BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 801.
Bureau OUDB SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Mei
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Theorie en praktijk.
Gisteren werd op de algemeene verga
dering van de Diocesaan vereeniging van
jR. K. Bijzondere Onderwijzers een mo
tie aangenomen van den volgenden in
houd:
„De Dioc. Ver. enz. keurt steeds af,
•dat van R. K. vergaderingen aan neu
trale bladen een verslag gezonden wordt
door R. K. die zich niet als verslaggever
van zulk een blad hebben aangemeld, en
keurt ook af, het verslaggeven door R.
'K- op een wijze, dat de neutrale pers den
primeur heeft, ook indien de vergadering
■een verslag in de neutrale pers niet onge-
'jvenscht acht.'2
Met de strekking van deze motie zal
iedereen kunnen instemmen, ook de ver
slaggevers en dilettant-verslaggevers van
neutrale en liberale bladen.
Het behoort immers tot de goede ma
nieren zich op een vergadering aan te
dienen als vertegenwoordiger van het
blad, waarvoor men verslag wenscht te
maken. Aan de vergadering blijft te be
oordeel en, of men dit blad toegang
jyenscht te verleenen.
De motie sprak dus feitelijk alleen uit,
«dat de verslaggevers de goede vormen
in acht behooren te nemen.
Nu was gisteren de vergadering alléén
'en uitsluitend voor de Katholieke pers
toegankelijk. Er waren alleen tegenwoor
dig journalisten als vertegenwoor
digers van Katholieke bladen.
Dit werd door den voorzitter bij den
geconstateerd.
En toch komt hedenmorgen in de „N.
Rott. Ct." een verslag voor
Een verslag waarin medegedeeld wordt
wat door den voorzitter onder ge
heimhouding aan de vergadering ge
zegd was.
Ziedaar de theorie en de practijk.
Voor ons staat vast, dat bedoeld ver
slag niet door een der journalisten aan
'de^,N. R. Ct." is verstrekt.
Een van de andere aanwezigen, onder
wijzers of genoodigden, heeft dus uit de
school geklapt en ontzag zich daarbij niet
■bet aan de vergadering opgelegde ge
heim te schenden.
Ten voordeele van eenig geldelijk ge-
.win gooit men zijn naam als fatsoenlijk
!en betrouwbaar man te grabbel.
Dit vinden wij ergerlijk.
Ergerlijk te meer, omdat op J4emel-
vaartsdag op de onderwijzersvergadering
sectie B een blaam was geworpen op
Katholieke journalisten, van wie men ver
onderstelde dat zij verkapte berichtge
vers van liberale bladen waren.
Toen men gesommeerd werd deze be
schuldiging waar te maken, redde men
ier zich met 'n laffe uitvlucht uit en haal
de men bakzeil.
Wij zouden thans eens van 't hoofdbe-
Stuur een ernstig onderzoek verlangen,
wie de regelen van de vergadering breekt.
Wij achten dit noodig voor de eer van
sde Kath. onderwijzers en onderwijze
ressen, welke door een hunner is aan-
L'gerand.
De „Blijde Wereld"-groep.
Men kent deze eigenaardige vertakking
(van het socialisme. Zij vindt haar voor
gangers vooral onder predikanten en heeft
pen doel: Christendom en socialisme te
[ïombineeren.
Vreemde combinatie natuurlijk. Ja, een
.Onmogelijke combinatie, want hoe valt
de leer van den klassenstrijd te vereeni-
jgen met die der innigste naastenliefde
gezwegen nog van de anti-clericale
practijken der waschechte socialisten (Zie
tjpelgië en lees „De Notenkraker"- om niet
ver uit de buurt te gaan.)
Hoe 't zij, de „Blijde-Wereld"-groep
I zet onverdroten haar pogingen voort en
schijnt tevreden over den aanwas harer
'Volgelingen. Met de Pinksterdagen heeft
Tij ten minste in Friesland een congres
'gehouden, welks voorzitter zijn vreugde
•Uitte over de talrijke opkomst.
En welk een heterogene schare zat
daar, naar luid der verslagen, broederlijk
«bijeen. Typische figuren der S. D. A. P.-
samenkomsten en even kenmerkende ver
schijningen uit de Protestantsche krin-
'jgen vulden er de rijen, terwijl wie na-
%ien en gezichten kenden, zich beurtelings
imoest afvragen „Hé, is d i e ook socia-
löitisqh aangelegd?'2 en: uy,Qê kbfflt die
erbij, zich onder 't gehoor van een pre
dikant te begeven!'2
Ja, 't was wel een merkwaardige sar
menkomst, waarin de grondtoon aller re
devoeringen was: „Christenen wordt so
cialist", en: „Socialisten wordt Chris
ten."
Degelijke resultaten verwachten we van
dat halfslachtig gedoe geenszins. „Zoo'n
middenmcin, wat heb je d'ran,2' is vol
maakt op de „Blijde !Wereld"-groep van
toepassing, terwijl te duchten valt, dat het
socialisme er op den duur meer garen bij
spinnen zal dan het Christendom.
Slechts dit toonen de socialisten aan,
die zich naar die groep getrokken ge
voelen, nl. de waarheid van het woord:
„De mensch leeft niet bij brood alleen."
M.a.w.Het materialisme voldoet den
den mensch toch niet; hij zoekt iets hoo-
gers.
Wij, Katholieken, vinden dat hoogere,
Goddank, op steviger basis.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Druk worden in de pers van alle lan
den besproken de samenkomsten, de be
zoeken van Lord Haldane en graaf Berch-
told aan Berlijn en hun samensprekingen
met von Bethmann-Hollweg en von Ki-
derlen-Wachter, en geruchten zijn daar
door opgekomen over een nieuwe
bemiddelings poging-
der mogendheden in het .Turksch-Itali-
aansche geschil om een einde te maken
aan den oorlog. Deze geruchten vinden
nieuw voéÜsel in herhaalde uitlatingen
3en. °Zoo verklaarde de <5ostenrijksche
gezant te Konstantinopel aan een mede
werker der „Neue Freie Presse" dat hij
den toestand sedert de Italiaansche be
zetting van de eilanden in de Aegeïsche
zee ernstiger acht, dan toen de oorlog in
Afrika was gelocaliseerd. Het zou niet
mogelijk zijn, dat Italië op andere punten
dichter bij de Dardanellen opereerde. Al
len behoorden er aan mede te werken,
dat de vrede zoo spoedig mogelijk tot
stand kwam.
De „Köln. Zeftung" schrijft echter
dienaangaande:
Mag ook al de oorlog met zijn aan
hang het voornaamste onderwerp van ge
sprek van de staatslieden zijn geweest,
toch kunnen de onzijdige mogendheden
door het strenge standpunt en de onver-
wrikbare eischen van de oorlogvoerende
partijen niets uitrichten, voor een der
oorlogvoerende partijen toegeeflijkheid
aan den dag legt en voorwaarden stelt,
die een kans op vrede waarborgen, wel
ke grond zou geven tot een bemiddeling.
Volgens de bladen te Konstantinopel
heeft de Minister van buitenlandsche za
ken den ministerraad doen weten, dat vol
gens Sc inlichtingen van de vertegen
woordigers van Turkije bij de vreemde
mogendheden, tot nog geen enkel voor
stel tot het houden van een conferentie is
gedaan
De Ikdam verneemt, dat de mogend
heden, voor tot een oonferentie te beslui
ten, op initiatief van Engeland een nieu
we poging tot bemiddeling zouden doen.
.Turkije zou, om aan de conferentie deel
te nemen, als voorwaarde stellen, dat zij
zich in haar beraadslaging zou beperken
tot den Italiaansch-Turkschen oorlog.
Over het algemeen leggen de bladen
ten opzichte van de conferentie zeker pes
simisme aan den dag.
De Tanin beweert, dat .Turkije nooit
op een conferentie zou ingaan, waarvan
het resultaat de afstand van .Tripoli zou
zijn; misschien zou zij er voor te vinden
zijn, het geschil bij het hof van arbitrage
in den Haag aanhangig te maken.
Over de uitzetting der Italianen
is men in Italië alles behalve goed te
spreken en de leelijkste praktijken worden
van de Turken verhaald. Zoo moeten er
uitgewezenen in Italië zijn aangekomen,
van alles beroofd, voor hun vertrek wa
ren ze door de .Turken kaal geplukt.
Hun laatste spaarduitjes hadden sommi
gen aan de Turksche beambten moeten
geven, die hen met gevangenis dreigden.
De Turksche regeering, zoo zeiden ze,
moest een jaar vooruit belasting van hen
hebben. De Italiaansche regeering steunt
de bannelingen zooveel zij kan. Van alle
kanten stroomen de gaven toe. Openbare
inrichtingen bieden htm werk aan. De
Italiaansche bevolking, die het ontsche
pen v^n de gevangenen bijwoon^ jegtjj
diep medelijden aan den dag, en is door
het gezicht van de ellende van deze land-
genooten verbitterd.
De „Tribuna" spoort de regeering aan
met meer kracht tegen de Turken op te
treden.
Tot nog toe heeft Italië rekening ge
houden met de bijzondere positie van
Turkije en die zooveel mogeiijk ontzien.
Maar, doordat .Turkije'de lankmoedig
heid van Italië voor zwakte aanziet, wordt
deze politiek speeds moeilijker.
Tegenover de gevangen Turken too
nen de Italianen zich veel edelmoediger.
De Corriere d'Italia meldt, dat de Ita
liaansche regeering aan de gevangen
Turksche officieren hetzelfde salaris be
taalt als aan de officieren van denzelfden
rang. De soldaten behandelt ze desge
lijks. In geval van nood krijgt de familie
van de gevangenen ondersteuning.
Bij den Amerikaanschen Senaat heeft
Senator Smith het rapport ingediend der
commissie inzake het
Titanic-onderzoek
waarbij hij een rede hield, waarin hij
zijn afkeuring uitsprak over het Engelsche
ministerie van handel, hetwelk door zijn
nalatigheid grootendeeis verantwoordelijk
te stellen is, voor het gebeurde; hij be
schuldigt kapitein Smith van al te veel
vertrouwen en het over het hoofd zien
der waarschuwingen, welke op de aan
wezigheid van ijs wezen. Senator Smith
laakte het gebrek aan discipline aan boord
na de aanvaring met den ijsberg, alsme
de het ontoereikend aantal reddingsboo
ten. Hij verklaart, dat circa 500 men-
schen noodeloos zijn opgeofferd door ge
brek aan orde^^t-uL^—
teercf is, dat sommige jongere officieren
van de eerste de beste gelegenheid ge
bruik hebben gemaakt om het schip te
verlaten. Een groote verantwoordelijk
heid, waaruit de moeilijkheid der red
ding voortvloeide, komt voor rekening
van den kapitein van de „Californian".
Men mag aannemen, dat indien deze even
waakzaam ten opzichte van de richting
door de „Californian" in te slaan ware ge
weest, als hij actief was bij het geven van
signaallichten, waarschijnlijk iedereen ge
red had kunnen worden. Senator Smith
beveelt duidelijker omschrijving aan der
te volgen routes, sterkere constructie, be
tere uitrusting van de reddingmiddelen
voor de opvarenden, krachtige zoeklich
ten, het medevoeren door aJle schepen
van boeien, ten einde de plaats, waar een
schipbreuk is geleden, kan worden aan
geduid, uitbreiding van de internationale
draadlooze telegrafie verbindingen op zee
en betere betaling dergenen, die de draad
looze telegrafietoestellen bedienen, be
nevens een voortdurende bediening dier
toestellen, zoowel overdag als des nachts.
Bij de staking te Londen
blijft de toestand in de havens ongewij
zigd.
Duizenden kisten appelen, pisangs, si
naasappelen en aardappelen kunnen ten
gevolge van de staking van de transport
arbeiders niet afgeleverd worden en rot
ten.
Op de vleeschmarkt te Smithfield gaat
het bedrijf nagenoeg als gewoonlijk. Er
is geen last met de verzending van het
vleesch door de stad. Bevroren vleesch
is 24 stuivers op 14 Eng. pond in prijs
gestegen; de prijs van schepen en var-
kensvleesch, alsmede van versch vleesch
is onveranderd gebleven.
De politie patrouilleert op de haven
terreinen. De stakers zijn gegriefd door
hun tegenwoordigheid.
Het bestuur van de Londensche poli
tie heeft de gepensioneerde politie-agen-
ten tot vrijwillige dienstneming opge
roepen. In het Oosten van Londen boden
zich vele honderden aan. Zij werden van
uniformen voorzien en naar de havens ge
zonden. De politiemacht is daardoor zeer
versterkt en dientengevolge is het moge
lijk geworden, het vleesch geregeld te
lossen en naar de vleeschmarkt te Smith-
field te vervoeren. Wel trachtten de sta
kers de transportwagens onderweg aan
te hquden, maar het politiegeleide, dat
zeer sterk was, kon hunne aanvallen
makkelijk afweren en rekende er enkelen
in.
Na afloop van «en vergadering van het
stakingscomité heeft Tillett een manifest
laten verschijnen, waarin het comité ver
klaart dat het een informatiebureau en
de andere inrichtingen voor een natio
nale staking in orde heeft gebracht; of
deze ^al jyorden uitgeroepen, hangt af van
een onderhandeling met het ministerie
van binnenlandsche zaken. Het comité
protesteert tegen het gebruik maken van
de gewapende macht, en het optreden
van het bestuur van de reedersvereeni-
ging van de haven van Londen, waar
door het gezag van het ministerie van
binnenlandsche zaken en dat van het mi-
nisterie van handel tegenover de trans
portarbeiders met elkaar in strijd komt.
Ten slotte meldt het manifest, dat het co
mité heeft besloten dat de volgende ca
tegorieën van arbeiders terstond ?t werk
zullen neerleggen: matrozen, stokers,
winslieden, machinisten, machineherstel
lers, bootwerkers, dokwerkers, kaaiwer
kers, pakhuisknechts en alle roeiers en
schuitenvoerders.
Naar het heet, heeft er een conferentie
plaats gehad tusschen het stakingscomité
en minister Mc. Kenna, waarvan niets
officieels bekend is.
Alleen heeft in een interview het co
mité medegedeeld, dat een vertegenwoor
diger van den minister verklaarde, daft
enkele voedingsmiddelen onmiddellijk bin
nen Londen moesten worden vervoerd,
waarop liet comité de vraag stelde: welke
levensmiddelen, teneinde met het minis
terie van buitenlandsche zaken samen te
werken, opdat sommige levensmiddelen
kunnen gelost worden. Waarschijnlijk zal
men omtrent „natuurlijke'2 levensmidde
len tot een besluit komen. In een later
onderhoud van het comité, waarbij ook
Mc. Kenna tegenwoordig was, deelde
deze mede, dat hij niet voornemens is
van de gewapende macht gebruik te
maken.
Naar echter in een ambtelijke mede-
eeling wordtjjezegd, wil de regeering
zij, zoo noodig, van alle haar"ten dienste
staande middelen gebruik maken om
den aanvoer van levensmiddelen te ver
zekeren.
Tegen 31 dezer heeft de regeering alle
partijen tot een conferentie bijeenge
roepen.
GEMENGD.
In de gister gehouden zitting der
Portugeesche Kamer, deelt de Minister
van koloniën mede, dat de opstande
lingen op Timor zich onderworpen
hebben en dat er met de Nederlandsche
autoriteiten omtrent het andere deel van
Timor, dienend tot toevlucht der rebel
len, een schikking is getroffen.
Hoewel de telegrammen uit Fez
slechts sdhaars binnenkomen, is toch
reeds gebleken, dat er Zaterdag en Zon
dag verwoed is gevochten. De
Marokkanen vielen Zaterdagnacht tege
lijkertijd het noordelijk en het oostelijk
gedeelte van de stad aan en wisten door
te dringen tot aan de oude muren.
Tot aan het aanbreken van den dag
bleef de stadswijk gelegen bij Bab-Sidi-
Boe-Djida en Bab-Feithouih, waar slechts
tuinen liggen met enkele alleenstaande
huizen, in de handen van de Berbers
en moesten de Franschen zich ertoö be
palen hun het verdere doordringen te be
letten. Toen het echter weder dag was
geworden, opende de artillerie een hevig
vuur, waarop de opstandelingen over
haast op de vlucht sloegen.
Zondagochtend werd opnieuw ver
woed gevochten en slaagde een troep
Marokkanen erin de stad binnen te
dringen. De vijand werd echter terug
geslagen. Aan Fransche zijde sneuvelden
40 man en een gelijk' aantal werd ge
wond.
Over den brand in een bios
coop te Villarreal, een stadje in de
nabijheid van Castellon de la Plana, de
hoofdstad van de gelijknamige provincie,
wordt nog gemeld, dat er 60 lijken
onder de puinhoopen vandaan ?ijn ge
haald, waarvan er slechts 22 zijn her
kend. Van de 80 gewonden zijn er 5
stervende.
Uit Boedapest worden jobstijdin
gen geseind aan den „Berliner Lokal
Anzeiger"'over overstroomingen
in Hongarije ten gevolge van den
aanhoudenden regenval. De Szamos-
rivier is buiten haar oevers getreden. In
Szamos Ujwar baande deze stroom "zich
een nieuwe bedding door de stad, waar
door vele straten onder water gezet
werden. Vele huizen in de plaatsen, aan
de rivier gelegen, stekën nauwelijks bo
ven het water uit. De spoorwegdijken
zijn op vele plaatsen doorgebroken, zoo
dat het treinverkeer in het Szamosdal
gestremd is. Tusschen Egregy en Almes
is het dal van 25 v.k. K.M. overstroomd.
In het geheele landschap Lugos zijn alle
rivieren buiten de oevers getreden. Del
Temesrivier heeft de gelheele stad Lugpsl
overstroomd. De omgeving van de stad
Resicas lijkt een groot meer. De graan-*
velden staan onder water. De schade
wordt op millioenen gulden geraamd-
Tot nu zijn in Lugos vi/f menschen ver
dronken.
Koninklijke besluiten.
Bij Konink. besluit is benoemd bij het
pers. van den geneesk. dienst der land
macht, tot officier van gez. Ie kl., dfl
officier van gez. 2e kl. H. S. van den
Stempel
is benoemd tot vertegenwoordiger dér
Nederlandsche regeering op het in Juni
1912 te Londen te houden 16e congres
van de Int. Vereeniging tot bescherming!
van den Industrieelen eigendom, mr. F„
W. J. G. Snijder van Wissenkerke, voor
zitter van den Octrooiraad, directeur van
het Bureau voor den Industrieelen Eigen
dom te 's-Gravenhage;
zijn voor den tijd van één jaar be
noemd tot technisch-assistent bij den
Octrooiraad, E. C. Sütherland, scheikun
dige aan de Nederlandsche Cocaïnefa-
briek te Amsterdam, en G. B. Rodenberg
opzichter bij de Staatsspoorwegen te
Leeuwarden
is de Oostindische ambtenaar J. Q.
Monteiro, commies op het residentiekan
toor te Soerabaja eervol ontslagen.
Koninklijk bezoek aan Parijs.
De Fransche Kamer heeft 200,000
francs toegestaan tot dekking van de on-
sten voor de ontvangst van Koningin
in een xoencnnng zegt ue regceruig,
dat zij de opening van dit crediet
vraagt, om aan de Koningin een ont
vangst te verzekeren, die in overeenstem
ming zal zijn met de wetten van dn
Fransche gastvrijheid.
Tijdens Haar verblijf te Parijs zat,
naar „De Tijd" meldt, H. M. de Konin
gin op 2 Juni in de kerk in de run
Roquépine de godsdienstoefening bij
wonen. De dienst zal geleid worden
door ds. Lacheret, kort geleden tot hof-
predikant benoemd.
Verder wordt bericht, dat H. M. eei|
krans zal neerleggen bij het gedenktee-
ken in de rue Rivoli voor den admiraal
de Coligny, schoonvader van Willem deni
Zwijger.
Mgr. mr. dr. Nolens.
Naar de „Res." verneemt is Mgr. mf«
dr. Nolens, president der Katholieke
Tweede Kamerclub, en hoogleeraar aat<
de Amsterdamsche universiteit, door Z*
H. den Paus benoemd tot HuisprelaaL
Deze hooge onderscheiding, vermoede
lijk nog verleend ter gelegenheid van hel
zilveren priesterjubilé, onlangs door hem.
gevierd, toont zeer zeker, hoe ook door
de hoogste geestelijke overheid de veld
verdiensten van Mgr. Nolens op prijs
worden gesteld.
Zooals men weet, verwierf Dr. Nolens
reeds vroeger de onderscheiding van Ka
merheer met den titel van Monseigneur*'
Jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman,
Heden herdenkt de 'heer De Savornini
Lohman, minister van Staat, lid van del
Tweede Kamer der Staten-Géneraal, zija
75en verjaardag.
In 1861 te Groningen gepromoveerd!,
vervulde deze bekende Plaatsman eerst
verschillende betrekkingen bij de rech
terlijke macht, het laatst die van raads
heer bij het hof te 's-Hertogenbosch'.
Daarna trad hij op als hoogleeraar aatf
de Vrije Universiteit. Ook als minister
van Binnenlandsche Zaken (in het minis-
terie-Mackay) en als Ee.sie-Kamerlid beM
wees hij den lande zeer gewichtige dien
ste».
Pantserschip.
Daartoe gemachtigd door H. M. dd
Koningin, heeft de minister van oorloge
ad interim minister van marine, het
wetsontwerp tot verhooging van het VId
hoofdstuk der Staatsbegrooting voor het
dienstjaar 1912, voor den bouw van eert
pantserschip voor den algemeenen dienst'
ingetrokken.
Octrooiraad.
Zaterdagnamiddag a. s. zal in het gd-
bomv van het Bureau voor den Indus
trieelen Eigendom aan de Juliana van
StolbirgL.an te 's-Gravenhage de Oc
trooiraad worden geïnstalleerd door den'
minister van landbouw, nijverheid £0
handel, dea (heer Tal ma.
