RONA
Van houten s
Cacao
Ingezonden Mededeelingen.
De BESTE voor den prijs.
Liefde en Haat.
BINNENLAND.
Bevoegde beoordeelaars vinden
hierin terug den smaak en geur,
die goed gefabriceerde cacao moet
1 bezitten. Jt
Tweede Blad, behoorende
bij De Leidsche Courant van
Donderdag 28 Maart no.751
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
De Moties Arts en ter LaanDe
politiek en de onderwijzers-salarissen.
.Het debat over de beide aanhangige
jmoties had gisteren best kunnen afloo-
jpen. Maar zoovele sprekers van de lin
kerzijde hebben den tijd in beslag geno
men om allen precies hetzelfde te zeg
gen, dat het nog te bezien staat of vati-
Jdaag de beslissing zal vallen.
De Kanter, Verheij, Roessinglh en
{Roodhuijzen allen van de Liberale
fUnie hebben in groote lijnen elkan-
ider nagepraat en voor hedenmorgen
staat Harmen Smeenge ingeschrevenVijf
sprekers van één partij over een paar
simpele moties! En dit alleen om zich
in de gunst en recommandatie van de
Openbare onderwijzers aan te bevelen.
De heer de Visser had gelijk, toen hij
Opmerkte, dat er over de onderwijzers
het meest wordt gepleit, omdait zij veel
in aantal zijn. Van anderen, als de leer
aren bii het middelbaar onderwijs, rept
men ter nauwernood. En toch zijn er
leeraren aan de H. B. S., wier positie
veel slechter is; leeraren met 20 d:enstl-
jaern en een tractement van f 1800.
Hiermede is niet gezegd, dat wij ver
betering der onderwijzerssalarissen niet
lioodig achten, maar het is een onwaar
dig spel van de linkerzijde oin nu hooge
;eischcn te stellen, waarvan de inwilli
ging niet rnogejijk is. Toen links in 1907
in de meerderheid was, stelde men zich
tevreden met het wetje-Rink. Men zag
in, dat het eenvoudig onmogelijk was met
het oog op 's lands financiën verder te
gaan. Thans, nu de financieele toestand
nog dezelfde is, vraagt de motie-ter Laan
je en paar millioen meer uit de schatkist
jen heeft de linkerzijde haar sympathie
eraan verpand.
Maar een verhoogd subsidie aan de
gemeenten en de schoolbesturen biedt
volstrekt geen waarborg, dat de onder-
.vvijzers zooveel meer zullen ontvangen.
Verscheidene gemeente- en schoolbestu
ren- betalen reeds aanzienlijk meer dan
Sic wettelijke minima; wie verzekert, dat
zij met het meerder subsidie nog eens
'de jaarwedden zullen gaan verhoogen?
In liet stelsel van onze tegenwoordige
JLager Onderwijswet kan men er hen
niet toe dwingen
Een rationceler standpunt nemen de
heeren Arts, van Wijnbergen en Ooster
baan in, die de jaarwedden willen ver
beteren van de onderwijzers, op wie de
last van groote gezinnen drukt. Dit denk
beeld, dat door de Regeering niet on
welwillend is ontvangen en bij een cate
gorie Waterstaats-beambten'reeds is toe
gepast, is op 't oogenblik practisch door
.te voeren zonder te groote óffers van
de schatkist te vorderen.
Verbazingwekkend is het, dat de lin
kerzijde zoo weinig voor dit deel van
de motie-Arts voelt. De heer van Wijn
bergen herinnerde er terecht aan, dat
links bij het bouwwetje aanmerking
maakte op de saiarieering van Rooinsche
broeders en zusters. Maar nu een voor
stel wordt gedaan, waarbij rekening wordt
gehouden met de verschillende levens
omstandigheden, ondervindt het voorstel
verzet. Deze houding is niet al te con
sequent.
Of het eerste deel der motie-Arts (een
hooger minimum dan f500) gehandhaafd
zal blijven, betwijfelen -wij sterk. De heer
van Wijnbergen verklaarde tegen te zul
len stemmen en de heer Oosterbaan
ging zelfs een stap verder en adviseerde
den voorsteller, alléén den gezinstoeslag
te handhaven.
Over dezen gezinstoeslag is dr. de
.Visser niet te spreken. Hij had er twee
bezwaren tegen, die hij in vragenvorm
uitte.
Wanneer men huiselijke omstandighe
den laat gelden, moet men die dan be
perken tot de grootte van hcut gezin?
'Waarom zou men den gehuwde een ver
hooging geven en niet den ongehuwde
die ziüi ouders in huis heeft? Waarom
zou niet in het douceur dat een gezins
hoofd met kinderen zal genieten, ook de
FEUILLETON.
ROMAN UIT WESTFALEN.
97)
Op dit oogenblik vergat Dirk alles. Het
'kind haatte hij niet het kind was toch
niet schuldig aan hetgeen zijn ouders
hadden misdaan. Maar hoe zou hij hel
pen? Zwemmen? Ook geen roeibootje
.was in de nabijheid. Daar ginds, aan
.Cathriens woning lag er een. Spoedig
daarheen dus. Hij sprong in het kleine
vaartuig, roeide met alle macht en keek
vertwijfelend uit of hij het "kind niet "zag.
Doch hij ontdekte nergens eenig spoor.
iDaa'r o God, een arin, een blond kop
je, een levenloos lichaampje.
Dirk had geluk. Hij slaagde er in het
jkitfd te grijpen en in de boot te trekken.
De man kon zich zelf wel helpen. Hij
hield nog de hand aan de boot vast. De
gehuuuc uc i c'.vivas vrouw ziek is?
Over deze opmerkingen kan bij de uit
werking van het denkbeeld zeker nage
dacht worden. Maar een overwegend be
zwaar tegen kindertoeslag kunnen zijo.i.
niet zijn. Het kan niet onbillijk zijn, dat
zij, die op zware lasten zitten, wat meer
krijgen, dan hetgeen zij reeds hebben.
De heer Tydeman, die evenals de heer
de Visser tegen beide moties is, bepleitte
vluggere periodieke verhooging. Van de
politieke propagandaspeech van mr.Troel-
stra vermelden wij hier niets naders
meer.
Zondagsheiliging.
Aan de besturen der R. K. Vakbonden
en Alg. Werklieden organisaties in Ne
derland is door den Ned. R. K. Bond van
Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden
,,St. Franciscus van Assisië" het volgen
de schrijven gericht:
Naar aanleiding van den Vastenbrief
van Mgr. A. J. Callier, Bisschop van
Haarlem, nemen wij de vrijheid u er op
te wijzen hoe vooral bij Katholieken
van alle rangen en standen een sleur be
staat om de Zondagsrust van anderen
te verstoren.
Deze sleur nu dient noodzakelijk te
worden gebroken, hierover zult u ihet
wel met ons eens zijn.
Vandaar dat wij Uw welwillende me
dewerking inroepen en u verzoeken, aan
de algem. plaatselijke vereenigingen om
in hun algemeene vergaderingen te be
handelen en aan de vakbonden om, door
bemiddeling van hun orgaan, de afdee-
lingen aan te sporen tot behandeling
van dit punt, daarbij te doen uitkomen
hoe het geestelijk en wereldlijk welzijn
door de schending der Zondagsrust be
nadeeld wordt en ten slotte de volgende
motie aan te nemen
In verband hiermede'is door de af-
deeling Amsterdam op hare laatste ver
gadering de volgende motie aangeno
men
De vergadering van den Ned. R. K.
Volksbond, afd. Amsterdam, op 24 Maart
j.l. lettende op het vasten mandement
over de Zondagsheiliging van Z. D. H.
den Bisschop van Haarlem
overwegende dat de geloovigen wor
den aangemaand niet op den Zondag
te verkoopen, en te kóopen, omdat daar
door die dag ook voor den verkooper
en diens bedienden tot een waren werk
dag wordt gemaakt en de Zondagsrust
wordt geschonden
overwegende dat vooral door het over-
groote deel van het volk (de werklie
den) op den Zondag inkoopen worden
gedaan
besluit met alle wettige middelen het
verkoopen cn koopen op den Zondag te-
te gaan, een beroep te doen op alle
Roomsch Katholieken om niet te koo
pen in winkels die des Zondags open
zijn en het daarheen te leiden dat de le
den en hunne huisgenooten zich zede
lijk verbinden, op den Zondag geen in
koopen meer te doen, en deze motie te
plaatsen in het prgaan De Volksbanier,
benevens in de R. K. 'plaats, pers.
De financiën van Den Haag.
Naar aanleiding van het financieel
overzicht van den wethouder van financiën
in *sRaads zitting van 29 Februari 1.1.,
in antwoord op de vraag van den heer
Kessler om overlegging van een vast
werkplan, schrijft „De Nieuwe Financier"
in zijn nummer van 24 Maart:
Hieruit blijkt dus dat er eerlang weder-
ad f9,200,000 te wachten is, waarvan
ruim f7.000,000 voor improductieve uit
gaven
Mede moet het feit worden geconstateerd
dat de uitgaven van het eene jaar in het
andere met f 1,500,000 stijgen! En het
prachtige grondbedrijt is hier nog slechts
in zijn begin. Wanneer bij een naam-
looze vennootschap een dergelijk wan
beheer aan het licht ware gekomen zou
het bestuur reeds lang zijn ontslagen,
met voorbehoud van aansprakelijkheid en
een accountants-onderzoek zijn ingesteld
maar het geldt hier immers toch ook
slechts een gemeente!
golven schuimden en sloegen nog woes
ter op: een slachtoffer was hen ontno
men; zouden zij het tweede ook moeten
teruggeven?
Karei Plemping had nog voldoende
kracht op de veerboot te komen. Dirk
gaf hem het kind terug zonder 'n woord
te zeggen. Daarna slangerden de beide
booten weer op het water heen en weer,
en geen van beiden had een behoorlijk
roer of voldoende roeispanen. Ten slot
te gelukte het evenwel den oever te be
reiken. De toeschouwers, die inmiddels
waren saamgestrooind, boden krachtige
hulp en brachten Karei Plemping huis
waarts.
Dirk Tweehuis is met moeite terug
geroeid. Hij had 'n eigenaardig gevoel.
Voor het eerst sinds lange jaren had hij
een rein, ongestoord geluk. Hij had slechts
het kind gered, omdat het nog onschuldig
was, en wijl het van haat of nijd niets af
wist. En toch was het hem alsof liij een
groote overwinding op een onzfehfbaren
tegenstander had behaald.
Langzaam en nadenkend liep hij ver
der. Daar stond Cathrien. Zij was door
STATEN-GENERAAL.
EERSTE KAMER.
Zitting van Woensdag 27 'Maart.
Ingekomen zijn een aantal door de
Tweede Kamer aangenomen wetsont
werpen.
De geloofsbrieven van het nieuwge-
kozen lid voor Noord-Holland, den heer
P. B. J. Ferf, worden in handen gesteld
van een commissie van onderzoek, be
staande uit de heeren Van der Kun,
Lely en Bavinck.
Na ongeveer een half uur keert de com
missie in de vergaderzaal terug, waarna
de vergadering wordt heropend.
De heer Van der Kun verzoekt na
mens de commissie, dat zij diligent zal
worden verklaard, teneinde op een nader
te bepalen dag verslag uit te brengen.
De Voorzitter stelt voor dit ver
zoek toe te staan.
Aldus wordt besloten.
Hierop worden de afdeelingen her
nieuwd en vervolgens de agenda vast
gesteld voor het afdeelingsonderzoek op
heden.
De vergadering wordt daarna ver
daagd, vermoedelijk tot aanstaanden Vrij
dag des middags ten half twee uur.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 27 Maart (Verv.)
Na de pauze werd besloten a.s. Vrij
dagmorgen eenige_ wetsontwerpen in
openbare behandeling te nemen, w. o.
onteigening voor uitbreiding der vis-
schershaven te IJ muiden en onteigening
betreffende de haven te Dordrecht.
Bij de voortzetting der discussies over
de moties-Arts-Ter Laan oordeelde de
heer Oosterbaan (A.R.), dat beide
moties vallen buiten de grenzen, door
de Regeering voor verbetering der sala
rissen gesteld. Daarom acht spr. het
beter om eerst de gehuwde onderwij
zers aan een betere bezoldiging te hel
pen. Spr. stemt dus in met den door den
heer Arts verlangden gezinstoeslag. Hij
raadt den heer Arts aan, alleen dat ge
deelte zijner motie te handhaven.
De heer T y d e in a n (O.L.) zal tegen
de beide moties stemmen, omdat zij te
stellig zijn en te veel aangeven de wijze
welke zou moeten gevolgd worden bij
het streven naar verbetering der sala
rissen. Spr. betoogt, dat voor hem de
oplossing van de salarisregeling niet ligt
in de minimum-salarissen. Volgens spr.
toch kail een beginneling met f 500
aanvangssalaris een heel eind komen;
maar de fouten der tegenwoordige sala
risregeling liggen elders en wel ten le.
in te lage saiarieering van de school
hoofden ten platten lande; ten 2e. in te
groote verschillen tusschen de saiariee
ring van schoolhoofden en klasse-onder
wijzers; ten 3e. in te groote tusschen-
ruimte (5 jaar) bij de toekenning van
de periodieke verhoogingen. Als de mo
ties zouden uitspreken, dat meer reke
ning moet gehouden worden met de
maatschappelijke positie van den onder
wijzer, dan zou spr. tegen een dergelijke
uitspraak der Kamer geen "bezwaar
hebben.
De heer de Visser (C.H.) bestrijdt
beide moties, hoofdzakelijk omdat er on
rechtvaardigheden gepleegd zouden wor
den tegenover andere categorieën van
onderwijzend personeel, die al zoo lang
op positieverbetering wachten, zoo de lee
raren der ambachtsscholen en der normaal
lessen, die tevergeefs nog naar pensioen
uitzien. Volgens spr. laten de salaristoe-
stauden bij het middelbaar onderwijs meer
te wenschen over dan bij het lager on
derwijs. Overigens vreest hij of 's lands
financiën de verhooging der minimuin-
salarissen toelaten. Verwachtingen bij de
onderwijzers van de lagere school zullen
worden opgewekt, die misschien nooit
verwezenlijkt zullen kunnen worden. Ten
slotte bestrijdt spr. de gezinstoelage
welke de heer Arts wenscht als een no
vum dat in onze wetgeving niet mag in-
gelascht worden. De eenig afdoende ver
zekering der salarisregeling is te vinden
in: le. de saiarieering geheelbij het rijk
te brengen, en 2e. de verbetering van de
opleiding der onderwijzers.
De heer v. Wijnbergen (R. K.) be
strijdt de motie-Ter Laan, door welke
niet alle onderwijzers zullen geholpen
worden, maar uitsluitend gebaat zijn de
genen, die thans liet wettelijke minimum
het roepen nieuwsgierig geworden, was
naar buiten gegaan en had alles gezien.
Zij was even blij en trotsch als hij. Ook
zij dacht er op liet oogenblik niet aan,
dat de ouders, wier kind Dirk van een
wissen dood had gered, hem en haar zoo
veel en zeer groot onrecfit hadden aan
gedaan.
Blij en verheugd gestemd, groette
Dirk haar levendiger dan anders. Een
oogenblik dacht ihij: was zij maar bij
mij in dienst, alles zou dan wel in orde
komen. Maar neen, dat kon niet. Den
menschen mocht geen nieuwe stof voor
praatjes worden gegeven. Daarom nam
hij haastig afscheid en ging huiswaarts.
Cathrien keek hem nog lang met droo
merige oogen, achterna. In haar binnen
ste streed zij tegen gevoelens, die zij
als 'n hersenschim beschouwde. Hij was
heerboer, zij slechts dienstmaagd. Als
het rouwjaar om was, zou hij de boe
renhofsteden van den omtrek afgaan, om
een tweede vrouw te zoeken. Zoo was
het gewone verloop de rdingen.
genieten. Spr. sluit zich alleen aan bij
het tweede deel der motie-Arts (de ge
zinstoeslag) dat een nieuw en goed ele
ment in de loonregeling brengt. Overi
gens is hij het volkomen eens met de
algemeene schets, welke de heer Tyde
man gaf van een salarisregeling, zooals
die behoort te zijn.
De heer Bos (V.D.) had de voorkeur
gegeven aaa een meer algemeene motie,
waarin aangedrongen wordt op algemee
ne salarisverbetering, dan aan de con
crete moties Ter Laan en Arts. Zulk een
motie had zich z.i. ook beter aangesloten
aan de Haagsche meeting. Intusschen,
meent spr., dat, al voelt hij meer voor
een algemeene regeling, hij toch kan
meegaan met de motie Ter Laan. Tegen
de motie-Arts heeft spr. de bezwaren,
die reeds ia het debat zijn vernomen.
De heer Troelstra (S.D.critiseert
dat de rechterzijde blijkbaar de salariee-
ringszaak opoffert aan de politiek. Als
de zwenking, die thans de heer Arts ge
maakt heeft, bij de Kamer ingang vindt,
zal er van verhooging van de minimum
salarissen niets terecht komen.
Spr. protesteerde tegen de rede van
den heer Oosterbaan. Want de heer
Oosterbaandie thans tegen de mo
tie-Ter Laan is, heeft in de beken
de Haagsche meeting medegewerkt aan
de totstandkoming eener motie, waarbij
de yvenschelijkheid wordt uitgesproken,
om nog in deze wetgevende periode aan
de meest dringende eischen der onder
wijzers te gemoet te komen. Niet hart
verheffend is het dus thans den lieer
Oosterbaan te zien neigen maar een motie
Arts, welke niets bedoelt dan een aal
moes te geven aan gehuwde onderwij
zers. Spr. verweet de regeering, dat zij
wel geld uitgeeft voor drijvende dood
kisten, doch niets over heeft voor in
williging van de meest billijke wenschen
der o der wijzers.
De eindstemming over de Vogel wet
zal a.s. Vrijdagochtend plaats hebben.
Academienieuws.
Promotie Dr. J. Kalf.
Toen prof. dr. A. A. Nijland, rector-
magnificus der Utrechtsche universiteit
gistermiddag zijn rede over „Het nut
der sterrenkunde" ter gelegenheid van
den 276sten gedenkdag van de stichting
dier Hoogeschool uitgesproken had, deed
deze mededeeling van het in de vergade
ring van den Academischen Senaat van
21 Februari genomen besluit, waarbij het
Eeredoctoraat in de Nederlandsche lette
ren was verleend aan tden heer Jan Kalf,
secretaris van de commissie voor de Mo
numenten van Kunst en Geschiedenis,
waarna spr. prof. dr. W. Vogelsang uit-
noodigde als diens promotor te willen
optreden.
Bij Karei Plemping weken de zorgen
niet. Twee hienschenlevens worstelden
met den dood. Karei had een zware
longontsteking opgeloopen en zijn kind
lag bewusteloos, ten spijt van alle moei
te, die de doctor eraan besteedde.
Het zal sterven, denkt de moeder sid
derend, als zij met bedroefde blikken
naar het kind ziet. Dan valt haar oog
op den zieken echtgenoot. Hoe kan het
ongeluk toch zoo spoedig komen wie
had voor enkele dagen gedacht dat hun
zooveel onheil dreigde. Het ergst had
Dirk Tweehuis bovendien afgewend.
Haar doodsvijand, wien zij zooveel
leed had berokkend ter wille van een
oude schuld. Hij redde hel kind.
Haar geweten begon te spreken. Een
drukkende last en zware schuld rustte op
haar. Zou zij daarom een van haar ge
liefden moeten missen of misschien
wel alle twee?
Had zij e - geen bidden geleerd?
(3od kou zoo wreed niet zijn en haar
Deze gaf een overzicht van Dr. KalFs
werken en streven, om te eindigen met
den wensch dat de heer Kalf ook in de
toekomst tot heil der wetenschap werk
zaam zou mogen blijven, voor den vervol
ge dan tevens tot meerderen luister der
aloude Utrechtsche Hoogeschool
Dr. Kalf dankte den Senaat voor de on
derscheiding. Spr. waardeerde deze on
derscheiding vooral ook als blijk van ver
trouwen en meende er de verklaring van
den Senaat dezer Universiteit in te mo
gen zien, dat men nog nfeer werk van
hem verwacht, ten einde dezen eeretitel
te rechtvaardigen.
De heer G. Henny, uit Amsterdam,
heeft aan de Technische Hoogeschool te
Zurich het diploma van chemiscli-techn.
ingenieur behaald.
Te Bingen zijn gisteren geslaagd voor
electro ingenieur de heeren J. Holtkamp,
van Winschoten; C. Ronstadt, van Am
sterdam Gradiot, van Maastricht, en G.
J. van Wieringhen Borski, van Utrecht
Voor werktuigkundig ingenieur de hee
ren Stehouwer, van SchiedamW. Grou-
stra, van Slochteren; B. A. Ingenegeren,
van Rumpt, en J. Oosterbaan, van Utrecht
Sport.
Biljarten.
W e d s t r ij d.
Zondag zal in De Vereeniging te Rotter
dam een biljartwedstrijd worden gehouden
tusschen 5 heeren uit Gouda, leden van
de club Ter Gouw, en 5 leden der bil-
jartvereeniging Rotterdam, om een zilve
ren beker (wisselbeker). Om eigenaar
van den prijs te worden, moet men den:
beker driemaal achtereen of vijfmaal in
't geheel winnen.
Deelnemers voor Gouda de heeren H.
Eijssen, C. W. den Hoed, C. P. Bac
kers, J. Horneman, en D. de Jong;
voor Rotterdam de heeren W. Damme,
G. Hendriks, J. van der Sluis, H. Mul
ders en F. G. Vonk
Inhoud van Tijdschriften.
De Lelie.
Met een mooi gedicht van Lhorrijn „An
nonciatie" openend behandelt in de jong
ste zeer interessante aflevering Annie v.
Voorst, onze lenteboden de Fransche vi
ooltjes. Joh. Wiginan schrijft over Tuin
en landbouw als vrouwenberoep. Een
gogd gevoelde schets „Hoe ik haar weer
zag", door G. Rolling, een prachtig stuk
je fraaie handwerken en dan twee zeer
welluidende liedjes aan mijn zoontje, van
Karei van de Woestijne. De mooie, fraai
geïllustreerde praatjes over kantwerk
worden voortgezet. Stephanie Vetter be
gint een novelle in brieven „Eer de Mail
dezen lieveling ontnemen. Hij moest het
smeeken van een moeder verhooren. Wat
had het kind bedreven? Hielden de en-
gcien nier aan zijn legerstede de wacht
en spre.dden zij hun vleugelen niet be
schermend uit, opdat het kind geen leed
geschiedde
„O, engel, verdrijf den dood. O, gij
vr.desboae, brengt hem, het onschuldige
lieve kind, de gezonJheid weer".
Zoo bad en hoopte een moeder. En 't
scheen als bedwongen de verlangens van
haar hart den wreeden dood. Het kind
ontwaakte, stotterde eenige woorden, be
woog de handjes, doch zonk weer terug1
in de macht van de koorts.
Karei Plemping moest zijn rekening
met den hemel in orde brengen, zoo
maande de geneesheer aan. Hij haalde
de schouders op. Hij wilde geen ver
wachtingen wekken, waar niets te ho
pen viei. Het water alleen had Karei
de ziek'.e niet op den hals gehaald. De
man had reeds lang de kiem meegedra
gen thans ec.iter was het levensgevaar
lijk geworden.
(W,ordt vervolgd.)
