Zaterdag
1
Juni
1912.
BUITENLAND.
De laatste oorlog.
3e Jaargang.
No. 804.
S)e C^ictaelic SouAomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
\f 1.13 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
V Het „gevaar".
De „Nieuwe .Rotterd. Crt-, de groot
mogende onder de liberale persorganen
twijdt in het nummer van gisteravond
.een bespreking aan het Rapport van de
Grondwetscommissie. Wij citeeren een
ged eelte uit het artikel:
Worden niet de hoofdpunten van
de wijzigingsvoorstellen der commissie
gansch en al ter zijde gelegd, dan zal
;de wijziging, die minister Heemskerk
voorsteit, er een zijn, bovenal om on-
ze 1 i b e r a 1 e grondwet naar een niet
liberaal model te hervormen. Zie
hier het gevaar, waarop wij reeds
vóór de verkiezingen van 1909 hebben
gewezen, en dat thans in levenden lijve
voor ons is komen te staan!
Hierin ligt eerstens een loyale er
kentenis, dat de grondwet van 1848 een
}$chi stuk liberale staatsleer is. En
frweedens een brutale arrogantie. De
liberale grondwet mag niet worden om
geschapen in een net-liberale!
Misschien neemt nog de een of ander
aa;:, dat de grondwet van 1848 wel niet
Christelijk, maar ook niet liberaal, doch z.g.
-„neutraal'* is. De woorden van de „N.
|]R. Crt." zullen hem dan wel uit dien
droom helpen.
„Gelukkig", zegt de „N. R. Crt.", „dat
het in deze wetgevende periode in geen
geval verder dan tot de indiening van
üelukkig, dat wij nog het vooruitzicht
hebben om het na 1913 wel verder te
laten komen dan de indiening van voor
stellen. Gelukkig, omdat ons land niet
langer geregeerd mag worden volgens
ten top gedreven liberale beginselen
ID at strijdt tegen den draad van onze
historie, en dat is een „gevaar".
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er is nog niet veel verandering gieko-
anen in den stand der
staking in Londen
De samenkomst van gister heeft blijk
baar tot geen resultaat geleid. Een amb
telijke mededeeling althans meldt slechts
|dat de samenkomst heeft plaats gehad en
Ier Dinsdagmorgen weer een zal gehou
den worden. Zooals men weet, hebben
verschillende patroons verklaard niet aan
Ide samenkomsten te zullen deelnemen.
Er is echter ook een mededeeling in
Ide pers verschenen van Ben Tillett,
waarin hij uitvoerig verhaalt wat er be
sproken is. Asquith, de minister van fi
nanciën, zeide dat de .regeering den,
ipatroons, nadat dezen hadden gewei
gerd aan de samenkomst deel te nemen,
nieuwe voorstellen had gedaan. Op deze
voorstellen moeten de patroons Maan-
jdag antwoorden. De minister gaf voorts
te keniien dat het plan van, de regeering
Een Toekomstbeeld door Walter Mac Dougall.
II.
„Hemel", .riep de baron met schelle
'Stem, „die kerel rookt een pijp!"
De aëroplaan zwenkte naar de „Her
manus" toe. Door deze zwenking konden
jMe met zeekijkers bewapende oogen dui
delijk den inzittende zien. Men kon zelfs
'jde rookwolken onderscheiden, die de
^vliegenier uitblies.
I Hij bevond zich ongeveer 300 meter
ijboven den zeespiegel en volgde het schip
fjzooals een valk den reiger. Hij vermin-
aderde op zichtbare wijze zijn snelheid
„toen hij eensklaps naar beneden streek,
ponder van zijn rechte vliegbaan af te
wijken. De kapitein gaf met de scheeps-
jtelegraaf een commando, en na slechts
jeenige oogenblikken stoomde de „Her-
rinanus'1 met een snelheid van ongeveer
ji25 knoopen reeds achteruit en draaide
[}n een korten cirkel naar stuurboord. Na
•£en halve seconde lag hij recht onder zijn
^vervolger een verschrikkelijk, pijnigend
foogenblik, gedurende hetwelk men de
pgroote donkere draagvlakten van de aëro-
jjplaan zag schommelen. En in het volgend
pogenblik was het duidelijk, dat de En-
jgclschman zijn doel voorbijgeschoten was.
£en diepe ^gcht van ve&chtiiig .ont
was, een scheidsrechterlijk hof in te
stellen, waaraan bij geschil de partijen
zich zouden moeten onderwerpen. Tillett
zeide dat het hof, zouden de arbeiders
het denkbeeld aannemen, alle klassen,
van patroons en arbeiders bij het haven
bedrijf moest omvatten. Het stakingsco
mité zou het plan van de regeering ern
stig in overweging nemen, en, Dinsdag
morgen, na Maandag met de arbeiders
te hebben beraadslaagd, uitsluitsel ge
ven.
Voorts vertelt Tillett, dat de vertegen
woordigers van de stakers vandaag bij
de regeering krachtig hebben geprotes
teerd tegen het hardhandig optreden
van de politie dn tegen het aanvoeren,
van werkwilligen uit Ei\geland en, het
buitenland. De regeering beloofde het
optreden van de politie te zullen onder
zoeken.
Als niet alle teekenen bedriegen krij
gen de
Fraaschen in Marokko
het hart te verantwoorden.
Het aantai hunner tegenstanders
breidt zich nl. met den dag uit, tenge
volge van de krachtige propaganda, die
de leiders voeren om alle stammen tegen
de indringers op te hitsen.
Wij laten hieronder eenige zinsn.eden
volgen uit het schrijven, dat een nog
getrouw gebleven stam van het hoofd
der mehalla, die op het gebied van de
Cherarga is gekampeerd, heeft ontvan
gen „Het godgevalligste werk na het
geloof in God is de heilige oorlog.
„De heilige oorlog is een plicht, zelfs
voor vrouwen ai kinderen...."
„Waarom volgt gij liet voorbeeld 'van
uw voorvaderen niet, nu gij weet, dat
de Franschen te Fez zijn en daar dage
lijks tal van Muzelmannen ver
moorden
En zoo wordt overal de heilige oorlog
gepredikt onder de vaan van Moelai
Idris, die in den nacht van 25 op 26
dezer door de opstandelingen van het
graf van den heiligen marabout is weg
genomen, een'zinnebeeld, dat groote ver
eering geniet bij de geioovigen, zoodat
zelfs de aarzelenden tot opstand worden
geprikkeld. In een officieele rapport,
dezer dagen aan generaal Lyautey toe
gezonden, wordt dan ook gezegd: „De
toestand is buitengewoon ernstig, on
rustbarend zelfs en het gevaar wordt
met den dag grooter. De tijd voor den
oogst-nadert en zal eenige ontspanning
brengen, zeker blijft het echter, dat het
ons ontzaglijk veel moeite zal kosten de
rust te herstellen en vooral om ze blij
vend te doen zijn."
Een ander onrustbarend feit dat in
Frankrijk zelf dezer dagen nogmaals ge
constateerd is, js
het afnemen der bevolking
De in het rapport genoemde cijfers,
eenige dagen geleden door ons vermeld
zijn inderdaad verschrikkelijk en nu'heeft
de vroegere minister van oorlog, Mes-
simy, bij de Kamer een voorstel inge
diend om door toekennen van, premies
snapte aan de mannen, die opeengedron
gen stonden op het dek van den oorlogs
bodem.
Plotseling klonk een korte gil en ter
stond daarop trad weder een oogenblik
van stilte in, toen de monoplaan met
een korten draai tegen den wind in de ver
volging weder voortzette.
Keiler gaf opnieuw een commando,
en de „Hermanus"- stoomde na eenige
oogenblikken met volle kracht wederom
voorwaarts. De admiraal toonde in een
grimmigen lach zijn gele tanden.
„Verijdeld, tenminste voor een oogen
blik! Hij kan het net zoo lang voort
zetten als wij!"
„Hij kan s' hts één worp doen",
merkte de kap.tein op. „Als hij mist,
komt hij in een eigenaardige positie."
Het was overduidelijk, dat de avia-
teur in staat was om élke beweging, die
het schip maakte, met zijn vliegtuig te
volgen. In werkelijkheid zagen vele offi
cieren, dié zelf de vliegerskunst ver
stonden, dat hij het schip in zijn macht
had, en hij als 'tware nog eenigen tijd
met hen speelde, alvorens hun den ge
nadeslag toe te brengen. Daar beneden
prevelden sommige manschappen eenige
gebeden, anderen vloekten luid of balden
hpn vuisten in machtelooze woede, weer
anderen stonden verlamd van schrik en
staarden bleek en stil naar den .bedreiger
het toenemen der bevolking te bevor
deren.
Hij stelt voor aan elke moeder na
de geboorte van het vierde kind een pre,-
mie van 500 frank uit te keeren. De
helft van deze som kan bij de geboorte
van het kind aan de moeder uitbetaald
worden en de andere helft in een, lijf
rente voor den ouden dag omgezet wor
den. Het bedrag van deze rente zal
afhangen van het aantai kinderen, den
leeftijd, waarop de moeder haar kin
deren gekregen heeft en het tijdstip,
waarop de moeder in het genot der lijf
rente treedt. Een vrouw, die van haar
twintigste tot haar een.-en-dertigste jaar
acht kinderen gekregen heeft zou van
haar zestigste jaar af bijv. op een lijf
rente van 518 frank aanspraak kunjien
maken. Maar de moeder zou zich ook
de premies dadelijk geheel kunnen laten
uitbetalen of deze aan de spaarkas, van
welke zij later haar lijfrente zal hebben,
doen uitkeerenwaardoor dan die lijfrente
natuurlijk hooger wordt. De kosten, die
Messimy's voorstel, tot wet verheven, mee
brengt, wil de voorsteller bestrijden uit
een belasting op jonggezellen en kinder-
looze gezinnen en gezinnen, waar slechts
één kind is.
Het voorstel van Messimy is geens
zins de eerste poging die er in Frank
rijk gedaan wordt om van overheidswe
ge het dalen van het bevolkingscijfer te
gen te gaan. Tot dusver echter hebben
vroegere pogingen niets uitgewerkt;
evenmin heeft de bijzondere commissie
die zich sinds jaar en dag met het ne
telige vraagstuk van Frankrijk's toene
mende ontvolking tLërighoudt. iets be-
De Kretenzer kwestie
dringt weer in alle hevigheid op den
voorgrond. In den Griekschen Minis
terraad stelde de minister van justitie
Dimitikopoulus voor de Kretenzer afge
vaardigden te ontvangen in de openings-
zitting van de Kamer en vervolgens de
zitting te verdagen tot October. Veni-
zelos verklaarde dat de mogendheden
zich opnieuw met Kreta bezig houden,
maar van dit voornemen afzagen, n,adat
beloofd was, dat de Kretenzer afgevaar
digden buiten de Grieksche Kamer zou
den gehouden worden. Dimitikopoulos
diende daarop zijn ontslag in.
Maatregelen zijn genomen om heden,
bij de opening der Kamer de orde te
bewaren. Het geheele garnizoen is be
vel gegéven de straten naar het parle
mentsgebouw af te zetten. Men vreest,
dat de twist onder de ministers over
de Kreta-kwestie tot verdere binnenland-
sche moeilijkheden zal aanleiding geven.
Te Athene ziet men met spanning tege
moet, wat er in de Kamerzitting van
heden zal gebeuren.
Volgens de „National Zeitung" vreest
men algemeen dat er in de stad onlus
ten zullen uitbreken.
GEMENGD.
Het Duitsch eskader, dat een
bezoek brengt aan Amerika, is gis
teren onder escorte van een Amerikaan-
sche torpedo-flotille in Hamtonroads aan-
Het schip kruiste heen en weer, maar
dat ding daarboven bleef er achter, zooals
een wezel op het spoor van een haas.
Een scherpe knal klonk plotseling bij
den tweeden schoorsteen en men zag,
den tweeden schoorsteen en men zag dat
een officier met zijn mausergeweer reeds
te lossen. Maar voordat nog de echo van
het derde schot uitgestorven was, zag men
de aëroplaan met nog grootere snelheid
naar voren schieten. Een schaduw viel
op het dek en kroop over het schip met
eens zoo groote snelheid voort. Toen zij
het smallere voordek bereikte, zag men
van de voeten van den aviateur de ei
vormige bom als een schitterende licht
straal naar beneden schieten. Zij viel in
rechte lijn als een pijl uit een boog en
werd voor de verschrikte oogen van de
menschen daar beneden al grooter en
grooter, totdat men een gefluit hoorde,
dat in een dof huilen overging, terwijl de
bom in den middelsten schoorsteen viel
en daarin verdween. Terstond daarop
zwenkte de aëroplaan naar stuurboord,
alsof hij nu zijn aanval wilde richten op
Kremenz, die meer in het Zuiden was.
In dit snel verloopen oogenblik scheen
het alsof niets gebeurd was, maar toch
was reeds alles geschied. De staalkolos,
do „Hermanus", was als 'tware gebar
sten. De drie schoorsteenen schoten naar
bqyer1! ze sprongen uit elkaar en vlogen
gekomen. Morgen zal de Duitsche gezant,
graaf Bernstorff, met president ,Taft naar
Hamptonroads vertrekken.
Je .Brussel neemt men reeds de
noodige maatregelen met het oog op de
te verwachten relletjes bij de
verkiezingen op Zondag. De gendarmerie
is aanzienlijk versterkt, heel de politie
macht en gewapende „pompiers" zullen
gereed staan en ook de burgerwacht is
onder de wapens geroepen. Wanneer
men leest wat tot dusver de liberale en
socialistische propagandisten reeds klaar
speelden, dan heeft men zich inderdaad
niet ft e verwonderen, dat zulke orde
maatregelen noodig worden geacht.
De havenarbeiders van Duin
kerken staken. De matrozenvereeni-
ging steunt hen met geld en zal zoo
noodig een algemeene staking uitroepen.
De dienst op de Andalusische
spoorwegen is hervat.
Te Boedapest is gisteren een wagen
van de electrische tram van een
vijf meter hoogen dijk gevallen. Vijf
passagiers werden zwaar gekwetst en
zeven minder ernstig gewond. Het onge
luk was gevolg daarvan, dat straatjongens
uit de grap steenen op de rails hadden
De stad Rescht in Noord-Perzië
is door een grooten brand gedeel
telijk in asch gelegd. Niet minder dan
500 magazijnen, waar Ikatoen- en suiker
balen opgestapeld waren, en 12 karavaan
depots zijn in vlammen opgegaan. De
schade wordt op f2.400.000 geschat. De
brand heeft ook menschenlevens geëischt.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot leeraar
aan de R. H. B. school te Warffum E.
H. Amelung, te SappemeerW, H.Taconis.
is A. .W. LWeissman, architect te Am
sterdam, benoemd tot gedelegeerde der
Nederlandsche regeering bij het in Juni
1912 te Stuttgart te houden 2e interna
tionaal congres voor „Heimatschutz."
is de adj.-commies bij het departement
van Binnenlandsche Zaken W. M- Weber
bevorderd tot commies
zijn benoemd tot burgemeester te
Leens Y. Wiersum, te Megen, Haren en
Macharen W. 11. Remmen, te St. Mi
chielsgestel jhr. iTh. C. M. van Rijckevor-
sel, te Engelen C. Th. C. Murray; te
Castricum J. Mooy, te Kollumerland en
Nieuw-Kruisland J. J. Woldringh; te
Delfzijl D. Boerema, te Oude-Pekela J.
G. Heeres, te Ten Boer mr. S. Triezen-
berg, te Bemmelen J. ,H. H. Peerboom.
Koninklijk bezoek aan Parijs.
Aan het Noorderstation te Parijs arri
veerden gisterenavond te 11 uur de bur
gemeesters van Amsterdam en van 's-
Gravenhage, de Amsterdamsche wethouder
de heer Del prat en de Haagsche wet
houders, de heeren Lely en Jansen, en
het oudste Amsterdamsche raadslid, de
heer Fabius. Zij werden ontvangen door
Cesar Caire en Gay, leden van gemeente
bestuur van Parijs, en stapten af aan het
Grand Hotel.
Staatscommissie vlootverdediging.
Naar aan de „N. Ct." uit Batavia wordt
geseind, is de kapitein ter zee W. Naudin
ten Cate, commandant van het Ned.-Ind.
eskader, telegrafisch naar Den Haag ont
boden.
Het blad voegt aan dit bericht toe dat
deze hoofdofficier zal deel uitmaken van
de Staatscommissie voor de vlootverde-
diging, met welker samenstelling de re
geering binnenkort denkt gereed te zijn
De afgeschafte Feestdagen.
Aan de „Limb. Koerier" ontleenen wij
de volgende o.i. zeer juiste bemerking:
We begrijpen niet, dat men elders in
ons land met den nieuwen, toestand zoo
veel moeite schijnt te hebben.
Waarom volgt men niet de practijk!
van het diocees Roermond
Hier bestaat de voor Holland nieuwe
toestand sinds jaar en dag. Wel hebben,
thans zelfs, nog minder verplichte feest
dagen dan genen.
In Limburg zijn 2e Paasch-, Pinkster
en Kerstdagen, Nieuwjaar, b.v. sinds
menschen heugenis geen verplichte feest
dagen. Toch denkt niemand eraan, die
dagen anders dan als Zondag te vieren.
Men gaat naar de Mis, onthoudt zich'
van slafelijken arbeid, houdt gewoonweg
feestdag, men weet alleen, dat, als
omstandigheden hierbij voor dezen of
genen hinderend ingrijpen, hij geen apar
te dispensatie noodig heeft. Geen
markt wordt die dagen gehouden, geen.
gée^t oTwrTerK1' rCftérf'W^YnA
alle grootere devotie op dwang moet
berusten 1
KORTE KRONIEK.
Te Middelburg is op 71-jarigen
leeftijd overleden de heer W. J. J.
Koole, oud-lid van den gemeenteraad.
De overledene, die tot de oprichters der
Christelijke Historische partij behoorde,
bewoog zich in de plaats zijner inwo
ning ook veel op kerkelijk gebied en op
het gebied van het bijzonder onderwijs.
B. en W. van 's Gravenhage heb
ben den Raad medegedeeld, dat bij hen
is ingekomen een schrijven van, het be
stuur der Carnegie-Stichting, dat het in
hooge mate getroffen is door de wijze,
waarop de gemeente 's-Gravenhage
uiting heeft willen geven aan haar be
langstelling in de Stichting en, aan haar
waardeering van het feit, dat het Vre
despaleis daar ter stede verrijst. Met
onverdeelde ingenomenheid vernam het
bestuur, dat de gemeente zal schenken
de hoofdtrap met toebehoorent daaron
der begrepen de lichtdragers.
Door Z. H. den Paus is het eere*
kruis pro Ecclesia et Pontifice toege
kend aan den heer H. J. Scho.emaker,
thans voorzitter en sedert veertig jarc i
lid der St. Vincentiusvereeniging u
Zwolle.
Dr. Ph. Roessingh, afgevaardigde»
terTweedeKamer voor 't district Emmen,
aan flarden de lucht in. Dat was alles,
wat baron Creuse nog zag; hij over
leefde dit voorspel niet meer. Keiler zag
den voorsten pantsertoren omvervallen
als een kaartenhuisje. De reusachtige ka
nonnen smolten als was in het vuur en
toen hij zijn verwarde blikken op admi
raal von Grotzen richtte, zag hij, dat zijn
linkerbeen geheel verbrijzeld was. De
kapitein, die geen gevoel meer had en
ook niets meer hoorde toen hij dit ont
zettend schouwspel zag, staarde als door
den donder getroffen voor zich, toen de
admiraal op het dek viel in een al grooter
wordenden bloedplas. Luitenant Kiepper-
mau sperde van schrik den mond wagen
wijd open, toen hij zag, dat van zes
mannen het hoofd werd afgeslagen. De
zes lichamen bleven zonder hoofd tegen
de verschansing staan, terwijl het bloed
met forsche stralen naar boven spoot
Hij zag nog, hoe het voordek over de
lengte zonder eenig geraas gespleten werd
en de twee deelen naar links en rechts
zich als een tapijt oprolden. Hooren kon
hij niets meer, want de knal van de
vreeselijke ontploffing had zijn trommel
vliezen gescheurd. In het korte oogenblik,
waarin zijn bewustzijn terugkeerde, kreeg
hij nog den indruk alsof reusachtige on
zichtbare handen van verschillende kanten
het schip door elkaar schudden. Een ka
nonnjer, die een deur dichtsloeg, om zich
te beschutten, zag zich plotseling nogi
slechts op een smalle staalreep, die ei<
met zijn uitgeslagen kanten als een reus
achtige zaag uitzag, om zich heen een
eindelooze blauwe ruimte, en onder zich
een gapende zwarte kloof; maar voordat
hij nog een stap had kunnen doen, was
hij weggeslagen.
Het achterschip van de „Hermanus'*
zweefde enkele oogenblikken in de lucht
en wierp naar alle zijden vormelooze
massa's van menschen, metaal, proviand
en schietvoorraad; dit alles smolt weg
als in een gloeienden oven en het plonsde
neer in de kokende golven. Een gewel
dige luchtdruk nam de kommandobrug
op en slingerde deze ver naar stuurboord
in een met bloederige lichaamsdeelén ge
vulde kluwen van staalbanden en stan
gen. Nog stonden negen manschappen
met van schrik opengesperde oogen als
verlamd aan den boeg; zij hoorden geen
geluid en voelden zelfs geen stoot, toen
het schip voor hunne oogen versmolt tot
dat de boeg zelf met een lichten schok
naar boven boog; en juist toen zij be*
merkten, dat slechts zij nog op de ein
delooze oppervlakte over waren, verslond
ook hen ,le diepe zee.
,(Slot volgt.)