9c Eektaelvc (Boti/tcmt 23 BUITENLAND. Een Mart daar. BINNENLAND. 3e Jaargang, No. 772. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. hit;re. Telefoon 93S. Postbus 6. DiT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTS JRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwart. al. Afzonderlijke nummers 27j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Dinsdag April 1912. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. V Duur bouwen. Het anti-tariefvvet-comité heeft nu al .weken lang dagelijks de lezers van de Ivfederlandsche dagbladpers door b e- kiriegelijke advertenties trachten te Imisleiden. B e d r i e g e 1 ij k, want er wordt ge schermd met het duurder worden van bijna alle artikelen door de tariefwet en de menschen worden op de allerklein- geestigste wijze opzettelijk verkeerd voor gelicht. Vandaag schettert men weer, dat het bouwen duur wordt. Reeds vroeger hebben wij diezelfde bewering ook vernomen. Wij betoogden toen, dat de directe belastingen op den bouwprijs der woningen méér drukken 'dan de indirecte belastingen. Er is echter tegen dat beweerde duur der worden nog meer in te brengen. De solide bouwers a dus werd ons door vaklieden verzekerd willen de slechte buitenlandsche steen niet ge bruiken. Zij nemen Hollandsch fabrikaat. De Hollandsche metselsteen-industrie, aan wie ongetwijfeld de bescherming ten goede zal komen, zal door een vergroot afzetgebied haar productei „eerder goed- •kooper dan duurder kunnen plaatsen. De revolutiebouwers, de gebruikers van de Belgische steen, zuilen misschien Iets duurder uitkomen. Maar moet een .wet den revolutiebouw ontzien? Onze woningen zijn toch reeds met van al te deugdelijke kwaliteit. Ten slotte aangenomen dat het bou wen eens duurder werd, is dit dan een steekhoudend argument tegen de wet? Als de loonen van de bouwvakarbei ders verhoogd worden, steden de bouw kosten eveneens. Maar moet men om deze reden tegen een loonsverhoöging zijn? Dan zou men wel iedere loonsverhoo- ging met een beroep op „duurder wor den" kunnen tegenhouden. ^Onderzocht moet worden of de loons- verhooging billijk, gewenscht en moge lijk is. Deze maatstaf moet worden aange legd. Zoo ook bij de tariefwei. Daarom kan men met het duurte-ar- gument feitelijk niets zakelijks tegen de tariefwet inbrengen. V O, zit 't er zoo mee! *t Heeft ons al aanstonds verwonderd, dat op 't Leidschc congres der „S. D. A. IV' liet nieuwe program, hetwelk we het Leidsche program mogen noemen roemvol voor onze stad, nietwaar zoo bijna zonder slag of stoot werd aangenomen. En dat in 'een vergadering, waar men leikaar zoo gaarne t>m wel minder ge wichtige dingen dan eer program-for muleering in de Jiaren vliegt. Hoe zat dat dan toch? Nu hebben we nog niet de gelegen heid gehad eerlijk gezegd: ook niet naar die gelegenheid gezocht om dat program te bestudeeren, weshalve we jnet dankbaarheid constat erden, dat de fciaagsche corr. van 't ,,Ebid." zich in FEUILLETON. die richting (had uitgesloofd. Met be langstelling lazen we zijn artikel. Schr. heeft de twee programs - het oude ,en het nieuwe met elkaar ver geleken ,en trekt dan deze, voor het Leidsche program min vleiende parallel „Het oude program was een model ^van een beginselmanifest, puntig, kort, snijdend, recht op de waarheid af. Het nieuwe program is een slappe verhan deling, ingewikkeld, zonder vaste ljjn, met lange woordenreeksen, waarmee men vaak om de waarheid heenkron- kelt. Het oude program was uit één stuk, had stijl en karakter. Het nieuwe mist èn karakter èn stijl en doet den ken aan die confectie-architectuur waarin vaak huizen worden saamge- flanst uit allerlei „stijlen", om ze maar tot een „riant" geheel te ma ken." O, zit 't er zoo mee! Nu snappen we waarom Het Volk dit program „lang, wel wat lang" noem de. 't Is net een te lange japon, waar over men struikelt en waarin men gaten trapt als men dan toch voort wil wan delen. Daarom .heeft mevrouw Roland Holst zeker gauw haar ontslag genomen als lid der „S. D. A. P." Het voetvrije oude program zal haar liever geweest zijn. Luisteren we nog eens even naar 't Hbld. Na de vergelijking te hebben voort gezet „om te doen zien hoe precies- marxistisch het oude en hpe behoed- zaam-revisionistisch het nieuwe program is", zegt het orgaan over „het meester stuk van tactiek", waarmede het Leid sche program wordt bedoeld: enkel opzicht. Uiterlijk noch innerlijk'. "Naar het uiterlijk niet wegens de zwakheden van vorm die wij hebben aangeduid. Doch naar het innerlijk evenmin. Want hier zijn geen twee stroomin gen inééngevloeid, maar ze zijn, ook in het program, van elkander duidelijk onderscheiden gebleven en slechts naast elkaar' geleid." O, zit 't er zoo mee! Eerst zijn de felste Marxisten uit „de" partij gezet en daarna heeft men een lief programmengsel gemaakt, waarvan de kleur „changeant" is, zoodat men er van alles in kan zien. Ja, nu begrijpen we, waarom het Leid sche congres het kostbare weefsel zoo voorzichtig behandelde. En 't is maar goed, dat mevrouw Roland Holst er geen japon van dragen wil, want het kan heusc'h niet tegen een stevige hand greep. algemeen overzicht. Op de bemiddelingsnota van de mo gendheden heeft de Porte gisteren ge antwoord. Het luidde zeer kort: Geen vrede tenzij de souvereine rechten des Sultans (NAAR HET DUITSCH.) (9 Vergeet niet, murmelde de gravin, zich tot haar dochter richtende. Johanna knikte het hoofd. De page snikte. Een oogenblik later klonk in cle zaal het gezang der boetpsalmen. De hooge en machtige gravin van Beieren en Henegouwen was zooeven overleden. Bij de prachtige begrafenis was ieder een getroffen door de smart en de gods vrucht van den graaf. Zijn droefheid bracht hern er toe, zich 'drie weken in een bepaalde afzondering op te sluiten. Hij gaf zich over aan z:;n tranen, aan zijn wroeging, aan een woeste wanhoop. Nooit had hij zich kunnen voorstellen, dat Isabella hem zoo nauw aan het harte lag. Hoe kwam het, dat deze zwakke, ze nuwachtige Vrouw, welke een blik vrees 'aanjoeg, welke een verwijt tot angstig jwordenstoe ontstelde, zich zoo innig aan zijn despotischen .wil, aan zijn persoon in Tripolis en Barka worden erkend. Had men dit antwoord reeds verwacht, hot is er niet minder belangrijk om, want er blijkt uit, dat noch de bezetting van Sidi Said, noch het vlootbedrijf in de Aegaeï- sche Zee en de beschieting van de buiten forten van de Dardanellen op de stand vastigheid van de Turksche regeering in vloed heeft weten te oefenen. Het antwoord van de Porte is een lang stuk, waarin zij een historisch overzicht van de Tripolitaansche kwestie geeft, en den nadruk legt op de verzoenlijke houding van Turkije en de onrechtmatigheid van het optreden van Italië. De Porte, zoo heet het in het stuk, kan haar waardig heid niet prijsgeven door van haar werke lijke en volstrekte souvereiniteii over Tri polis afstand te doen. Het antwoord for muleert niet de Turksche voorwaarden, maar wijst die van Italië beslist af. Invloedrijke personen in Turkije spre ken weer over de mogelijkheid, waarvan drie maanden, geleden ook reeds sprake is geweest, de souvereiniteit over Tripolis (niet over Bengazi) af te staan aan den sjeich der Senoessi's, hetgeen den weg tot den vrede met Italië zou kunnen effenen. Men neemt hierbij als bewijs grond, dat de sjeich vrijwel on begrens den invloed in het gewest bezit en de oorlog toch bijna uitsluitend door Ara bieren wordt gevoerd. Over de Dardanellenkwestie heeft de Turksche regeering verklaard, dat zij er voorloopig niet aan denkt de Dardanellen te heropenen. In alle geval heeft zij toch eerst 10 dagen noodig voor het opvisschen van nog los ronddrijvende mijnen.a - respondent van de „Frankf. Zeitung", uit betrouwbare bron, dat Rusland een con ferentie in Petersburg voorbereidt om over de 'Dardanellen-kwestiie te beraad slagen. Dit is dan misschien het antwoord, wat Italië waarschijnlijk niet zonder grond op den donder van zijn geschut voor de Dardanellen verwachtte. Zoolang de Italiaansche vloot in de Aegaeïsche Zee blijft kruisen (en dat kan nog lang duren) zullen de Dardanellen niet worden heropend, zoo wordt uit Konstantinopel gemeld. Volgens de Italiaansche bladen zullen de Italiaansche scheepvaartmaatschap pijen van de regeering vergoeding eischen voor de haar uit de sluiting der Darda nellen ontstane schade. Bij het verhoor van den directeur Ismay en de beman- een nadere verklaring afgelegd, vvaarin hij o.a. zegt, dat de wellevendheid jegens den Senaat der Unie geenszins vereischt, dat hij zwijgen moet naar aanleiding van sommige onware berichten in de bladen. Ismay verklaart weer, dat hij aan boord van de „Titanic" in het geheel geen meerdere rechten of voorrechten had dan de andere passagiers. De gezagvoer der heeft Ismay niet nopens den koers, de vaart of andere de „Titanic" betref fende scheepvaartaangeiegenheden ge lijkheid, aan zijn zelfzuchtig hart gehecht had? Hij onderzocht het niet. Wel stond hij tegen zijn droefheid op en beproefde redenen te vinden voor de smadelijke onverschilligheid, waardoor zijn vrouw zooveel te lijden had. Dan werden op nieuw de nog ongeheelde wonden zijns harten opengereten; dan verscheen hem het beeld zijner ziekelijke en bleeke echtgenoote voor den geest, waarvan die geheimzinnige bekoorlijkheid uitging, welke hij wel ondervond, maar niet ver klaren kon; dan voelde hij dat akelig ledige in zich, waarin het oog van den geest tevergeefs een rustpunt zoekt tegen de diepe smart, welke hem onophoudelijk achtervolgt. Op dit tijdperk van droefheid volgde een diepe neerslachtigheid, een bepaalde lusteloosheid, welke hem van alles af- keerig maakte, zoodat hij niemand wilde ontvangen, zelfs zijn dochter en 'den ka pelaan niet. Wees hij alle troostmiddelen van de hand, toch maakte hij, ofschoon geheel onbewust, van een langzaam, doch onfeil baar geneesmiddel gebruik. In plaats van zich met zijn treurigheid in zijn kamer op te sluiten, voerde hij haar met zich in de sombere bosschen, op de heuvel toppen; de woeste natuur werd de ver trouwelinge zijner smart. De natuur heeft nimmer opgehouden raadpleegd; de kapitein alleen heeft het oppergezag uitgeoefend. Wat deze laatste bewering betreft, willen we even een artikel citeeren uit een Stockholmer courant, dat op de verhou ding van kapitein Smith tot de W,hite Star een eigenaardig licht werpt. De schrijver is een oud vriend van Smith en ook goed bekend met Ismay. Toen hij na de aan-, varing van de „Olympic" metde„Hawke" aan Smith vroeg, waarom hij niet door uitwijken de aanvaring vermeden had, antwoordde deze, dat hij de wet aan zijne zijde had. „Ik manoeuvreerde volkomen goed, uitwijken had me twintig minuten gekost en als de reederij vernomen had, dat ik van plan was uit te wijken, waar ik recht door varen mocht, dan kunt ge denken wat met mij gebeurd zou zijn.'^ Kapitein Smith was slechts in naam kapitein, de werkelijke bevelvoerder was Ismay. Tegen zijn bevelen was geen be roep. Smith moest gehoorzamenalle ka piteins der -Lijn moesten gehoorzamen, dat was de stelregel van den ouden Ismay, door den zoon getrouw overgenomen. Weigerde iemand; weg met hem; er waren er honderden, die ieder oogenblik graag zijn plaats wilden innemen. Toen de schrijver de „Titanic" be zichtigde, viel hem het gebrek aan booten op. Smith, dien hij daarop opmerkzaam maakte, antwoordde met een onvergete- lijken blik: Vraag dat maar aan Ismay en Lord Pierry. Onder de geredden te New-York aan gekomen zijn ook zeven babies -en twee kinderen van vier en vijf jaar, wier namen onbekend zijn en wier ouders omkwamen. Twee er van heeft reeds een geredde Mayor, door de „Daily Telegraph" en „Daily Mail" te Southampton, Liverpool en Belfast" en op de „Olympic" voor de nagelaten betrekkingen der slacht offers bijeengebracht, is tot heden reeds tot 101.000 pond sterling gestegen; op de „Olympic" werd 1500 pond gecollec teerd. Te New-York heeft men reeds 14.000 pond sterling bijeen. De Prins van Wales zond gisteren een gift van 250 guirijes en de vorst van Baroda in Britsch- Indië 500 pond sterling. GEMENGD. Volgens een telegram van generaal Moynier, dat op het Fransche ministerie van oorlog aangekomen is, is de rust te Fez hersteld. De verliezen aan Fransche zijde bij de muiterij en de daar op gevolgde gevechten tot herstel van de orde, zijn geweest: 15 officieren en 40 man aan gesneuvelden, 4 officieren en 70 man aan gekwetsten. Er zijn 13 burgers, allen Franschen, gedood. De staking in de haven van Gent schijnt over het algemeen een kalm verloop te hebben. Het stakings comité heeft aan den gemeenteraad een adres gezonden behelzende een uiteen zetting van de dokwerkersstaking, die nu reeds een maand duurt en begonnen is om hooger loonen te verkrijgen. In bo vengenoemd schrijven verzoeken de sta- haar heilzame uitwerking op het lijdende menschdom uit te oefenen. De zieken naar lichaam en geest ondervinden steeds haar heelenden invloed, en duizenden heb ben uit haar schatkamer niet tevergeefs geput. Moeder natuur schenkt den mensch de zuivere lucht, zoo bij uitstek noodig tot onafgebroken zuivering van den bloed stroom; zij vermag het oog te bekoren door haar schoone afwisseling.en kleuren pracht; zij vertoont ons het leven in zijn grootste verscheidenheid en harmonie niet dat leven, dat de zinnen van het schepsel op den duur zoo pijnlijk en af mattend aandoet, maar veeleer dat, wat den mensch brengt tot kalmte, tot heil zame rust; zij leidt den kranken geest af, en voert hem van lieverlede op een pad, waar nieuwe werkzaamheden hem wach ten, waar hij, met nieuwen moed bezield, andermaal aan de maatschappij wordt teruggegeven. Ook Albertus hervond langzamerhand in de natuur nieuwen levenslust. De jacht tooverde voor zijn geest nieuwe bekoor lijkheden, te verleidelijker naarmate hij ze langer ontbeerd had. Daartegenover stond zijn doelloos dwalen van eiken dag, waar uit wel zelfkwelling, geen nut werd ge boren. Waarom zich dan niet verzekert of zijn oog nog juist, zijn hand nog zeker was? Zoq de echtgenoote nog jn leven .ware kers het gemeentebestuur hun 10.000 fr. toe te kennen om den noodlijdende sta kers en hun gezinnen ter hulp te komen. Ten bate der stakers worden lootjes verkocht. Bij de overstroomingen in de Mississippi-vallei zijn achteraf heel wat meer menschen omgekomen dan aanvankelijk aangenomen was. Nu meldt een telegram uit Jackson, in den staat Mississippi, dat daar, naar men vreest, 200 menschen zijn verdronken. De cij fers zijn nog niet gecontroleerd en dus wellicht overdreven. In de buurt van Jackson wonen voornamelijk negers. De Temps verneemt uit St. Peters burg, dat er bij de onlusten aan de mijnen in het Lena-gebied 390 dooden en gewonden waren. Bi; het binnenkomen in het station is omstreeks 2 uur de trein van Mun- chen naar Frankfort a.d. Main uit het spoor geloopen. Een passagierswagen werd uit de rails geworpen, waarbij verscheidene reizi gers licht gewond zijn. De trein kwam,' met groote vertraging te Frankfort aan. Koninklijke besluiten. Bij Koninkl. besluit is bij het perso»- neel van den geneeskundigen dienst van. het leger in Ned.-Indië benoemd tot offi« cier van gezondheid 2e klasse de arts Th. J. France; is benoemd bij de militaire administra tie, bij het personeel der kwartiermees ters, tot majoor-kwartiermeester bij het. 5e reg. infanterie, de kapitein-kwartier- is óerioèmcT'föt comma'naedr in de oruc van Oranje-Nassau jhr. L. P. D. Op ten Noort, directeur der Stoomvaartmaat schappij Nederland en voorzitter van den Raad van Bestuur der Koninklijke Paket- vaartmaatschappij te Amsterdam. Ontvangstbewijzen van telegrammen. Naar het „Hbl." verneemt, is een wijzi ging gebracht in het reglement voor den dienst der Rijkstelegraaf. Daarom zal van 1 Mei a.s. af de verplichting zijn opge heven om de afgifte van telegrammen te doen geschieden tegen onderteekèning van een ontvangstbewijs door of namens den geadresseerde. Slechts in enkele ge vallen zullen die ontvangstbewijzen wor den gevorderd. De Dardanellen. Naar aanleiding van een door de Kamer van Koophandel te Rotterdam tot den Minister van Buitenlandsche Zaken ge richte vraag, is volgend antwoord ont vangen. De Minister van Buitenland sche Zaken heeft de eer, den heer voor zitter van de Kamer van Koophandel te Rotterdam mede te deelen, dat; blijkens bericht van Hr. Ms. gezant te Konstanti nopel, de sluiting van de Dardanellen wegens de plaatsing van de mijnen nood zakelijk is in het belang van de scheep vaart zelf. Zoodra de bewegingen van de Italiaan- gebleven, dan had de eenzaamheid, welke hij onder den invloed eener levendige aan doening en om een zwakke, zenuwachtige vrouw tot kalmte te brengen, gekozen had, nog een doel, maar nu Isabella ge storven was, kon hij tot eigen vermaak en zonder iemand te schaden, zich wel weder gaan bezighouden met het ver volgen van het hert en het uitwerpen van den valk. Want in zijn oude fout her vallen en Johanna dwingeii in zijn jacht stoet plaats te nemen, dat zou hij niet, daartoe was hij vast besloten. Toen de graaf er met zijn vrienden over sprak, wenschten zij hem als om strijd geluk met zijn voornemen, en spoe dig kwam men tot het besluit het feest van den H. Hubertus op koninklijke wijze te vieren. Voorloopig bleven Johanna en Otfried van die afspraak onkundig. Zij waren te zeer bezig met de studie, welke door den kapelaan geleid werd op een wijze, dat beiden er smaak in kregen. Hunne vor deringen bleven niet uit; zij lazen het Latijn zeer goed, en schreven wat toen maals verre van algemeen was een fraaie hand. Ook werd Otfried in de rij kunst en in de kennis der wapenen zoo bedreven, dat Rosthal bij herhaald onder zoek hem zijn lof niet onthouden kon. Daarentegen leerde Johanna vail de abdis van het naburige klooster de verschillende vrouwelijke handwerken, het bereiden van sommige, in gevallen van verwonding gebruikte geneesmiddelen; terwijl Brigitta haar jeugdige meesteres met het huis houdelijk bestuur van het uitgestrekte pa leis op de hoogte bracht. Waren de studiën geëindigd, dan leidde de aalmoezenier zijn beide leerlingen naaf een of andere ellendige hut en moedigde hen tot werkzame liefdadigheid aan. Hij wilde, dat Johanna een wonde kon ver binden en duldde niet, dat Otfried kleurde bij het helpen van een boer. Zoo vlood het leven der twee kinderen kalm en gelukkig heen, en het scheen hun niet mogelijk, dat de leeftijd of de opeenvolgende gebeurtenissen iets zouden veranderen aan de beloften, voorheen onder zulke aandoenlijke omstandigheden gedaan, zoo dikwijls op de graven van Isabella en Notberg in de slotkapel her haald en opnieuw bekrachtigd, wanneer zij elkander herinnerden in een taal, in drukwekkend door kinderlijkheid en kracht, de wederzijdsche aanneming van broeder en zuster, het aannemen der slag tanden en bovenal de vermaningen van Isabella op haar sterfbed. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1