a
BUITENLAND.
Liefde en Haat.
BINNENLAND.
3e
Nr>. 671.
!$e Scidóclve ©oti/tcmt
Bureau OUDE SINGEU 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Januari
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Godsdienst en beschaving.
Indië moet gekerstend worden.
Ook' in de Eerste Kamer heeft deze
leuze weerklonken.
Beschaving zonder godsdienst is niet
'denkbaar, betoogde dr. Bavinck terecht;
ide cultuur is van de religie niet te
'scheiden'.
jWat antwoordt het „Hbld." hierop?
„Dat noch ons we tenisch appel ijk
noch' ons artistiek leven tegenwoordig
ook maar iets meer met liet christen
dom hebben te maken, lat van het so^-
ciale leven nagenoeg hetzelfde is te
zeggen en dat alleen ons zedelijk le
ven r:og steeds, doch meerendeels on
bewust, door een Christel ijken grond
slag wordt gedragen."
In zijn algemeenheid ontkennen! Nvij de
(Juistheid van deze bewering.
Maar voor een deel der mensdhheid
geldt zeer zeker, wat het „Hbld."1
fcdhrijft.
In hun wetenschappelijke» arbeid sto
ren velen zich niet meer aan het Chris
tendom. Vandaar, dat de wetensdhap op
!!de grootste en gewichtigste vragen des
levens een twijfelend en onzeker ant
woord geeft.
Het artistieke leven, wordt niet beïn
vloed door het Christendom. Vandaar dat
de voortbrengselen der kunst niet meer
dienen ter verheerlijking van den Schep-
jper van het kunstenaarstalent, maar tot
(prikkeling van 's menschen hartstoch
ten.
Bij het sociale werken stelt men het
.Christendom ter zijde. Vandaar dat libe
rale theoriën hoogtij vieren, ontevreden
heid wordt gekweekt en patroon en ar
beider steeds scherper tegenover elkaar
staan, omdat rechtvaardigheid en naaste
liefde vervangen zijn door eigenbelang
en afgunst.
Slechts in liet zedelijk leven volgen
velen nog de christelijke moraal. Zij
doen het echter „onbewust". Vandaar daf
de zedelijkheid in verval komt, omdat
de volheid van het Christendom de men
schen n:et bezielt. Wij zien dan ook de
genen, die door stand en positie een voor
beeld voor hun medeburgers moesten we
zen, in de ergerlijkste uitspattingen ver
vallen.
Dit is het resultaat van de door liet
„Hbld." verdedigde levensbeschouwing.
Wanneer wij met kracht opkomen voor
Ide kerstening van Indië, geschiedt het
©ni de inlanders te bewaren voor zede
lijke inzinking.
Willen wij hun brengen de vruchten
der Westersche beschaving, dan moe
ten wij beginnen den Christel ijken gods
dienst aan den inlander te geven.
algemeen overzicht.
Bij het begin .van liet nieuwe jaar moet
ik met de lezers een klein afspraakje
maken. Zooals men weet, is .er geregeld
geharrewar in het .Turksche rijk, omdat
daar de Jong-Turken steeds de eerste
viool willen spelen en den anderen het
FEUILLETON.
ROMAN UIT WESTFALEN.
26)
Trees werd bleek. Reeds eenige dagen
vermoedde zij, hoe Plemping er voor
stond. Zij had zich echter aan Karets
beweringen gehouden en hechtte meer
geloof aan zijn woorden dan aan het
gepraat der menschen.
Maar nu ging die verwachting Sn rook
op. Karei dong naar haar hand omdèii wil
van en in .overeenstemming met haar
Vader. Hij huwde haar oin het geld, dat
Zij ten huwelijk zou brengen. Zijn woor
den .waren leugen ,en zijn daden waren
bedrog. Hij loog gelijk zijn vader, die
van een erfenis vertelde, welke hij ge
kregen zou hebben, terwijl de jood slechts
Wachtte op het geld van de dochter van
h e e i boe r ,Tw eeh uis
Haar hart kromp ineen; er brak wat
in haar binnenste.
„Hebt je alles wel duidelijk gehoord,
Vroeg zij niet toonlooze stem.
Hendrik bevestigde het met vuur. Al-
Jecu, wat Karei over het dwingen van
fTre.esvader zeide. had h.ij piet gojtsd ge
leven zuur genoeg maken. Wjj kunnen
niet steeds al ide kleinigheden meedeel en
en moeten ons bepalen (ziehier ons af
spraakje) tot het vermelden voor de zoo-
veelste maal, zooals nu het geval is,
van ,een
Kabinets-crisis
De Bultan heeft ide ontslag-aanvrage
van jdit kabinet, dat ook niet tegen ide»
stroom oproeien kan, aangenomen, en
Said-Pasja weder verzocht het kabinet
te reconstrueeren. Deze heeft cr echter
geen zin in. Toch wordt .ambtelijk gemeld
dat JSaid opnieuw bqnoemd is tot groot
vizier en dat Nessib-effendi^ groot-kadi
van Egypte tot s jeich del Islam js be
noemd.
Wat den oorlog fussclien Italië en Tur
kije aangaat hebben dc laatste dagen
weinig nieuws opgeleverd. Wel worden
van Jtaliaanschen kant alle Turksche be
richten tegengesproken, maar jets posi
tiefs wordt er niet tegenover gesteld; wel
komen de berichten pit Derna vertraagd
aan, wat kan wijzen op de .vrees der
Italianen, dat te .ved nederlagen zullen
bekend worden.
Hoe het nu staat met de onderhande
lingen over den
opstand in Chjna
valt niet goed juit te maken. Terwijl het
eene bericht melding maakt van het voort
duren der vredesconferentie te Sjanghai,
waar men hoopte tot een goede schik
king te komen, wordt van anderen kant
bericht, dat de wapenstilstand afgeloopen
is en de republikeinen van ;Woetsjang
het geweervuur openden tegen Hanjang.
Een bericht van gisteren uit Peking
meldt, dat eergisteren ongeveer 4000 re
volutionairen Hankon aangevallen heb
ben. Het gevecht js aan iden gang. De
Keizerlijken verheugen zich over de ge
legenheid om het resultaat der conventie
te voorkomen, van .welke verwacht wordt
dat zij ontwijfelbaar den republikeinen
de overwinning zou bezorgen.
De positie van Du Sun-jat-sen js .echter
een zeer bijzondere. Sommigen beweren
dat zijn verkiezing niet ernstig hoeft op
genomen te worden, daar geen der af
gevaardigden te Nangking een behoorlijk
mandaat had. Echter meldt de Bjanghai-
sche correspondent van de „New-York
Herald", dat het presidentschap aan
Joeansjikai blijft voorbehouden. Jn geval
hij het presidentschap aanvaardt, zou Sun
vice-presdient .wordne.
Een eigenaardig geval
waarover nog wel het een ien ander zal
te doen komen, verhaalt de Brusseische
„Gazet". In October 1Q11 verliet de
stoomboot „Zeebrugge" (vroeger de
„Arizona") onder Belgische vlag de haven
van Antwerpen met een lading koop
mansgoederen. De bestemming van het
schip was Port Stanley (Falkland-eilan-
den). ,Er liepen toen geruchten, dat het
schip wapens aan boord had voor de
Portugeesche royalisten. Een justitieel
onderzoek werd ingesteld, (doch bleef zon
der resultaat. Intusschen echter is de
equipage van dc „Zeebrugge'' te Ant-
hoord.
Zij begreep alles ,en haar gezicht kleur
de tot achter 'de ooren. Maar had zij dan
niet vroeg genoeg vernomen, hoe Karei
was? .Was zij niet vaak genoeg gewaar
schuwd? Liefde was voor hem geen drijf
veer, slechts hebzucht en angst, dat hij
den met schuld beladen hof zou verlie
zen.
Trees zuchtte diep. Het leven had
alle aantrekkelijkheid voor haar verloren
en .een groote angst en neerslachtigheid
beving haar.' Zij wilde niet alleen zijn.
„Ga met me mee, Hendrik", vroeg zij;
„want de avond valt?"
Hendrik ging gaarne mede. Hij mocht
Trees gaarne en hij meende haar van
daag een uitstekenden dienst te hebben
bewezen.
Trees was minder spraakzaam dan an
ders. Zij overwoog bij zich zelf wat te
doen en kwam ten slotte tot de conclu
sie, alles aan moeder te zeggen. Die zou
wel raad en hulp verschaffen. Zij drukte
Hendrik vooral op 't gemoed, aan geen
mensch iets te zeggen.
Zij werd blijmoediger gestemd. Leed
en ontgoocheling moesten eerst haar
deel zijn, alvorens haar hoogmoed gebro
ken was.... En daar zij thans haar trots
scheen te zullen overwinnen, zou zij ook
deze dwaze genegenheid bedwingen. Als
God haar hielp, zog .alles mogelijk; zjjn.
werpen teruggekeerd. En ,uit de mede
deelingen van deze zeelieden blijkt nu,
dat de lading van de „Zeebrugge" wer
kelijk zeer vreemdsoortig ,was. Het schip
lil. nam te Lillo, even boven Antwerpen,
250 ton kruit in en tevens begaven zich
hier vijf Spaansche en twee Engelsche
passagiers aan boord. Toen men jn volle
zee was gekomen, nam een der Bpaan-
sche passagiers, Arricos geheeten, het
gezag over het schip op zich. Onderweg
nam men belangrijke hoeveelheden le-
vensmidedleai en kolen jn. Daarna werd
koers gezet naar Zuid-Amerika. De
Belgen vernamen onderweg, dat het
schip door de revolutionairen van Para
guay was gehuurd Arricos was de zwa
ger van den president Drie der passa
giers waren Argentijnsche loodsen. De
koopmansgoederen bleken te bestaan uit
4 groote mitrailleuses, 6000 geweren, uni
formen enz. Het doel der expeditie was
zich meester te maken van de in Para
guay langs de Rio Plata gelegen steden.
Toen men de £uid-Amerikaansche kust
in zicht kreeg, werden de mitrailleuses
op de bru? opgesteld, terwjjd het schip
aan de monding van de Rio Plata de
Braziliaaiische vlag heesch. Het vaartuig
werd toen van den naam „Coimbra"
voorzien.
Dank zij een hevigen storm kon de
„Coimbra" onopgemerkt langs Monte
video ,en Buenos-Ayres varen. Verder de
rivier op werd het schip wederom om
gedoopt, thans heeft het den naam
„Ascunsion".
De Belgische zeelieden gehoorzaamden
aan alle hun gegeven orders, daar zij met
den revolver hiertoe door den gezag
voerder v.'crdr::. -gedwongen.
Nog .eenmaal kreeg bet schip een an
deren naain, dien van „Constitucion".
toen echter werd tevens toen men
ter hoogte was gekomen, waar de Rio
Plata de grens tusschen Argentinië en
Paraguay vormt de bemanning van
verderen dienst ontslagen. Arricos vroeg
wel den Belgen In zijn dienst te treden
als soldaten, maar slechts één stemde
hierin toe. De anderen keerden terug
en zijn nu voornemens wegens een Joon-
geschil de Belgische feeders in rechten
aaii te spreken.
In de Belgische Kamer zal een afge
vaardigde de regeering omtrent deze zaak
interpelleeren.
GEMENGD.
De Koning van België beeft sedert
twee of drie dagen koorts. Zijn stem is
heesch en de aandoening vertoont alle
verschijnselen van een aanval van griep.
De Koning zal, om alle vermoeienis te
vermijden, geen ontvangsten houden.
Volgens de „Etoile Jïelge", boezemt
de toestand van den Koning geenerlei
ongerustheid in. Met enkele dagen rust
zal hij wel geheel hersteld zijn.
Uit Madrid wordt aan de „Deutsche
Tageszeitung" geseind, dat men daar
reeds rekening houdt met het aftreden
van bet ministcrie-Canalejas, dat dan
door een ministerie-Romanones jpf Weyler
opgevolgd zal worden. De moeilijkheden
met Frankrijk en de opstand fn het Rif
VI.
In de meeste landen heersclite nog
steeds onrustde woelingen, die in Euro
pa in 1848 haar hoogtepunt bereikten,
waren wel verminderd, doch niet geheel
uitgewoed, al was de grootste heftigheid
bezworen. Men streed meer met de wa
pens des geestes en van dezen oorlog,
die geen bloed vroeg noch de zonen
aan de huisgezinnen ontrukte, drong
slechts nu en dan iets door tot dc
eenzame dorpen van Munsterland. .Het
plattelandsvolk had wel wat anders te
doen als zich met regeeringsvraagstuk-
ken te bemoeien en toen de oogst kwam
en gelukkig niet tegenviel, dacht jn Ben
gen niemand meer aan revolutie, 't .Was
de eerste oogst in twee jaar tijds, die
vrij goed uitviel. Voorverleden jaar
was de Ems buiten haar oevers getre
den en had al het omliggend land onder
water gezetdaarna had het koren van
het roest geleden, door welke planten
ziekte de oogst mislukte, terwijl het ge
mis aan regen 't vorig jaar veel schade
toebracht.
De roggeoogst was in vollen gang.
Voor dag en dauw trokken knechten en
boerenmeiden naar het veld en 's avonds
hoorde men op alle hofsteden de schoon
ste zomerpiuziekliet scherpen van blitv
moeten ide positie van het ministerie zeer
geschokt hebebn.
De correspondent van het „Bed.
Tageblatt" seint uit Ronstantinopel, dat
frankrijk de Porte medegedeeld heeft, dat
het na den oorlog en het herstel van de
rust de oase van Dzjanet, die het bezet
heeft, weer zal ontruimen.
De verliezen der Spanjaarden jn het
Rif hebben in ide gevechten der laatste
zes dagen in het geheel ongeveer be
dragen: 100 man gesneuveld en 500 ge
wond. Dit Malaga zijn 3000 man Spaan
sche troepen naar Melilla vertrokken; jsr
worden te Malaga evenals te Almeria jen
Algeciras troepen voor vertrek gereed
gehouden.
De oorzaak der geheimzinnige ver
giftiging te Berlijn, waaraan thans 160
personen Jijden en reeds 70 overleden
zijn, schijnt thans gevonden. Het onder
zoek naar de vergiftiging onder de be
zoekers van het asyl heeft uitgewezen,
dat jenever, die in tapperijen aan hen is
geleverd, methyl-alcohol bevat. De leve
rancier van die jenever, de drogist Bchar-
mach uit Charlottenburg, heeft erkend,
dat hij den sterken drank uit twee deelen
methyl-alcohol en een deel gewonen spi
ritus bad bereid, en is in hechtenis ge
nomen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd: in de
provincie Gelderlandtot heemraad van
het polderdistrict Rijk van Nijmegen, G.
w. Bloem, te .Winssenin de provin
cie Noord-Hollandtot heemraad van
het ambacht van West-Friesland, ge
naamd Drechterland, voor de IWester-
kogge H. Stam, te Oudendijk, voor de
Zuiderkogge J. Schekkerman, te Hem,
en voor de Middelkogge D. Brander Tz.,
te Hoogkarspeltot hoogheemraad van
den Hondsbossdie en Duinen tot Pet
ten, vanwege Drechterland, C. Haring-
huizen, te Wijdenes, en vanwege Duin-
Kavel, A. J. Peeck, te Scfhoorltot heem
raad van den polder Assendelft, k.- de
Boer Az. en S. Vrouwe, beiden te As
sendelft, in het bestuur van het hoog
heemraadschap der Uitvvaterende Slui
zen in Kennemerland en West-Friesland
tot dijkgraaf Jhr. mr. P. van Foreest, te
Heilo, en tot hoogheemraad C. Schoorl
te Lenigen burg.
Is G. F. Snijders, commies ter griffie
van de provincie Noordiholland, te Haar
lem, benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau
is benoemd tot officier in de orde
van Oranje-Nassau H. C. Haacke, lid
der commissie tot liet afnemen van de
examens ter verkrijging van een diploma
als stuurman aan boord van koopvaar
dijschepen, en vast lid van den Raad voor
de Scheepvaart, te Amsterdam.
Bevordering vischverbruik.
De Minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel acht het wen schel ijk in
verband met hetgeen door de visscherij-
inspectie zal worden verridht in het be
lang van de bevordering van het visch-
kende seizen. De tijd van rust was zeer
krap toegemeten.
Boer Tweehuis ging dikwijls naar het
veld. Hij verrichte geen maaiwerk meer,
omdat hij daarvoor niet meer geschikt
was, doCh hij kon het in huis niet uit
houden, omdat hij zelf wilde nagaan of
de arbeid ordelijk en vlug geschiedde.
De roggeschooven stonden in regel
matige verdiepingen hoog opgestapeld
en van den bovensten stapel schitterde
als goud een kruis vanstroo.
De boer liep naar den (lichtst bijzijn-
den akker en schudde afkeurend 't hoofd.
Hier was hij met den arbeid niet tevret-
den. De schooven waren gekruld en in
de war; zij stonden wanordelijk door
elkaar en een stapel leg zelfs op desn
grond. Dat kwam door lanterfanten en
hij kon niet begrijpen, dat zijn zonen
niet beter toezicht hielden. De stapel,
die op den grond lag, wilde hij recht
zetten. Toevallig pakte hij in de aren:
zij waren alle zacht en loos. Hij uitte
een kreet van verbazing en ging verder.
Elke stapel nam hij beet; alles was leeg,
loos.
En op dit stuk had nog wel de mjooi-
ste rogge gestaan die zijn trots, zijn
hoop was. Nu was alles weg, vernietigd.
Maar op welke wijze? Zouden dieven
den oogst hebben .weggehaald? Hcele-
niaal onmogelijk was het niet, daar de
verbruik een onderzoek in te stellen naaf
de bestaande gemeentelijke vischmarktert
De Minister neeft daartoe de gemeente
besturen uitgenoodigd, aan den hoofdrl
inspecteur der visisdherijeii rechtstreek
inlichtingen te verstrekken, o.a. omtrent
de volgende punten1
in welke plaatsen gemeentelijke visdh-
markten of afslagen zijn gevestigd ei*
of de verkoop al of jiiet bij publieke» af
slag geschiedt
welke soorten als regel worden aan,-:
gevoerd, de hoeveelheid daarvan en do
opbrengst, en in welke hoeveelheid del
verschillende visdisoorten worden veht
kocht
of ide consumenten zelve meest ko
men koopen, dan wel de tussdienhande-f
laren en tot welke klasse de consument
ten eventueel meest behooren. 1
Reddingwezen.
De Minister van Binnenlandsche Za^
ken heeft zijn medewerking verleend!
voor een door den bond „Het Oranje-i
kruis" te houden enquête inzake het red-i
qdingswezen in Nederland en daartoe de
burgemeesters der gemeente door tus-i
schenkomst der commissarissen der Ko-<
ningin uitgenoodigd een vragenlijst in to
vullen.
Deze vragenlijst heeft betrekking op!
bestaande organisaties, inriChtirgen of
regelingen op het gebied van het red-»
dingwezen en eerste hulp bij ongeluk
ken (aan de kust, aan de binnenwateren!
bij de spoorwegen, de mijnen, eerstel
hulp bij ongelukken in engeren zin.)
Gedwongen winkelnering.
Gelijk bekend is heeft de heer A. P.
Staalman, oud-lid der Tweede Kamer, ir.'
opdracht van den Minister van Land
bouw een onderzoek ingesteld naar den
omvang der gedwongen winkelnering
o.a. te Kaatsheuvel, en daarover een rapj-
port uitgebracht waarvan de conclusie
allesbehalve ongunstig luidt voor de in
die streek van Brabant bestaande toe
standen.
„Algemeen is de stelregel van den;
fabrikant-winkelier, dat de arbeider, die
niet bij hem koopt, het bewijs geeft, dat
de goede verhouding tot den paIroon ont
breekt", zoo lezen we in het rapport, en
ofschoon er erkend wordt, dat art. 1637s
van het B. W. wel eenige verbetering!
heeft gebracht, is in het overgroote deel
der plaatsen de nering in gewone win
kelwaren weinig verminderd door denieu
we wettelijke bepaling" zoo vinden wij
vermeld, terwijl 't aantal arbeiders dat,
bijv. te Kaatsheuvel, in de patroonswin
kels koopt, op 200 wordt opgegeven.
Door de Kamer van Koophandel te
Kaatsheuvel is nu echter aan de Twee
de Kamer een adres gezonden, waarin
wordt opgekomen tegen verschillende
onjuistheden in het rapport, en in het
bijzonder tegen de partijdige wijze waar
op het is samengesteld. Zoowel ten aan
zien van de opgave van woninghuren ei(
loonen, als van de beschrijving der pa
troonswinkels wijst de K. v. K. zulke on
juistheden aan. Het belangrijkst is wel!
de mededeeling, dat van de 1264 arbei
ders te Kaatsheuvel slechts 142 werkU
benarde tijdsomstandigheden menigeen
op den verkeerden weg braCliten.
De boer werd rood van toorn en,
slechts met groote moeite kon hij zich!
beheerschen. Dirk en Clemens waren op'
het aangrenzend veld aan den arbeid.
Tweehuis riep ze en met toornig gelaat
toonde hij hun de leege schooven. Dirk!
liep onrustig over den akkerClemen#
echter bleef rustig staan en leunde op
den steel van zijn seis.
„Wij moeten vannacht waken" raadde
Clemens aan.
Dirk stemde hiermede volkomen in.
Hij brandde van verlangen om de die
ven te pakken te krijgen. „Afgesproken,,-
riep hij. „Wij zullen daarom nu 'n uurtje
gaan slapen."
Met deze woorden verwijderde hij zich
haastig. Clemens volgde met vader.
„Vader", zei Clemens koel, „ik heb'
plan 'n kleine boerderij te koopen.
Trouwen doe ik niet en dan is het voor
den hof geen schade." I
De boer was thans niet in een stem--
ming, om over zulke zaken na te deriL
ken. „Mijnentwege doe het. Later zullen
wij er nog wel eens over praten'....^
Svas zijn kort antwoord.
(Wordt vervolgd,]?