3^
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
N<\ 599.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
•n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/. cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Tant de bruit.
„Nog houdt het schriklijk pleit voor
Hwang en vrijheid aan".
Deze welbekende versregel komt ons
telkens in de gedachten als we lezen,
boe de pers bezig blijft over de parlemen
taire obstructie-dagen der vorige week.
Leest men de bladen van links, dan
tusi alle schuld op de rechterzijde. Als
deze het voorstel-Troelstra, om nu maar
wel eens een adres van antwoord te ver-
lenden, had laten „drukken en rond-
ideelen", wel, dan zou er niets gebeurd
rijn. Het voorstel zou dan na kort debat
verworpen wezen en uit ware de zaak.
Nu zijn we zoo optimistisch geenszins.
Daar kennen we toch de socialisten wel
voor, dat zij dan net zoo hard zouden
gefulmineerd hebben. Alleen in zooverre
zou er onderscheid geweest zijn, dat in
bedoeld geval de tegenstemmers van
allerlei richting het zouden hebben moe
ten ontgelden, terwijl nu alleen de rech
terzijde den rooden smaad te verduren
heeft.
Wat nu dat „drukken en ronddeelen"
betreft, 't is waar, president van Bylandt
stelde het voor. Maar ook is waar, dat
nog nooit een adres van antwoord werd
ingediend als de Souverein niet zelf de
2itiing opende. Ook is waar, dat de Ka
merop voorstel mede van mr.Troelstra
cenige jaren geleden besloot, het adres
van antwoord af te schaffen, zelfs als de
Souverein wèl zelf verscheen. Ook is
waar, dat de tijd der Tweede Kamer
ditmaal ineer dan ooit dringend voor an
dere zaken noodig is, zoodat het minder
dan ooit gewenscht was, van dien tijd
nog wat af te nemen om weer eens een
formaliteit te vervullen, welke reeds was
afgeschaft, ja in 't gegeven geval feite-
nik nooit bestaan had.
Hoe 'tzij: de socialisten hadden nu
eens schik in die formaliteit. De rechter
zijde evenwel weigerde, ook maar één
schrede in die richting te doen. En daar
is nu al die drukte om.
- Welk landsbelang is geschaad door die
weigering? Geen enkel, durven we zeg
gen. terwijl zelfs een socialist niet zal
kunnen volhouden, dat de zaak van het
algemeen stemrecht er ook maar 'tminste
of geringste door lijdt.
't Is weer de roode propaganda, welke
deze zaak geweldig opblaast, terwjjl men
links de gewone lankmoedigheid jegens
de herstemmings-bondgenooten aan den
dag legt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er is nog steeds geen eind gekomen
aan de Marokko-kwestie, ofschoon de
onderhandelingen tusschen
Duitschland en Frankrijk
in het laatste stadium heetten te zijn.
[Hoewel dan ook de „Deutsche Tages-
zeitung" erg optimistisch schrijft: naar
Wij vernemen, is 't feitelijke Marokko-
verdrag geheel gereed en tellen de paar
redadtioneele wijzigingen niet meer mee.
0He< verdrag zal als aanhangsel van de
Algeciras-acte aan de mogendheden over
jbandigd worden. De publicatie is spfoe-
tiig te venvachten. Het tweede deel der
onderhandelingen over de concessiesin
tien Congo za! waarschijnlijk' ook ,zeer
spoedig afgewikkeld worden", hoewel de
Ffansche pers zeer teleurgesteld is, dat de
overeenkomst nog niet tot stand geko
men is.
De correspondent van de „Liberté"
te Berlijn zegt, dat von Kiderlen-Wach-
(ter nieuwe bezwaren te berde heeft ge
bracht tegen de formules, opgesteld door
■"Me regeering te Parijs en verklaard, dat
rij opnieuw de bevoegde autoriteiten moet
t*adplec«n, waarna dan vermoedelijk1
«jidere formules voorgesteld zullen wor
den. Deze vertraging heeft eenige ont-
Wemmfng veroorzaakt, terwijl ook ^e on-
gemsfheJd over het Italiaansch-Turkschi
Conflict toeneemt.
De berichtgever van de „Temps" die
nog steeds optimistisch gezind blijft,
verwadrt dat de besprekingen pp zijn
Vroegst op het einde der week beëindigd
tullen rijn.
JVat het reeds vermeïüL
Trf polls-conflict
jfclu/t, jjja da blftdsfl ooiL nl!«b.elialve
gerust. Men blijft oorlog vreezen, daar
volgens de laatste berichten beide par
tijen ernstige oorlogstoebereidselen blij
ven maken.
De Romeinsche correspondent van de
„Matin" seint: Italië zal waarschijnlijk;
een ultimatum aan Turkije zenden, ter
wijl de geheele Italiaansche vloot zich
ten zuiden van Sicilië begeven zal. Men
rust een expeditiekorps uit, dat eerst
op het gepaste oogenblik onderweg zal
gaan. Volgens de „Tribuna" heeft de Ita
liaansche ministerraad gisteren gecon
stateerd, dat de financieele, de politie
ke en de internationale toestand gunstig
is. De „Petit Parisien" zegt, dat een ge
wapend conflict nabii schijnt, daar .ge.en
enkele mogendheid nog tusschenbeide
gekomen is en de gebeurtenissen van een
incident afhangen.
Ook de correspondent der Frankfor-
ter Zeitung" te Konstantinopel meldt uit
betrouwbaren bron te weten, dat de Ita
liaansche onderneming zoover gevorderd
is, dat teruggaan onmogelijk schijnt.
Economische aanbiedingen aan Italië
zouden nu een minder wezenlijke uit
werking hebben dan voor eenige maan
den. De antwoorden der regeeringe^i
te Parijs en te Londen, op het verzoek'
om bemiddeling van de Porte, luiden
bijna afwijzend. ,Daar zich nu ook Rus
land tot een dergelijke tusschenko/mst
niet geneigd toont, zoo rekent men aan
Turksche zijde, als eenige mogelijkheid
dat het ergste nog zal worden afgewend
op de onmiddellijke inwerking van den
Duitschen invloed bij de Italiaansche re
geering.
Over de plannen der Italiaansche re
geering weet de Jf Munch ener Neuestö
Nachrichten" het volgende te melden:
1. De nieuwe gezant Garroni gaat 1
October (dus niet 3 October, zooais eerst
gemeld werd) naar Konstantinopel om
Turkije een hooge som te bieden voor
het afstaan van Tripolis, met behoud van
zekere uiterlijke souvereiniteitsrechten
des Sultans.
2. Als die onderhandelingen tot geen
practised resultaat mochten leiden, dan
zal Italië op correcte wijze het offi-
cieele afsluiten der Duitsch-Fransche
onderhandelingen over Marokko afwach
ten,- om tot de militaire bezetting van
Tripolis over te gaan en dan van het
standpunt van het fait accompli uit, zoo
als Oostenrijk in 1909, de kwestie der
schadeloosstelling te regelen.
3. Tot een bespoediging der militaire
actie zou worden besloten, als rer van
Turksche zijde een uitdaging mocht
plaats hebben.
Dacht men eerst dat, zooals overal
elders de socialisten zich tegen den oor
log zouden verklaren, geheel anders is
het geval in Italië. Maandagavond is
te Rome een vergadering gehouden van
vertegenwoordigers van den algemeenen
arbeidersbond, het bestuur der sociaal
democratische partij en van socalistische
parlementsleden, om over de Tripolis
zaak te spreken. Verschillende sprekers
verklaarden zich tegen de algeineene
werkstaking en voegden er aan toe, dat
men de noodzakelijkheid voor Italië, om
Tripolis te annexeeren, moest erkennen
en dat het belang van Italië het Jripolis-
avontuur meebracht. Daarop werd be
sloten op heden 27 September een rus
tige algemeene werkstaking van 24 uur
te houden. De syndicalisten besloten
daarentegen de algemeene staking met
alle middelen door te zetten.
Over een eventueele Duitsche tusschen-
komst meldt men nog uit Rome: De
Duitsche gezant von Jagow keert vroe
ger dan verwacht van zijn verlof terug.
Het schijnt niet uitgesloten, dat dit in
verband staat met een vriendschappelijke
regeling van de Italiaansch - Turksche
kwestie.
De ramp van de Liberté
is eindelijk goed te overzien en blijkt,
hoewel het getal dood en en gekwetsten
beneden de raming bleef, vreeselijk te
zijn geweest. Het ministerie van oorlog
geeft de volgende cijfers der slachtoffers.
Op de Liberté zijn 143 mannen ver
dwenen of niet geïdentificeerd, waaron
der 3 officieren, 2 adelborsten, terwijl
91 mannen gewond werden, .waarvan 3
officieren en een adelborst.
Op de République worden 20 man
schappen vermist, 3 zijn er dood, 13
gewond, waaronder 1 officier.
De Democratie heeft 3 dooden en 2
gewonden, ch? Vérité 2 dooien en 2 ge
jogd en, de jystice 1 yermistgj en JLjQ
gewonden, de Suffren" 4 vermisten en
6 gewonden, de Jules Ferry 1 gewonde,
de Michelet 1 vermiste en 2 gewonden,
de Foudrc 1 doode en 1 gewonde, de
Saint-Louis 9 vermisten, de .Cainot 1 ver.
miste, de Marseillaise 15 dooden of ver
misten en 5 gewonden, de Edgar Quintet
3 gewonden.
In 't geheel zijn er dus 204 dooden of
vermisten en 136 gewonden. Bovendien
worden aan boord der verschillende sche
pen nog 48 lichtgewonden verzorgd.
Met het oog op de heerschende on
zekerheid betreffende de oorzaken der
ontploffing aan boord van de Liberté"
heeft admiraal Bellue aan alle schepen,
die onder zijn bevelen staan, gelast om
zoo spoedig mogelijk alle kruit van een
vroegere fabricatie dan 1902 en alle
oefeningsamunitie, die zij aan boord heb
ben, aan de vtturwerkerij af te geven.
Als het kalf verdronken is
GEMENGD.
De Duitsche kroonprins was Zater
dagmiddag op het jachthuis Olberg bij
Aken (Saksen) aangekomen. Maar reeds
Zondagmiddag reed hij, na ontvangst van
een dringend telegram, naar Berlijn terug.
Men gist naar de reden van zijn plotse
ling vertrek.
Jiet volk van het kanton Zurich
heeft een wetsontwerp tot bevordering
van den landbouw met 30.873 tegen
30.171 stemmen aangenomen. Het ver
leent aan landbouwers allerlei tegemoet
komingen en toelagen. De meerderheid
was, hoewel geen enkele partij er zich
tegen verklaard had, zoo klein, omdat on
der de bevolking in de steden het besef
levendig is, dat de boerenstand grooten-
deels schuld aan de duurte der levens
middelen heeft.
Te Zurich is een. stadsreferendum
gehouden over een voorstel tot invoe
ring van kostelooze verloskundige hulp.
Tegen het voorstel kan Ken zich vooral
de doktoren, maar het werd aangeno
men met 11.759 tegen 7.102 stemmen.
Gistermorgen is het congres van het
Internationaal Genootschap voor de Chi
rurgie geopend. Eere-voorzitter is de
minstier van binnenlandsche zaken, voor
zitter prof. Lucas Championniere. Er zijn
vertegenwoordigers uit 22 landen. Ne
derland wordt vertegenwoordigd door
prof. Rotgans.
Het „Berliner Tageblatt" van gis
teravond ontving een telegram uit Frie-
drichshafen over het nieuwe militaire
luchtschip, dat door Zeppelin voor het
Duitsche Rijk gebouwd is. Het merk
waardige van dit nieuwe luchtschip is,
dat het geen kajuit zal hebben, inaar
wel militaire inrichtingen, waaronder een
schacht, waardoor men op een platform
boven op het schip kan komen. Op dit
platform is plaats voor een machine
geweer.
Koninklijke Besluiten.
Bij Koninklijk Besluit is benoemd tot
ridder in de prde van Oranje-iNassau,
de Weleerw. Pater H. J. P. Allard, lid
van de Sociëteit van Jesus, thans ver
toevende in het klooster te Maastricht;
zijn benoemd tot ontvanger der di
recte belastingen en accijnzen te Dieren
O. J. H. Guinée, ontvanger te Weert;
tot ontvanger te Haarlem (buitengemeen
ten) P. H. de Haan, inspecteur te Breda^
tot ontvanger te Enschedé S. Posthu
mus, ontvanger te Sneektot ontvan
ger te Valkenswaard J. \V. C. Staal,
ontvanger te Baarle-Nassau (station)
tót ontvanger te £t. Maartensdijk, A.
Ebbinge, surnumerair uit de directie Gro
ningen tot ontvanger te 's Gravenpol
der J. P. Bakker, surnumerair uit de di-
rictie Breda
is aan F. Harting eervol ontslag ver
leend als van bewaarder van de hypo
theken, het kadaster en de soheepsbe-
wijzen te Leeuwarden
is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eere-medaille
in zilver, aan J. A. Croon, 2e machinist
bij de Stoomvaartmaatschappij Zeeland
te Vlissingen
is aan H. de Jonge, eervol ontslag
verleend als le klerk bij het Kon. Ned.
Metereologisch Instituut te de Bilt
Zijn benoemd a. tot rijkskeurmeester
in algemeenen dienst 3e kl. de geëxami
neerde veeartsen S. Stuurman, te Rot
terdam en S. de Vlas, te Franekerj bi.
tot Rijkskeurmeester in bijzonderen
$Sü8.t ie lyataeji, plaat s v.e r va ngeiid
districtsveearts A. H. Steenbergen, al
daar
is in de commissie tot de zaken der
Protestantsche Kerken in Ned. Oost
en West-Indië benoemd: a. tot president
ds. W. L. Weiter, thans vice-president,
b. tot vice-president jhr. J. D. Six, thans
lid en c. tot lid ds. J. Steenbeek, secre
taris van het Prov. Kerkbestuur van
Zuid-Holland.
R. K. Gemeenteraadsleden.
Gistermiddag vergaderde te Utrecht
een 50-tal Katholieke raadsleden in Ne
derland, onder leiding van dr. P. M. J.
M. E. Woltering, van den Bosch, die in
zijn openingswoord herinnerde aan de
werkzaamheden der commissie, benoemd
ter samenstelling der concept-statuten van
den Bond van R. K. Gemeenteraadsleden
in Nederland. Aan de commissie was ge
bleken, dat er ^500 h 5000 Katholieke
gemeenteraadsleden in Nederland zijn.
Dan werd overgegaan tot de behande
ling der concept-statuten. Art. 1 luidt:
De vereeniging zal geheeten worden
„Bond van Roomsch-Katholieke Gemeen
teraadsleden in Nederland" en gevestigd
zijn te Utrecht. Fiaar doel is het be
vorderen van de toepassing der Katho
lieke beginselen bij de behandeling van
gemeentezaken. Zij tracht dit doel te be
reiken door: a. het houden van vergade
ringen en onderlinge besprekingen; b.
het verstrekken van inlichtingen; c. het
uitgeven van geschriften, zoo mogelijk van
een eigen orgaan; d. alle andere geoor
loofde middelen, die daartoe kunnen lei
den.
Omtrent het uitgeven van een eigen
orgaan ontstond discussie, met het ge
volg, dat een amendement-van Vuuren om
het orgaan te schrappen werd verworpen.
Eveneens werd verworpen een amende
ment-van Vuuren om gemeente-ambte
naren als zoodanig tot het buitengewoon
lidmaatschap der vereeniging toe te laten,
nadat de voorzitter deze bepaling had ver
dedigd met het oog op de technische
voorlichting, die de vereeniging van deze
leden kan ontvangen.
In elke gemeente kan een plaatselijke
afdeeling worden gevormd; ook kunnen
afdeeliugeu gevormd worden door leden
uit verschillende gemeenten.
Het bestuur werd als volgt samenge
steld: Dr. P. Woltering, te den Bosch,
voorzitter; E. L. A. Penn te den Haag;
A. J. Beijer te Beuningen; J. F. H. Brou
wer te BussumW. Fransen Jzn. te Leeu
warden; A. van Rijen te Tilburg; V. L.
Schols te Maastricht; B. E. Verkuil te
Boxmeer en mr. J. A. J. Heerkens Thijs-
sen te Haarlem, secretaris.
Subsidie voor M. U. L. O.
Een belangrijke beslissing is, zoo
meldt men aan de „Stand." genomen, in
de zaak van het b'eroep door den inspiec-
teur in de 2e inspectie, ingesteld tegen
het besluit van Ged. Staten van Zuid-
Holland, waarbij aan verschillende M.
U. L. O. scholen de aangevraagde sub
sidie werd toegestaan.
Op verschillende scholen werd in die
7e ,8e en 9e klas meer dan 8 uur les
gegeven in de v/ikken 1, m, n, p, maar
niet de volle 8 uur in 3 dier vakken.
De inspecteur was van meening, dat
reeds in 3 der vakken 1, m, nj p, min
stens 8 uur les gegeven mo.et worden
in de 7e, 8e en 9e klas, wil die schoof
aanspraak maken op de verhoogde sub
sidie.
De Oed. Staten van Zuid-Holland 'ble
ven als hun meening handhaven, dat,
waar de wet spreekt van minstens driie
der vakken, 1, m ,n, p, het vierde niet is
buitengesloten.
Thans zijn Oed. Staten van Z.-Holland
in het gelijk gesteld, en is het beroep
van den inspecteur ongegrond verklaard.
De Koninklijke beslissing is als volgt
„Overwegende, dat art 48, le b., voor
laatste zinsnede der wet tot regeling
van het lager onderwijs voor het toe
kennen der Rijksbijdrage, bedoeld in de
laatste zinsnede van dat artikel o.a. als
voorwaarde stelt, dat ten minste 8 uur
per week onderwijs gegeven worde in
ten minste drie der vakken, 1, m, n, p,,
genoemd in art. 2 der wet op het lager
onderwijs, dat dit in dien zin moet ver
staan worden, dat die 8 uur onderwijs
moet gegeven worden in drie der vak
ken of .-i alle vier.
De ramp te Toulon.
Reuter seint uit Parijs
De Koningin der Nederlanden heeft aan
Rresideiit FaJlières. geseind
Bij Mijn terugkeer van de manoeuvres
verneem Ik, welke verschrikkelijke ramp,
de Fransche marine heeft getroffen. Ik
haast Mij, U Mijn medegevoel te betuigen
bij gelegenheid van dit groote onheil.
De Gouverneur van Suriname.
Baron van Asbeck, benoemd gouver*
neur van Suriname, begaf zich gister-
namiddag van 's üravenhage per Staats
spoor van 3.17 naar Amsterdam. Bij het
vertrek werden de heer en mevrouw van
Asbeck uitgeleide gedaan door vice-admu
raal Ellis, oud-minister van marine, dr. d<l
Bruyn Kops, gep. inspecteur van den
geneeskundigen dienst der zeemacht, en
eenige dames. Vrijdag a.s. vertrekt do
heer van Asbeck per „Prins der Neder*
landen'^ van Amsterdam naar de West.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is in openbare ver
gadering bijeengeroepen tegen Dinsdag
3 October a.s., des namiddags te 8'A uur.
Ziektewet en Radenwet.
De Minister van Landbouw heeft gister
aan de Tweede Kamer een nota van
wijzigingen in de ontwerpen-Ziektewet
en -Radenwet doen toekomen. De wijzig
gingen in het ontwerp-Ziektewet (42 wij,
zigingen) zijn hoofdzakelijk een uitwer
king van het door den Minister in del
vergadering der Tweede Kamer van 2$
Juni toegelichte denkbeeld, om in de rege-
iing op te nemen andere kassen dan die,
bestuurd door de Raden van Arbeid.
Minderjarigen in woonwagens.
De Minister van Binnenlandsche Za*
ken heeft het oordeel van de Commis
sarissen der Koningin gevraagd over de
volgende aanschrijving, die de Minister
van Justitie aan de procureur-generaals
bij de Gerechtshoven dacht te richten.
„Mijn aandacht is gevestigd op het
somtijds voorkomende euvel, dat in de
woonwagens medetrekken minderjarigen
die niet behooren tot het gezin van del
bewoners diers woonwagens. Ik acht het
noodzakelijk, dat dit kwaad zooveel mo
gelijk worde bestreden. Door /iet ver
blijf op jeugdigen leeftijd in woonwa
gens worden deze minderjarigen gewoon
aan een zoodanig rond trekkend leven.
Ter voorkoming van het aantal woon
wagens moet derhalve het verblijf in
woonwagens van minderjarigen, die in
die woonwagens niet noodzakelijk tluiis
behooren, zooveel mogelijk worden te
gengegaan. Bovendien komt het voor,
dat minderjarigen zich, door in woon
wagens mede te reizen, op die wijze ho
pen te onttrekken, aan het wettig bo
ven hen gesteld gezag, en moet dus ook}
om deze reden dit kwaad worden voor
komen.
Ik heb derhalve de eer U Weled.-
gestrenge uit te noodigen, te willen be
vorderen, dat in uw ressort, voorzoover,
niet het verblijf met woonwagens in be
paalde gemeenten verboden is, de com
missarissen van politie en in gemeenten
waar dezen niet aanwezig zijn, de bur
gemeesters een nauwkeurig toezicht op
de woonwagens uitoefenen en dat zij,
indien minderjarigen in woonwagens
worden aangetroffen, die niet tot hef
gezien van dp bewoners dier wagc«M(
behooren, de noodige maatregelen ne
men, waardoor aan dezen toestand een
einde zal worden gemaakt."
KORTE KRONIEK.
H. M. de Koningin-Moeder heeft
f200 geschonken voor hen, die bij dei*
brand te Bunschoten op 12 September
alles verloren hadden.
De totale opbrengst van de Sobrië«
tasbloem is voor den Haag f2904.541/;»,
voor Scheveningen f423,121/^», te zamen
f3327,67; voor Haarlem f1000 en voor
Utrecht f 1701,17i/2.
De gewone audiëntie van den Mi
nister van Oorlog zal op Donderdag 28,
die van de Ministers van Buitenlandschö
Zaken en Koloniën op Vrijdag 29 dezer
niet plaats hebben.
LEIDEN, 27 September.
Gemeenteraadsverkiezingen.
De kiesvereenlging Burgerplicht en
Gemeentebelang heeft besloten in haar
gisteravond gehouden vergadering da
candidatuur van dr. Kruimel in district
UI te steunen,
Over het stellen van een candldaat n
district 1 zal nader worden beraadslaagd