3e Jaargang.
26
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 624.
e fceidóoHc Goivtcmt
Bureau OUDE SINtiEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vi cent met Oelllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
October
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Wat is Neutraliteit
Af en toe willen we deze vraag toch
eens onder 'toog zien, want neutraliteit
jg een verbazend elastisch ding. In 't
Hollandsch overgezet zou dat woord heel
goed kunnen beteekenenOost-Indisch-
doof-en-zlende-blind, want aan neutrale
lui heb je nooit houvast
Bij een volgende gelegenheid gaan we
daar wellicht eens nader op in, want
voor heden wilden we een klein feit aan
dat rekbare begrip toetsen of om
gekeerd 't begrip toetsen aan 't feit.
Er wordt ergens in Den Haag een
stukje vertoond, zóó schuin en schunning,
dat zelfs de vrijzinnige pers we gaven
er een bloemlezing van den neus er
voor ophaalde, 't Was treurig, zei die pers,
waarop vele menschen er natuurlijk gauw
heen gingen, want zoo is de wereld nu
eenmaal.
Ook dit ware nader uit te werken en
wel in verband met het verstandige be
sluit der Katholieke pers, om van de
comedie liefst geen verslagen te geven,
doch laten we bij ons toetsingsplan blijven.
Wat zou nu een neutrale courant moe
ten doen, ten aanzien van zoo'n stuk,
waarvoor de vrijzinnigheid waarschuwt?
Doodzwijgen, zal deze of gene zeggen,
want dan doe je pas echt neutraaldan
ben je visch noch vleeschdan geef je
geen houvast en blijf je uit de misère.
Zoo hebben we ook gedacht, meenen-
de dat we omtrent het begrip neutraliteit
toch wel eenig inzicht hadden.
Daar komt evenwel een hier ter stede
verschijnend Dagblad onze kennis op
dit stuk leelijk verduisteren. Dit orgaan
heeft de neutraliteit in pacht en toch tref
fen we telkens de aankondiging van dat
smerige stuk er in aan.
Waarlijk, we zullen af en toe de vraag
onder 'f oog moeten zienwat is nu
eigenlijk neutraliteit, want hoe meer we
de neutrale pers de neutraliteit zien be
oefenen, hoe minder 't ons duidelijk
wordt hoe die pers de neutraliteit eigen
lijk opvat of uitlegt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het is nog steeds niet duidelijk! wat
Italië wil doen ter spoedige beëindiging
van den
Tripolis-oorlog.
Meldden we immers gister dat het
plan bestond om door een laatsten slag
te slaan in de Aegeïsche zee den Turk
tot'vrede te dwingen, nu wordt van of-
ficieuse zijde gemeld dat dit vooralsnog
niet de bedoeiing van Italië is. Men wil
eerst afwachten hoe de druk! der mo
gendheden die nu van Rome naar Kon-
stantinopei verplaatst schijnt, uitvalt en
tevens trachten een ietwat fatsoenlijke
overwinning in Tripolis te behalen. Tot
jiog toe bleef het daar feitelijk bij scher
mutselingen, die echter reeds genoeg
gekost hebben"' om na dit voorproefje
niet naar een héél diner te.verlangen.
De Turk vindt een mogelijk optreden
van Italië in de Aegeïsche Zee blijk
baar zoo erg niet. Vooreerst zouden de
eventueel genomen eilanden bij het slui
ten van den vrede toch terug gegeven
-moeten worden, en vervolgens zou bij
öe bezetting het meest nadeel worden
jitoêgebracht aan Europeesche nederzet
tingen, iets waarvoor de mogendheden
W.el een stokje zullen steken.
Over de verliezen der Italianen voor
jTripolis bij een gevecht van eergister
seint generaal Caneva het volgende:
Van het 11e regiment bersaglieri zijn
twee officieren gesneuveld en tien ge-
AVondj dc verliezen der minderen zijn
nog niet bekend. Van het 82ste regiment
infanterie werd een officier gewond,
sneuvelden vier soldaten en werden er
10 gewond. Het 84ste verloor 2 gewon
den, beiden soldaten. De vestingartille
rie kreeg een gewonde. Van het Roode
Kruis werden twee leden gewond. De
vijand is met zware verliezen geheel te
ruggeslagen. Men heeft verscheidene
„opstandelingen" den kogel gegeven en
'een aantal hunner in hechtenis geno
men. Sommigen van hen zullen voor
den krijgsraad gebracht worden.
Een nader bericht meldt dat de krijgs
raad 32 doodvonnissen heeft geveld, die
dadelijk- voltrokken zijn.
Als een bewijs dat het er ook in Tri
polis nog niet zoo mooi voorstaat, die-
ne dat ongeveer 2000 menschen in Ihechv
tenis zijn genomen. Waarschijnlijk zijn:
dit Arabieren, die, volgens de Italianen
hun zoo gunstig gezind waren, maar in
de laatste dagen vrijwel het tegenover
gestelde bewezen.
,Waar veel geklaagd wordt over de
liefdeloosheid en ongevoeligheid van den
Italiaanschen soldaat, zijn wij verheugd
de volgende tegenhanger te kunnen ver
melden. De rabbijn der Joodsche ge
meente te Tripolis heeft aan den Apos-
tolischen prefect een schrijven gerichl
waarin hij namens de geheele gemeente
dank brengt voor de zorg, waarmede de
Katholieke ziekenzusters de Joodsche
zieken hébben verpleegd.
De opstand in China
brengt de regeering hoe langer hoe
J.UIO0UJOA S3UIIJ, aa *3?JBU3d 9p UI J39UI
uit Peking, dat de ChineesChe regeering
bij de buitenlandsche legaties het ver
zoek had gedaan, de maandelijksche af
lossingen der schadevergoedingen we
gens den boksersopstand, gedurende 9
maanden te mogen schorsen. De Chinee
sche regeering zou het alsdan achter
stallige bedrag ad 2.250.000 p.St. bin
nen enkele jaren aflossen en er 7 pCt
rente voor betalen.
De buitenlandsche legaties antwoor
den, dat zij het verzoek van China moes
ten overbrengen aan haar regeeringen.
Het geldgebrek der ChineesChe regee
ring neemt toe; de regeering is niet bij
machte de salarissen geregeld uit te
betalenzij beschikt nog slechts over
ten hoogste een millioen taëls. De Ghi-
neesche regeering heeft zich gewend tot
de vier hoofdgroepen der buitenlandsche
financiers, inet het verzoek een lecning
van 12.000.000 taëls, te sluiten, terug
betaalbaar binnen een jaar tegen eene
rente van 8 pCt. Dei buitenlandsche fi-_
nanciers overwegen dit voorstel, doch
eenige voorwaarden, o.a. dat de Chinee-
sche regeering moet verklaren, waaraan
zij het geld zal besteden, en ook, welke
verdere verplichtingen de Ohineesch'e re
geering bij andere bankiersgroepen heeft
aangegaan.
Ook stelden zij de voorwaarde, dat
aan Joean-sji-kai volmacht worde ge
geven vredesonderhandelingen met de
opstandelingen te openen. De aan Joean-
sji-kai te geven volmacht moeten niet
enkel Joean-sji-kai zelf, maar ootó den
financiers voldoen.
Gefortuneerde Mantsjoe-families te
Peking verlaten in grooten getale de
stadzij zenden hun geld en kostbaar
heden naar Tientsin, Shangai of zelfs
naar Moekden, waar de Japanners be
scherming kunnen bieden.
De zetel van het Hof, zal, indien de
omstandigheden het noodig maken, naar
Jehol worden overgebracht.
De New-York Herald laat zich uit
Peking seinen, dat de „grondwetspar
tij" welke onder de leden der Nationa
le Vergadering (liet voorpariement) een
meerderheid heeft, zich) met een ulti
matum heeft gewend tot de regeering.
De „grondwetspartij" eischte, dat on
middellijk een verantwoordelijk ministe
rie zal worden benoemd met Joean-sji-
kai als minister-president. "Ook moet de
regeering de onbekwame Mantjoeprin-
sen en anderen, die hooge! ambten be-
kleeden van het bewind verwijderen.
Voorts moest de regeering met zacht
heid optreden tegen de' rebellen.
In dienzelfden geest luidde' een tele
gram aan de regiering, afgezonden door
den onderkoniiig van Kanton. Amjders
was. meent deze, de toestand niet meer
te redden. Ook seinde hij, dat de nieu
we troepen niet te vertrouwen zijn, en
dat de soidaten van het oude regimé
gebrek hadden aan schietvoorraad.
De toestand op Kreta
aldus seint inen uit Athene, wordt met
den dag ingewikkelder tengevolge der
splitsing van de partijen in de Kamer
en het verdwijnen van den invloed der
partijleiders op het volk, dat voor het
grootste gedeelte het voortdurend uitstel
len van de oplossing van het Kreta-
vraagstuk moede geworden ïs, en den
tegenwoordigen oorlog voor een ge
schikte aanleiding houdt om een staats
greep uit te voeren.
Daarom schijnt het voorstel van Lio-
nakis, om de afgevaardigden van Kreta
in de Grieksche Kamer te doen plaats
nemen, groote kans te hebben aange
nomen te worden.
De Grieksqhe regeering is besloten om
ter voorkoming van buitenlandsche ver
wikkelingen bij een eventueele aankomst
van de afgevaardigden van Kreta in
Athene de Kamer aldaar te ontbinden.
In de gistermorgen gehouden vergade
ring van de Kretenzer Kamer heeft het
comité van uitvoering ontslag genomen.
De leider van de oppositie Michelidakis
heeft de regeering verzocht aan te blijven
totdat de geheime vergadering van des
middags de noodige ophelderingen over
den stand van de Kretenzische kwestie
en het voorstel van Lionakis, nl. dat de
afgevaardigden van Kreta zouden deel
nemen aan de vergaderingen van de
Grieksche Kamer, zouden zijn gegeven.
De Grieksche regeering heeft al het mo
gelijke gedaan om de Kretenzers van
onvoorzichtige stappen af te houden, om
dat zij tengevolge van het internationale
karakter van de Kretenzische kwestie niet
zonder gevaar voor ernstige verwikke
lingen de afgevaardigden van Kreta in het
Grieksche parlement kan doorlaten.
GEMENGD.
Uit Petersburg wordt aan de „Lokal
Anzeiger" geseindDe gewezen Sjah van
Perzië bevindt zich, naar gemeld wordt,
sedert een maand in de nabijheid van
Gumesjtepe. In dien tijd heeft hij geen
maatregelen genomen voor een nieuwe
onderneming, maar hij staat in levendig
verkeer met invloedrijke Turkmenen. In
het begin van November kwam in Gu
mesjtepe een stoomschip met geweren
aan, uit naam van iemand uit het gevolg
van den Sjah. Waar de boot vandaan
kwam, is onbekend.
Naar de „Norddeutsche Allgemeine
Zeitung" meldt, zullen de Rijksdagver
kiezingen den 12en Januari a.s. plaats
hebben. De president van den Rijksdag
deelde mede, dat de Rijkskanselier den
8en November de interpellaties over de
Marokko-aangelegenheid zou beantwoor
den. Daarna komt het scheepvaarttollen-
ontwerp in behandeling. Einde November
of begin December gaat de Rjjksdag de
finitief udteen.
Naar uit Mexico-City uit zeer goede
bron gemeld wordt, zijn gisteren 200 man
der regeeringstroepen in het gevecht
tegen de aanhangers van Zapata om
gekomen.
De Parijsche correspondent van de
„Vossische Zeitung" seint: Het wordt
bevestigd, dat er tusschen de Duitsche
en Fransche regeering nog slechts kleine
verschillen over bijzonderheden betreffen
de den wederzijdschen afstand in gebied
heerschen. In hoofdzaak is bepaald, dat
Frankrijk aan Duitschland ongeveer de
helft van zijn Kongo-gebied, tegen de
300.000 vierkante kirometers, afstaat, ter
wijl Duitschland in het Noorden van den
Eendensnavel van het Kameroengebied en
in het Zuiden een smalle strook van'Togo,
eenige honderden vierkante kilometers
grcot, aan Frankrijk afstaat. Er wordt nog
onderhandeld over de plaats, waar de
beide punten van den weg van het gebied
dat afgestaan wordt, den Lobay en den
Oebangi, zoowel als de Sanga en de
Kongo bereiken zullen, en ook over de
breedte van deze beide punten. Met deze
bijzonderheden hield de ministerraad zich
gisterenmiddag bezig.
Uit de Riviera wordt gemeld, dat
hevige wolkbreuken daar gisteren groote
schade hebben aangerichlt. In Rapallo,'
Chiavari, en Santo Margerithe gingen
watermassa's meer dan 2 meter hoog
door de straten. Bruggen en huizen wer
den vernield. De schade wordt oj) meer
dan één millioen lire geschat. Menschen-
levens zijn niet te betreuren.
Uit Chicago seint de „Press Tele
graph" De rassenstrijd in .Oklahoma
neemt een buitengewoon ernstig karak
ter aan. Het halve garnizoen is opgeroe
pen, om den toestand meester te wor
den. Een telegram uit Oklahoma City
meldt, dat gisterenavond verschillende
blanke families op boerderijen in de na
bijheid van Cometa, waar het eerst de
onlusten uitbraken, op wreede wijze
door negers zijn vermoord. Verscheidene
boerderijen van blanke landbouwers zijn
door negers verbrand. In al deze ge
vallen werden de vaders aan hun eigen
huizen opgehangen en Kun lichamen
met kogels doorboord. Ook werden ve
len van de zwarte moordenaars gedood.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot bur
gemeester: van Stad-Doe,tin chera E. G. C,
de Groot van Embden; van "Winterswijk
jhr. G. A. v. Nispen; van Zuid-Schar-
woude J. W. C. Kroon; van Jfontenisse
K. J. A. O. baron Collot d'Escury; van
Kuinre en Blankenham JHL Meesters; van
Bathmen A. Bontekoe; van Giethoorn
C. A. Besier, en van Emmen C. v. d. Wal;
is bij het personeel van den genees
kundigen dienst van het leger in Ned.-
Indië benoemd en aangesteld tot officier
van gezondheid 2e kl. de arts ,W. A. Kop
is A. J. J. Boogaard te 'sGravenhage
benoemd tot bureelambtenaar van den
Rijkswaterstaat 3e kl.;
is aan den kolonel J. F. N. v. Bunge,
commandant van het le reg. inf., en aan
den dirigeerend paardenarts met den rang
van majoor J. j. Westbroek, van het
2e reg. veld-art., onder toekenning van
resp. f 2100 en f 1600 pensioen eervol ont
slag verleend;
is aan den reserve-kolonel J. Klasing,
commandant van het 28e landweerdis-
trict, eervol ontslag verleend en is aan
genoemden reserve-hoofdofficier een na
der pensioen verleend van f228 7sjaars.
De Haarlemsche Hanze.
In de gisteren te Hoorn gehouden ver
gadering van den Centralen. Raad der
Haarlemsche .Hanze, Bond van R. K. Ver-
eenigingen van den Handeldrijvenden en
Industrieelen Middenstand in het Bisdom
Haarlem, is bij acclamatie de volgende
motie aangenomen
De afgevaardigden der navolgende R.
K. Middenstandsvereenigingen, vertegen
woordigende ruim 2500 leden der afdee-
lingen van den diocesanen bond van R. K.
Middenstanders in liet Bisdom Haarlem,
in centrale vergadering te Hoorn bijeen,
achten de behandeling van de tariefwet
in den Ned. Middenstandsbond een daad
in strijd met het federatief karakter van
dien Bond en in strijd met art. 23 en 4
van zijn statuten;
verklaren, dat het hoofdbestuur van
dien Bond op die vergadering in gebrekè
is gebleven de statuten te handhaven,
waardoor het hoofdbestuur hun vertrou
wen heeft verbeurd;
zijn van oordeel, dat daardoor de rech
ten van onzen Diocesanen Bond als aan
gesloten vereeniging ernstig zijn ge
schaad;
besluit het hoofdbestuur van de JHaar-
lemsche Hanze op te dragen zijn lid
maatschap van dien Bond op te zeggen.
Lieg maar raak.
Men meldt d.t. 25 Oct uit 's-Graven-
hage aan de „Stand.":
Gisteravond vroeg de heer Duys, met
het oog op het feit, dat er op zijn hoogst
een 12-tal leden der rechterzijde aan
wezig waren, schor.sing der beraadsla
ging-
Doch wat was het geval?
Niet rechts, maar links schitterde gis
teren door afwezigheid.
Op dat uur, ongeveer elf uur in den
avond, waren nog 31 leden, ze^ge een-
en-dertig leden van rechts aanwezig.
En van links: Niemand dan de heer
Smeenge met de socialisten.
In de zaal zelf waren 16 leden van
rechts present en de overigen waren in
het gebouw tegenwoordig.
De winkelsluiting te Amsterdam.
In een onderhoud, dat het „Hbld." ter
zake van de winkelsluiting met den hoofd
commissaris van politie, den heer H. S.
Hordijk, had, deelde deze mede, dat het
vonnis, Maandag door den kantonrechter
mr. Höfelt gewezen, voor den hoofdcom
missaris geen aanleiding was tot het geven
van een vingerwijzing om geen proces
verbaal meer op te maken.
De hoofdcommissaris denkt zich den
gang van zaken zóó, dat de politie voor-
loopig blijft constateeren de overtredin
gen, die er in haar oog worden begaan,
en dat het Qpenbaar Ministerie de pro
cessen-verbaal, deswege opgemaakt, voor-
loopig niet zal vervolgen tot tijd en wijle
ons hoogste rechtscollege in deze materie
een beslissing genomen zal hebben.
Maandagavond zijn 45 processen-ver
baal wegens overtreding der winkelslui-
tingverordening opgemaakt. De laatste
dagen had het aantal processen-verbaal
6 tot 10 per dag beloopen.
Op aanraden van het sociaal-democra
tisch raadslid 5mit, Dinsdag j.l. in een
winkelsluiting-vergadering als bestuurs
lid van den Nederl. Bond van Handels-
en Kantoorbedienden, schoolde gisteren
avond in de Amstelstraat na 9 uur een
groep leden van dien Bond samen en
hield protestbetoogingen voor !3e .win
kels, die geopend bleven.
De politie had uitgebreide maatregelen
genomen. Op alle straathoeken in de om
geving van de Amstelstraat stonden dub
belposten. In de Amstelstraat maakte da
politie met den wapenstok een charges,
Een der betoogers, die zich na eenige
sommaties niet uit een volksverzameling
verwijderen wilde, werd onder hevig ver
zet gearresteerd en naar het politiebureau
Rembrandtsplein overgebracht .Hij voeg
de de agenten tijdens de overbrenging
den scheldnaam „judassen" toe.
Door stortregens en surveillances ver
liepen na tienen de relletjes, waarvan
de volgende avonden herhaling gevreesd
wordt
Het Mandement van 1868.
Naar aanleiding van hetgeen J. Per-
sijn mededeelde over het mandement van!
1868, sclirijft de W.Eerw. heer Victor
Zwijsen aan de Tijd:
Zou het te veel gevraagd z>jn, langs
dezen weg van dr. Persijn te mogen ver
nemen, op welke bewijzen zijne bewe
ring steunt, dat de groote dr. Schaepman
de auteur zou zijn van het beroemde
Mandement der Bisschoppen in 1868?
Dr. Schaepman is te groot, om hem te
sieren met betwistbare lauweren. Hij
zelf de groote doctor zou de eerste
geweest zijn om daartegen te protes
teeren. Hier in Noord-Brabant wordt een
geheel anderen naam voor den auteur ge
noemd en, naar mijn bescheiden mee
ning, op onwederlegbare gronden. Reeds
het jaartal 186S stemt tot nadenken*
En dan de stijl. Zou dat berekende, om
zichtige, kalme woord jn 1868 gevloeid
kunnen zijn uit de pen van den jeugdi
gen dichter, die toen ternauwernood een
jaar priester was en in wiens hart en
brein het destijds bruiste en kookte?
Ik zal het niet gelooven, dan op door
slaande bewijzen.
Misschien heeft dr. Persijn die be
wijzen. In dat geval kan hij geen be
zwaar hebben, ze te publiceeren. Dq
eer van zijn held vordert het gebiedend,
en hij zal daarmede een dienst doen aan
allen, die zich met mij over zijne be
wering verbaasden. i
De Militiewet.
Van de ingediende amendementen ver
melden wij een van den heer v. Wasse-
naer van Catwijck, om art. 32 te lezen:
Vrijstelling wegens kostwinnerschap
wordt verleend aan hem, door wiens ver
blijf in werlcelijken dienst voldoende
middelen tot levensonderhoud zouden
komen te ontbreken aan dit gezin enz.
Verder stelt hij voor aan het eerste lid
toe te voegen den volgenden volzin:
„Voor toepassing van het bepaalde ia
den vorigen volzin wordt als gezin waar
toe de dienstplichtige behoort, niet be
schouwd dat, waarvan h'ij hoofd is.
Het amendement beoogt het aangaan
van onberaden en vroegtijdige huwelij
ken tegen te gaan.
De socialistische fractie stelt vooronl
het voorbereidend militair onderricht
weer in de wet op te nemen.
De duurte.
Door verschillende Christelijke ge
meenteraadsleden te Rotterdam is de
volgende motie bij den Raad ingediend:
De Raad van oordeel, dat de meer dan
gewone prijsstijging van sommige der
eerste levensbehoeften een toeslag op
de loonen van de laagst bezoldigden in
gemeentedienst wettigt,
besluit B. en W. uit te noodigen, aan
het gemeentepersoneel dat geacht kan
worden het laatste jaar niet meer dan
f 800 te hebben verdiend, voor 4i/f
maand, te beginnen met de week, waarin
15 November a.s. valt, dezen toeslag!
ap het loon te geven, met dien verstan
de, dat
een gehuwd persoon in gemeente
dienst zonder wettige kinderen beneden
15 jaren 50 cents per week zal ontvan
gen
een persoon in gemeentedienst met 1:
of meer wettige kinderen beneden 15
jaren boven deze 50 ets. voor het eerste
kind zal ontvangen, 40 ets., voor het
tweede 30, en vervolgens voor elk dezer
kinderen meer 25 ets. alles per weekL
LEIDEN, 26 October.
Kwartetwedstrijd St. Cecilia:
Gisteravond werd in den R. K. Volks
bond de door „St Cecilia uitgeschreven
kwartetwedstrijd gehouden. Zeven kwaï
tetten hadden ?ich ppgegeven pm d«