20 Liefde en Haat. BUITENLAND. BINNENLAND. 3e Jaargang, No. 7'iS. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 27, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Dinsdag Februari 1912. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Het bioscoopgevaar. Bij de bestrijding van dit reeds meer malen gesignaleerde gevaar hebben we een overtuigden medestander gevonden in den kunstcriticus Simon B. Stokvis aan ;het vrijzinnig-democratische weekblad De (Wereld. Deze van „clericale bekrom penheid" volkomen vrij te achten schrij ver, heeft zich opgemaakt, om het bios- coopvvezen eens grondig te bestudeeren in zijn uitingen en gevolgen. Hij vvoonde daartoe om te beginnen drie middag voorstellingen in Amsterdamsche bios cooptheaters bjj en werd reeds daardoor „sterker dan ooit bevestigd in (zijn) over tuiging... dat men den volkskanker, die 'door de sensatie-kinematografie wordt be gunstigd, krachtiger dan oo'it dient te gaan bestrijden wat de noodlottige inwerking op de artistieke ontvankelijk heid van de on- en halfbeschaafde massa betreft, die door het kinamowezen ge schapen wordt, in dit opzicht wordt het meer dan tijd, dat tot het toedienen van tegengif wordt overgegaan." We zouden het waarlijk niet beter kun nen zeggen. Nog krasser worden evenwel de uit spraken van den heer Stokvis -waar hjj eenige filins bespreekt. Van de eene zegt hij: ,,'n Echt Fransch beeld, uiterlijk ver fijnd, innerlijk rot" Het „afschuwelijke, sensatie-prul, waarin Louis Bouwmeester zich verlaagd 'heeft op te treden", noemt hij „doormen-door ziekelijk romantisch" en kenschetst hij mèt een z.g.n. „Italiaan- sche film" ais „typische verschijnselen ,van dien volkskanker der prikkelbios coop, waarin de verderfelijkste moderne sensatiegeest een giftige uiting vindt. Het is deze vloek der hedendaagsche tech niek, waartegen (hij) een wereldstrijd zou .willen doen ontbranden." Er is z.i. „geen prostitutie zoo slim als die, waarmede de moderne Italianen Shakespeare7' op een van diens werken was bedoelde filrn geïnspireerd „geestelijk bezoedelen". En dan vervolgt hij: „Het gaat hier dm het bestrijden van een kwaad, dat even noodlottig is als de alcohol. Of is mis schien de pest tier geestelijke vergiftiging van de massa niet e ven sociaal-gevaarlijk als die van de lichamelijke." Bravo, mijnheer Stokvis. Volmaakt met u eens. Nu komen we evenwel aan een punt van verschil, waarop we even de aandacht wilden vestigen. De schrijver in De We reld zegt bij de bespreking der bestrij dingsmiddelen „Daar ik een verwoed tegenstander ben van alles wat naar critische inmen ging van overheidswege op het gebied van kunst zweemt, zou ik misschien nog liever het kwaad zien voortwoe keren dan voor gemeentelijke bioscoop- censuur pleiten. Maar al wensch ik geen controle, ten minste geen offici- eele, voor beschouwing van het bios coopwezen door de groote en kleine pers, ik bedoel dan door een ernstig-en voorlichter op ernstige wijze, waag ik thans weder ecu lans te breken. Voor al de kleine pers behoort het als een dure plicht te beschouwen, haar machtigen invloed hier te laten gelden. FEUILLETON. ROMAN UIT WESTFALEN. 67) Kasper Klompman was druk in de ,weer. Hij had met zijn huishoudster vrouwen zijn altijd lastig, bromde hij een beetje gekibbeld; omdat deze af en toe de rol van helleveeg speelde en ook 1de gastvrije bedoelingen van haar mees ter weerstond en veroordeelde. Zij jam merde, alsof Sliet schrikbeeld van den honger onmiddellijk verwezenlijkt zou iworden als zij de verlangde eieren gaf. 'Maar 't hielp niets zij moest eenvoudig, •Want Klompman speelde erg op. Nu ging alles goed hij droeg zelf brood, boter en eieren aan en de koffie zou aanstonds volgen. In. den tusschenbe- drijve stelde hij Job een menigte vragen. Hendrik kon van opgewondenheid niet eten liet geluk was hem te onverwachts gekomen. Als beiden hedenavond nog naar „Hei- dehoeve" wilde gaan, werd het hoog tijd 'daarvoor aanstalten te maken, want an ders zou het te laat worden. Dat zag Geen commercieele overwegingen van welken aard ook, geen angst voor ad vertentie-verlies, geen dankbaarheid voor vrijkaartjes mogen eenig gewicht in de schaal werpen, daarvoor is deze zaak te belangrijk en' bovenal te ur gent." Hiermede kunnen we niet accoord gaan. Denkt ge, dat de menschen zullen schuwen de films, welke de pers ge steld dat zij eensgezind al die overwegin gen op zij zet, wat ook nog bezien staat zal afkeuren? Weineen! Dan gaan zij juist kijken, want het verbodene lokt. Daarom wèl „critische inmenging van overheidswege" en wèl „gemeente lijke bioscoop-censuur." Dan kunnen we het vuil weren, waaraan ook de heer Stokvis zich zoo ergerde. Flink het mes gezet in dien „volkskanker der prikkel bioscoop" en niet getalmd daarmede, want waarachtig: „deze zaak is daarvoor te belangrijk en bovenal te urgent." ALGEMEEN OVERZICHT. Volgens de laatste berichten heeft het £i nu veel van dat de Oorlog in Tripolis wat beter aangezet zal worden, althans wat betreft van Turkschen kant. Reeds is nu aan den Turkschen minister van oor log een buitengewoon crediet van een millioen ,Turksche ponden ter beschik king gesteld voor den oorlog. Volgens een telegram uit Bengazi uit Turksche bron is het hoofd der Senoessi, Saïd Achmed Sjerif, met alle vveerbare Senoessi van Kafra in aantocht naar Ben gazi. Dan maakt de Ageuzia Stefani gewag van eenige krijgsverrichtingen te Ben gazi en te Tobroek. Te Bengazi werd het eerste bataljon van het 4e reg. infanterie, toen het Zater dagmorgen vroeg oefeningen voor de Ita- liaansche verschansingen hield, door 200 Bedoenïnen, die van Morioencs kwamen beschoten. Het bataljon deed onmiddel lijk een tegenaanval en dreef den vijand terug, die twee dooden op het terrein ach terliet en ongeveer 20 gewonden met zich meevoerde. De Italianen hadden 2 licht gewonden. Te Tobroek heeft het fort Zaterdag een vijandelijke karavaan met zijn vuur verstrooid. Eenige manschappen van het geleide en talrijke kameelen werden ge troffen. Vervolgens maakt het Italiaansche agentschap melding van eeii door de aan voering der Turksch-Arabische troepen onder de bevolking verspreide proclama tie, waarin gezegd wordt, dat de Turken in Italië gevallen en in de omstreken van Rome aangekomen waren. Dit laatste onzinnige bericht wordt door meerdere vergezeld. Naarmate ze van Turksche of Italiaansche leant komen luiden ze anders. Zoo over den toestand in Jemen De Turksche Sabah verneemt ui., dat Imam Jahia, de vroegere opstandeling, Klompman eveneens in en hij verzette zich dus niet langer tegen het heengaan. Hendrik gebood hij echter: „Morgen zal je op tijd hier zijn, dat wil zeggenklokslag acht. Je vader kan alleen wel komen om wat met ons te praten." Dan deed hij beiden uitgeleide enkeek hen lang na. „Job ziet er waarachtig niet naar uit, dat hij met ledige handen hier komt. Als dat me Hendrik maar niet kost. 't Is zoo'n gewiekste jongen en ik had hem gaarne mijn werkplaats over ge daan." Hij bromde in zichzelf voort.... Voorjaarsnacht in de heide. De wind is gedraaid, de ruwe noord-ooster is af getrokken en zijn mildere neef, de zuid wester, heeft het terrein ingenomen. Oeen wolkje aan den hemel, slechts glanzen de stenen. Job Weikamp was geen dichter, dien de lente tot dichjten dwingt; hij was een nuchter, eejivoudig mensch, in wiens leven de woorden ,,'t moet" en plicht een hoofdrol speelden. Maar hedenavond bij den tocht door de heide ontwaakte iets weeks in hem en het maakte zijn hart ontvankelijker voor indrukken. De lucht van den vaderlijken grond verruimde zijn borst Daar was het weer, het land zijner jeugd, de uitges i kte eenzame hei de. Hoe zwaqr had hij voor zijn land- een volledig toegeruste legermacht op de been heeft gebracht om tegen Saïd Idriss op te rukken. De Agenzia Stefani daaren tegen maakt melding van een te Caïro uit Aden afkomstig gerucht, dat tusschen de Imams Jahia en El Dohiani ernstige meeningsgeschillen zijn ontstaan, welke tot verscheidene botsingen tusschen bei den en tot een nederlaag van Jahia ge leid hebben. Men gelooft, dat onder zijn aanhangers groote ontevredenheid is, omdat hij vrede met de Turken heeft ge sloten. Voorts meldt men van Turkscje zijde, dat de door de Italianen in de haven van Dechisan voor Saïd Idriss ontscheepte oorlogsbehoeften uit 5 machinegeweren, 7 kanonnen, 4000 geweren en 50 kisten schietvoorraad hebben bestaan. Verschei dene stammen, zoo wordt hieraan toege voegd, hebben geweigerd de wapens aan te nemen. Van de Italiaansche hulp blijkt reeds uit een bericht dat de Italianen 500 man geland hebben op de Tarsan-eilanden, waartegen zooals men weet Said Idris ageert. De mijnwerkersstaking die nog steeds dreigt in Engeland heeft de regeering reeds tot militaire maatrege len genoopt, vooral voor Zuid-Wales. Ook heeft de minister van binnenlandsche za ken de directeuren van gevangenissen aangeschreven om voor drie maanden voorraad in te slaan. Gistermiddag is wederom de verzoe- ningsraad bijeengekomen, doch de uit komsten zijn nog onbekend. Niettemin doen opnieuw hoopgevende geruchten de ronde, dat de jjogingen om een vrede tot jtand te brengen van de zijde van fo-loedrijke personen voortge zet worden, ten einde de noodlottige al- gemeene staking nog ter elfder ure af te wenden. In antwoord op een vraag, of de re geering in geval van staking in de steen koolnijverheid stappen zou doen om er voor te waken, dat de gewone bedrijven in het land zouden kunnen worden gaan de gehouden en een voldoende voorraad steenkool voor de vervoermiddelen be schikbaar zou zijn, heeft Buxton, de mi nister van handel, gezegd, dat hij zich heden van het afleggen van een verkla ring over het onderwerp moest onthou den, evenals over een desbetreffende tus- schenkomst van de regeering. De Engelsche bladen zijn vol sombere beschouwingen en berichten over wat er gebeuren zal als de mijnwerkersstaking niet nog verhoed wordt. De prijs van steenkool rijst voortdurend. Eenige spoor wegen en vele ijzerfabrieken hebben hun werkvolk reeds aangezegd, dat zij, bij een staking, aan vele arbeiders gedaan moe ten geven. Uit het buitenland verwacht men geen aanmerkelijken toevoer van steenkool, aangezien men daar, bij het uitblijven van de steenkool uit Engeland, zelf krap zal zitten. Bovendien staat 't nagenoeg vast, dat het Verbond van Transportarbeiders geen steenkool uit het buitenland zou vervoeren. Bij een staking zou er wekelijks naar een Engelsch blad zegt drie millioen steenkool min- verhuizing met haar geworsteld om haar een karig stuk brood te ontrukken en zij had het hem niet geschonken. En toch had zij hem niet vergeten. En ook hij was haar lief blijven hebben en haar aanblik verhoogde en voltooide zijn ge luk. Menige bloesem was van den boom zijns levens afgevallen en op den doo- denakkcr sleepen veleu, hem dierbaar waren. Maar hij had bij alle stormen, die over hem woedden, zijn standvastigheid en onverstoorbare levensvreugde behou den en een onwrikbaar vertrouwen op den Allerhoogste. Mochten er nieuwe moeilijkheden komen, zij zouden hem toegerust ten strijde vinden. Hendrik liep zwijgend aan vaders zijde voort. Hii mijmerde over hetgeen zijn vader wel zou beginnen om spoe dig voor zichzelf en voor hem een on derdak te vinden. Eindelijk viel hem iets in „Gröhling heeft 'n keuterij, waarvan de oude huurder dood is terwijl het vrouwvolk naar Detten is vertrokken. Was dat niet wat voor ons 'n mooie keu terij te pachten, vader waj! denkt U daar wel van?" „Hm", bromde Job, „zoo'n haast heeft het niet. Als ik wat hooger kan, doe ik het liever. Jpt zoolang wil ik .wachten. der opgeleverd worden. Minister Grey heeft een staking misschien de grootste ramp genoemd, die er in de binnenland sche geschiedenis van Engeland is ge weest. Men hoopt, dat de regeering als nog haar bemiddeling zal aanbieden. Wat de houding der Fransche makkers aangaat, lezen we dat deze zich uitgespro ken hebben op het socialistencongres te Lyon, dat Zondag jl. geopend is. Onder de afgevaardigden uit andere landen was o. a. de Engelsche arbeidersleider Keir Hardie, die aankondigde dat eer eeii maand verloopen zou zijn in Engeland een millioen arbeiders het werk zullen neergelegd hebben, ten einde zich een mi nimum-salaris te verzekeren. Keir Hardie wekte de arbeiders van andere naties op hun makkers te steunen door een ge meenschappelijke staking te beginnen, die een schoon antwoord zal zijn op het op treden der kapitalisten en op het schen den van gebied in Transvaal, Marokko, en Tripoli. Hierop heeft Sembat, een Fransch aan voerder der roode broeders, verklaard, dat de Fransche mijnwerkers, wanneer het oogenblik gekomen is, hun Engel- schen vrienden de hand zullen reiken. Ook in Amerika dreigt een mijnwerkersstaking uit te bre ken onder 180.000 mijnwerkers in de Amerikaansche anthraciet-mijnen. Indien de staking werkelijk wordt geprocla meerd, zou ze ook duizenden spoorweg arbeiders tot werkloosheid noodzaken en den betrokken werklieden een schade aan loonuitkeeringen berokkenen van, 25 millioen gulden per maand. De mijnwerkers hebben de laatste ja ren gewerkt volgens een contract, dat in 1902 door de „Roosevelt Strike Com mission" was opgesteld. Dit contract, dat voor 3 jaren geldig was, is tweemaal hernieuwd. Het bepaalde den werktijd voor de mijnwerkers op 9 uur en stond hun 10 pet. loonsverhooging toe. De mijnwerkers vragen thans echter een loonsverhooging van 20 pet. en een acht-urigen werkdagverder erkenning der mijnwerkersorganisatie, de inning door de maatschappijen van contributie- gelden voor de vereeniging, de ophef fing van de Conciliation Board, betaling voor de gedolven kolen per gewicht in plaats van wagenlading en een jaar-con tract. De opheffing van de Conciliation Board wordt geëischt, op grond, dat ze geschillen te langzaam oplost. De „Roosevelt agreement" loopt den 31sten Maart ten einde. De mijneigenaren verklaren, dat ze verscheidene millioenen tonnen hebben, opgedaan en geheel zijn voorbereid voor een langdurige staking. De mijnwerkers gronden hunne eischen op den verhoogden levensstandaard. Ongetwijfeld, zoo zegt de „Morning Leader" stellen de mijnwerkers hun eischen gedeeltelijk onder den invloed van de actie der mijnwerkers in Enge land, maar de mijnwerkersvereeniging is niet meer zoo sterk als vroeger, zoodat men algemeen verwacht, dat de weder ik kan eerst in 't dorp gaan wonen en we blijven bij elkaar." Hoe kon vader zoo iets zeggen 1 Waar van wilde hij dan leven? Neen, hij zou het zelf 't beste wetten. Hij was verstan dig en had in Amerika veel ondervonden, terwijl het Hendrik genoegen deed, bij vader te mogen wonen, hoe langer hoe beter. O, zeker.... maar, maar! Hij was een tamelijk dure kostganger; zou vader daarover wel nagedacht hebben En fin voorloopig brak hij zijn hoofd niet met deze beslommeringen. Zwijgend gingen beiden door de hei de, hun voetstappen werden op het weeke pad gedempt. Zoo bereikten zij „Heidehoeve De groote tuin, dien Cle mens Tweehuis met onzaggelijke moeite in den vorigen herfst had aangelegd, was gelijk aan een zwarte vlek te midden van het donkergroen der dennen en, het licht groen der aangrenzende roggeak- kers. Knoestige kale eiken staken tot aan den topgevel van het huis en keken on vriendelijk over het oude grauwe stroo- dak naar den Mauwen, met ontelbare sterren bezaaiden nachtelijken hemel. In de heiwoning waren de lichten gedoofd en de twee honden sliepen in hun hok ken af en toe rammelden hun kettin gen, zijdsche concessies de ramp eener alge-» meene staking zullen voorkomen. i GEMENGD. De Koning van Montenegro is Zon dagavond uit St. Petersburg te Berlijn teruggekeerd, waar hij eenige dagen denkt te blijven. Beernaert, de Belgische minister van staat, is volkomen hersteld en zal Woens dag reeds weer de vergaderingen van de Kamer bijwonen. De vroegere sjah van Perzië, Mo hammed Ali, moet verklaard hebben, dat hij in het voorjaar met een groote troe penmacht naar Teheran zou rukken, om den voor hem verloren troon te herove ren. Rusland en Engeland zouden daar bij evenzoo onzijdig blijven als voor drie jaren. Zijn volk, zegt hij, roept hem te rug. Te Teheran moeten zich de aanhan gers van den ex-sjah weer roerenhun leiders zijn in het pelgrimsoord Sih Ab- doel Asim in hechtenis genomen. De ongeregeldheden in Mexico schijnen de laatste week niet te zijn toe genomen. Hoewel een toestand van wanorde nog uit verschillende deelen van het land wordt gemeld, zijn er te eken en dat de opstand gebrek aan samenhang! heeft. Een te Peking verschenen manifest van Joeansjikai heeft bekend gemaakt, dait China den Westerschen kalender zal aan nemen; 1912 zal liet eerste jaar van dei republiek zijn. Joeansjikai heeft een ken nisgeving voorbereid, waarin den mo gendheden zijn verkiezing tot president wordt medegedeeld en de erkenning van de republiek verlangd wordt. Het wordt onwaarschijnlijk geacht, dat dit voor de benoeming van een ministerie zal geschie den. Echt Russisch. De voor eenige da gen in hechtenis genomen Russische luite nant-generaal Tomasjewitsj heeft voor den rechter van onderzoek toegegeven, dat hij als beheerder van het fonds voor de weduwen en weezen der in den oor log gevallen soldaten meer dan 20.000 roebel verduisterd had. De generaal zal voor den krijgsraad terechtstaan. Een twaalftal lijken zijn nog ontdekt in den schiettoren op het voorschip van de „Liberté." Koninklijke besluiten. Bij Koninlc. besluit is toegekend de aan de orde van Oranje-Nassau verbon den Eere-medaille in brons aan mej. G. Bolt, dienstbode bij den lieer L. Sterk, te Amsterdam zijn benoemd bij het wapen der ca valerie tot generaal-majoor, inspecteur van het wapen, de kolonel H. C. P. L. Mathon, commandant van het 2e reg. huzarenbij het 2e reg. huzaren, tot kolonel, commandant van het korps, de luit.-kolonel W. H. Piepers, van het wa pen, thans op non-activiteit ter zake van tijdelijke ongesteldheid; zijn bevorderd tot hoofdcommies der Een prïkkelênd gevoel maakte zich van Hendrik meester. Zoo rustig kon hij bij zijn vreugde niet blijven hij wilde de slapende heide en haar bewoners wek ken en riep hard„Ho, ho, ho." Nu ving het spectakel aan. De honden sprongen uit hun slaaphokken met een geweld, alsof een geweer werd afgeschoten. Woe dend trokken zij aan hun kettingen en, keften en huilden todat Hendrik hun breede koppen streelde. Toen knorden zij van blijdschap. Ook in de woning werd het levendig. Een zwak licht bewoog zich onzeker door de keuken. Een grendel knarste en in de deuropening stond, beschenen door het zwak licht van de lantaarn, de rij zige gestalte van Clemens Tweehuis. Hendrik, de grappenmaker, had zijn va der vooruit geduwd en was dan in 't duister weggescholen. Een beetje pret moest li ij bij zulke dingen ook hebben. De heidebewoner zag Job doordrin gend in 't gelaat en vroeg vervolgens: „Wat moet je? Erg vriendelijk klonken deze woorden niet. De Amerikaan mompelde, toen hij ten antwoord gaf: „Ik wilde vragen, of ik vannacht hier mag slapen. Ik kan wel in de hooiberg blijven." {Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1