen bond. van
gemeente-ambtenaren heeft krachtig ge
protesteerd tegen de hoogst onvoldoen
de bezoldiging, welke in uitzicht wordt
gesteld in eene oproeping van sollici
tanten voor ambtenaar ter secretarie van
Etten en Leur. Uitgeloofd wordt eene
jaarwedde van f 250.terwijl het bezit
van de akte van bekwaamheid in de ge
meente-administratie verplicht wordt ge
steld.
De juridische faculteit van de Ber-
lijnsche universiteit heeft inr. T. M. C.
Asser, lid van den Raad van State, be
noemd tot doctor honoris causa.
LEIDEN, 15 Juni.
In een Maandagavond te houden
ledenvergadering van het Plaats. Comité
der Kath. Soc. Actie komt o.a. aan dè
orde besprekingen over het 40-jarig
priesterfeest van Mgr. Callier, dewinter-
campagne en de oprichting van een
bureau voor arbeidsrecht.
ROOMSCHE AGENDA.
Zondag, 1 uur 's middags, Bonds-
gebouw, Rapenburg 10. Ledenvergade
ring van den Ned. R. K. Bond van Han
dels-, Kantoor- en Winkelbedienden, af-
deeling Leiden.
Maandag 81/2 uur- Bondsgebouw
Rapenburg 10. Ledenvergadering Plaats.
Comité der K. S. A.
Electrische Leiden-Noordwijk.
Men schrijft ons uit Noord wijk:
Gisteren was het de dag, waarop de of-
ficieele indienststeliing van de electrische
tram zou plaats hebben. Op initiatief en
door toedoen van „Vreemdelingenver
keer"' zou deze plechtigheid met eenige
feestelijkheid gepaard gaan.
Tengevolge van een meeningsverschil
tusschen B. en W. en het Dagelijksch
Bestuur der feestcommissie bleef de mu
ziektent der gemeente r.islig in haar berg
plaats en liét de ti ie op het Linden-
plein voor de muz.^anien een primitief
houten stellage opslaan.
De kinderen van op één na alle scholen
hadden des middags vrij af.
Te ongeveer drie uur kwam de electri
sche tram met vlaggetjes en groen ver
sierd Noprdwjjk binnenrijden.
In de tram, waren gezeten de directie!
der N. Z. Holl. Tram Mij., de dagelijk-
sche besturen der gemeenten Leiden^ (dei
burgemeester van. Leiden was wegens!
uitstedigheid niet aanwezig), Oegstgeest^
Rijnsbuirg, Katwijk en Nooniwijk en,
eenige genoodigden. De Directie der N«
Z. Holl Mij was vertegenwoordigd door;
de heer en Mr. van der .Wijk, voorzitter;
de heer Burgerdijk, gedelegeerd lid van
het bestuur de heer Doyer, Electr.-Techn.j
ingenieur, en anderen.
Zij werd met muziek ontvangen en ver-,
welkomd door den vpprzitter der feest-»
commissie en namens het gemeentebef-
stuur door den burgemeester. Op het
raadhuis werd de eerewijin aangeboden.
Nadat het gemeentebestuur de Direo*
tie en de commissieleden in den voorsten
en de muzikanten in den tweeden vvageu
hadden plaats genomen, werd onder het
spelen van opwekkende muziek den tocht
naar Noord wijk aan Zee voortgezet. In
het „Huis ter Duin" werd door de Direo*
tie der N. Z. Holl, .Tramweg maatschap*
pij aan gemeentebestuur en t'eestcomm'is*
sie een thé aangeboden. Hiermede was de
plechtigheid van den „feestélijken intocht
der electrische tram" ten einde.
Des avonds hebben de inwoners van
Noordwijk afscheid genomen van de oude
stoomtram. Ongeveer half acht kwam zij
zeer langzaam van „Zee"- gereden. Een
der wagens was op een geestige maniefl
uitgedost. Op reusachtige doeken, die de
beide zijkanten van het rijtuig geheel be*
dekten, zag men eenige aardige teeke-
ningen en verschillende leuke opschriften.
Bij deze „plechtige" uittocht ging het
er vroolijk naar toe. De leden van „Cres
cendo" hadden plaats genomen in den
„verkleeden" wagen en speelden, onzicht-»
baar, lustige wijsjes. „De genoodigden
aan het feestdiner, dat om zes uur in Het
Hof van Holland" was begonnen, hadden
hun maaltijd onderbroken, om bij dezen
zwanenzang" van de oude stoomtram
tegenwoordig te zijn. De heeren hadden
in den tweeden waggon plaats genomen.
Wijselijk stapten zij op de Voorstraat
weder uit om het diner te hervatten. Dq
„muziek" ging mede naar Rijnsburg. La
ter op den avond gaf Crescendo nog een
concert op het met lampions verlichte Lin-
denplein. Lang nog bleef er een vroolijke
stemming in liet dorp heerschen. De feest
commissie kan met voldoening op haaf
werk terugzien. Het is niet te ontkennen
dat de opening van de electrische tram-
verbinding met Leiden een evenement is
voor onze bloeiende gemeente, waarvan
de inwoners de voordeelen en de gemak
ken zullen ondervinden. Ook komt de com
missie een woord van dank toe voor de
vroolijke uurtjes, die zij in ons kalme dorp
aan jong en oud, maar vooral aan jong
heeft bezorgd.
GOUDA. In de gisteren gehouden Ge
meenteraadsvergadering kwam in behan
deling een adres van de Vereeniging Ten
toonstelling Gouda 1913 houdende verzoek
om bijdrage ad f 2500 te mogen ontvangen
voor de door haar te organiseeren ten
toonstelling van producten van Goudsche
nijverheid en kunstnijverheid. De kosten
aan die tentooustelling verbonden raamt
de Vereeniging op f 19,000 en de ont
vangsten op f 10,000 zoodat een tekort te
voorzien valt van f9000.
HAARLEMMERMEER. In de laatst-
houden raadsvergadering werd medege
deeld, dat Z.Exc. de Minister van Bin-
nenlandsche Zaken vooralsnog niet be
sloten was de f 1000, benoodigd vooi*
een 2e proefboring in de Vechtstreek
voor de gemeenschappelijke waterlei
ding, toe te staan.
Met enkele klachten, geuit in het jaar
verslag der plaats, schoolcommissie zui
len B. en W. rekening houden.
Goedgekeurd werd een gemotiveerd
schrijven aan Z. Exc. den Commissaris!
der Koningin, in antwoord opi een brief
van Z.Exc. waarin medegedeeld werd,
dat Ged. Staten thans onbewoonbaar zul
len moeten verklaren de woning van
Dekker onder Halfweg, nu de Raad
zulks niet deed. Verder gaf Z.Exc. in
overweging om van gemeentewege over
te gaan tot den bouw van woningen.
B. en W. geven thans de Gezondheids
commissie de schuld, die het initiatief
nam. Wat het andere berteft, bouw van
gemeentewege is daar minder noodig,
omdat daar steeds bijgebouwd wordt.
Ter visie zullen liggen het gemeente
verslag en dat van den toestand der
volkshuisvesting.
goedgekeurd werden .een kohier hou*
