No. 685, BUITENLAND. BINNENLAND. 3e J*»aro:anqf. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en liet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, f 1.10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent per week, t 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2'/, cent. met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regei meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentien) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent: aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. V Tusschen twee schelven, Dr. Bos heeft er in de W i n s c h o t e r Courant roerend en welsprekend over geklaagd, dat de sociaal-democraten niet, of niet genoeg niet de vrijzinnigen willen j&amenwerken. Het Volk is echter doot voor die Wacht en zegt o. m.: „Dr. Bos zal wel begrijpen, dat wij op het nut van ons isolement een ietwat anderen kijk hebben dan hij. Naar ons inzien, zou niets beter ge schikt zijn om de macht der reaktie te versterken, dan een opgaan van de eenige stevige oppositie partij in het ia 11 d in het half zacht vrijzinnig allegaartje. Als er geen zelfstandige sociaal-democratie meer was, om aan de reaktie (n i e t a 1- '1 e e 11 rechts, maar ook links) afbreuk te doen en om aan eeuigs- zins hervormingsgezinde neigingen (niet alleen links, maar ook rechts) een hart onder den riem te steken, dan zqu de behoudzucht nog veel machtiger zijn dan thans. En als onze partij in de linkerzijde opging, zou daarmee voor goed de kerkelijke antithese als de eenig-beheerschende leuze der Nederlandsche politiek be vestigd zijn en daarmee juist de vu rigste wensch van de reaktie, immers de sterkste waarborg tegen allen voor uitgang, zijn vervuld." Mogen we nu eens heel oneerbiedig Zijn V Dan zouden we de S. D. A. l\ willen vergelijken niet den ezel uit de fabel, die tusschen twee schelven hooi lag. {Terwijl echter deze grauwe ezel niet iwist waarvan 'teerst te happen, zou de ïoode ezei het best weten, tu wel als volgt Bij de herstemmingen van 1D13 komt de S. D. A. P. de socialisten, die -jegens ons altijd zoo kieskeurig zijn in |iun vergelijkingen en scheldwoorden, mogen ons de oneerbiedige parabel ver geven in 1913 dan komt dc S. D. A. P. in menige plaats te liggen tusschen twee schelven stembiljetten. Aan zijn rechterzijde zal hij er b.v. vinden voor jeen christelijk candidaat met „hervor- Imingsgezindc neigingen" (zie citaat), aan zijn linkerkant voor een vrijzinnigen re actionair (zie weer citaat). 'Us ook mogelijk, dat aan beide zij den een hervormingsgezinde schelf hem tegenlacht, en dan is de keus gauw ge daan: links wordt dan gulzig gehapt. iMaar als de situaiie nu eens is zooals boven omschreven, wat dan? Wel, dan zal de roode ezel juist doen «ls zijn collega uit de fabel, indien hij ,\veet, dat van de linkschc schelf toch dl eer wordt gegeten dan van de rccht- sclie. Is hij hiervan niet zeker, dan jhapt hij ook links mee, al krijgt hij daardoor een reactionair te verteren. Vindt u dit echt ezelachtig? .Wel neen, dat is 'tniet. 't !s eenvoudig een uiting van botanti- pa[ isme, hetwelk bij de zichzelf zoo fier prijzende roode partij (zie nogmaals ci taat) alle zelfstandigheid te loor doet gaan. De beginselen voorop! Het „Kaih. Schoolbl." verdedigt dat Kath. onderwijzers, om hun begrooting sluitend te maken, aan niet-Katholieke couranten berichten leveren. De salarisregelingen zijn niet in den haak en de onderwijzers moeten het wel pm den broode doen, meent het blad. Deze redeneering getuigt van groote oppervlakkigheid. !n ons bisdom is bv. de bisschoppelij ke regeling meermalen ten voorbeeld ge steld vöor de salarisregeling van open bare onderwijzers. De financieele toestand van de bijzon dere onderwijzers is in de laatste jaren «nnmereklijk vooruitgegaan, al openbaart zich een streven om de salarissen nog tneer op te voeren. i. Maar al zijn nog de financieele omstan digheden minder gunstig, moet dan een IK a t h o 1 i e k onderwijzer berichtgever ttvan niet-Katholieke couranten worden? 1: Wij drukken hier op het woordje K a- th click. i Fvfcoph» de Roomsche oers is de Ka tholieke onderwijzer strijder voor het schoone ideaal: de verbreiding en den opbloei der Katholieke beginselen. in de gemoederen der kinderen helpt hij het zaacl strooien en den wasdom ervan bevorderen om heil te maken tot deugdzame mannen en vrouwen, die in hun later leven Katholieken van woord en daad zullen wezen. Hoe kan diezelfde man berichtgever zijn van niei-Katholiekq couranten, die alle bezield zijn met antipathie en haat tegen alles, wat ons dierbaar is? Hoe kan hij door verslagen en be richten die pers steunen, die later zal trachtende verstikken en vernietigen, wat dank mede aan zijn zorgen en moeite ontluikt en opgebloeid was? Het is het verkoopen van het eerstge boorterecht voor een bord linzensoep! Een Katholiek onderwijzer, die zich van zijn taak als Katholiek opvoeder be wust is, kan onder geen omstandigheden berichtgever van niet-Katholieke couran ten zijn. Bovendien is de bewering van het „Kath. Schoolblad" niet altijd juist. 't Komt wel voor wij spreken uit ervaring dat een Kath. onderwijzer, alleen omdat hij vreesde dat zijn in komsten zouden verminderen, aan de neu trale pers de voorkeur gaf boven de Katholieke. Zoo'n houding is beginselloos. algemeen overzicht. Als een bliksemstraal uit helderen he mel kwam het bericht over de ontslag name van De Selves waardoor meteen weer eens het volle licht werd geworpen op de bedorven toestand der Fransche politiek waarin de jaren blijkbaar nog geen ver- andering kunnen brengen. Geen won der dan ook, dat het „Journal des dé- bats" schrijft: „Men krijgt er geen groot denkheeld van de regeering van ons land door. Men geraakt in opstand over een dergelijke wanorde, over dergelijke po litieke zeden en over een dergelijke anar chie in dc regeering." Men zal zich echter afgevraagd heb ben, wat de reden was waarom De Sel ves door den ministerraad het zwijgen was opgelegd. Een artikel van den oud- minister Jules Roche in de „Republique frangaise" geeft eenige aanduidingen in die richting. Het artikel van Jules Roche leert ons nu, dat het departement van buitenland- sche zaken, na het optreden van Monis als minister-president, dezen op 13 of 14 Maari. een uitvoerige memorie over handigde, waarin dringend 'gewezen werd op de beteekenis der samenwerking van Fransch en Duitseh kapitaal in den Con go, en uiteengezet dat de Duitsche re geering groote waarde hechtte aan het tot stand komen van de overeenstemming over den gemeenschappelijken aanleg van den Congo-spoorweg. In die memorie werd er verder op gewezen, dat een „onaangename Duitsche betooging" zou te wachten zijn, zoo de Fransche regeering haar goedkeuring aan het omwerp van de Fransch-Duitsche Congo-overeenkomst uitstelde. De minisxer-president Monis legde die memorie op zijn lessenaar en deed nicls. Gedurende zijn geheele ministerschap be kommerde hij zich geen oogenblik verder om het geval. De vertegenwoordigers 'der beide groepen, Fondère voor de Fransche en het lid van den Duitschen Rijksdag Sernler voor de Duitsche groep, poogden intusschen bij den minister van koloniën Messimy dezelfde, die thans den val van De Selves veroorzaakte op spoed aan te dringeu, maar zonder eenig succes. Niemand in Frankrijk scheeii het belang van de quaestie in ie zien. En zelfs de ge zant te Berlijn, Cambon, werd niet inge licht; hij bleef volkomen onbekend met-de gebeurtenissen. Dientengevolge begreep hij niet, waarpni Duitschland de „Pan ther" naar Agadir zond, toen Fondère en Semler eindelijk besloten, de wanho pige pogingen om tot een resultaat te komen, op te geven. Het zijn deze onthullingen, die töonen dat niet bij Duitschland, maar bij de in- cohaercnte poli dek van de Fransche regee ringen de oorzaak en de aanleiding moet worden gezocht voor de gevaren, waar aan de Europeesche vrede in het afge- loopen jaar heejt Men begrijpt, dat het kabinet bjj het bekend worden der feiten, leelijk zwak kwam te staan. Wel poogde men nog door Deleassé te bewegen tot het aanne men van de portefeuille, het schip van staat drijvende te houden, maar dan bleek het gat bij Marine niet meer te stoppen. Het gevolg was dat gisteravond het Kabinet is afgetreden. In politieke kringen schijnt men van meening te zijn, dat de meest logische oplossing van de crisis een cabinet d'af faires zou zijn. Dit kabinet zou tot hoofd doel en eigenlijk eenige rol hebben, de behandeling van het Fransch-Duitsche ver gelijk ten einde te bréngen, en zoo mo gelijk ook tot het einde van de onder handelingen met Spanje het bewind te voeren. Als leider van zulk een overgangs kabinet wordt o.a.^genoemd Jean Dupuy senator en oud-iniuistcr, directeur van de Petit Parisien. Aan deze overwegin gen moet worden toegevoegd, dat al mocre een cabinet d'affaires op het oogen blik het meest logisch zijn, de logica niet altijd in de Fransche politiek de overhand heeft. Een interessante kijk op de Portugee- sche toestanden geschapen door den kerkhater Cosia geeft een in dezen on verdacht getuige, de correspondent van de „N. R. Cl" onder den titel: de nederlaag der scheidingswet 1 Januari, zoo schrijft hij, heeft de re publiek in een moeilijk parket gebracht. Alfonso Costa's „onaantastbare" schei dingswet stelde namelijk 31 December als termijn voor het vormen van gods dienstige vereeniffingen. Wanneer op da-en datum de verschillende parochies geen godsdienstige vereenigingen zouden ge vormd hebben, zouden in haar gebou wen geen diensten meer mogen worden gehouden en dus de kerken gesloten moe ten worden. Costa noemde zijn scheidings wet onaantastbaar, maar daartegenover staat de onaantastbaarheid van de Ka tholieke kerk en haar gebruiken. Een van de twee zou moeten buigen. En Costa, in zijn zegevierende dagen, toen hij de Fransche scheidingswet in het Portu- geesch vertaalde en in zijn haat deze nog wat aandikte, meende, dat ook datgene wat Franschen ministers mislukte, hem zeker gelukken zou; hij, Costa,.een piep kuiken in de staatkunde, geloofde dat hij in staat was de kerk te doen buigen omdat ook het katholieke geloof in Por tugal minder sterk en meer ontaard leek. Maar daarmede toonde hij zich naasi een gebrekkig staatkundige tevens een slecht kenner van het Poriugeesche karakter. iWant in plaats dat zijn scheidingswet, die in twee generaties het katholieke ge loof bedoelde uit te roeien, dit geloof verzwakte, werkte die omgekeerd. In Portugal h a d de katholieke kerk misschien één millioen trouwe aanhan gers sinds de scheidingswet heeft zij er ten minste vier van de zes millioen in woners. Nooit waren de kerken zoo vol. Costa heeft er geen rekening mee ge houden, dat ons geloof juist in de ver drukking het krachtigst opbloeit. Al deze gelocvigen, vroeger onver schillig en laksch, hebben zich vast eii sterk rond de clerus aangesloten. De godsdienstige vereenigingen zijn niet gevormd en de tijd verstreek. Costa, die de val van zijn wet niet wilde be leven, sneed uit naar het buitenland. Intusschen werden, zooals reeds gemeld, de aartsbisschoppen van Guarda en Opor to en de patriarch van Lissabon met uit zetting gestraft, omdat zij de vorming hadden verboden. De republiek dacht hiermede den geloovigen schrik aan te jagen en den volgenden dag komt de bisschop van Algarve met een rondzend brief, die eveneens het vormen van gods dienstige vereenigingen verbiedtter wijl de Katholieke „Na^ao" berichtte dat alle andere prelaten zijn voorbeeld zullen volgen. Ook de bisschop van Al- garve wordt nu uitgezet. Nog vele verbanningen zullen volgen, maar de godsdienstige vereenigingen zijn niet gevormd en zullen niet gevormd wor den. De pensioenen zijn geweigerd en de tijd is voorbij. Nu zouden, als de scheidingswet on aantastbaar was, de kerken dus moeten worden gesloten? Ze zijn heden, den 6en Januari nog open en de republiek durft ze niet te sluiten. De scheidings wet heeft het dus afgelegd en zal her zien moeten worden. Q» dsa scfeijn om ts tssto, 4* regeering den termijn verlengd tot 1 Januari 1913. Maar ook dan zal het den kerkvervol- ger niet gelukt zijn, zijn doel te bereiken, de vereenigingen zullen niet gevormd worden en wel, zooals een geestelijke aan den correspondent zeide: „omdat het tegen ons geloof is, omdat wij slechts één hoofd erkennen, dat is de Paus, in ge loofszaken en ook zonder de straf van excommunicatie door den Paus zoude ik weigeren mede te werken tot het vormen van godsdienstige vereenigingen. Wij hebben onze parochies. Deze scheidings wet is een beleediging niet alleen voor de katholieke kerk en hare geestelijkheid maar ook voor de idee van vrijheid. Met deze scheidingswet heeft Alfonso Costa alle katholieken van Portugal dat is 90 pet. der inwoners, tegen de republiek in het harnas gejaagd, en ik voeg erbij, helaas! Want ik ben republikein. Maar boven alles ben ik katholiek, en dat is niet alleen een kwestie van verstand, dat is bovenal een geloofskwestie, een gewetenskwestie. En voor een katholiek is het vormen van godsdienstige veree nigingen een totale onmogelijkheid O, zoo! GEMENGD. Naar de „Neue Gesellsch. Corres- pondenz" uit bevoegde bron te Berlijn verneemt, zullen de bezoeken van ko ning George en zijn gemalin aan de Europeesche hoven reeds in het volgend voorjaar en niet, zooals eerst het plan was, pas in den herfst plaats vinden. Na Parijs zal Berlijn bezocht worden. Volgens een bericht uit Madrid aan de „Matin" is de Spaansche regeering voornemens om in het Rifgebied een ko loniaal leger te vormen van ongeveer 15,000 man, bestaande uit inboorlingen niet Spanjaarden als officieren. Deze troepen zullen de voorposten bezetten. Het garnizoen van Meliila zou echter uit! Spaansche troepen bestaan. Bovendien zullen in Malaga en Alge- ciras belangrijke troepenaïdeelingen ge reed gehouden worden, om naar Afri ka te vertrekken, indien haar tegenwoor digheid aldaar vercischt wordt. Naar de- „Daily Chronicle" ver neemt, zal de aanstaande staking onder de kolenmijn werkers internationaal zijn. Met de Duitsche mijnwerkersverbonden is algesproken, dat zij het werk zullen neerleggen zoodra in Engeland de sta king begint. Gisterenavond voerde Smillie, de voor zitter van het Scfiotsdhe Mijnwerkers- verbond, het woord te Larkhall in La narkshire. Hij vertelde, dat hij met mi nister Churchill had gesproken. De mi nister vroeg hem, wat er zou gebeuren. Een algemeene staking, antwoordde hij. De minister zei: de regeering zal esn wet laten aannemen, die dat belet. Hij| antwoordde, dat geen wet, door welke regeering ook iqgevoerd, de mijnwer kers tot den arbeid zou dwingen als zij» het niet verkozen. Een werkstaking aan alle kolenmijnen in liet land is onvermij delijk zei Sinillie verder tenzij de mijneigenaars den matigen eisch van een minimum loon inwilligen. Gisterenavond heeft Haslam, lid van het Parlement en hoofdambtenaar van de mijnwerkers in Derbyshire, gezegd: Als het tot staking komt. zal het eene millioen stakers volgen op het andere en er is burgeroorlog voor men liet weet. Een correspondentie-bureau te Ber lijn wil weten, dat de Duitsche regeering de onderhandeling met Oostenrijk, Hol land en Zwitserland over de Duitsche scheepvaarttolleu reeds geopend heeft, en aan de Oostenrijksche regeering zal worden voorgesteld de Elbe van Aus- sig tot Hamburg gemeenschappelijk te reguleeren en door droogte veroorzaak te rampen, zooals b.v. die Van verleden, zomer, te voorkomen. De Duitsche re geering laat de hoop niet varen, dat (het buitenland er zich van zal laten over tuigen, dat de scheepvaarttolleu inder daad uitsluitend voordeel voor de scheepvaart zouden brengen. „Indien er dan nog aan wordt toege voegd, dat de scheepvaarttollen niet in gevoerd zullen worden, indien deze hoop ijdel zal blijken, dan zouden wij toch aan de meening willen vasthouden" aldus de „Deutsche Tageszeitung" „dat de regeering een beslissenden in vloed op het invoeren van de rijkswet niet zal toekennen aan het buitenland, dat tollen in den geest der internaüio- .v&jk&geu lypAstr. wigtjyil ja vosjeu.' Koninklijke besluiten. Bij kon. besluit zijn benoemd tot bur-i gemeester der gemeente RiethovenWi Verhoeven tot idem der gemeente Lich-4 tenvoorde L. A. M. van Basten Baten-* burgtot idem te Blokker C. Koeman tot idem te Oudkarspel M. J. Kroon Mzn. tot idem te BaexemJ. A. vani der Schoori zijn bij het personeel van den genees-» kundigen dienst van het leger in Ned.-i Indië, benoemd en aangesteld tot offi- cier van gezondheid 2e kl. de artsen A. C. N. Bouvy en H. W. JLeeksma is met ingang van 1 Februari 1912 benoemd tot directeur van het posit- en telegraafkantoor te Edam G. P. Scheers,/ thans commies der telegrafie le kl. i Pensioenfonds S.S. De commissie van beheer van het pen sioenfonds van het personeel der staats*- spoorwegen heeft heden aan dat perso neel een circulaire met bijgevoegd refe- rendumbiljet gezonden, om zich uit tö spreken over de vraag, of de leden zich al dan niet kunnen vereenigen met dei voorstellen van de regeering, in welke! de minister opheffing van de commis* sic van beheer eischt. De directeur-gei neraal heeft goedgevonden, dat een commissie van toezicht zal wprden in-* gesteld, welke echter geen reaht van' beslissing zal hebben. Subidiën lagere scholen. De minister van Binnenlandsche Za ken heeft aan de Tweede Kamer ge zonden een overzicht van het aantal ge subsidieerde bijzondere lagere scholen,' van het aantal leerkrachten aan en leer lingen op die scholen, en van de subh sidie-bedragen ten behoeve van die scho len door het Rijk uitgekeerd over de ja ren 18901909, een en ander gesteldl naast gelijksoortige opgaven betreffen}- de xle openbare lagere scholen. In 1890 bedroegen het aantal gesub sidieerde bijzondere scholen 929 en de daaraan uitgekeerde rijksbedragen f717,940.53; het aantal openbare scholen 2952 en de subsidies daaraan' f3,208,016.23. In 1890 bedroeg het aan tal gesubsidieerde bijzondere scholen 929, in 1909 (het laatste jaar waarover de opgaven loopen) 1889, een meer- dan-verdubbeling alzoo in 20 jaren tijds. Het aantal leerlingen verdubbelde onge veerhet steeg van 159.145 tot 320.418. In 1909 was het aantal gesubsidieer de bijzondere scholen 1889 en het be drag der rijksbedragen f6.300.811.81 terwijl het aantal openbare scholen 3273 en het subsidie, na aftrek van f 4.688.588.631/2 ingevolge art. 9bis der Uitkeeringswet van 1897,/ f7.617.555.52Va bedroeg. De staking in het grond werkersbetlrijf te Amsterdam geëindigd. Gisternaniiddag heeft er tusschen de Grondwerkerspatroonsvereeniging en de! werkliedenvereeniging Helpt Elkander en St. Leonardus een conferentie plaats gehad, om tot beëindiging van het be-t kende conflict te komen. Het resultaat daarvan was, dat de patroons zich ge negen toonden, van de 41/2 uur, die ten-* gevolge van de ongunstige weersgesteld heid werd verzuimd, 3 uur loon uit te betalen. Helpt Elkander en St. Leonar dus achten het niet noodzakelijk voor deze U/2 uur de staking voort te zet-ienj temeer, waar de patroons nu door het betalen van dit verzuim, erkennen, dat het niet altijd werkbaar weer is bij re genval. Het collectieve arbeidscontract zal waarschijnlijk deze week nog geteekencf .worden. Heden wordt op alle werken de ar beid hervat. De landweeroefeningen in. 1910. De minister van oorlog heeft alsnog benoemd tot lid van de commissie van onderzoek naar dc beweerde voorvallen' bij de landweeroefeningen den gep. lui tenant-generaal Snijders, die, zooais meit weet, daarover klachten heeft openbaai gemaakt. Rapporteurs Eerste Kamer. De afdeelingen van de Eerste Kamei hebben gekozen tot rapporteurs over dt Algemeene Beschouwingen van d< Staatsbegrooting voor 1912, zoomede, over de volgende hoofdistukken van dez^ begrooting: hoofdstuk II (hooge collctf ges); UI (buitc&l. zaken)JV. (justU

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1