25
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3e Jaargang.
No. 748.
3)e Ssicbdre ©otiAomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Maart
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V* Mgr. dr. Nolens.
Een priesterjubileum, hetwelk weer
klank zaL vinden in gansch het Katho
lieke Nederland, is dat van dr. Nolens,
>ie w elhaast het zilveren feest zijner HH.
(Wijdingen viert. Men zou het den afge
vaardigde Nolens, als hij daar zoo rustig
ai zijn Tweedekamerbankje zit, niet aan-
eien, clat hij reeds in aanmerking komt
voor dat feest der oudere jaren. Zijn
volle haardos, zijn kalin gelaat, zijn slanke
Eiguur geven aan heel zijn voorkomen
iets jeugdigs, wat te meer opvalt bij een
vergelijking met andere Kamerleden,wier
baardgroei de trekken veroudert.
Maar wie der tribunebezoekers 'tnog
niet weten mocht, dat daar iii Venlo's
bank geenszins een der jongeren zetelt,
hij bemerkt al ras, dat die stille figuur
tevens tot de meest beteekenende der
Kamer behoort. Gestadig toch komen ge-
loofsgenooten hem raadplegen en uit de
gebaren van hoofd en handen ziet men
dan wel, dat van den heer Nolens een
raad of een beslissing verwacht wordt.
Eu wie thuis zijn in 't parlementaire de
bat, zij bemerken vaak in een der eerst
volgende speeches of bij een ingediend
amendement, in welken geest de Room-
schc leider in stilte geadviseerd heeft.
Duidelijker intusschen blijkt, welke
belangrijke plaats mgr. Nolens in de
Kamer inneemt, als hij 't zij als leider
{zijner groep, t zij om als gewoon lid
jaan 't debat deel te nemen het
woord voert. Bedaard staat hij achter
jhet spreekgestoelte, onbewogen het gc-
.zicht, ongebogen de gestalte. Breede ge
baren noch luide woorden bezigt hij;
zelfs bij heftige politieke momenten be
waart de afgevaardigde voor Venlo een
groote bedaardheid in stem en houding,
gebaar en blik. Maar er wordt ge
luisterd!
Men luistert, wijl men weet, dat reke
ning zal moeten worden gehouden met
wat nu gezegd wordt. Met zijn scherp
verstand, zijn koel hoofd en zijn logischen
redeneertrant weet mgr. Nolens het fijne
.van iedere zaak te doorgronden en bioot
te leggen, zoodar hij steeds mede leiding
geeft aan het debat. Een kring van
luisteraars pleegt om hem heen te staan
[eji te zitten, terwijl na zijn rede die
bijzondere Kamerlevendigheid wordt ver
toornen, welke - toont, dat de aandacht
gespannen is geweest.
't Behoeft geen betoog, dat een man
als mgr. Nolens. op wiens groote
werkkracht ook buiten de Kamer zoo
veel beteekenisvolle en gewichtige arbeid
rust voor de Katholieke Kamerclub,
voor de Katholieke partij, voor 't Katho
lieke volk van groote waarde is, zoodat
zeer terecht zijn jubileum m breede krin
gen weerklank zal vulden.
Ad muitos annos.
Een vreemd bezwaar.
Nederland zal volstrekt niet door zijn
nieuwe tarief wei een unicum zijn onder
;de Europeesche Staten. Integendeel:
jjtiist nu neemt het een heel afwijkend
Standpunt in. Toch werpt men op, dat
(juist Nederland bij de nieuwe, tariefwet
tien doorvoer van artikelen die over Ne-
jÜerlandsch grondgebied worden ver
voerd, zal belemmeren door de formali
teiten, waaraan die doorvoer zal onder-
Worpen zijn. Maar zijn die formalitei
ten na de invoering' van de nieuwe tarief-
,wet zooveel grooter dan nu Wij kunnen
jeerstens al die artikelen schrappen, die
>m ook onder de tariefwet vallen, maar
{alleen zwaarder belast zullen worden;
bij die artikelen blijven de formaliteiten
■precies dezelfde, Alleen blijven dus over
fcle artikelen, die vroeger niet waren be
last en onder de tariefwet van minister
iKolkman wel zullen belast zijnbij den
(doorvoer van die artikelen zullen dan
Jeenigo formaliteiten moeten in acht ge-
jnomen worden. Maardrukken die
formaliteiten zoo zwaar bij de nu be
staande regeling? Neen? Waarom dan
bij de nieuwe regeling die s!ech,ts een
gradueele wijziging is. Ja Waarom
heeft dan de liberale regeering die
invoerrechten tot stand gebracht?
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nog steeds zijn de bemoedigende ge-
luchten, die eerst liepen over de
mij nwerke rsstaki ng
ttjel bevestigd, ijjtegendcci bleek in het
laatst der vorige week, dat men nog
geenszins tot een goed einde was ge
komen en dat alles zou afhangen van
de conferentie, op heden door Asquith
bijeengeroepen. iWil deze nu slagen, dan
vermoedt men nog een oplossing te krij
gen zonder wet, hetgeen nog het beste
en de regeering het liefst zou zijn.
Naar verluidt zijn echter lang niet alle
mijneigenaren bereid de arbeiders een
minimumloon te waarborgen.
De „Times" laat zich tamelijk mis
moedig uit. De „Daily News" vindt het
de voornaamste fout, dat de mijnwet
onafgedaan blijft, waardoor de mijnwer
kers op zijn vroegst Woensdag den arbeid
kunnen hervatten, terwijl intusschen de
volksellende van dag tot dag in alle rich
tingen verergert.
Tal van mijneigenaars en mijnwerkers
hekelen bitter de mijnwet, die zij doel
loos noemen. De inhechtenisneming van
Tom Mann, een der arbeidersleiders,
wegens een opruiend artikel in de „Syn
dicalist", en de weigering hem tegen
borgtocht vrij te laten, hebben de kolen-
crisis ingewikkelder gemaakt, doordien
talrijke verontwaardigde mijnwerkers ver
klaren, d^t zij de staking zullen voort
zetten, tenzij hij onmiddellijk wordt vrij
gelaten. Een groote bijeenkomst van
mijnwerkers te Nottingham heelt er Za
terdag toe besloten en tevens een beroep
gedaan op de mijnwerkers elders om hun
voorbeeld te volgen. Het verbond van
transportarbeiders en de matrozenbond,
waarvan 'Mann bestuurslid is, roeren zich
mede en dreigen een algemeene staking
tc organiseeren, tenzij Mann wordt vrij
gelaten, waartoe ook de besturen van
vele afdeelingen in de provincie som-
meeren.
Keir Hardie heeft in eeii interview ver
klaard, de illusie te moeten wegnemen,
dat de hulpmiddelen der mijnwerkers op
geteerd zijn. Zij kunnen het nog een volle
maand uithouden. Hij voegde daaraan
toe, dat mogelijk enkele mijndistricten
het werk zouden hervatten, wanneer het
kolenmijnwetsontwerp bekrachtigd werd,
maar de mijnwerkers in de belangrijke
districten zoudenweigeren, tenzij de
minimumloonen in de wet opgenomen
werden.
De Duitsche politiek
blijft voor den overzichtschrijver nog een
donker mijnveld. Wel willen de geruchten
over veranderingen in het ministerie maar
niet verstommen. Men krijgt echter den
indruk, dat niemand iets van den waren
stand van zaken afweet. Over Kiderlen
Wachter verschillen de berichten, slechts
in zooverre, dat de een spoediger dan
de ander zijn vertrek naar Konstanti-
nopel als gezant verwacht. Over Beth-
mann Hollweg stemmen de in omloop
zijnde verhalen overeen in dit eene? be
langrijke punt, dat zijn positie bij den
keizer geschokt -is. Zelfs conservatieve
bladen, die dit ontkennen, geven toe, dat
er meeningsverschillen tusschen den rijks
kanselier en den keizer bestaan. Slechts
over cle gevolgen, die dit hebben zal of
kan, loopen de meeningen uiteen.
Toch verwacht men geeu verandering
vóór den terugkeer des keizers uit Korfoc.
De bedreigden zitten dus nog minstens
een maand in het zadel.
Aangaande den
Italiaansch-Tiirksclie oorlog
eveneens weinig nieuws. De „Gazeta dei
Popoio" verneemt uit Rome, dat do Ita-
liaansche vloot gereed ligt om handelend
op te treden en dat men slechts "op het
antwoord van de mogendheden aan
gaande het resultaat der vredesbemoeiin-
gen wacht.
Aan de „Mattino" wordt gemeld, dat
de ministeries van oorlog en marine be
sloten hebben een bestuurbaar luchtschip,
met eeu groot stoomscliip als station om
neer te dalen, voor de vloot beschikbaar
te stellen. Het luchtschip zou waarschijn
lijk naar den Archipel gebracht worden
om de actie van de vloot voor te be
reiden.
Inmiddels schijnt Oostenrijk in deTurk-
sche wateren vertegenwoordigd te willen
wezen door een sterke macht. De „Se
coio" verneemt uit Pola, dat een Oos-
tenrijksch eskader van 2 linieschepen en
3 kruisers naar den Levant zou ver
trekken.
Verwikkelingen verwacht men alleen
van den kant van den Balkan of Kreta.
Intusschen hebben de Grieksche verkie
zingen in volle orde plaats, terwijl de aan
hanger van Veniselos winnen.
Misschien .kan ook de dood va.ii den
vorst van Samos verwikkelingen brengen.
Deze werd Zaterdag op het eiland, dat
hij bestuurt, door een Griek met een
revolver doodgeschoten.
De vorst van Samos, die door dezen
aanslag om het lever, gebracht werd,
heette Andreas Kopassis Effendi. Hij
werd in 1856 geboren en in December
1907 door de Portee tot vorst van het
eiland benoemd. Vcjgens het Londen-
sche protocol van 1823 moet de vorst
vqn Samos van Grieksche nationaliteit
zijn en is hij verplicht ieder jaar een
schatting van 200.000 piasters aan de
Porte op te brengen.
GEMENGD.
De Portugeesche minister van fi
nanciën diende bij de Kamer een wets
ontwerp in, bepalende, dat de invoer
rechten in goud moeten worden be
taald.
Drie Spaanse he colonnes be
zetten Zaterdagmorgen stellingen bij
Sammar, Noord-Tumiat en Zuid-Tumiat,
gelegen op vier kilometer van den mond
der Oued-Kert. Vier man werden buiten
gevecht gesteld.
Donderdag 21 Maart jl. zijn bij
het Bureau van het Parmanent Hof van
Arbitrage te 's Gravenhage .de con
tra-memories ingediend in zake het ge
schil tusschen Italië en Peru betreffende
een vordering van de familie Canevaro
op de Peruaansche regeering, waarvoor
het Scheidsgerecht in de maand April
zal bijeenkomen
Op denzelfden dag is ook ingediend
een dupliek van Rusland inzake het ge
schil tusschen Rusland en Turkije om
trent de vraag of moratoire interessen ver
schuldigd zijn wegens tiu vertraging in de"
betaling der schadeloosstelling door
laatstgenoemd Rijk krachtens art. 5 van
het tractaat van San Stefano van 1879,
te betalen aan Russische onderdanen
wegens de schade, door dezen geleden
tijdens den oorlog van 1877.
Vermoedelijk zal het Scheidsgerecht in
deze zaak tegen het einde van dit jaar
bijeenkomen.
In het Engelsch Lagerhuis deelde
minister Asquith Zaterdag nu definitief
mede, dat de Home Rulebill in be
handeling komen zou Donderdag na
de Paasch-vacantie van het Huis.
Telegrammen uit Mexico (stad)
wekken den indruk, 'dat het de Mexicaan-
sche regeering bij de bestrijding van de
opstandelingen nu weer wat voorspoe
diger gaat. De regeeringstroepen hand
haven zich met goed gevolg tegenover
de Zapatisten..
Op uiterst krasse wijze wordt door
de regeeringstroepen opgetreden in Mo
relos en de naburige staten. Generaal
Robelo, die daar het bevel voert, ver
nielt elk verdacht huis. Heele dorpen
zijn door hem met den grond gelijk ge
maakt
Er blijft nog steeds veel geld voor de
Fransclie m i 1 i ta i r e 1 ucht vaa r t in
komen. De inschrijvingen hebben reeds
bijna het bedrag van twee millioen frank
bereikt. De nationale commissie voor de
militaire luchtvaart heeflB van dat geld
reeds een eerste storting gedaan aan
de schatkist ten bedrage van 500,000
frank.
Telegrammen uit Assuncion bevesti
gen de overwinning der opstan-
de Vingen in Paraguay. De president
is in het gezelschap van Uruguay ge
vlucht. Het geleverde gevecht beeft) 600
slachtoffers geëischt.
Omtrent de gedreigd hebbende
staking in het texjjfiel-district
van Fall River in den Amerikaanschen
staal Massachusetts wordt gemeld ,dat
de bond van katoenfabrikanten aan
23,000 arbeiders een loonsverhooging
van 10 pereent heeft toegestaan, waar
door de staking ,die Maandag beginnen
zdu. niet doorgaat, t
Eergisteren zijn te Himara in liet
Turksche wilajet Saloniki hevige aard
schokken gevoeld, waardoor ver
scheidene huizen, zijn ingestort.
De brand in de Josjiwara-wijk
Tokio heeft uitgewoed. Twaalfduizend
huizen zijn een prooi der vlammen ge
worden.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot adj.-
inspecteur van het Rijkstucht- en opvoe
dingswezen bij het departement van jus
titie jhr. mr. F, p. J. Backer
js bij het departement van Landbouw,
Nijverheid en Handel benoemd tot adj.-
comtnies mr. J. B. de Klerk te Utrecht;
is de opzichter 2e klasse van het stoom
wezen F. G. C, Margadant te Rotterdam
bevorderd tot opzichter le klasse;
is aan A. E. Arkenbout Schokker eer
vol ontslag verleend uit zijn betrekking
van hoofdinspecteur van de scheepvaart.
De groentijd.
In de dezer dagen gehouden vergade
ring van het Utrechtsche Studentencorps
deelde de rector van den senaat mede,
dat er zich eenige maanden geleden een
commissie uit oud-senatoren gevormd
heeft, die zich ten doel stelde titel III
der korpswet (handelende over het no-
vitiaat) aan een grondige revisie te on
derwerpen. Deze commissie, die thans
haren arbeid voltooid heeft, zal hare
ontwerpen tot wetswijziging aan den Se-
natus Veteranorum voorleggen en deze
zal dan, bij" goedkeuring van genoemde
wetswijzigingen, ze in een corpsverga
dering voorstellen. Deze vergadering zal
zoo spoedig mogelijk na de Paasch-
vacantie worden bijeengeroepen.
Antirev. actie.
Naar men aan „de Rotterdammer" uit
betrouwbare bron uit Dordrecht meldt,
worden in anti-rev. kringen pogingen
aangewend om tot de a.s. Kamerverkie
zingen een Propagandablad uit te geven
en door royale verspreiding eenigen in
vloed te oefenen op de publieke opinie.
KORTE KRONIEK.
Verwacht wordt, dat met Mei zal in
gaan de promotie van hoogere en ver
dere officiersrangen bij artillerie en mi
litaire administratie.
H. M. de Koningin-Moeder heeft
Zaterdagavond het Mengelberg-concert,
het laatste van de reeks in dit seizoen,
bijgewoond.
Burg. en Weth. van 's Gravenhage
hebben de kiezerslijst vastgesteld
vermeldende 38176 kiezers, tegen 36672
verleden jaar.
De Minister van Koloniën zal Dins
dag tot Paschen met een verlof, clat hij
in het binnenland zal doorbrengen, uit
de Residentie gaan.
De minister van binnenlandsche za
ken heeft bepaald, dat in het kiesdistrict
Hoorn de verkiezing voor een lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal (va
cature-P. B. J. Ferf) zal plaats hebben
op Woensdag 10 April, de stemming
zoo noodig op Maandag 22 April, de
herstemming, zoo noodig, op 29 April.
De loodgietersstaking te Amster
dam is opgeheven met 222 stemmen
voor, 101 tegen en 7 blanco.
Ook de staking van de gezellen
der vijf Israëlitische bakkerijen te Am
sterdam is na langdurige onderhande
lingen geëindigd. Een zevental der ge
zellen werd niet dadelijk aangenomen.
Deze zeven gezellen zullen door hun vak
bond worden ondersteund.
Te Laren (N.-H.), is, overleden
de heer Johs. van Wulfen. De overledene
was de uitvinder van de sprekende let-
terbeelden, een nieuwe methode voor het
leesonderwijs, die indertijd op vele scho
len ingang heeft gevonden
Bij het gemeentebestuur van Nijme
gen is ingekomen een brief van het be
stuur van de St. Radboudstichting,
waarin het bestuur verklaart dat heit aan
bod van die gemeente ter zake van de
vestiging van een R. K. Universiteit te
zijner tijd in ernstige overweging zal
worden genomen, maar dat voorshands
tot de uitvoering van heit plan niet zal
worden overgegaan.
Prins Hendrik met zijn. gevolg
heeft de fabriek van de firma Krupp te
Essen bezichtigd. Zaterdag zou hij een
bezoek brengen aan de fabrieken van
deze firma te Rheinhausen.
De gewone audiëntie van den mi
nister van landbouw, nijverheid en han
del zal op Woensdag 27 dezer niet plaats
hebben.
LEIDEN. 25 Maart.
Voor het departement Leiden van
de Maatsch. van Nijverheid zal op Vrij
dag 29 Maart a.s. de heer J. Hubert
Hocben te Brussel, gevolmachtigd regee-
iii'. :.r. mmissaris van den staat St. Paulo
k over de economische ontw.ikke-
g van Brazi|ië.
Op bijna 65-jarigen leeftijd is heden
morgen alhier overleden de heer J. van
den Dop, die sinds 47 jaar eerst aan do
administratie, later aan de redactie van
het „Leidsch Dagblad" was verbonden.
Hedennacht overleed te dezer stede
de heer A. J. Rijshouwer, oud-notaris te
Zoeterwoude. De overledene was lange
jaren de oudste notaris van het land en
heeft zijn 60-jarig jubilé als zoodanig
herdacht.
Prof. dr. J. A. Korteweg, hoog
leeraar bij de faculteit der geneeskunde
aan de Rijksuniversiteit alhier, die giste
ren zijn zilveren ambtsfeest als zoodanig
vierde, doch zich door uitstedigheid aan
alle openlijk huldebetoon onttrok, is door
H. M. de Koningin benoemd tot ridder
in de orde van den Nederl. Leeuw.
Bij Kon. besluit is, te rekenen van
1 dezer, aan dr. E. van de Velde, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als lector
in de faculteit der geneeskunde aan de
Rijksuniversiteit alhier.
Het Bestuur van het Gemeentelijk
Werkloozenfonds heeft het percentage
van den bijslag over de maand April
vastgesteld op 50 voor de typografen
en 100 voor cle andere vakken.
De Credietbank voor Nederland al
hier hield Zaterdag 1.1. haar Algemeene
Vergadering van Aandeelhouders, waar
in de Directie verslag uitbracht over het
zesde Boekjaar.
Aan dit verslag ontleenen we het vol
gende: Het afgeloopen jaar was voor
de genoemde instelling bevredigend. Het
aantal geplaatste aandeden steeg van
315 tot 347, verdeeld over 152 Aandeel
houders, waarop nog te storten is, een
bedrag van f312.300.
Aan het -eind van het ir was
aan Obligatiën in omloop \o n een be
drag van f 1.239.800.
Voor f 1.041.625 werd in 1911 aan
crediet aangevraagd; waarvan f851.925
werd toegestaan.
Aan ;t eind van liet boekjaar liepen
109 credieten tot een bedrag van
f 1.238.802.965, meerendecls door hypo
thecaire zekerheid gedekt.
De vergadering vereenigde zich met
het voorstel der Directie om aan Aan
deelhouders 6o/o uit tekeeren (v. j. 6%)
Herbenoemd werden tot commissaris
sen de Heeren E. W. Hend 1 L
F. A. M. van Waesberghc.
In de maand Januari bedroeg het
aantal leden aan de hier gevestigde or
ganisaties, welke uitkeering verstrekken
ken in geval van werkloosheid 979. Het
aantal werkloozen per 100 verzekerden
was in die maand 10,2, tegen 5.9 in De
cember 1911 en .9.5 in de overeen
komstige maand van 1911. Het aantal
dagen werkloosheid was gemiddeld per.
werklooze 4.7. Het gemiddeld weke
lijks ch bedrag van den door het gemeen
telijke werkloozenfonds verstrekten bij
slag was f 211.69.
Bij Kon. besluit van 22 dezer isf
als blijk van goedkeuring en tevreden
heid, de bronzen eerepenning voor
menschlievend hulpbetoon en een loffe
lijk getuigschrift toegekend aan L. J.
de Zwart, sergeant der infanterie alhieit
wegens de door hem met levensgevaar
verrichtte redding van drenkelingen uif
het water van 'den Witten Singel, op 20'
Januari 1912 en aan P. Braggaar, werk
man alhier, wegens 'de door hem met!
levensgevaar verrichtte redding van de
drenkelingen uit het water van den;
Rijnsburgersingel, op 8 Febr. 1912.
ROOMSCHE AGENDA.
Donderdag 8 uur 's avonds Sf.
Joseph Gezellen Vereeniging, Rapen
burg 52, Vergadering Geloof en Weten
schap. Spreker de W.Eerw. heer Th. M.
P. Bekkers. Onderwerp: Jeanne d'Aro
(met lichtbeelden).
De Noordwljksche strandkwestie.
Aan den Raad der gemeente Noorcl-
wijk is een adres gezonden door da
„Maatschappij tot Hotel-Exploitatie en
Bloembollencultuur Huis ter Duin" td
Noordwijk aan Zee, waarin deze ta
kennen geeft, dat zij de meening is toe
gedaan, dat er iets geschieden moet om
tot vermindering der strandpacht tö
komen.
Thans is de tijd daar, zeggen adres
santen, om het strand weer in te huren
van het Rijk, en het zal onmogelijk zijn*
?oolang c(e,ze hooge straudprijzen gehand-*