Se Ji*»rgang.
i
21
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 671.
9e Seicbclve Sou/tout
Bureau OUDE SINGEL. S4, LEIDEN.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
(d het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
December
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Prof. De Groot's antwoord,
•Wij willen hier het licht laten vallen
top eeaige merkwaardige woorden in het
leiders vermelde ingezonden stuk van
prof. de Groot als antwoord op den aan-
jral van jiet Collegium.
ÖJ/ij lezen:
Een hooggeplaatst staatsman schreef
mij gisteren deze woorden „Van tal
van mannen, die overigens hun levens
weg recht hielden, is mij bekend, dat,
zij in een tijdperk van groote ontvan
kelijkheid iets verkeerds gezien of ge
hoord hebben, .wat tot hun smart een
blijvenden indruk achterliet, en hun on
verwachts en ongewild weder voor den
geest kwam. Jiet opzettelijk bevlekken
van een anders verbeelding is dus een
monsterachtige daad, en de bedrijver
daarvan is een publiek gevaar, dat ge
signaleerd en verwijderd behoort te
worden."
Is dit niet, vraagt prof. 'de .Groot,
honderdvoudig toepasselijk op den groen
tijd, die jaarlijks de gelegenheid opent
zulke monsterachtigheden te bedrijven
tegen jongens in het groot?
Wjj willen met die krasse, maar ware
.woorden van dien hooggeplaatsten
staatsman" ons voordeel doen. Het is
wel eens nuttig ook van een anderen
kant te hooren, hoe gevaarlijk het is
in „een tijdperk van groote ontvankelijk
heid" (en wie stelt een grens aan dat
tijdperk?) verkeerde indrukken te krijgen.
En in verband met deze woorden wijzen
wij op wat .wij gisteren in ons artikel
Lectuur" beweerd hebben, dat er door
me ut rale lectuur werkelijk verkeerde
indrukken in de verbeelding gewekt .wor
den; in een ieder, maar vooral in een
kinderlijke verbeelding, die zich geen
rekenschap geeft
- \0ake, wie te waken heeft, en zware
veran.' 1 draagt.
V - zonderling.
We hebben niet zonder ingenomenheid
het schrijven gelezen, waarin het nieuwe
Collegium van het Leidsche studenten
corps den senaat „dank" zegt voor de
welbekende berisping in zake het ont
groeningsschandaal en onomwonden er
kent, dat in „Zomerzorg" „een ernstige
misstap" is begaan.
Wel wat zonderling is het echter, dat
het Collegium zich tevens gerechtigd acht
den Senaat de les te lezen over de open
baarmaking der berisping, over „den
grievenden toon", ervan, over het niei-
wegnemen door den rector-magnificus in
diens toespraak van een bij 't publiek
gerezen „vreeseiijk misverstand" in zake
de vertooning enz.
't Krijgt soms den schijn alsof niet het
maken van een excuus de reden van het
dan quasie-nederig schrijven is, doch dat
deze vorm werd gekozen om eens grie
ven over de bestraffing te luchten.
't Had er nog mee door gekund, indien
het Collegium beschefdenlijk de vraag
had gesteld, of de tuchtiging niet wat al
te zwaar was vraag, welke wij ont
kennend beantwoorden maar op zoo
hoogen toon als thans geschiedt van re
pliek te dienen, waarlijk, daarmede wordt
aan de juiste verhoudingen al te zeer ge
weld aangedaan.
Enfin, er spreekt gelukkig uit het
schrijven ook nog wel schuldbesef, dat
tot verbetering kan leiden, weshalve we
van de toekomst toch maar goede ver
wachtingen zullen blijven koesteren.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Uit Tripolis, Ain-Zara, Tadzjoera en
Homs en Bengazi, dus van het geheele
©orlsgsterrein, vaII
niets nieuws
te vermelden, verzekert de Agenzia Ste-
fani. Gelukkig echter dat er nog andere
Hiieuwsbronnen zijn, niet zoo uitgedroogd
of er druppelt ons nog ewl jets toe.
Zoo meldt de berichtgever van de Temps
over een mislukte landingspoging der
Italianen, dicht bij de grens van Tuni
Sedert lang had men een ontscheping
tn de buurt van Zoeara cl Garbie, om de\i
Sfceg aa^i de vermeende; Kar.aya^iqn, .voqr
het Turksdie leger af te snijden, ver
wacht. Majar tot nu toe was Ihet gebleven
bij herhaalde beschietingen, die geen
uitwerking hadden. Dinsdag was echter
een eerste poging ertoe gedaaoi. Twee
stoomschepen waren voor Sidi Said voor
anker gekomen, cn een met enkele man
schappen bemande sloep werd naar den
wal gezonden. Een vrouw, die haar ont
dekte, sloeg alarm, en de Italiaansche
matrozen scheepten zich weer in, toen
zij gewapende Arabieren aan zagien ko
men. Hunnen gchepen beschermden hun
terugtocht door eenige kanonschoten te
lossen.
Daar men een nieuwe poging tot ont
scheping verwachte, waren 200 Arabi
sche vrijwilligers, onder bevel van den
sjeik van Zoeara, te Sidi Said achterge
laten. De Italianen kwamen werkelijk
Woensdagochtend bij het aanbreken van
den dag terug. Daar zij niemand zagen
de Arabieren hielden ziclli achter de dui
nen schuil begonnen zij snel 'hunne
ontscheping. Toen er ongeveer honderd
man geland waren, liet de sjeik met
schieten beginnen. Door dezen plotselin-
gen aanval verrast, trachtten de Italiaan
sche matrozen, gesteund door het ka
nonvuur van de schepen, eerst tegenstand
te bieden, maar daar zij open en bloot
tegen een onzichtbaren vijand moesten
strijden, gingen zij weer met zes lijken
in de booten. Pe duinen werden daarna
hevig beschoten. Aan den kant van de
Arabieren werd een man gewond.
Vervolgens meldt Reuter d.d. 20 dezer
uit Tripolis het volgende vrij onbelang
rijk feit. Gistermorgen hebben 5 batal
jons en een sectie bergartillerie van uit
Ain-Zara een verkenning ondernomen in
de richting van Bir Tobras. Een gevecht
werd geleverd, dat eindigde met den te
rugtocht der Turken.
Meer van belang lijkt ons de
bezetting van Soloem
op de grens van Egypte en Jiaxko door
Egyptische troepen, waarachter natuur
lijk Engeland staat, ^at van deze handel
wijze te denken js, valt niet goed uit te
maken. Feitelijk zou dit nu in bezitne
ming zijn van Italiaansch gebied, maar
blijkbaar beschouwt [Engeland dien grond
niet als -ïtaliaansch. Ook zou men 'tals
een schending der neutraliteit kunnen
beschouwen. Als Egypte Soloem inlijft
om de Turken een dienst te bewijzen, dan
stoot het Italië voor het hoofd, wil het
echter daardoor d.e blokkade steunen,
dan krijgt men het te kwaad met den
Turk. Het heeft echter meer van het
eerste. Naar officieus uit Konstanfcino-
pel wordt medegedeeld, heeft dan ook
Turkije de haven ya.n Soloem voorloopig
tot het einde van den oorlog a.aii jde
Egyptische regeering toevertrouwd.
De Temps verneemt uit Rome, dat de
voorloopige bezetting van Soloem door
Egypte in Italië groot opzien wekt. En
geland krijgt dus, zoo merkt de Temps-
correspondent op, onder den naam van
Egypte -als een geschenk vaji den Sultan
een haven en een strook kustgebied in
Barka.
Reeds vele jaren geleden is de juiste
grenslijn tusschen Tripolis en Egypte
een twistpunt geweest tusschen Turkije
en Engeland (als opt redende voor Egyp
te). Men weet ook dat Engeland inder
tijd geprotesteerd heeft iegen het feit
dat Italië (den 29sten September) de
blokkade uitstrekte tot Ras el Kanais.
Einde October gaf Italië toe, „dat er
een geografische vergissing was begaan
en de blokkade werd ingekrompen, ech
ter op voorwaarde dat de grenskwestie
na den oorlog zou worden geregeld idoor
de Italiaansche cn EngelsChe regeering.
Men zegt dat Italië tegen de bezetting
van Soloem door Egyptische troepen zal
protestecren.
In Turkije
moet de toestand steeds verwarder wor
den. De Konstantinopelsche correspon
dent van de Daily Telegraph seint diem-
aangaande, dat de bjnnenlandsche toe
stand snel naar een crisis loopt en men
in diplomatieke kringen een opzienbaren
de oplossing verwacht, een omwenteling
met omverstooting van het Parlement,
dat hoe langer hoe meer bij het volk in
ongenade komt.
Geen vrede
zal het zoo spoedig worden, schijnt het
in China. De satnensprekingen te 3jang-
hai is gestaakt en zullen voorloopig niet
meer plaats hebben, daar Tangsjaoji zei-
de niet in staat te zijn, in te gaan op
de voor de revolutionairen eenig moge-
lijlcen grondslag, .instelling van een re
publiek. Hij moest de regeering te Pe
king daarover raadplegen. De wapen
stilstand is in overeenstemming met dien
wensch met één week verlengd, te re
kenen van af 24 December.
De correspondent van de Daily Te
legraph had een interview met den mi
nister van spoorwegen van het revolu
tionaire bewind. Deze verklaarde, dat de
revolutionaire partij vast besloiten is in
geen vergelijk 'ce treden met de 'Mandsjoe
dynastie.
De dynastie moet verwijderd worden
en er moet een republiek worden geves
tigd. De pogingen van Joeansjikai, om
verdeeldheid te brengen onder de re-
voiutionnairen, zullen mislukken. De re-
volutionnairen zijn bereid om Joeansjikai
te kiezen tot eersten president van den
Chineeschen republiek, maar dan moet
hij onmiddellijk- zijn besluit nemen, of
hij wil of niet.
De Mantjoes schijnen echter met den
dag ongeruster te worden over den
goeden afloop der zaken. Uit Hanoi
(Indo-China) toch wordt de aankomst'
gemeld van den onderkoning der Chi-
neesche provincie Joennan en van talrijke
andere voorname Mantjoes, die uit Chi
na gevlucht zijn.
De Marokko-overeenkomst
die nu zoo zoetjes aan in alle parle
menten beliandeld is, heeft m,u ook in
de Fransche Kamer haar beslag gekre
gen, niet echter zonder eenige inciden
ten. Verschiiiende afgevaardigden zeiden
dat zij niet voor de overeenkomst zullen
stemmen. Lefèvre las namens de afge
vaardigden van de departementen van de
Meurthe en Moezel, de Vogesen en de
Maas een verklaring voor, dat zij zich
bij de stemming onthouden zullen. Zij
willen niet bijdragen tot een toenadering
tot Duitschland. (Levendige toejuichin
gen op talrijke banken).
Moul (soc.) verklaart namens een
groot aantal zijner politieke vrienden,
dat zij zich eveneens onthouden zullen.
Er zijn dan ook onthoudingen genoeg
geweest, nl. 141, terwijl 24 leden afwezig
waren. Het voorstel kwam cr echter toch
door met 393 tegen 36 stemmen.
Goddank, het einde nadert.
GEMENGD.
De gezondheidstoestand van keizer
Franz Jozeph van Oostenrijk, waarover
eenige bladen onheilspellende geruch
ten verbreidden, moet geen reden tot be
zorgdheid geven. Wel lijdt de keizer aan
verkoudheid en hoestbuien, maar dat is
al eenige maanden zoo en het verhindert
hem niet dagelijks audiëntie te verlee-
nen. Daar de keizer zich in acht /nemen
moet, blijft hij tijdens de Kerstdagen te
Schönbrunn. Aartshertogin Valerie komt
met de kinderen uit Wiallsee eveneens
naar Schoönbrunn.
LJit Montevideo wordt gemeld dat
de Senaat van Uruguay een wetsontwerp
regelende het staatsmonopolie van helt
verzekeringswezen, aangenomen heeft.
Het ontwerp zal nu naar de Kamer wor
den doorgezonden.
Volgens ambtelijke Turksche be
richten zijn Russische troepen in een ge
bied binnengerukt, dat sedert de jaren
1850—60 tusschen Turkije en Perzië be
twist wordt en in de laatste jaren gedeel
telijk door Turksche troepen bezet is ge
worden. De Turksche troepen hebben be
vel ontvangen, hun stellingen niet op te
geven. De Russische gezant heeft ge
tracht geruststellende vu-zekeringen te
geven.
Er heeft een grensgevecht plaats
gehad tusschen Turksche en Montene-
grijnsche soldaten. Twee Montenegrij-
neu werden gedood en drie gewond. 3
Turken zijn gedood en 3 gewond.
De Zwitsersche Bondsraad heeft
gisteren 11 millioen frs. toegestaan voor
een nieuw gebouw voor de Technische
Hoogeschool te Zurich.
Voor het groote gedenkteeken dat
te Leipzig als aandenken aan den Vol
kenslag zal opgericht worden, is nu
ruim 4 millioen Mark bijeen. Er zijn
990 menschen in Duitschland, die 100
mk. en meer hebben gegeven. Hun naam
zal binnen in het .gedenkteeken met gul
den letters op steenen tafels vereeuwigd
wórden.
De toestand aan de haven te Dun
dee blijft ernstig. Verscheidene fabrie
ken hebben uit gebrek aan brandstof het
werk moeten stopzetten. Naar schatting
zijn er 20.000 fabrieksarbeiders daai .loor
b,uiteü verdiensten. Equ optocht van 2000
stakers is door de stad getrokken. Er
zijn nog een aamtal daden van geweld ge
pleegd. De politie is opnieuw versterkt.
De Brusselsche Patriote deelt mee
dat door een windstoot een schoors/teert
van een weverij te Waiereghem, omver
geworpen werd, waardoor één persoon
gedood en een tiental ajnderen gewond
wrdeen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit js aan \V. Eminens op
zijn verzoek .eervol ontslag verleend als
leeraar aan de R. H. 0. te Groningen;
is benoemd tot adj.-insp. der posterijen
en telegrafie te Zwolle L. M- v. Hengelaar,
thans commies .der telegrafie le kl.
benoemd tot adj.-insp. der posterijen
en telegrafie te Leeuwarden W. J. Romijn,
thans directeur van het post- en tele
graafkantoor te JBrielle.
De „gesloten brief'van prof. De Groot
Naar aanleiding' van het protest van
het Collegium tegen zijn „gesloten brief",
schrijft prof. jde Groot in de N. R. Ct"
in een ingezonden stuk een verweer,
waaruit wij het yojgende lichten
Bittere aanklachten worden daarin in
de eerste plaats geuit tegen den {Jenaat
dezer .Hoogeschool. Jk wil daaromtrent
slechts opmerken, .dat, waar het Corps
zich tegenover ;de jiatie omtrent zoo vree-
sdijke daden, .die het zelf erkent, te ver
antwoorden heeft, ;de toon, door zijn Col
legium aangeslagen, aanmerkelijk lager
behoorde gestemd te zijn. Hooghartigheid
kan een sieraad wezen; onder sommige
omstandigheden echter kan zij andere
namen verdienen, die onze r^ke Neder-
landsche taal ;n overvloed bezit.
Op nog .veel hooger toon word ikzelf
aangeklaagd. Dit is mij alleszins begrij
pelijk, en Ik vergec; het dus van ganscher
harte. Ik toch ben nu eenmaal het „bête-
noire", dat zich sedert jaren verstout zijne
genegenheid voor het Corps, waarvan hy
eenmaal lid .was, niet te toonen door
loftuiting en flikilooierij, maar door po
gingen om het te verlossen van zijn1 groote
schandvlek, de ontgroening, die onze
Hoogescholen mede in hun goeden naam
ernstig schaadt. Zoo jets mag ik natuur
lijk niet ;doenof plicht als menscli, bur
ger en hoogleeraar het mij gebieden,
gaat het Corps niet aan.
Prof. de .Groot wijst op de verkeerde
redeneering van het Collegium, waar zij
uit het schrijven van prof. de Groot be
sluit: „De .conclusie Jigt dus (hocus, po-
cus, pats) voor het grijpen: [n het open
baar wordt ontucht vertoond, binnens
kamers wordt zij gepleegd Dat is ge-
meene insinuatie, enz."
Maar \v aar dan toch ligt die conclu
sie voor het grijpen? Ik zie haar nergens
liggen. Noodt heb jk zoo iets geschreven
of gezegd, noch hier, noch elders ter
wereld. Degene die insinueert is dus het
Collegium zelf; Ik werp dus zijne beschul
diging rechtuit .op dit lichaam terug.
Wel heb ik beweerd, en jk beweer het
nog, dat .onder den dwang, door den
groentijd opgelegd .en waaraan de groe
nen zich niet kunnen onttrekken, dezen
laatsten gesprekken van de vuilste soort
ook binnenskamers worden opgedrongen.
Ik herhaal voor het gansche land: in
den groentijd gebeuren er aan onze
Hoogesch binnenskamers tegenover
uwe jonge zonen hoogst verderfelijke
dingen.
En tegen het Collegium zeg ik: de
reputatie van .uw Corps bestaat in het
radikaal uitsnijden van die slechtheden,
niet in hooghartig verbloemen, toelaten
en reglementeeren daarvan.
Voor een andere passage uit prof. de
Groot's rede verwijzen wij naar een drie
star in dit nummer.
S. baron van Heemstra.
In het Diaconessenhuis te Leiden,
waar hij verpleegd werd na het onder
gaan van .een operatie, is gisteren over
leden het anti-revolutionnaire lid van de
Tweede Kamer baren van Heemstra.
De overledene was in 1842 te Jrnsum
geboren. Van 1871—1882 was hij burge
meester van Hi'legom en van 1885—1896
wethouder van .Sassenheim.
Den 14en Alei 1S89 werd hij gekozen
tot lid der Prov. Staten van Zuid-Hol
land voor het kiesdistrict Leiderdorp
en bij 'de Juni-verkiezingen Ln 1897 vaar
digde het kiesdistrict Hilversum hem als
lid af r.aar de Tweede Kamer der Slaten-
G'eneraal. In .1901, 1903 en 1902 .werd
zijn mandaat .vernieuwd.
Sedert April 1903 was baron v. Heem
stra burgemeester van de gemeente Sas
senheim, waar hij veel tot verbetering
en verfraaiing van de gemeente heeft ge
werkt.
De heer .v. Heemstra was bovendien
hoofdingeland van het hoogheemraad
schap van Rijnland, penningmeester van
de Vereeniging tot Christelijke verzor
ging van krankzinnigen (sedert 1892),
president-directeur van de Vereeniging
voor hooger onderwijs op gereformeer
den grondslag.
De overledene .was ridder in de orile
van den Nederlandschen Leeuw.
De begrafenis js bepaald op Zater
dag a.s.
Land met woning voor landarbeiders
Een wetsontwerp js ingediend, rege
lende de verkrijging door landarbeiders
van land met woning in eigendom óf
van los land in pacht
De Ziekteverzekering,
Do Haagsche .correspondent van de
„Tel." meldt:
Met zekerheid kan ik mededeelen, dat
in het [dezer dagen bij de commissie van
voorbereiding ingekomen antwoord van
Minister Talma op het wetsontwerp-
Ziekteverzekering, alle hoofdpunten van
het wetsontwerp, zooals het thans luidt,
worden gehandhaafd. Met name heeft de
Minister zich .ongeneigd verklaard het
bedrag van het ziekengeld te verhoogen.
Het blijft [dus bepaald op 50 pCt. van het
loon.
KORTE KRONIEK.
Gisteren herdacht de heer mr. J\ S.
van Nierop, lid der Eerste Kamer, dat
hij voor 40 jaar, cl. i. sedert de oprichting,
optrad als directeur der Amsterdarnsche
Bank.
Met $tct. po. 299 zijn [de wijzigingen
verzonden in [de statuten Van de „Ver
eeniging van Gemeenteveldwachters in de
provincie Zuid-Holland".
In verband met den duren tijd heeft
de firma 3. ,W. en H- ter Kuile te En
schede aan de in haren dienst zijnde
gehuwde arbeiders, die veel kinderen heb
ben, welke nog niet aan 'twerk zijn, een
loontoeslag gegeven van f5 voor ieder
kind in eens.
De gewone audiënties van de Mi
nisters van Rinnenl. Zaken, Marine, Fi
nanciën, Oorlog en Koloniën zullen deze
week niet plaats hebben.
LEIDEN, 21 December.
Plaatselijk Comité K.S.A.
In de Dinsdag gehouden vergadering
van het Plaatselijk Comité van de K.S.A.
alhier werden geassumeerd als leden d&
heeren dr. P. J. M. Niemer, dr. J. Aj
Duffels, den Weleerw. heer Th. M. P.
Bekkers en de heer A. H. J. Engels.
Tot bestuursleden in de vacaturen dr.
Meuleman, v. d. Krogt en Resink wer
den gekozen de heeren Arnold Smits,
A. H. J. Engels en J. P. J. Viddeleer.
In beginsel werd besloten een groote
propagandavergadering te beleggen, tot
uitbreiding van het aantal donateurs.
Het bestuur is thans als volgt samen
gesteldMr. A. Tepe, voorzitter; Ar
nold Smits, Onder-VoorzitterJ. P. J.
Viddeleer, le secretaris; A. H. J. En
gels, 2e secretarisG. M. J. M. Molken-
boer, penningmeester.
Het secretariaat is gevestigdLage
Rijndijk 12c.
Openbare les Muziekschool.
Als men zoo een openbare les
van de Muziekschool der Maatschap
pij voor Toonkunst bijwoont en men
ziet daar in een 65-tal nummers, 'n kleine
150 groote en kleinere jongens en meis
jes plus een aardig cijfer jonge dames
en dito heeren hunne meerdere of min
dere gaven ten toon spreiden, dan ver
wondert men zich dat in onze goede stad
Leiden zoo weinig opgewekt openbaar
muzikaal leven heerscht. Schakelt men
de zangvereeniging van Toonkust uit,
dan ervaart men dat er verder, ik durf
gerust zeggen, niet e^n zang- of muziek-
vereeniging is, die nu kan bqgen op eert
rijken bloei en -de sympathie van de groo
te menigte. Er zijn er die met eere go-
noemd kunnen worden en die door hunnej
praestatiën hun bestaans-recht hebben,
aangetoonddoch als we eens zien naaf
andere plaatsen en vooral kleinere dan!
Leiden, dan slaakt nigi, de m,et recht gew
