30
Een Martelaar.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 802.
3)e Ceicbclte ©ou^o/nt
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Mei
1912.
^13
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Vrijzinnige verdraagzaam
heid.
Kort geleden hebben wij er op ge-
(ivczen, tot welke laten we gerust
Izeggen bijna ongelooflijke uitingen
,van onverdraagzaamheid de- vrijzinnige
idee liet hier te Leiden verschijnend
democratisch orgaan voert. [Wij zouden
.weinig lust gevoelen hetzelfde weer eens
.te gaan aantoonen, zoo niet het laatste
nummer van dat blaadje een bijzonder
frappant voorbeeld geeft van zulk een
felle onverdraagzaamheid, dat alleen
IRooinschen-'haat het is een woord van
de redactie er de drijfveer van kan
zijn.
Het vrijzinnig democratisch blad is
(ontstemd, omdat aan de bakkerij-tentoon
stelling van „St. Hubrecht" de naam
„nationaal" is gegeven. Dit mocht niet!
Omdat er niet aan kon worden deelgeno
men door de geheele natie Neen, want
dat was liet gcval_ nietiedereen kon
mededingen. Maar, omdat.... de tentoon
stelling werd georganiseerd door een
JRoomsche vereeniging! i En die tentoon
stelling, welke zoo ten onrechte denaam
„nationaal" droeg, werd o, wat een
bedroevende overwinning van de Room-
sche priester-heerschappij door de bur
gerlijke autoriteiten erkend en begun
stigd! Dat loopt de spuigaten uit en de
redactie van het vrijzinnig orgaan laat
jhooren het volgende protest lacht niet,
lezers
Wij meenen het reent te hebben te
eischen, dat zoowel ons Vorstelijk
Huis, als regeering en burgerlijke
autoriteiten zich er van zullen onthou
den op het roomse h-k a t h o 1 i c i s-
m e of welken anderen godsdienst
ook het stempel van nationaal
te drukken, door woord of daad.
Als een Leidsche Vereeniging een ten
toonstelling organiseert, waaraan ieder
mag deelnemen, en die tentoonstelling
den naam „nationaal" draagt, wordt dan
op die Leidsche vereeniging het stempel
nationaal gedrukt? Wordt dat wel ge
daan als die Leidsche vereeniging een
Roomsch-Katholieke is?
Maar we willen niet in een breede
weerlegging treden. Het loont de' moeitei
niet. De „Roomschen-haat" ligt duim
dik op de* „argumenteering."-
KAMEROVERZICHT.
TM fcHDE KAMER.
De Arbeidersziekteverzekering.
Minister Talma aan het woord.
In een beknopte redevoering heeft Mi
nister Talma gisteren zijn wetsontwerpen
verdedigd. En laat ons maar d:rect zeg
gen met sucecs.
Op alle tegen zijn beleid ingebrachte
bezwaren is de Minister ingegaan, met
kracht het eenmaal ingenomen standpunt
handhavend.
Aan de basis van zijn wetsontwerpen
laat de Minister dan ook niet tornen. Hij
houdt daaraan vast en is alleen bereid
concessies te doen, die de grondgedachte
van zijn regeling niet aantasten. Daarom
jWil hij ook overwegen, of aan den aan
drang om den particulieren kassen meer
FEUILLETON.
(NAAR HET DUITSCH.)
38)
Wat wenschte hij dikwijls vurig zich
aan de vroeugde van het gebed over te
geven. En nochtans vond ihij daartoe
nimmer den tijd. Hij kon zoowel bij
dag als bij nacht over geen enkel uur
beschikken, want steeds werd hij geroe
pen, dan om een stervende bij te staan,
dan om een doode te begraven, dan we
ider om een veroordeelde met den he
mel te verzoenen.
Zijn deugd, zijn werken en zwoegen
voor God schonken 'dien apostel de hoog
ste vereering van de bevolking van Bo-
themen's hoofdstadzij gaven hem geen
voldoening voor zich zelf, want steeds
Schrikte hij terug voor de rekenschap,
welke hij aan God zou moeten afleggen.
(Wat hij verrichtte scheen hem nimmer
voldoende. Hij beschuldigde zich er van
leen zwak en traag dienaar te zjjn. Hij
iverweet zich, niet voort te snellen op den
(weg der volmaaktheid, maar er zicfli
langs voort te sleepen. Hjj Raakte, n.a&r
ruimte te geven kan worden voldaan,
al is hij overtuigd, dat de overgroote meer
derheid der thans petitioneerende kassen
zich gemakkelijk aan de wet zullen aan
passen. De Minister gaf echter duidelijk
te verstaan de inotie-Roodhuijzen niet
te kunnen aanvaarden en hij maakte er
dezen afgevaardigde terecht een grief van
dat hij als bijzitter van de Commissie van
voorbereiding daar zijn denkbeelden niet
ter sprake heeft gebracht.
In de Commissie had de heer Roodhuij-
zen zijn stelsel: „particuliere kassen re
gel en overheidskassen aanvulling" kun
nen bepleiten, maar toen liet hij het ach
terwege om er nu mee voor den dag te
komen.
Zoo schopt men den boel in 't hon
derd. De Liberale Unie doet tegenwoor
dig meer aan politieke oppositie dan aan
wetgevenden arbeid.
De Minister had ook den heer Tyde-
maii er goed tusschen, toen hij diens ou
de plunje ophaalde. Immers, de heer Ty-
deman verzette zich steeds tegen het ver-
leenen van staatssubsidies aan vrije ver-
eenigingen. Bekend is zijn strijd tegen de
Roomsche geitenfokvereenigingen. Thans
houdt deze oud-liberale leider een plei
dooi voor staatssubsidies aan vrije zie
kenkassen. Zoo inconsequent mogelijk
dus! Want aan het steIs el wordt niets
veranderd, of men een geitenfokvereeni-
ging of een ziekenkas subsidieert.
Voorts herhaalde de Minister dat de
vrijwillige verzekering moeilijker zal sla
gen als de verplichte, omdat de eerste in
gewikkelder is en betoogde tegenover de
critici op den omslag van zijn wetten,
dat het onderwerp zelf zeer omvangrijk
is en niet eenvoudiger geregeld kan wor
den.
Ons verslag geeft overigens de interes
sante redevoering van den heer Talma
uitvoerig weer. Gaarne zouden wij te de
zer plaatse nog iets meer zeggen, speciaal
over de zeer heldere uiteenzetting van
den rechtsgrond der verzekering, maar
wij zouden voor heden te lang worden
en moeten dus rfiet een verwijzing naar
het verslag volstaan.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zooals te begrijpen was komt aan
stonds de Turksche regeering op tegen
de Italiaansche berichten over
Turksche knevelarijen
Van die zijde logenstraft men dan ook
de berichten, dat de uitgezette Italianen
in Turkije overlast hebben ondervonden.
Totdusver zijn trouwens maar weinige
Italianen vertrokken. Alleen te Smyrna
heeft de overheid van enkele Italianen
verlangd, dat zij bedrijfsbelasting zouden
betalen, ook over het tweede halve jaar.
De Italianen zijn tot het betalen van de
belasting gehouden, omdat voor den
duur van den oorlog de capitulaties zijn
ingetrokken. Te Smyrna hebben enkele'
Italianen hun meubelen voor een prijsje*
moeten verkoopen, ten einde hun huur
of belasting te kunnen voldoen.
Van andere vermeende knevelarijen is
te Konstantinopel niets bekend.
den dood, welke hem eindelijk nader zou
brengen tot het hoogste goed, en toch
bad hij God zijn ballingschap te verlen
gen, teneinde zich meer en meer te zui
veren.
Meermalen betreurde Johannes niet
geboren te zijn in die eeuwen, waarin
het (heidensche Rome plotseling de cata
comben vermeesterde en de martelaren
naar den circus sleepte, om hen daar op
wree.de wijze te doen sterven.
Zijn onbegrensde liefde tot God dreef
hem dikwijls tot de vurige begeerte naar
verre streken te gaan, teneinde daar het
kruis te plantenmaar dan berispte hem
zijn meester in het geestelijk leven op
zachte wijze en herhaalde hem, dat ge
hoorzaamheid beter is dan offerande.
Op den dag waarop Johannes Nepo-
mucenus koningin Johanna voor de eer
ste maal in de kerk van O. L. Vr. van
Tein opmerkte, werd hem ingegeven dat
het woord van zijn leidsman vroeg of
Iaat in vervulling zou .gaanhij dacht
er dan ook niet meer aan zich uit Praag
te verwijderen.
Toen Johanna na het voorval in Ju
liette's huis weder in het paleis' was te
ruggekeerd, deed zij terstond onderzoek
naar den priester, die haar toegesche
nen had een bode der Voorzienigheid
t& zjjn.
Men zou wel geneigd zijn te denken,
dat de zaak der Italianen, naar hun
eigen meening, er niet zoo schitterend
voorstaat dat zij geregeld hun toevlucht
moeten nemen tot dergelijke beschuldi
gingen om den buitenstaander tegen Tur
kije op te zetten. Toch gaan zij er maar
mee voort. Zoo maken nu berichten uit
Alexandrie er melding van, dat door de
Egyptische regeering, op aanwijzing van
Italië, een groote zending oude Italiaan
sche uniformen in beslag genomen is,
die voor enkele dagen op een Egyptisch
schip uit Athene was gekomen. Men ver
moedt, dat de uniformen bestemd wa
ren voor het oorlogsterrein en voor de
Turksche troepen, die daarvan dan ge
bruik zouden maken om de Italianen te
overvallen. Het behoeft niet gezegd, dat
wij dit bericht onder het grootste voor
behoud slechts mededeelen, daar hier
den Turken een gemeene laagheid wordt
toegeschreven, waartoe hun houding, tot
dusver aangenomen, geen recht geeft.
Wat nu aangaat de actie
in het oorlogsgebied
zelf, waarvan slechts weinig vernomen
wordt verluidt nog dat tien sjeichs in
Tripolis gezworen hebben, eeuwig met
Turkije vereenigd te willen blijven, iets
wat niet op verzwakking van den tegen
stand duidt.
Voorts meldt een bericht uit Konstan
tinopel, dat alleen een gedeelte van het
garnizoen van Rhodus, zich aan de Ita
lianen heeft overgegeven en wel, omdat
de plaats, waar de ammunitie der Turken
verborgen was, was verraden.
De rest van de troepen, met een aan
tal officieren, 'zijn naar het binnenland
teruggetrokken, waar zij een guerilla-
krijg zullen voeren.
De Italianen hebben den bewoners
van Rhodus medegedeeld, dat Italië niet
van plan is, 'het eiland in bezit te houden,
en dat, zoodra de Tripoli-kwestie gere
geld is, alle eilanden in de Aegeïsche
Zee aan Turkije zullen worden terugge
geven.
De staking te Londen
is in een beter stadium gekomen door
het resultaat der commissie van onder
zoek, neergelegd in liet rapport van den
voorzitter Sir Clarke. We laten hieron
der de zeven geschilpunten volgen
waarover een beslissing genomen is
lo. Het laten werken van een niet aan
gesloten werkman, wat wordt beweerd
een inbreuk te zijn op de overeenkomst
van 19 Augustus 1911. (Beslist in het
nadeel der stakers).
2o. Een dergelijke klacht over inbreuk
op een overeenkomst van 23 Augustus
1911, tusschen een patroonsvereeniging
en de vereeniging van transportarbei
ders. (Beslist in het nadeel der stakers).
3o. De weigeiing van de vereeniging
van schuitebazen, om de vertegenwoordi
gers te ontvangen van de vereenigde
jollemannen, schuitevoerders en praam-
inannen, om lijsten vast te stellen van
de loonen en voorwaarden van indienst
neming van bazen en manschappen van
sleepbooten, behoorende aan de vereeni
ging van schuitebazen. (Beslist in het
voordeel der stakers.)
Ofschoon zij de tegen haar ingebrachte
beschuldiging niet begreep, vermoedde
zij toch, dat de twijfel .Wenceslaus' geest
was binnengedrongen. Zijn berouw en
de nadruk waarmede hij zijn vertrouwen
in haar betuigde, konden alleen uit een
beleedigend wantrouwen verklaard wor
den. Evenwel kon zij op het hoe eti|
waarom geen antwoord vinden immers
haar gerust geweten moest deze jaloer-
sche handelwijze een dwaasheid toeschij
nen.
Maar elke dwaasheid kan vreeselijk
zijn, inzonderheid bij een man van Wen-
ceslaus' karakterJohanna zou er dan
ook' maar al te spoedig het be\vijs van
ondervinden.
Het overige van den dag was de keizer
bijna onophoudelijk aan 'de zijde zijner
gemalin, wier vergiffenis 'hij scheen af te
smeeken. Zijn hartstochtelijke iliefde, die
in de slechte vermoedens zoo mogelijk
een nieuwen prikkel vond, stortte zich uit
in vurige, koortsachtige (en afgebroken
woorden. Hij dorst (de waarheid niet
bekennen, en .deze'nochtans brandde hem
op de lippen. [Hij gevoelde de behoefte,
Johanna zijn hoogachting «te betuigen,
haar te zeggen, dat hij in haar zijn eer
stelde, in haar izijn vreugde vond; hij
wenschte haar over [haar eigen gevoelens
te ondervragen.
4o. De weigering van enkele eigenaars
van lichterzeilschepen, om de arbeiders
te betalen overeenkomstig een lijst, op
grond van een overeenkomst rastgesteld.
(Beslist in het voordeel der stakers.)
5o. De weigering van eenige kaai
meesters, om het overeengekomen loon
te betalen voor het lossen van buiten-
landsc'ne schepen. (Beslist in het voor
deel der stakers.)
6. De weigering van een sleepersbaas,
ofschoon geen lid van de vereeniging
van sleepersbazen, om loon te betalen
volgens een overeenkomst, tusschen de
vereeniging van transportarbeiders ge
sloten. (Beslist in het voordeel der sta
kers.)
7o. Bepaalde gevallen van onaange
naamheden met aangesloten arbeiders.
(Niet beslist.)
De toestand
is echter nog weinig veranderd en met
spanning wordt de vergadering van be
langhebbenden op morgen verwacht.
'Gemeld wordt, dat de arbeiders de
verzekering verlangden, dat alle klassen
van arbeiders op de conferentie verte
genwoordigd zouden zijn en dat elk be
sluit, dat genomen werd, voor alle trans
portarbeiders-patroons bindend zou zijn.
Uit nadere berichten blijkt echter dat
de vertegenwoordigers der scheepseige
naars weigeren deel te nemen aan de
conferentie, die den 31sten Mei op het
ministerie van Handel gehouden wordt.
Als reden geven zij op, dat de arbeiders
niet getracht hebben met hen een. voor-
loopige schikking te treffen.
Over eventueele uitbreiding wordt nog
gemeld dat gister Anderson, de secreta
ris van de transportarbeidersvereeniging
heeft verklaard, dat morgen de alge-
meene staking zou worden uitgeroepen,
tenzij er onmiddellijk een einde kwam
aan het aanvoeren van werkwilligen.
Tillett heeft gistermiddag in de open
luchtvergadering op den Towerheuvel
onder toejuiching verklaard, dat het in
ternationale comité van transportarbei
ders, dat gister in Berlijn vergaderlde,
de internationale staking van transport
arbeiders zal uitroepen zoodra Londen
het wenscht.
GEMENGD.
Gisteren is in het Elysée een minis
terraad gehouden orfder voorzitterschap
van Fallières, om den ernstigen toe
standvan Marokko te bespreken.
Aan de pers .werd een communique
verstrekt, waarin o.a. wordt medegedeeld
dat er aanzienlijke versterkingen op ver
zoek van generaal Lyautey naar Marokko
zullen gezonden worden. Deze nieuwe
hulptroepen bestaan uit twee bataljons
koloniale infanterie, een afdeeling scherp
schutters, twee escadrons spahis en twee
batterijen berggeschut.
In het geheel zal de Fransche krijgs
macht in Marokko dan 47.000 man bedra-
rijk neemt. af. Volgens het jaarlijksche
rapport van den directeur der algemeene
statistiek over de beweging der bevol
king in 1911 overtrof het aantal sterfge
vallen met 34.869 dat der ge'boorten. Dit
Johanna beantwoordde die hartstochte
lijke taal met Ikalme en oprechte woor
den en wist jde overdreven gevoelens van
Wenceslaus binnen de juiste perken terug
te brengen. De Ihulde, die hij aan een
schepsel wilde schenken, schrikte de on
schuldige vorstin afevenwel wist zij haar
echtgenoot onder den (machtigen invloed
harer deugd te brengen.
Zonder de koningin ide beweegreden
van zijn haat tegen Hatto mede tedeelen,
gaf Wenceslaus daarvan toch blijk door
in haar tegenwoordigheid uit te roepen:
Hij zal door de hand des beuls sterven.
Laat hem leven, zeide Johanna, hij zal
zich beteren.
Zoo gij .wist waartoe hij in staal fs,
Johanna.
.Tot vele schuldige zaken, ik geloof het;
maar de koningen zijn de vertegenwoor
digers van God 'en kunnen zich groot
moedig toonen.
Hij heeft mij beleedigd, diep belecdigd.
Een reden te '.meer om te vergeven.
Hij heeft mij getroffen in hetgeen mij
het dierbaarst is.
Johanna glimlachte.
Dan ben ik het die vergeef, sprak zij.
Johanna, Johanna! riep de koning uit,
gij verdient waarlijk'een beter echtgenoot.
Gij bemintunij? ondervroeg de koningin.
Ik be;min y slecht, misschien
bedroeg in 1911 742.114, het laagste cij
fer, dat tot dusver ooit bereikt werd. Het
rapport wijst op het zeer geringe aantal
der geboorten en merkt op, dat in geen
enkel land de nataliteit zoo zwak is als
in Frankrijk.
Uit Reichenhall seint men, dat op.
den electrischen spoorweg Berchtesga-
den—Salzburg twee electrische treinen
op elkaar zijn geloopen. Zes per
sonen, onder wie drie Amerikanen, wer
den zwaar en 40 licht gewond. De'mees-
te gekwetsten hebben beenbreuken en
hoofdwonden. De prins-regent van Beie-
ren zond een auto voor het transport der
gewonden.
De Amerikaansche Senaat heeft bes
sloten Rostron, den kapitein, en de be
manning van de Carpathia den dank
van het Congres te kennen te geven en
1000 dollar te besteden voor een herin
neringsmedaille voor den kapitein.
Uit Straatsburg wordt gemeld, dat
de anti-Duitsche directeur Heyler, van de
Grafenstadenermachinefab riek
zijn ontslag heeft ingediend, dat door
den raad van toezicht aangenomen werd.
Het personeel van de electrischq
trams en van de Kabelspoorwegen te
Lissabon staakt; zij eischen de weder in
dienstneming van de ontslagen beambten.
De dienst staat geheel stil.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd: bij het
wapen der infanterie tot majoor de ka
pitein op nonactiviteit F. H. A. M. Latour;
bij het 3e reg. tot majoor de kapitein W\.
Weenink, van het le reg.; bij het 6ö
reg. tot luitenant-kolonel de majoor G.
Snellen, van het korps; bij het 9e reg.
tot majoor de kapitein H. W. L. Hof
dijk, van het reg. grenadiers en jagers.
H. M. de Koningin.
Niet alleen H. M. de Koningin-Moeder,
ook dr. Roessingh, lijfarts van H. M. dei
Koningin, begaf zich gisteren naar Apel
doorn en het koninklijk paleis op het Loo.
Dit bezoek stond in verband met een
lichte verkoudheid, waaraan H. M. lij
dende is. Deze verhinderde haar intus-
schen niet den gep. admiraal Ten Bosch,
als hoofd der missie door haar naar de
begrafenis van koning Frederik van Dene
marken afgevaardigd, in gehoor te ont
vangen.
Koninklijk bezoek aan Parijs.
Het gemeentebestuur van Parijs heeft
ook aan het gemeentebestuur van Am
sterdam nog een nadere uitnoodiging ge^
richt, naar aanleiding waarvan, zoo meldt
de „Tel.", behalve de burgemeester van
Amsterdam, de wethouder ,Th. F. A. Del-
prat en het raadslid prof. mr. D. P. Di<
Fabius tegenwoordig zullen zijn bij de
ontvangst van de Koningin en den Prins
op het Parijsche raadhuis.
Koningin Wilhelmina zal Zaterdag,
wanneer zij met Prins Hendrik op weg
is naar Parijs, te Visé namens den Ko
ning der Belgen begroet worden dooc
den heer Delvaux, gouverneur der pro
vincie Luik, en door generaal Heitn-
Ja, sire, gij'bemint mij verkeerd; dochi
ik geloof, dat'gij van lieverlede, wanneef
gij mij beter zult kennen, er toe komen
zult mij te beminnen zooals een christe
lijk echtgenoot, een oprecht vriend past.^
.Wenceslaus, ik ben een vreesachtige
weeze; dikwijls schrik (ik aan uw zijde
over de hevigheid iuwer toegenegenheid.
Hoe kan het ook anders: mijn moede?
leerde mij niets van 't leven in de wereld.
Mijn vader, langen tijd in de diepste wan
hoop gedompeld, richtte zich daaruit op
en zocht vergetelheid in de bedwelming
van een luidruchtig leven. Zoo bleef ik
met mijn gedachten alleen, gedachten,-
welke mij in (stilte deden weenen. Mijn
van nature mededeelzaam ihart sloot zich
onder den drang (der omstandigheden;
mijn vader boezemde [mij schrik in, ifc1
beefde voor hemafgezonderd te midden
van een bijna vorstelijk hof, gevoelde ik
mij ongelukkig, en toch heb ik behoefte
aan een zachte behandeling, aan den eer
bied, welke de vrouw uws harten in over
eenstemming met Christus' (wil toekom*.
Ik zal veranderen, Johanna, ik beloof
het u.
Heb dank! Gij "begrijpt, nietwaar, dat
mijn zwaar lijden mijn 'hart ontsloten heeft
voor een diep medelijden met hen, did
onder druk en 'ellende gebukt gaan.
Ja, Johanna. XWqrdt vervolgd.)^