28
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 751.
3)e ftzicbdve &oufuM\t
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
interc. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Maart
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V De huizen duurder I
Dit is nu toch een argument van de
anti-tariefwet-menschen, aat op het aller
eerste gezicht reeds uiterst zwak blijkt
te zijn.
Worden de huizen duurder door in
directe belastingen of door de directe
belastingen? 'tIs duidelijk, dat het door
de laatste soort geschied. Worden de
iwoningen niet het sterkst belast door
alle belastingen, die den grond betref
fen. hoe zij ook mogen heeten, Ver
mogen, Successie, Zegel, Grondrente,
Registratie, Hypotheekrechten? En daar
keert men zich niet tegen, maar wel
tegen de indirecte belastingen.
Zullen de grondstoffen voor den bouw
der huizen slechter worden, en zoo de
verbetering der huisvesting worden tegen
gewerkt?
Och, volgens deskundigen is er geen
land in Europa, waar de woningen met
zulke ondeugdelijke bouwstoffen in elkan
der worden gezet, als bij ons.
Dus ook dit zal er door de tariefwet
niet slechter op worden.
De redenen voor de bewering van de
anli-tariefwetmenschen zijn dus ver te
zoeken
Censuur.
Je 'sGravenhage is aan de directies
van theaters medegedeeld, dat alle te
Gravenhage nieuw op te voeren stuk
ken steeds ter lezing gezonden moeten
.worden aan den inspecteur van politie
den heer Th. H. j. Besseling, hoofdbu
reau van politie, afdeeling recherche, en
(dit zoo mogelijk acht dagen voor de
uitvoering.
Uitstekend. Deze inspecteur zal natuur
lijk nagaan, of er zedekwetsende, staats-
vijandige of *oor andersgezinden kwet
sende dingen in de stukken voorkomen
;en daarover rapport uitbrengen te be-
woegder plaatse, opdat van daaruit po
gingen kunnen worden aangewend om
tiet hinderlijke te verwijderen wat
meestal wel gaan zal. En gaat het niet,
•dan is bet heeie stuk mis.
Zoo'n voorbehoedend toezicht kan uit
stekend werken, de vrijzinnigheid ten
spijt, die wel eens platonisch verzekert,
>dat zij de ondermijning der zeden erg
betreurt, maar terstond nu ook weer
op haar achterste beenen gaat staan
ais Hi de practijk een en ander tot we
ring dier ondermijning wordt beproefd.
't Ware te wenschen, dat alom werd
gehandeld als in Den Haag, ja, dat men
nog een schrede verder ging. We lezen
wel van op te voeren stukkeu, maar niet
van af te draaien films. En juist in deze
steekt ook zooveel kwaad, naar nog on
langs een schrijver in „De Wereld
heeiemaal geen dompersblad ruiterlijk
'moest toegeven.
We zouden daarom wel willen, dat
geen film publiek mocht worden vertoond
die niet van te voren door een daartoe
aangewezen autoriteit was gezien, opdat
schunnigheden konden worden geweerd.
Die autoriteit zou het wel druk kunnen
krijgen, want er worden heel wat films
vervaardigd, doch het toezicht zou voor
de bioscoopdirecties een te heilzame rem
zijn, om voor die drukte terug te deinzen.
jEn als het voorschrijf maar eenmaal be
stond zou het aantai afkeurenswaardige
films vanzelf wel slinken.
De taak van zoo'n censor is geen ge
makkelijke, vooral niet, wijl er in onze
maatschappij 'helaas geen com
munis opinio omtrent wat al dan
niet toelaatbaar is, bestaat. De een denkt
zoogenaamd „ruim'", de ander wordt „be
krompen" gescholden,- terwijl eenjg ge
zag juist door die ruimzichtigen wordt af
gewezen of over het hoofd gezien. Zij kij
ken maar in de ruimte enredenec-
ren in dc ruimte, d.w.z. bodemloos.
't Is echter noodig, dat minrtjus zoo'n
ie o m m u n i s opinio wordt geschapen
en zulks kan in onze maatschappij alleen
geschieden langs den moeilijken weg der
ondervinding van den censor. Hoe meer
er van dezen arbeiden, hoe vlugger we
tot een bevredigende regeling kunnen ge
raken.
Naar aanleiding van een
vlugschrift.
De Bond van Nederlandsche Onder
wijzers heeft een vlugschrift uitgegeven,
Waarin hij de neuira e sc':o vqrded'gt.
Dit is geen ongewoon verochipiacl. Het
wekt ook niet de minste bevreemding.
Maar, de manier waarop dit géschiedt,
is ergerlijk, zelfs walgelijk.
Met Phariseesche schijnheiligheid
wordt een lans gebroken voor de open
bare, en een aanval gedaan op de bij
zondere school, omdat de eerste en niet
de tweede is: „de Christelijke school
van de daad". Zulk een bewering ligt
geheel in de lijn van de Bode, het
orgaan van den Bond, die het bezoeken
van de openbare school aan heel het
Christelijk volk als verplichtend wil
opleggen. Verbannen, geheel en al ver
bannen, moet dus worden de bijzondere
school!
Naar aanleiding van zulk een geschrijf
als in genoemd vlugschrift, dat het „Huis
gezin" terecht „boerenbedrog" noemt,
dringt zich weer die veel, en helaas ook
fel, besproken kwestie op, of een ge
zamenlijke salarisactie met zulke ver
woede vijanden van de bijzondere school
voor de bijzondere onderwijzers aanbe
veling verdiende. Niet geheel ten on
rechte schreef het „Centrum" eergis
teren, dat de gemoederen nog te zeer
verhit zijn om op deze kwestie nader
in te gaan. Toch willen wij, die om
dezelfde reden tot nu toe geen partij
gekozen hebben, nu de gemoederen ten
minste eenigszins bedaard zijn, op eenige
punten wijzen, die, naar wij meen en, bij
het disputeeren niet altijd even heider
voor den geest stonden.
Ten eerste: De uitspraak van het Door
luchtig Episcopaat betreffende Katho
lieke vereenigingen kan en moet hier
buiten het debat blijven, voor zoover
men daar tenminste een directe aanwij
zing in wil zien voor het al of niet ge
oorloofde van die gezamenlijke actie. De
Bisschoppen keuren een samenwerking
van een Katholieke vereenïging met een
niet-Katholieke voor een bepaald doel
niet per se af noch per se goed.
Het karakter van die samenwerking, het
doel, de manier waarop, de omstandig
heden waaronder zij geschiedt, maken
haar al of niet geoorloofd. Hier is dus
verschil van meening mogelijk, zonder
in conflict te komen met het kerkelijk
gezag als dit tenminste in een bijzon
der geval geen beslissing heeft gegeven.
Vervolgens: het karakter van een ge
zamenlijke salarisactie van onderwijzers
verschilt zeer veel van een gezamenlijke
loonactie van arbeiders, in dienst van
een particulieren patroon. De laatsten
staan (zoo men de sociaal-democraten Uit
zondert) tegenover den patroon in de
zelfde verhouding, worden dus in hun
actie niet beinvloed door verschillende
gevoelens tegenover den patroon. Bij de
salarisactie der onderwijzers staat het
eene gedeelte de christelijke onder
wijzers tegenover een regeering, die
hun, omdat zij Christelijk is, sympathiek
is, en het andere gedeelte de niet-
christelijke (zelfs al zondert men de so
ciaal-democratie uit) tegenover 'n re
geering, waarvan zij, omdat zij Chris
telijk is, arkeerig zijn. Is er geen gevaar
dat de eischen of verzoeken, die de open
bare onderwijzers aan de regeering stel
len of in zich of wat betreft de manier
waarop zij gesteld worden, doortrokken
zijn van dien geest van afkeer?
Op de derde plaats: De openbare en
bijzondere onderwijzers staan niet naast
elkander als werklieden in een zelfde
vak. De manier van oriderwijsgeven, die
de bijzondere onderwijzers verdedigen,
wordt niet slechts als niet navolgens-
waard, maar zelfs als absoluut verwer
pelijk door de openbare onderwijzers be
streden. Zij willen zooals wij zeiden
dc bijzondere school ^geheel en $1
onderdrukken. Is het nu niet verdacht,
dat de openbare onderwijzers hun bij
zondere collega's uit pure collegialiteit
tot een gezamenlijke actie uitnoodigen?
Wij wild n slechts even op deze pun
ten wijzen, zonder een conclusie te
trekken.
De beschouwing van het karakter
dier gezamenlijke actie is bij het debat
misschien niet zoo heel scherp geweest,
om nog niet te spreken over de beschou
wing van de manier waarop, en de
omstandigheden waaronder die
samenwerking geschiedde.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De telegraaf meldde ons reeds gister
dat in liet Engelsche Lagerfiuis de
kolenmijnwet aangenomen
is ondanks de hefiigc pi o lekten dei a£-
beiderspartij, die op den eisch van een
bepaald minimumloon bleef staan. Ook
in het Hoogerhuis is het in eerste en
tweede lezing aangenomen. Intusschen
stemmen de arbeiders over de nu aan
te nemen houding. Het Mijnwerkersver-
bond heeft besloten daarbij geen pres
sie op de mannen uit te oefenen. Hun
wordt de volle vrijheid gelaten of ze
het werk hervattep of wel de staking
doorzetten willen. Velep gelooven, dat
de stemming een even groote verdeeld
heid onder de mijnwerkers aan den dag
zal brengen. Een leider uit Derbyshire
heeft aan een dagbladvertcgenwoordiger
medegedeeld, dat voo'r zoover Noordoost
Derbyshire er bij betrokken was, hij
zeker meende, dat een groote meerder
heid voor een onmiddellijke hervatting
van het werk zou zijn. Hij was bijna even
zeker, dat er een meerderheid voor de
hervatting van den arbeid in het geheele
gebied van het verbond gevonden zou
worden. Een afgevaardigde van Zuicl-
Wales verklaarde van den anderen kant
dat de mannen niet tot hun werk zouden
terugkeerenvoordat zij de in de loon
schaal geëischte getallen zwart op wit
hadden. Het gevoelen der afgevaardig
den, voor zoover zij tot een verzekering
in staat zijn, is dat een aanzienlijk ge
deelte voor hervatting van den arbeid zal
stemmen.
De mijneigenaars hebben gisteren
middag vergaderd, en besloten het re-
geeringsonhverp te aanvaarden, vertrou
wende op het nemen van maatregelen
van de zijde der regeering om de werk
willigen doeltreffend te beschermen.
Een bijeenkomst van spoorwegbestuur
ders heeft besloten '-'.le goederenverkeer
tusschen 3 en 9 April te schorsen, be
halve voor aan bederf onderhevige wa
ren, ook voor vleesch.
Twee regimenten bereiden zich in het
kamp van Aldershot voor op het vertrek
naar een der stakingsdistricten, indien
dat noodzakelijk wordt. Andere regimen
ten worden in de kazernes gereed ge
houden. Een afdeeling infanterie heeft
gisteravond Shrewbury verlaten met be
stemming naar Chirk in Noord-Wales,
ten einde mijnwerkers te beschermen, die
weer aan het werk zijn gegaan.
Men verwacht, dat de misère met den
dag grooter zal worden. Te Londen zijn
wederom de steenkoolprijzen verhoogd.
De Londensche graafschapsraad heeft de
schoolcommissie gemachtigd, om voor
het geval de staking voortduren en tot
een buitengewonen nood leiden zou, de
Paaschvacantie in de volkscholen niet te
doen houden en voor de spijziging van
behoeftige kinderen te zorgen. Tot diit
doel is een som van f 60.000 beschik
baar gesteld.
In verschillende bladen vinden we ge
ruchten over een
ziekte van den Paus
en een plotselinge ongunstige wending
in zijn gezondheidstoestand.
De „Secoio" weet bijv. te melden, dat
de Paus een nieuwen jichtaanval heeft
gehad en zware pijnen lijdt. De lijfarts
prof. Petacci zou gisteren meer dan een
uur bij den H. Vader hebben doorge
bracht. Andere bladen komen met an
dere ziekteverschijnselen, die zich geo
penbaard zouden hebben. De „Matin"
spreekt zelfs van een bezwijming, die
de Paus gisteren gehad zou hebben en
van de vrees voor een verlamming.
Wij behoeven niet te zeggen, dat men
deze berichten met het grootste voorbe
houd heeft aan te nemen. De „Corriere
d'Italia spreekt ze tegen. Maar van den
anderen kant schijnt het reeds gemelde
besluit tot uitstel van de audiënties min
stens toch op een zekere afgematheid
van den H. Vader, door de vermoeiende
dagen van de vorige week te wijzen.
Heden komt echter uit Rome het gerust
stellende bericht dat alle geruchten on
gegrond zijn en de audiënties reeds we
der hervat
De Italiaansch-Turksche oorlog
die ons schaars wat nieuws brengt, heeft
nu stof opgeleverd voor een telegram
van den vertegenwoordiger, van het Lon
densche Centraal Nieuwsagentschap. De
ze heeft oVer Dombat uit het Turksche
hoofdkwartier geseind, dat de Turksche
bevelhebber voor Bengazi een groote
overwinning gerapporteerd heeftde Ita
lianen zoudeii 27 officieren en 3500 man
schappen aan dooden en gewonden, als
ook het kamp en den legertros v.erloren
hebben.
fiver de AQtis iu 4e Aegeische zee
nog het volgende. 18 Italiaansche oor
logsschepen, komend uit de richting van
Mytilene, zijn voorbij Lemnos gevaren,
koers zettend naar de golf van Saloniki.
De bevelhebber van kaap Karaboernoe
heeft van den minister van oorlog bevel
gekregen tot verscherpte waakzaamheid.
De bevelhebber heeft intusschen gemeld
dat toe nog /oe geen vijandelijke sche
pen zijn gezien.
Volgens een bericht van de Norddeut-
sche Lloyd, heeft de Duitsche gezant
te Konstantinopel het voor een verzinsel
verklaard, dat de zeemijnen in de^Dar-
danellen gevaar opleveren voor de
scheepvaart.
De Politische Correspondenz weet te
melden, dat er geen enkele mijn is ont
ploft. In verband met wat deze corres
pondent gisteren over deze zaken schreef
zal men goed doen, deze geruststellende
berichten niet zonder voorbehoud aan
vaarden.
De overheid in Konstantinopel is be
zig een lijst te maken van daar wonende
Italianen,, om in geval van een bom
bardement in de Egeische Zee, ze zoo
snel mogelijk te kunnen uitzetten.
GEMENGD.
Het liberale Parlementslid dr. Chap
pie heeft een wetsontwerp ingediend ter
invoering van Home Rule in Schot
land. Het stelt een Schotsch parlement
in en een ministerie, daaraan verant
woordelijk, maar erkent de oppermacht
van het rijksparlement; het somt de aan
gelegenheden op, waarover dat Schotsche
parlement kan wetgeven, en verleent het
de bevoegdheid om belasting op te leg
gen, behalve tol en accijnzen. Elf andere
Schotsche afgevaardigden steunen het
wetsontwerp.
Men weet, de regeering is zelf voor
zelfbestuur van de vier deelen van het
rijk, maar wil voorloopig alleen dat voor
Ierland voorstellen. Er is dan ook geen
kans op, dat het Schotsche wetsontwerp
in deze zitting zijn beslag krijgt.
De nationale inschrijving voor de
Franse he militaire luchtvaart
heeft het .cijfer van 2.137.000 frs. bereikt.
Men meldt onder voorbehoud uit
Melilla, dat bij een gevecht tusschen de
Rifkabylen en de Spanjaarden
de laatsten talrijke dooden en verschei
dene gevangenen aan verliezen hebben
geleden.
Tengevolge van een staking van
dokwerkers te Gent kunnen verschei
den Rijnschepen en vijf schepen met
vlas niet lossen.
De staking breidt zich uit. Arbeiders
aan de dokken en de pakhuizen hebben
het werk neergelegd uit vrees voor de
stakers.
Uit Buenos-Ayres wordt gemeld,
dat een cycloon aanzienlijke schade
heeft aangericht. Er zijn in de hoofdstad
8 dooden en een 30-tal gewonden, in
het distriet Janin een 10-tal dooden en
een 20-tal gewonden.
Uit Biuefield (West-Virginië) wordt
gemeld, dat door een ontploffing
in een k o l e n m ij n meer dan honderd
mijnwerkers ingesloten zijn. Men vreest,
dat allen om het leven zijn gekomen.
Gisterochtend omstreeks 4 uur be
zweek de waterkeering die de nieuwe
tunnel van den ondergrondse hen
spoorweg te BerI ijn tusschen de
Spittelmark en het Alexanderplein tegen
het water van de Spree beschermt. Ver
nielend drorg het water in de schacht
Langzamerhand werd ook de tunnel van
het oude traject overstroomd, zoodat het
verkeer in hetlhartje van de stad tusschen
Spittelmark en Leipzigerplein gestaakt
moest worden. Toen het water in den tun
nel drong, waren er 80 man aan het
werk, die alles deden, om het verder
stroomen van het water te beletten. On
gelukken zijn daarbij niet voorgekomen,
maar evenmin hebben de maatregelen
kunnen verhinderen, dat het water lat g-
zaam en gestadig verder drong. Het ver
keer met de binnenstad is er geheel
door ontwricht. De materieele schade en
de vertraging die de voltooiing van de
zeer noooige nieuwe lijn hierdoor lijden
zal, zijn neg onberekenbaar.
Gisteravond is het gelukt het water, de
verdere binnenstrooming te beletten.
Vele stoompompen van de brandweer
zijn aan het werk gezet om de tunnel
leeg te zuigen. Daar er naar schatting
ongeveer 100.000 kub. meter water bin-
n rg Longen is, kan hiermede nog wel
een.gen lijd gemoeid zijn.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is bij de Algemeene
Rekenkamer benoemd tot hoofdcommies
tl. J. Claasen, thans hoofdcommies bij
het hoofdbestuur der posterijen en tele
grafie
is aan mr. M. J. Wolthers l
ontslag verleend uit zijn betrekking van
griffier bij den Raad van Beroep (O.) te
Hoogeveen
is benoemd tot adj.-commies bij de
topografische inrichting de eerste-klertó
bij die inrichting W. Sprenger;
is benoemd in de provincie Z.-Ho.land
tot dijkgraaf van den polder Velgersdijk
L. Peters te Biert;
is benoemd tot notaris te Kerkrade
J. J. L. A. Nijst, cand.-notaris te Maas
tricht.
Prins Hendrik in de hoofdstad.
Gisteren om 11.53 arrirveerde Z. IC
H. Prins Hendrik aan het Centraaist.it on
te Amsterdam. Het hoofddoel van den
Prins was een bezoek te brengen aan de
Kweekschool voor de Zeevaart aan de
Prins Hendrikkade, teneinde daar de
plechtige uitreiking van de gouden De
Ruyter-medaille aan dr. J. P. van der
Stok bij te wonen. Onmiddellijk na zijn
aankomst begaf Z. K. H. zich daarheen.
Na vervolgens op den huize Zoinerdijk-
Bussum, een maaltijd gebruikt te hebben,
welk een particulier karakter droeg, be
gaf Z. K. H. zich naar het paleis op
den Dam, waar hij eenige audiënties
verleende, o.a. aan den vice-voorzitter van
het hoofdbestuur der Nederl. Padvinders-
organisatie, die aan Z. K. H. alle ge-
wenschte inlichtingen betreffen i
organisatie verstrekte. Daarna orachi
Prins een bezoek van ruim een uur aan
de inrichting van het „Roode Kruis",
na afloo pwaarvan hij zjch weer naar
het Paleis begaf.
Mgr. Nolens.
Op een telegram, dat door een g.
aantal Kamerleden eergisteren naar in...
medelid mgr. Nolens te Rome was ge
zonden, om hem geluk te wenschen met
zijn 25-jarig priesterfeest, was gisteren
een hartelijk telegram van dankbetuiging
ontvangen, dat in de Kamer circuleerde.
De onderwijzers-salarisactie.
Het „Comité voor gemeenschappelijke
salarisactie" verklaart in de pers, dat
geenerlei politieke bedoeling in deze actie
gemengd is. Tegenover het volstrekt v f-
breken van eenig bewijs voor de be
ting, dat er eenige politieke bcdoeu..g
in dezx: actie verborgen was, stellen de
leden de besliste verklaring, dat in de
zeer veelvuldige samenkomsten van het
comité aan weerszijden de ontstentenis
van dergelijke bedoeling overtuigend ge
bleken is. Deze verzekering wordt c
lectief zoowel als individueel, wat .a
der ondergeteekenden betreft, door het
comité gegeven.
Na deze verklaring blijven toch de
bemerkingen, die wij op een andere
plaats in ons nummer van heden geven,
onverzwakt haar waarde behouden. Zon
der ons uit te laten over de kwestie, of
er tot nu toe politiek in de actie is
gemengd geweest, hebben wij daar o.a,
gezegd, dat de verschillende politieke ge
zindheid in deze actie zoo gemakkelijk
tot uiting komt en men dus nauwleit
dient toe te zien, of dit ook niet werkta.j
het geval is.
De Bakkerswet.
De kameroverzichtschrijver van de
„N. Rott. Crt." beweert, dat de discussies
over de onderwijzerssalarissen opzettelijk
worden gerekt, teneinde te voorkomen,
dat de Bakkerswet nog vóór het Paasch-
reces aan de orde komt.
Een mooie taktiek van links!
De „N. Crt." schrijft: Dat de kamer de
Bakkerswet voor Paschen tot een einde
zal brengen, is uitgesloten. Niettemin
schijnt men het er op aan te leggen een
begin met de beraadslaging te maken,
opdat deze terstond na het Paasch-reces
kunne worden hervat en over het lot der
Bakkerswet de beslissing, voorzoover van
de Tweede Kamer afhangt, althans in
dit zittingjaar moge vallen.
Begint de Kamer echter wat even
zeer mogelijk is van de week met de
Ba! L :rswet niet, dan is deze vermoedelijk
voor langen tijd van de baan.
