No. 685,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e J*»aro:anqf.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en liet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent per week, t 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/, cent. met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regei meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentien) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Tusschen twee schelven,
Dr. Bos heeft er in de W i n s c h o t e r
Courant roerend en welsprekend over
geklaagd, dat de sociaal-democraten niet,
of niet genoeg niet de vrijzinnigen willen
j&amenwerken.
Het Volk is echter doot voor die
Wacht en zegt o. m.:
„Dr. Bos zal wel begrijpen, dat wij
op het nut van ons isolement een
ietwat anderen kijk hebben dan hij.
Naar ons inzien, zou niets beter ge
schikt zijn om de macht der reaktie
te versterken, dan een opgaan van
de eenige stevige oppositie
partij in het ia 11 d in het half
zacht vrijzinnig allegaartje. Als er geen
zelfstandige sociaal-democratie meer
was, om aan de reaktie (n i e t a 1-
'1 e e 11 rechts, maar ook links)
afbreuk te doen en om aan eeuigs-
zins hervormingsgezinde neigingen
(niet alleen links, maar ook
rechts) een hart onder den riem te
steken, dan zqu de behoudzucht nog
veel machtiger zijn dan thans. En als
onze partij in de linkerzijde opging,
zou daarmee voor goed de kerkelijke
antithese als de eenig-beheerschende
leuze der Nederlandsche politiek be
vestigd zijn en daarmee juist de vu
rigste wensch van de reaktie, immers
de sterkste waarborg tegen allen voor
uitgang, zijn vervuld."
Mogen we nu eens heel oneerbiedig
Zijn V
Dan zouden we de S. D. A. l\ willen
vergelijken niet den ezel uit de fabel,
die tusschen twee schelven hooi lag.
{Terwijl echter deze grauwe ezel niet
iwist waarvan 'teerst te happen, zou de
ïoode ezei het best weten,
tu wel als volgt
Bij de herstemmingen van 1D13 komt
de S. D. A. P. de socialisten, die
-jegens ons altijd zoo kieskeurig zijn in
|iun vergelijkingen en scheldwoorden,
mogen ons de oneerbiedige parabel ver
geven in 1913 dan komt dc S. D.
A. P. in menige plaats te liggen tusschen
twee schelven stembiljetten. Aan zijn
rechterzijde zal hij er b.v. vinden voor
jeen christelijk candidaat met „hervor-
Imingsgezindc neigingen" (zie citaat), aan
zijn linkerkant voor een vrijzinnigen re
actionair (zie weer citaat).
'Us ook mogelijk, dat aan beide zij
den een hervormingsgezinde schelf hem
tegenlacht, en dan is de keus gauw ge
daan: links wordt dan gulzig gehapt.
iMaar als de situaiie nu eens is zooals
boven omschreven, wat dan?
Wel, dan zal de roode ezel juist doen
«ls zijn collega uit de fabel, indien hij
,\veet, dat van de linkschc schelf toch
dl eer wordt gegeten dan van de rccht-
sclie. Is hij hiervan niet zeker, dan
jhapt hij ook links mee, al krijgt hij
daardoor een reactionair te verteren.
Vindt u dit echt ezelachtig?
.Wel neen, dat is 'tniet.
't !s eenvoudig een uiting van botanti-
pa[ isme, hetwelk bij de zichzelf zoo fier
prijzende roode partij (zie nogmaals ci
taat) alle zelfstandigheid te loor doet
gaan.
De beginselen voorop!
Het „Kaih. Schoolbl." verdedigt dat
Kath. onderwijzers, om hun begrooting
sluitend te maken, aan niet-Katholieke
couranten berichten leveren.
De salarisregelingen zijn niet in den
haak en de onderwijzers moeten het wel
pm den broode doen, meent het blad.
Deze redeneering getuigt van groote
oppervlakkigheid.
!n ons bisdom is bv. de bisschoppelij
ke regeling meermalen ten voorbeeld ge
steld vöor de salarisregeling van open
bare onderwijzers.
De financieele toestand van de bijzon
dere onderwijzers is in de laatste jaren
«nnmereklijk vooruitgegaan, al openbaart
zich een streven om de salarissen nog
tneer op te voeren.
i. Maar al zijn nog de financieele omstan
digheden minder gunstig, moet dan een
IK a t h o 1 i e k onderwijzer berichtgever
ttvan niet-Katholieke couranten worden?
1: Wij drukken hier op het woordje K a-
th click.
i Fvfcoph» de Roomsche oers is de Ka
tholieke onderwijzer strijder voor het
schoone ideaal: de verbreiding en den
opbloei der Katholieke beginselen.
in de gemoederen der kinderen helpt
hij het zaacl strooien en den wasdom
ervan bevorderen om heil te maken tot
deugdzame mannen en vrouwen, die in
hun later leven Katholieken van
woord en daad zullen wezen.
Hoe kan diezelfde man berichtgever
zijn van niei-Katholiekq couranten, die
alle bezield zijn met antipathie en haat
tegen alles, wat ons dierbaar is?
Hoe kan hij door verslagen en be
richten die pers steunen, die later zal
trachtende verstikken en vernietigen, wat
dank mede aan zijn zorgen en moeite
ontluikt en opgebloeid was?
Het is het verkoopen van het eerstge
boorterecht voor een bord linzensoep!
Een Katholiek onderwijzer, die zich
van zijn taak als Katholiek opvoeder be
wust is, kan onder geen omstandigheden
berichtgever van niet-Katholieke couran
ten zijn.
Bovendien is de bewering van het
„Kath. Schoolblad" niet altijd juist.
't Komt wel voor wij spreken uit
ervaring dat een Kath. onderwijzer,
alleen omdat hij vreesde dat zijn in
komsten zouden verminderen, aan de neu
trale pers de voorkeur gaf boven de
Katholieke.
Zoo'n houding is beginselloos.
algemeen overzicht.
Als een bliksemstraal uit helderen he
mel kwam het bericht over de ontslag
name van De Selves waardoor meteen
weer eens het volle licht werd geworpen
op de bedorven toestand der
Fransche politiek
waarin de jaren blijkbaar nog geen ver-
andering kunnen brengen. Geen won
der dan ook, dat het „Journal des dé-
bats" schrijft: „Men krijgt er geen groot
denkheeld van de regeering van ons land
door. Men geraakt in opstand over een
dergelijke wanorde, over dergelijke po
litieke zeden en over een dergelijke anar
chie in dc regeering."
Men zal zich echter afgevraagd heb
ben, wat de reden was waarom De Sel
ves door den ministerraad het zwijgen
was opgelegd. Een artikel van den oud-
minister Jules Roche in de „Republique
frangaise" geeft eenige aanduidingen in
die richting.
Het artikel van Jules Roche leert ons
nu, dat het departement van buitenland-
sche zaken, na het optreden van Monis
als minister-president, dezen op 13 of
14 Maari. een uitvoerige memorie over
handigde, waarin dringend 'gewezen werd
op de beteekenis der samenwerking van
Fransch en Duitseh kapitaal in den Con
go, en uiteengezet dat de Duitsche re
geering groote waarde hechtte aan het
tot stand komen van de overeenstemming
over den gemeenschappelijken aanleg van
den Congo-spoorweg.
In die memorie werd er verder op
gewezen, dat een „onaangename Duitsche
betooging" zou te wachten zijn, zoo de
Fransche regeering haar goedkeuring aan
het omwerp van de Fransch-Duitsche
Congo-overeenkomst uitstelde.
De minisxer-president Monis legde die
memorie op zijn lessenaar en deed nicls.
Gedurende zijn geheele ministerschap be
kommerde hij zich geen oogenblik verder
om het geval. De vertegenwoordigers 'der
beide groepen, Fondère voor de Fransche
en het lid van den Duitschen Rijksdag
Sernler voor de Duitsche groep, poogden
intusschen bij den minister van koloniën
Messimy dezelfde, die thans den val
van De Selves veroorzaakte op spoed
aan te dringeu, maar zonder eenig succes.
Niemand in Frankrijk scheeii het belang
van de quaestie in ie zien. En zelfs de ge
zant te Berlijn, Cambon, werd niet inge
licht; hij bleef volkomen onbekend met-de
gebeurtenissen. Dientengevolge begreep
hij niet, waarpni Duitschland de „Pan
ther" naar Agadir zond, toen Fondère
en Semler eindelijk besloten, de wanho
pige pogingen om tot een resultaat te
komen, op te geven.
Het zijn deze onthullingen, die töonen
dat niet bij Duitschland, maar bij de in-
cohaercnte poli dek van de Fransche regee
ringen de oorzaak en de aanleiding moet
worden gezocht voor de gevaren, waar
aan de Europeesche vrede in het afge-
loopen jaar heejt
Men begrijpt, dat het kabinet bjj het
bekend worden der feiten, leelijk zwak
kwam te staan. Wel poogde men nog
door Deleassé te bewegen tot het aanne
men van de portefeuille, het schip van
staat drijvende te houden, maar dan bleek
het gat bij Marine niet meer te stoppen.
Het gevolg was dat gisteravond
het Kabinet is afgetreden.
In politieke kringen schijnt men van
meening te zijn, dat de meest logische
oplossing van de crisis een cabinet d'af
faires zou zijn. Dit kabinet zou tot hoofd
doel en eigenlijk eenige rol hebben, de
behandeling van het Fransch-Duitsche ver
gelijk ten einde te bréngen, en zoo mo
gelijk ook tot het einde van de onder
handelingen met Spanje het bewind te
voeren. Als leider van zulk een overgangs
kabinet wordt o.a.^genoemd Jean Dupuy
senator en oud-iniuistcr, directeur van
de Petit Parisien. Aan deze overwegin
gen moet worden toegevoegd, dat al
mocre een cabinet d'affaires op het oogen
blik het meest logisch zijn, de logica niet
altijd in de Fransche politiek de overhand
heeft.
Een interessante kijk op de Portugee-
sche toestanden geschapen door den
kerkhater Cosia geeft een in dezen on
verdacht getuige, de correspondent van
de „N. R. Cl" onder den titel:
de nederlaag der scheidingswet
1 Januari, zoo schrijft hij, heeft de re
publiek in een moeilijk parket gebracht.
Alfonso Costa's „onaantastbare" schei
dingswet stelde namelijk 31 December
als termijn voor het vormen van gods
dienstige vereeniffingen. Wanneer op da-en
datum de verschillende parochies geen
godsdienstige vereenigingen zouden ge
vormd hebben, zouden in haar gebou
wen geen diensten meer mogen worden
gehouden en dus de kerken gesloten moe
ten worden. Costa noemde zijn scheidings
wet onaantastbaar, maar daartegenover
staat de onaantastbaarheid van de Ka
tholieke kerk en haar gebruiken. Een van
de twee zou moeten buigen. En Costa,
in zijn zegevierende dagen, toen hij de
Fransche scheidingswet in het Portu-
geesch vertaalde en in zijn haat deze nog
wat aandikte, meende, dat ook datgene
wat Franschen ministers mislukte, hem
zeker gelukken zou; hij, Costa,.een piep
kuiken in de staatkunde, geloofde dat
hij in staat was de kerk te doen buigen
omdat ook het katholieke geloof in Por
tugal minder sterk en meer ontaard leek.
Maar daarmede toonde hij zich naasi een
gebrekkig staatkundige tevens een slecht
kenner van het Poriugeesche karakter.
iWant in plaats dat zijn scheidingswet,
die in twee generaties het katholieke ge
loof bedoelde uit te roeien, dit geloof
verzwakte, werkte die omgekeerd.
In Portugal h a d de katholieke kerk
misschien één millioen trouwe aanhan
gers sinds de scheidingswet heeft zij er
ten minste vier van de zes millioen in
woners. Nooit waren de kerken zoo vol.
Costa heeft er geen rekening mee ge
houden, dat ons geloof juist in de ver
drukking het krachtigst opbloeit.
Al deze gelocvigen, vroeger onver
schillig en laksch, hebben zich vast eii
sterk rond de clerus aangesloten.
De godsdienstige vereenigingen zijn
niet gevormd en de tijd verstreek. Costa,
die de val van zijn wet niet wilde be
leven, sneed uit naar het buitenland.
Intusschen werden, zooals reeds gemeld,
de aartsbisschoppen van Guarda en Opor
to en de patriarch van Lissabon met uit
zetting gestraft, omdat zij de vorming
hadden verboden. De republiek dacht
hiermede den geloovigen schrik aan te
jagen en den volgenden dag komt de
bisschop van Algarve met een rondzend
brief, die eveneens het vormen van gods
dienstige vereenigingen verbiedtter
wijl de Katholieke „Na^ao" berichtte
dat alle andere prelaten zijn voorbeeld
zullen volgen. Ook de bisschop van Al-
garve wordt nu uitgezet.
Nog vele verbanningen zullen volgen,
maar de godsdienstige vereenigingen zijn
niet gevormd en zullen niet gevormd wor
den. De pensioenen zijn geweigerd en
de tijd is voorbij.
Nu zouden, als de scheidingswet on
aantastbaar was, de kerken dus moeten
worden gesloten? Ze zijn heden, den
6en Januari nog open en de republiek
durft ze niet te sluiten. De scheidings
wet heeft het dus afgelegd en zal her
zien moeten worden.
Q» dsa scfeijn om ts tssto, 4*
regeering den termijn verlengd tot
1 Januari 1913.
Maar ook dan zal het den kerkvervol-
ger niet gelukt zijn, zijn doel te bereiken,
de vereenigingen zullen niet gevormd
worden en wel, zooals een geestelijke
aan den correspondent zeide: „omdat het
tegen ons geloof is, omdat wij slechts één
hoofd erkennen, dat is de Paus, in ge
loofszaken en ook zonder de straf van
excommunicatie door den Paus zoude ik
weigeren mede te werken tot het vormen
van godsdienstige vereenigingen. Wij
hebben onze parochies. Deze scheidings
wet is een beleediging niet alleen voor
de katholieke kerk en hare geestelijkheid
maar ook voor de idee van vrijheid.
Met deze scheidingswet heeft Alfonso
Costa alle katholieken van Portugal dat
is 90 pet. der inwoners, tegen de republiek
in het harnas gejaagd, en ik voeg erbij,
helaas! Want ik ben republikein. Maar
boven alles ben ik katholiek, en dat is
niet alleen een kwestie van verstand,
dat is bovenal een geloofskwestie, een
gewetenskwestie. En voor een katholiek
is het vormen van godsdienstige veree
nigingen een totale onmogelijkheid
O, zoo!
GEMENGD.
Naar de „Neue Gesellsch. Corres-
pondenz" uit bevoegde bron te Berlijn
verneemt, zullen de bezoeken van ko
ning George en zijn gemalin aan de
Europeesche hoven reeds in het volgend
voorjaar en niet, zooals eerst het plan
was, pas in den herfst plaats vinden.
Na Parijs zal Berlijn bezocht worden.
Volgens een bericht uit Madrid aan
de „Matin" is de Spaansche regeering
voornemens om in het Rifgebied een ko
loniaal leger te vormen van ongeveer
15,000 man, bestaande uit inboorlingen
niet Spanjaarden als officieren. Deze
troepen zullen de voorposten bezetten.
Het garnizoen van Meliila zou echter uit!
Spaansche troepen bestaan.
Bovendien zullen in Malaga en Alge-
ciras belangrijke troepenaïdeelingen ge
reed gehouden worden, om naar Afri
ka te vertrekken, indien haar tegenwoor
digheid aldaar vercischt wordt.
Naar de- „Daily Chronicle" ver
neemt, zal de aanstaande staking onder
de kolenmijn werkers internationaal zijn.
Met de Duitsche mijnwerkersverbonden
is algesproken, dat zij het werk zullen
neerleggen zoodra in Engeland de sta
king begint.
Gisterenavond voerde Smillie, de voor
zitter van het Scfiotsdhe Mijnwerkers-
verbond, het woord te Larkhall in La
narkshire. Hij vertelde, dat hij met mi
nister Churchill had gesproken. De mi
nister vroeg hem, wat er zou gebeuren.
Een algemeene staking, antwoordde hij.
De minister zei: de regeering zal esn
wet laten aannemen, die dat belet. Hij|
antwoordde, dat geen wet, door welke
regeering ook iqgevoerd, de mijnwer
kers tot den arbeid zou dwingen als zij»
het niet verkozen. Een werkstaking aan
alle kolenmijnen in liet land is onvermij
delijk zei Sinillie verder tenzij de
mijneigenaars den matigen eisch van een
minimum loon inwilligen.
Gisterenavond heeft Haslam, lid van
het Parlement en hoofdambtenaar van
de mijnwerkers in Derbyshire, gezegd:
Als het tot staking komt. zal het eene
millioen stakers volgen op het andere
en er is burgeroorlog voor men liet
weet.
Een correspondentie-bureau te Ber
lijn wil weten, dat de Duitsche regeering
de onderhandeling met Oostenrijk, Hol
land en Zwitserland over de Duitsche
scheepvaarttolleu reeds geopend heeft,
en aan de Oostenrijksche regeering zal
worden voorgesteld de Elbe van Aus-
sig tot Hamburg gemeenschappelijk te
reguleeren en door droogte veroorzaak
te rampen, zooals b.v. die Van verleden,
zomer, te voorkomen. De Duitsche re
geering laat de hoop niet varen, dat (het
buitenland er zich van zal laten over
tuigen, dat de scheepvaarttolleu inder
daad uitsluitend voordeel voor de
scheepvaart zouden brengen.
„Indien er dan nog aan wordt toege
voegd, dat de scheepvaarttollen niet in
gevoerd zullen worden, indien deze hoop
ijdel zal blijken, dan zouden wij toch
aan de meening willen vasthouden"
aldus de „Deutsche Tageszeitung"
„dat de regeering een beslissenden in
vloed op het invoeren van de rijkswet
niet zal toekennen aan het buitenland,
dat tollen in den geest der internaüio-
.v&jk&geu lypAstr. wigtjyil ja vosjeu.'
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot bur-i
gemeester der gemeente RiethovenWi
Verhoeven tot idem der gemeente Lich-4
tenvoorde L. A. M. van Basten Baten-*
burgtot idem te Blokker C. Koeman
tot idem te Oudkarspel M. J. Kroon
Mzn. tot idem te BaexemJ. A. vani
der Schoori
zijn bij het personeel van den genees-»
kundigen dienst van het leger in Ned.-i
Indië, benoemd en aangesteld tot offi-
cier van gezondheid 2e kl. de artsen
A. C. N. Bouvy en H. W. JLeeksma
is met ingang van 1 Februari 1912
benoemd tot directeur van het posit- en
telegraafkantoor te Edam G. P. Scheers,/
thans commies der telegrafie le kl. i
Pensioenfonds S.S.
De commissie van beheer van het pen
sioenfonds van het personeel der staats*-
spoorwegen heeft heden aan dat perso
neel een circulaire met bijgevoegd refe-
rendumbiljet gezonden, om zich uit tö
spreken over de vraag, of de leden zich
al dan niet kunnen vereenigen met dei
voorstellen van de regeering, in welke!
de minister opheffing van de commis*
sic van beheer eischt. De directeur-gei
neraal heeft goedgevonden, dat een
commissie van toezicht zal wprden in-*
gesteld, welke echter geen reaht van'
beslissing zal hebben.
Subidiën lagere scholen.
De minister van Binnenlandsche Za
ken heeft aan de Tweede Kamer ge
zonden een overzicht van het aantal ge
subsidieerde bijzondere lagere scholen,'
van het aantal leerkrachten aan en leer
lingen op die scholen, en van de subh
sidie-bedragen ten behoeve van die scho
len door het Rijk uitgekeerd over de ja
ren 18901909, een en ander gesteldl
naast gelijksoortige opgaven betreffen}-
de xle openbare lagere scholen.
In 1890 bedroegen het aantal gesub
sidieerde bijzondere scholen 929 en
de daaraan uitgekeerde rijksbedragen
f717,940.53; het aantal openbare
scholen 2952 en de subsidies daaraan'
f3,208,016.23. In 1890 bedroeg het aan
tal gesubsidieerde bijzondere scholen
929, in 1909 (het laatste jaar waarover
de opgaven loopen) 1889, een meer-
dan-verdubbeling alzoo in 20 jaren tijds.
Het aantal leerlingen verdubbelde onge
veerhet steeg van 159.145 tot 320.418.
In 1909 was het aantal gesubsidieer
de bijzondere scholen 1889 en het be
drag der rijksbedragen f6.300.811.81
terwijl het aantal openbare scholen
3273 en het subsidie, na aftrek van
f 4.688.588.631/2 ingevolge art. 9bis
der Uitkeeringswet van 1897,/
f7.617.555.52Va bedroeg.
De staking in het grond werkersbetlrijf
te Amsterdam geëindigd.
Gisternaniiddag heeft er tusschen de
Grondwerkerspatroonsvereeniging en de!
werkliedenvereeniging Helpt Elkander
en St. Leonardus een conferentie plaats
gehad, om tot beëindiging van het be-t
kende conflict te komen. Het resultaat
daarvan was, dat de patroons zich ge
negen toonden, van de 41/2 uur, die ten-*
gevolge van de ongunstige weersgesteld
heid werd verzuimd, 3 uur loon uit te
betalen. Helpt Elkander en St. Leonar
dus achten het niet noodzakelijk voor
deze U/2 uur de staking voort te zet-ienj
temeer, waar de patroons nu door het
betalen van dit verzuim, erkennen, dat
het niet altijd werkbaar weer is bij re
genval.
Het collectieve arbeidscontract zal
waarschijnlijk deze week nog geteekencf
.worden.
Heden wordt op alle werken de ar
beid hervat.
De landweeroefeningen in. 1910.
De minister van oorlog heeft alsnog
benoemd tot lid van de commissie van
onderzoek naar dc beweerde voorvallen'
bij de landweeroefeningen den gep. lui
tenant-generaal Snijders, die, zooais meit
weet, daarover klachten heeft openbaai
gemaakt.
Rapporteurs Eerste Kamer.
De afdeelingen van de Eerste Kamei
hebben gekozen tot rapporteurs over dt
Algemeene Beschouwingen van d<
Staatsbegrooting voor 1912, zoomede,
over de volgende hoofdistukken van dez^
begrooting: hoofdstuk II (hooge collctf
ges); UI (buitc&l. zaken)JV. (justU