Bit blad verschiint elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen.
30
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3e Jaargang,
No. 753.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
fen het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
jjf 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
Maart
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels t 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertenfiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
ipit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEILLUS-
TREERD ZONDAGSBLAD.
*»*Een ultra onbillijke belasting.
Synoniem met „Duurder voedsel,, is
Se bewering der anti-tariefwetmannen,
dat de tarief wet een ultra-onbillijke be
lasting is.
Want een ultra onbillijke belasting is
er eene, die gehaald wordt, waar fei
telijk geen geld is om het te betalen.
Zoo'n belasting komt dus Uit de zak
ken van den kleinen man.
En de kleine man zou dus weer het
loodje lijden.
Gisteren zagen wij, wat er van de
leuze duur voedsel waar is.
't Is kortweg een leugen.
Op wat vandaag wordt voorgezet,
past dezelfde qualificatie.
De tariefwet is geen onbillijke belas-
ting.
Minister Kolkman houdt bij de con-
jsuinpties-artikelen bijv. zeer degelijk re
lening met de gesteldheid der gebrui
kers.
Appelen, die de mindere man veel ge
bruikt, worden licht belast; van fijnere
«oorten wordt een hooger reCht ge
vraagd. Van sinaasappelen een volks
vrucht bij uitnemendheid, wordt slechts
"een matig recht verlangd. Abrikozen zijn
aveer zwaarder belast. Druiven worden
in den goedkoopen tijd wanneer de
'Xverkman er dus van kan profiteeren
tot lager tarief toegelaten dan in den
'tiuren tijdv waarin zij uitsluitend een deli
catesse van de rijken zijn.
Herten worden met f 15 en reeën met
if tO per ötiafc bvlunt. ZZïfm* .1»— -«
,-een gebruiksmiddel voor de minder ge-
forfunëerden?
Dit systeem vindt men in de geheele
fivet uitgestippeld. Dc .gereedschappen
,yan den ambachtsman, komen tihans
«iet 5 pCt. recht binnen, terwijl de im
port van diezelfde artikelen vrij is als
zij voor fabrieken dienen.
Dit vinden -wij een uiterst onbillijke
heffing en aan zulke onbillijkheden zal
jde nieuwe wet een einde maken.
Een afgewerkte locomotief zal in de
toekomst niet meer vrij kunnen worden
ingevoerd, terwijl van de onderdeelen
Van die locomotief, als zij hier te lande
voor hetzelfde doel worden verwerkt,
invoerrecht verschuldigd is.
Zoo iets is schromelijk onbillijk.
Maar dergelijke gebreken, die in waar
heid een onbillijke belasting zijn, kleven
het ontwerp-Kolkman niet aan.
V Middenstandsorganisatie.
Het vraagstuk van de publiekrechtelij
ke vertegenwoordiging van den Mid
denstand maakt een onderwerp van be
spreking uit op het a.s. middenstands-
qongres. De lieer J. Das, die was uitge-
noodigd hierover e n prae-advies uit te
brengen, heeft dit prae-advies nu ge
plaatst in „De Middenstandsbond".
De heer Das beantwoordt de vraag:
„Is publiekrechtelijke vertegenwoordi
ging van den Middenstand gewenscht",
bevestigend. Hij is voorts van oordeel
'dat deze vertegenwoordiging bestuurs
bevoegdheid moet bezitten en dus nielt
zuiver adviseerend behoort te zijn.
Voor den middenstand, zegt de heer
[Das bestaat er dringend behoefte aan
een vertegenwoordiging met bestuurs
bevoegdheid, die m.a.w. publiekrechte
lijk is, waarvan uitspraken de bindende
'kracht hebben van een wet.
Met dit advies van den heer Das
stemmen wij volkomen ia. Zoo men
iiveet, is ook reeds door een staatscom
missie een ontwerp ingediend ter op
richting van Middenstandskamers. De
bestaande Kamers van Koophandel en
•"Fabrieken zijn niet slechts onvoldoen
de, omdat zij locaal zijn, en de belan
gen van klein-handel en klein-industrie
daarin vereenigd zijn met die van groot
handel en groot-ii dustrie, inaar ook om
dat zij slechts adviscercnde bevoegdheid
bezitten en geen recht van zelfbestuur.
Ook daarom juichen wij het advies
toe omdat het wijst op een gebrek, dat
evenzeer bij de Kamers van Arbeid be
staat.
Eerst als ën Kamers van Arbeid pu
bliekrechtelijke bevoegdheid hebben éii
'Middenstandskamers bestaan, die zooda-
ïiige bevoegdheid bezitten, gaat men den
goeden weg op, den weg naar publiek
rechtelijke beroepsorganisatie, naar een
regeeringslichaarn voor sociale wetgeving
naast een voor politieke wetgeving.
ALGEMEEN OVERZICHT.
In aanvulling met hetgeen reeds ge
zegd is over de thans aangenomen
kolen mijnwet
dient nog het volgende uit de rede, waar
mede Asquith op een vergadering der
liberale Lagerhuisleden de beteekenis der
wet heeft uiteengezet. De minister liet
uitkomen, dat de wet, behalve het be
ginsel van het minimumloon, voor de
mijnwerkers nog ïn deze twee opzichten
gunstig is, dat de districtsraden bij de
bepaling van het minimum rekening
moeten houden met het geldende loon
(hetgeen, volgens Asquith, trouwens van
zelf spreekt), en dat de mijnwerker, die
reeds een hooger loon geniet dan het
vastgestelde minimum, dat hoogere loon,
op zijn contract berustend, behoudt. Ver
der gaf de minister als zijn opvatting
te kennen, dat 5 shilling voor een vol
wassene en 2 shilling voor een jongen
geenszins een te hoog minimum-loon
moet heeten voor wie bij den dag wor
den betaald. Ook zei hij nog en hij
richtte zich hiermede zonder hem te
noemen tegen Balfour, die van roof
ridders, woekeraars en Amerikaanschef
trustmanuen heeft gesproken dat hij
de staking in hoofdzaak een belange-
looze beweging achtte.
Hierbij had hij waarschijnlijk op het
oog het feit, dat het meerendeel der
stakende arbeiders meer verdient dan
het geëischte minimum van 5 shilling.
Volgens de laatste berichten zijn er
overal kenteekenen van een geleidelijke
nen raden aan het werk weder op te
vatten, zij het dan alleen als proef, om
te zien wat zij bereikt hadden.
Behalve de gisteren vermelde, zijn nog
een groot aantal arbeiders weer neerge
daald in de mijnen van Lanarkshire
(Schotland). Dezen hadden bedongen,
dat zij gisteravond betaald zouden wor
den daar zij honger leden. De 350 mijn
werkers, die ïn Ghirk in Noord-Wales
het werk hebben hervat, konden onder
bescherming der troepen ongestoord
werken. Eveneens hadden de werkzaam
heden tot onderhoud van cle mijn Little
ton in Staffordshire ongestoord plaats.
Sedert den len Maart hebben de ver-
eenigingen 1.043.000 pond sterling aan
stakingsgeld uitbetaald. In de kassen be
vinden zich nog 951.000 pond.
De bemiddelingspogingen inzake den
Italiaansch-Turkschen oorlog
waarover reeds zooveel te doen is ge
weest, zijn weer op niets uitgeloopen.
De mogendheden hebben het aanvanke
lijke plan van Rusland, om de vredes
voorwaarden, die Italië den mogend
heden heeft doen toekomen, ter kennis
van de Porte te' brengen, laten vallen.
Uit de stemming in Turkije maakten ze
op, dat ze kans liepen op een weigering,
en dat wilden ze niet.
Men schijnt nu aan de Porte te willen
ragen welke hare voorwaarden zijn, en
van het antwoord zal dan afhangen, wat
de mogendheden verder zullen doen.
Inmiddels komen er weer zeer vreem
de berichten uit Tripolis. Het Turksche
bericht, dat we gisteren mededeelden,
wordt natuurlijk nu door Stefani gelo
genstraft. Verder ontvangt de „Times"
uit Kairo het verwonderlijke telegram,
dat volgens aldaar ontvangen betrouw
bare berichten de sjeich der Senoessi,
hoewel hij op geenerlei wijze de leden
van zijn sectc wenscht te beletten de
wapenen tegen de Italianen op te nemen,
hij aan den anderen kant verklaard heeft,
zelf niet het voornemen te koesteren een
algetneene beweging van de Senoessi te
organiseeren en kalm te Koefra wenscht
te blijven.
Dan wordt uit Rome aan de „Nat.
Ztg." geseind, dat de „Corriere d'Ita-
lia" uit Bengasi meldt, dat de opper
bevelhebber van de Italiaansche troepen
in Bengasi, generaal Ameglio, onder ver
schijnselen van vergiftiging ziek is ge
worden en naar het hospitaal moest
worden overgebracht. Naar het heet,
heeft de generaal bij vergissing subli
maat gedronken.
Positief nieuws brengen overigens de
Italiaansche bronnen niet.
GEMENGD.
Uit Sarajewo wordt aan de „Na
tional Zeitung" geseind: Oostenrijk-
H on gar ij e versterkt zijn troe-
d eu aan de grenzen van het Xürksche
gebied van den sandzjak Novibazar. Het
valt daarbij op, dat de versterkingen
slechts uit Duitsche en Hongaarsche
regimenten genomen worden. De garni
zoenen in Herzegowina krijgen dubbele
rantsoenen, zooals ïn den tijd van de
inlijvingscrisis.
De Gentse he stakers hebben
besloten den strijd tot het uiterste voort
te zetten. Er zijn nu meer dan 2200 sta
kers en werkloozcn. De patroons, stuwa
doors, scheepsagenten en handelaren,
hebben besloten tegenstand te blijven
bieden en 500 Duitsche havenarbeiders
te ontbieden.
Het dorp Trsjtena in Hongarije is
geheel afgebrand. Meer dan 300 hui
zen gingen in dé Yiammen op.
Door het verbond van Amerikaan-
sche mijnwerkers ïs voor de anthfaciet-
mijnen tegen '1 :\pril de staking van
alle werkzaamheden afgekondigd.
-- De „Morning Post" verneemt uit
Washington, dat*de toestand in Me
xico voortgaat met groote zorg in te
boezemen bij de Amerikaansche regee
ring. Echter hoopt de regeering nog
steeds, dat inmenging door de Unie
overbodig zal blijven, ofschoon toch ook
vrees gekoesterd wordt, dat deze on
vermijdelijk zal worden, wijl steeds meer
blijkt, dat president Madero niet bij
machte is om den opstand te bedwingen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is D. A. J. A. Bon
dam, essaieur y^,<y _dei^ waarbqrg en de
te Schoonhoven, benoemd tot commies
bi) dat dienstvak te Amsterdam
is benoemd tot griffier van den Raad
van Beroep (O.) te Roermond mr. J.
G. C. M. Walter, advocaat en procu
reur te Roermond, secretaris van den
voogdijraad aldaar
is aan J. Spaans, eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente
Barsingerhorn
is aan den adelborst le klasse H.
J. Top, in Oost-Indië, eervol ontslag
uit den zeedienst verleend.
Tweede Kamer.
Naar men verneemt, zou het in het
voornemen liggen der Tweede Kamer, die
gisteren op Paaschreces gegaan is, weer
bijeen te roepen tegen Dinsdag 23 April;
vrij zeker althans niet voor dien datum.
De ziekteverzekering.
Het laat zich aanzien, aldus de Resb.
dat de behandeling der Ziekteverzeke
ring nog al veel tijd zal vorderen. Naar
we vernemen, zullen vóór 10 April
uitersten termijn minJtens een S0-
tal amendementen op de Ziektewdt en
Radenvvet, waarvan niet minder dan on
geveer 50 van de sociaal-democraten bij
de commissie van voorbereiding inko
men.
Koninklijk bezoek aan Rotterdam.
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins
Hendrik der Nederlanden hebben het
voornemen op Zaterdag 13 April a.s.
in den namiddag een niet-officieel be
zoek te brengen aan Rotterdam. Zij stel
len zich voor na aankomst aan het sta
tion D. P. de groote kerk te bezoeken
en vervolgens een tocht op de rivier
en door enkele havens te maken. De
tocht op de rivier zal worden beslo
ten door een bezoek aan het stoomschip
Kawi, van de Rotterdamsche Lloyd, aan
Lloydkade. De hooge bezoekers zullen
vandaar naar het station D. P. terug
rijden.
R. K. Padvinders.
Naar aanleiding van een dezer dagen
vermelde mededeeling, dat op het ver
zoek om onder de Katholieken propa
ganda te maken voor de Ned. Padvinders
organisatie, door den Aartsbisschop na
mens het Episcopaat, aan liet hoofdco
mité der Ned. PaJvindersorganisatie uit
drukkelijk is medegedeeld, dat de bis
schoppen een afwachtende houding wen-
schen aan te nemen, deelt de „Resb."
mede dat reeds te s Gravenhage is op
gericht een R. K. Padvindersvereeniging.
Confectiewerkers te Amsterdam.
Sinds eenigen tijd heeft de Bond van
Arbeiders in de Kleedingindustrie een
actie op touw gezet. Er wordt o.a. ge-
eischt benoenrng van een commissie, sa-
menoesteld uit de patroons £n de .ar
beiders, tot het omtvverpen van een loon
regeling. De patroons meenen, dat er
na gezamenlijk overleg een schikking
zal kunnen worden getroffen, doch zij
wenschen, dat bij het tot stand komen
van een collectief arbeidscontract, de
bond de noodige waarborgen zal bieden
dat de regelingen daarin vastgesteld, ook
door de arbeiders(sters) nagekomen zul
len worden.
Overstrooming.
Bij het Departement van Koloniën is
het volgende telegram ontvangen van den
gouverneur-generaal van Nederl.-Indië
dd. 29 dezer:
De resident van Rembang seint: In
de districten Padangan, Ngoeinpak, Bo-
djonegoro, Pelen, Baoereno, Rengel en
Rembes zijn door de Solo-rivier 100
dessah's onder water gezet en eenige
duizenden bouws sawah's overstroomd.
De Solo-rivierdijken zijn op vier plaat
sen doorgebroken. Geen persoonlijke
ongelukken.
De vijf eerstgenoemde districten zijn
gelegen in de afdeeling Bodjonegoro en
de beide laatstgenoemde in de afdeeling
Toeban der residentie Rembang.
De afgeschafte Zondagen.
Men meldt uit Kaatsheuvel aan de
Msb. Na ingewonnen advies van de ker
kelijke overheid heeft de R. K. Pa
troonsbond in een gecombineerde verga
dering met het bestuur van den Ned. R.
K. Lederbewerkersbond besloten op den
2den Paasch-, 2den Pinkster- en 2den
Kerstdag den arbeid om 9 uur te be
ginnen ten einde het personeel in de
gelegenheid te stellen de H. Mis bij
Op de overige afgeschafte R. K. feest
dagen zal het werk een half uur later
dan gewoonlijk aanvangen, om zoodoen
de gelegenheid te schenken de H. Mis
bij te wonen. Op de eerstgenoemde feest
dagen zal het werk ook een half uur
vroeger eindigen.
KORTE KRONIEK.
- Z. H. den Paus, is benoemd tot rid
der van den H. Gregorius den Groote
de heer Jacques Kneppers te Nijme
gen.
Te Deventer is wederom een nieu
we afdeeling van de Hanze opgericht,
met een aanvankelijk ledental van 16
personen.
De Minister van Financiën maakt
bekend, dat ten behoeve van 's Rijks
schatki t uit Brussel door tusschenkomst
van een Roomsch Katholiek priester van
een onbekende is ontvangen f 5000 ter
voldoening van niet betaalde belasting.
Gister is te 's Gravenhage overle
den de heer J. A. de Gelder, oud-lid van
den Raad van Ned.-Indië.
Gisteren is de derde tweedaagsche
houtverkooping in het Haagsche Bosch
geëindigd ,die ongeveer f 23.000 heeft
opgebracht. Dat is te zamen met de op
brengst van de beide vorige houtveilin
gen ruim f53.000. De opruiming van
het hout is nog steeds in vollen gang.
Te Delft zal a.s. Dinsdag een pro
testvergadering worden gehouden tegen
het betrekken van drinkwater van Schie
dam.
De afdeeling 's Gravenhage der R.
K. Vereeniging voor Volkszang in het
bisdom Haarlem, hield gisteren haar le
vergadering. Het bedrag dat per ge
woon lid en per jaar aan het hoofdbe
stuur zal worden afgedragen, werd niet
zooals aanvankelijk voorgesteld, bepaald
op 75 cent, maar op 25 ct
LEIDEN, 30 Maart.
Koninklijk instituut van Ingenieurs.
Onder leiding van prof. Feldmann,
hield hedenmorgen de afd. Electro-Tech-
niek van het Koninklijk instituut van In
genieurs een algemeene vergadering in
den Vergulden Turk.
Na afdoening van enkele huishoude
lijke zaken werd het woord verleend
aan den heer E. J. F. Thierens, adj.-
directeur der Stedelijke Fabrieken van
Gas en ElectriciteB, voor hett houden
houden zijner voordracht over De Lei d-
sche Electriciteitsfabriek.
Spr. memoreerde allereeist de voorge
schiedenis van het ontstaan der Centrale,
waarvoor de tegenwoordige directeur der
gecombineerde gas- en electriciteitsfa-
brieken^de heer van Docobuigii, te zamen
met den heer Doyer, een tweetal uit
voerige, den doorslag gevende rapporten
heeft ingediend.
In zijne verdere rede werden herdacht
sprekers voorganger, wijlen de heer F. A.
Holleman, die de fabriek heeft gebouwd,
en de werkzaamheden van den heer
H. A. Blom, die in 1909 den adjunct
directeur heeft vervangen.
In het algemeen werd er op gewezen,
dat de zienswijze der rapporteurs, die
reeds ïn 1901 den bouw van een 'draai
stroom-centrale aanbevolen hebben, door
de praktijk bewezen is juist te zijn ge
weest en dat mede als gevolg daarvan
in den laatsten tijd in andere gelijk
soortige Nederlandsche gemeenten draai
stroom-centrales zijn verrezen in plaats
van fabrieken volgens het vroeger gebrui
kelijke gelijkstroom-systeem.
De aanvankelijke inrichting der fabriek
met turbogeneratoren van 300 kilowatt
vermogen, in 1906 vrijwel een nieuwig
heid, werd daarna beschreven; vervol
gens werd opgemerkt hoe, nadat de Cen
trale in October 1907 in bedrijf was
gekomen, door het snel en geregeld
groeiende debiet der fabriek reeds in
1909 eene uitbreiding van ketel- eu ma
chine-installatie noodig was (o.a. inet een
turbine van 500 kilowatt vermogen) en
in 1911 een groote uitbreiding van het
gebouw met machines en toestellen tot
stand kwam, voornamelijk met het oog
op de stroomlevering aan de te electriti-
ceeren lijnen in en om Leiden der Noord-
Zuid-Hollandsche T ram wegmaatschappij.
Deze electrische tractie kwam in Septem
ber en October 1911 voor wat betreifÉ
de lijnen door Leiden en Leiden—Kat
ar vTi 'aah tic'* wei Axiaals ic *v«jï«okuig
gelijkstroom van 1000 volt spanning was
geleverd.
De eigenaardigheden van het ver-
groote bedrijf en van de verbouwing
in de jaren 19101911 werden vervol
gens behandeld, waarbij o.a. werd ge
wezen op het feit, dat tijdens de zeer
ingrijpende bouwwerkzaamheden geen
storing van het bedrijf is voorgekomen,
en op de stookinrichting, die van den
aanvang van het bedrijf at o.a. door com
binatie met het gasbedrijf (stoomlevering
aan en cokesafval betrekken van de gas
fabriek) zeer heeft voldaan.
Op het oogenblik moet door den groei
van de electriciteitsfabriek worden over
gegaan van handstoken tot een mecha
nische stookinrichting.
De trammachines zijn zoodanig geko
zen, dat bij economisch bedrijf en zonder
gebruikmaking van een batterij door de
schokken bij het aanzetten van de tram
wagens geen hinder in de lichtspaiming
ontstaat.
De vergroote Centrale bevat een nieuwe
1000 kilowatt turbine, terwijl verdere
ruimte voor uitbreiding aanwezig is.
Wat de resultaten van het bedrijf be
treft, werd gewezen op de blijvende toe
neming van het aantal aansluitingen aan
de electriciteitsfabriek, over de electri-
citeitsvoorziening van andere gemeenten
door Leiden, en over stroomlevering aan
kleinere en grootere fabrieken door de
Centrale, waarbij de nadruk werd gelegd
op de voordeelen, die bij aansluiting aan
de electriciteitsfabriek naast invoering
van afzonderlijke of groepen-aandrijving
der werktuigen voor de meeste fabrieken
worden verkregen, en waarvan door
meerdere industrieelen wordt geprofi
teerd.
Dit werd met alhier verkregen cij
fers aangetoond naar aanleiding van in
den laatsten tijd verschenen publicaties
van tegenovergestelde strekking.
Over de in -1910 en 1911 tot stand
gekomen electriciteitslevering aan Noord-
wijk, Voorhout, Oegstgeest en Zoeter-
woude werd een en ander medegedeeld,
alsmede over algemeene gezichtspunten
betreffende eventueele stroomle wring
door Leiden aan andere gemeenten.
Ten slotte werd gewezen op den sinds
November 1911 in werking zijnden e'.eo-
trischen k'okkendienst en op de voodoo-
pig daarmede verkregen resultaten.
Een en ander werd door teekeningen
en grafieken toegelicht.
De heer J. A. Schouten sprak vervol
gens over bovenspanningsver-
s c h ij n s e 1.
Na afloop der vergadering werd da
electriciteitsfabriek bezichtigd.
Het Comité voor de bakkerij-ten
toonstelling verzocht ons mede te dee-
len, dat het van B. en W. vergunning
heeft ontvangen tqjfc &et houden van een
