2e Jaargang,
26
September
1911.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Johannes Freund.
BINNENLAND.
m 598.
e C^icbctie Sou/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van I5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
algemeen overzicht.
De Marokkokwestie, die toch al een
groot deel der belangstelling had inge
boet, is nu plotseling geheel op den ach
tergrond geschoven door het dreigende
conflict tusschen
Italië en Turkije
over Tripolis. Overal verkeeren de diplo
maten der beide landen in groo'te op
winding, vooral die te Berlijn, waar druk
geconfereerd wordt pnder een voortdu
rend komen en gaan. Ofschoon dit zou
kunnen Suiden op het feit, dat de onder
handelingen tusschen Italië en .Turkije
over Berlijn worden gevoerd, wordt dit
ter plaatse ten sterkste ontkend en verder
groote geheimzinnigheid betracht. De
secretaris van het Turksche gezantschap
te Londen echter verklaarde aan een be
richtgever van de „Standard", dat de be
trekkingen tusschen .Turkije en Italië zeer
gespannen waren. Italië had Turkije
zekere voorstellen aangaande Tripolis ge
daan, welke voorstellen Turkije onaan
nemelijk achtte. .Turkije wilde Tripolis
noch verkoopen noch verpachten; Italië
moest daarvan afzien. Weigerde Italië,
dan werd het oorlog. Geen andere oplos
sing was mogelijk; geen andere midden
weg bestond.
De secretaris van het gezantschap
moest intusschen toegeven, dat de Turk
sche legatie aldaar alsnog geen ambte
lijke berichten ontvangen had, die doelen
Op een onmiddellijk uitbreken van den
oorlog.
Wel wordt uit Konstantinopel gemeld,
dat de zaakgelastigde van Italië aan den
grootvizier een nota heeft overhandigd,
die in krachtige bewoordingen is opge
steld en waarin geprotesteerd wordt tegen
het gevaar, waaraan de Italiaansche ko
lonie in Tripolis is blootgesteld door het
fanatisme der Mohammedanen, dat de
officieren tegen de Italianen aanwakkeren.
Italië zou, aldus de nota, een uitzen
ding van troepen als een zeer ernstige
daad beschouwen.
Of dit bericht vertraagd is, of da nota
te laat ingediend, is niet goed uit te
maken, in ieder geval is een en ander
in strijd met berichten van gisteren, die
reeds zending van troepen en munitie
meldden. Ook is het slecht te rijmen met
een bericht uit Malta, dat men daar gister
nacht 7 Italiaansche oorlogsschepen op
weg naar Tripolis heeft gesignaleerd.
Het het zij, veel zekérs is niet te ver
nemen, daar men in Italië liefst de meest
mogelijke geheimzinnigheid betracht en
censuur toepast. Ook moet de regeering
met het oog op het bekend maken van
bijzonderheden over troepen- en scheeps-
bewegingen den overheden aangezegd
hebben zonder toegevendheid de hoog-
verraadsbepalingen toe te passen. In een
onderhoud heeft de gezant markies Gar-
roni zich ook over de berichten in de
bladen beklaagd en gezegd, dat, wanneer
hij Turksch gezant te Rome ware, hij
geen betere bron voor zijn inlichtingen
had kunnen vinden dan de Italiaansche
Naar het Duitsch.
12)
Johannes vermoedde niet, wat voor
'donkere wolken zich boven zijn hoofd
Samenpakten. Hij voelde zich den laat-
fcten tijd lijdend, zijn hart klopte zoo
opgewonden en zijn hoofd deed hem zoo
zeer. De pastoor daarentegen was veel
beter geworden en had weer een ge
deelte van zijn bezigheden op zich ge-
momen. Intusschen was de kapelaan bij
Ide familie Behrendt geweest en had
verzocht Lena in betrekking te nemen.
[De jonge vrouw verheugde zich, hem e:n
pleizier te kunnen doen en stemde aan
stonds toe. Haar Marfa was reeds zeer
oud en zij kon een jonge kracht goed
gebruiken.
Johannes was gelukkig Lena zulk goed
mieuws te kunnen geven, toen zij hem
op zijn verzoek een bezoek bracht. Voor
hei eerst sedert lang vloog weer een
glimlach over het gelaat van het meisje.
„Indien ik alles maar goed kan", zei
ze. v,ik ben steeds thuis geweest."
„Vrges niets, Lena stelde üe kape-
bladen. Beide bekendmakingen wekten
een leelijken impasse geraakt; Italië is
zijn bondgenoot en de vriendschapsban
den met Turkije zijn pas nog een beetje
stijver aangehaald, en nu gaan 'die twee
elkaar in het haar vliegen.
De „Germania" zegt hiervan
Iedere Europeesche mogendheid heeft
er belang hij om in de Middellandsche
Zee kusten of eilanden te bezitten, die,
geheel afgescheiden van de koloniale
waarde, voor de toekomst een gewonnen
spel beteekenen, daar voor een politiek
in het Verre Oosten strategische punten
voor de vloten noodzakelijk zijn. Alleen
Duitschland is uit het bekken van de
Middellandsche Zee geheel uitgeschakeld
en het komende Marokko-verdrag dringt
het van de deur der Middellandsche Zee
ver terug, daar de Engelschen het bezit
van Agadir voor hun plannen bedrei
gend vonden.
Jot heden had Duitschland, behalve
Oostenrijk nog tewe vrienden aan de
Middellandsche Zee: Italië en Turkije.
En nu begint tusschen die twee een
strijd, die niet zonder invloed op Duitsch-
land's politiek kan blijven. Von Kiderlen
Wachter is niet te benijden. In lange
jaren zijn wij, tengevolge van onze poli
tiek, door de geheele Turksche wereld als
vriend en helper beschouwd. Ons optre
den in Marokko heeft ons prestige bij
de Moslims reeds ten sterkste ondermijnd.
Komt daar nu nog Tripolis bij, dan kan
men het den belijders van den profeet
niet ten kwade duiden, als zij zich de
vraag stellen, of het niet beter ware, zich
bij die mogendheden aan te sluiten, die
zich door een vast en bewust handelen
een plaats in de wereld verzekeren. Aan
de andere zijde kunnen wij Italië, dat
anders zeker met vlag en wimpel naar
de Triple Entente overloopt, niets in den
weg leggen. Wij moeten met het geweer
in rust bij deze heele geschiedenis toe
schouwers blijven. Von Kiderlen Wachter
is niet te benijden.
De vernietiging der Liberté
welke wij reeds gisteren meldden, moet
vreeselijk zijn geweest. Nog schijnt men
niet met zekerheid te kunnen vaststellen
hoeveel slachtoffers deze verschrikkelijke
marine-ramp heeft gemaakt, inaar wel is
het duidelijk, dat de ramp alle voor
gaande in omvang en door het wekken
van een indruk van ontzetting overtreft,
zoowel wat het verlies aan menschen-
levens als wat de materieele schade be
treft.
Volgens een telegram van den mari-
tiemen prefect van Toulon hebben er
274 man op het appèl geantwoord. Er
worden er dus 300 a 350 vermist.
De „Temps" zegt: Behalve het groote
yerifcs aan mannen, dat wij beweenen,
moet inen ook de ontzaggelijke mate
rieele schade in aanmerking nemen. Er
is een gat gekomen in het tweede eska
der; dit houdt niet meer zijn homogeni
teit. Het verlies van de Liberté is niet
alleen een verlies van het schip, maar
ook van een element van een uit ver
schillende deelen samengestelde macht,
laan haar gerust, „de dame is goed, en
vrouw Marfa zal je wel in alles helpen.
Gij moet alleen maar zorgen, dat ge
goed oppast en voor alles braaf zijt;
geen danslokalen bezoeken en geen om
gang hebben met Anna van den smid".
„O, eerwaarde, dat is voorbij. Al zal
ik ook in liet begin met het werken niet
zoo goed uit den weg kunnen uitgaan
zal ik niet meer doen, ikj ben te zwaar
gestraft; mijn lichtzinnigheid ligt bij
mijn vader begraven".
Zij wiste zich de tranen af. „Moed
mijn kind", antwoordde Johannes. „Gij
hebt misdreven en geboet. Nu stil van
voor af aan beginnen en vergeet nooit,
je aan Gods bescherming1 aan te be
velen. Ga nu naar meivrouw Behrendt,
ik kom wel eens hooren, hoe gij (het
maakt."
Met innigen dank ging het meisje
heen.
De winter was gekomen. Licht en
dicht vielen de vlokken. Hoe vlogen de
sneeuwballen op de speelplaatsder
school. Lachend zag de jonge kapelaan
die uit de catechismus kwam, het ljeve
leventje een poosje aan. De kapelaan
was nauwelijks in de pastorie, toen de
pastoor hem verzocht, in ?jjn kamer tc;
die thans niet meer ongeschonden is.
Het „Journal des Débats" spreekt van
een nationale ramp. Het blad vraagt zich
angstig af, of hier ook kwaadwilligheid
in het spel kan zijn.
Volgens de „P-etit Marseillais" zijn bij
na alle zeelieden, die zich in verschillende
vaartuigen hadden begeven om de Li
berté ter hulp te snellen, gedood of ge
wond. 109 slachtoffers van verschillende
schepen zijn naar het hospitaal gebracht,
o. w. 14 dooden. Onder de gewonden
bevindt zich ook luitenant Blcsson, de
zoon van den admiraal van dien naam.
Behalve deze ongelukken is nog veel
materieele schade aan de andere sche
pen aangebracht. Het pantserschip Ré-
publique is door weggeslingerde stuk
ken van de Liberté getroffen en heeft
aan bakboord aan het achterschip onder
den geschuttoren een scheur gekregen.
De deelneming van de zijde der ver
schillende regeeringen is groot. De Duit-
sche Keizer en de Koningin van België,
Denemarken, Noorwegen, Italië en Spanje
zonden telegrammen, de gezanten van
Rusland en Engeland legden bezoeken
van rouwbeklag af.
De oorzaak^moet zelfontbranding van
buskruit zijn geweest.
GEMENGD.
- De „National Zeitung" meldt: Het
nieuwe onderhoud tusschen von Kiderlen
Wachter en Cambon in aansluiting met
het overhandigen van de Fransche voor
stellen heeft gisteravond plaats gevondefi.
De .Tsaar heeft Zaterdag de parade
te Sebastopol bijgewoond. Na afloop
keerde hij aan boord van de „Standart"
terug.
Volgens een gerucht uit Konstanti
nopel zou de groot-vizier van Armenië
sche oproerlingen een dreigbrief hebben
ontvangen, die hem het lot van Stolypin
voorspelt, indien hij voor de Armenische
kwestie geen bevredigende oplossing
vindt.
De lersche regeering heeft de aan
vraag van den Grooten Zuiderspoorweg
om bijstand van militairen eindelijk inge
willigd. Door de troepen zijn thans bezet
de stations Dublin, Cork, Limerick en
Wexford, alsook de nabijzijnde baan
vakken.
De Groote .Westerspoorweg heeft we
gens staking der scheepsbemanning en
der havenwerkers den scheepvaartdienst
op Waterford (Ierland) gestaakt.
De Engelsche kruiser Medea, die
voor Malta lag, heeft Zondag bevel ont
vangen den volgenden dag met verze
gelde orders in Oostelijke richting zee
te kiezen.
De oproerige beweging in Spanje
moet, volgens een telegram aan de „Köln.
Zeitung" uit St. Sebastiaan, verstikt zijn,
ofschoon de onlusten op vele plaatsen
aanhouden en herhalingen algemeen voor
speld worden.
Te Boedapest waren Maandag se
dert vier dagen geen gevallen van cholera
voorgekomen. Daarentegen kwamen te
Nieuw-Pest zeven, en te Erzsebetfalva
bij Nieuw-Pest drie ziektegevallen voor.
Uit Guayaquil in Ecuador wordt
bericht, dat Zondag jl. te Riobambo en
komen.
De pastoor ging opgewonden heen
en weer. Verwonderd keek1 Johannes hem
aan.
„Is er iets gebeurd? U schijnt zoo
opgewonden
„Dat ben ik ookL Man, wat hebt gij
toch gedaan?"
„Niets".
„Niets? Niets? Voor niets waagt men
het toch niet, zoo te schrijven?"
De pastoor wierp een brief, dien hij
in de hand hield, op de tafel. „Lees maar
eens".
Johannes greep naar dit jpapier en
lasdaarbij werd zijn gezicht donker
rood, daarna doodsbleek. Zwaar zonk
zijn hand neer.
„Dat is gemeen", riep hij uit, terwijl
hij op het blad in zijn hand staarde.
„Ja gemeen, dat is het", bevestigde
de pastoor, weer door de kamer gaande.
„Maar iets waars zal daar wel in zitten,
en al is er alleen de verdenldng, dan
is bij zulk volkl de daad reeds bewezen,
ik heb u gewaarschuiwd, maar gij, jon
gelieden, wilt steeds alle9 beter weten.
Indien deze kerel het waar maakt en het
aan den bisschop geschreven heeft
wat dan
„De bisschop kent mij, steeds was hij
goed .V£or übjj» hij zaj mij gelopven, dat
Guebande door vier aardschokken be
langrijke schade is aangericht.
In beide plaatsen zijn een aantal huizen
ingestort. De inwoners loopen langs de
straat en weigeren de onvernield gebleven
huizen binnen te gaan, uit vrees voor een
herhaling der aardschokken.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot direc
teur van het post- en telegraafkantoor
te Emmen, J. P. Koning, thans commies
der telegraphie 2e kl.
Petrus Canisius.
Nadat in de kerk in de Willebrordus-
straat een .H. Mis was opgedragen voor
de zielerust van dr. Lunter, mgr. dr. G.
van Zinnicq Bergman en dr. L. vanTuyl,
werd gistermiddag te Utrecht geopend
de achtste ledenvergadering van de apo
logetische vereeniging „Petrus Canisius"
onder leiding van dr. A. W. H. Sloet.
Prof. W. Knuif bracht het jaarverslag
uit, waaruit bleek dat de vereeniging
bloeiend is en vele leden toetraden; ook
verzochten vele andersdenkenden om
gratis inlichtingen aangaande den Katho
lieken godsdienst.
Uit het verslag van den penningmees
ter, den heer J. Slotemaker, bleek., dat de
inkomsten bedroegen f6964,22i/2 en de
uitgaven f6589,26, alzoo een batig saldo
van f 365,961/2» terwijl bovendien nog f 100
aan contributie is te innen.
Als voorzitter werd herkozen de Zeer-
eerw. heer dr. Sloet; in plaats van den
Zeereerw. heer J. van Oers werd in het
bestuur gekozen de Zeereerw. heer dr.
A. Smits te Breda.
Vervolgens kreeg dr. Jos. Schrijnen het
woord tot het houden eener lezing over
de geschiedenis der apologie in de chris
telijke oudheid.
De spreker vond met deze rede vele
toejuichingen bij de aanwezigen.
Bij de omvraag voerden de Zeereerw.
heer G. van Noort, uit Amsterdam, en de
LWeleerw. pater Nieuwbarn het woord
over het informatiebureau voor anders
denkenden. Daar de namen der vragers
geheim worden gehouden, kon alleen
worden gezegd, dat ongeveer 200 vragen
aan het bureau waren gesteld. Pater
Nieuwbarn, welke het idee geopperd had
uit de gestelde vragen een bloemlezing
te doen samenstellen en uitgeven, om
andersdenkenden van Tlienst te kunnen
zijn daarmede, terwijl daarbij natuurlijk
de namen der vragers geheim zouden
kunnen blijven, kreeg zich van bestuurs
zijde geantwoord, dat de samenstelling
van zulk een werkje werd overwogen.
Daarna sloot de voorzitter de verga
dering.
R. K. Meisjes Vereenigingen.
Te Rotterdam is gisteren de algemee-
ne vergadering gehouden der besturen
van R .K. Meisjesvereenigingen in het
Bisdom van Haarlem onder voorzitter
schap van den Z.Eerw. heer A. Verhoe
ven, Pastoor te Schiedam.
Door den secretaris, den Z.Eerw. heer
N. Louridtz, pastoor te 's Gravenhage,
werd het jaarverslag uitgebracht. Het
aantal leden nam piet 243 toe jen be
draagt thans 903, in de aangesloten ver-
eenigingen werd met kracht gewerkt.'
Met vreugde wordt er verder in het
jaarverslag op gewezen, dat de spaar
zaamheid onder de beschermelingen der
vereeniging toeneemt.
Uit d.e hierna uitgebrachte rekening]
en verantwoording van den penning
meester, den Z.Eerw. heer N. J. ,H.
tWreesman, pasfoor te Rotterdam, bleek
dat er een batig saldo van f30.62 in kas
Owas.
Tot secretaris werd gekozen in plaats
van den Z.Eerw. heer N. Louridtz, die
aftrad en niet herkiesbaar .was, de Wel-
Eerw. pater R. C. H. Bouters, O.F.M.,-
te Leiden.
Daarna werden in bespreking geno
men de ingezonden vragen. Door den
Z.Eerw. heer J. Helvoirt, pastoor te
Rotterdam, was gevraagd, welke werk
zaamheden, zouden moeten worden ge
geven aan meisjes, die nog leerplich
tig zijn. De Voorzitter antwoordde^ dat
nog leerplichtige meisjes eigenlijk buiten
de bemoeiingen van de vereeniging val
len, omdat deze juist hare zorg uit
strekt over meisjes, die reeds de school
verlaten hdbben. Overigens merkt spr.
op, dat voor dergelijke meisjes natuurlijk
geen sprake kan zijn van herhalingson-
derwijs, doch dat de meisjes kunnen wor
den bezig gehouden met breien, naaien,
terwijl ook godsdienstonderricht kan ge
geven worden, waarbij zoowel catechis
mus geleerd, als een en ander uit de ge
schiedenis van het H. Evangelie en het
Oude Testament verhaald kan worden.
Door mevrouw O. Beukers, lid van het
bestuur, werd daarna de we'nschelijkheid
betoogd van de oprichting van een huis
houdschool. Spr. meent, dat het zeer zeker
op den weg der vereeniging ligt, van de
beschermelingen goede huisvrouwen te
maken. Vele offers zullen hiervoor wor
den gevraagd, maar spr. meent, dat de
Katholieken ook in deze niet zullen ach
terblijven. Ten slotte stelt spr. de vol
gende motie voor:
„Het bestuur streve er naar voor hare
leden op to richten en in stand te hou
den, zoo noodig met subsidie, een huis
houdschool of cursus, waarin zij onder
richt worden in die kundigheden, welke
voor een goede Katholieke huisvrouw
noodig zijn en waarvan de kennis ten
gevolge van verschillende omstandighe
den blijkt te ontbreken."
Deze motie werd met algemeene stem
men aangenomen.
Ten slotte hield pastoor Wreesman een
korte bespreking over het nut van het
inrichten van een verbandcursus, waarna
een motie, de wenschelijkheid van het
tot stand brengen van dergelijke cursus
sen uitsprekend, met algemeene stemmen
werd aangenomen.
r.=k. Onderofficieren.
Nadat verleden jaar te Amersfoort eene
vereeniging van R.-K. Onderofficieren
was opgericht, is door deze vereeniging
gepoogd ook in andere garnizoenen der
gelijke vereenigingen in het leven te
roepen.Voor eenige maanden terug werden
deze pogingen met goeden uitslag te
ik niets verkeerd gedaan heb, al js de
schijn tegen mij".
Langzaam en zacht kwalmen de woor
den over Johannes' ljppen, hij begreep
het geheel nog niet. Op de gemeenste
wijze klaagde men hem bij den pastoor
over een slechten levenswandel aan
men kon het bewijzen, dat hjy betrek
kingen met een fijne dame onderhield,
Vaar wie hij iederen dag ging. In zijn
geboortedorp had hij een meisje gehad,
dat steeds tot hem gekomen en hem
thans nagereisd was.
Hij scheen dat niet graag te hebben,
want hij had schrikkelijk lang in den
biechtstoel met haar gekijfd, maar later
was zij toch bij hem in de pastorie geko
men. Men kon alles bewijzen. Dat meisje
heette Lisa B., haar vader was van ver
driet gestorven over haar slecht gedrag,
en zulk een man, een priester had een
eerlijken jongen zijn eigendom genomen
om dat te geven aan een andersdenken
de vrouw. Ook was 'n goed Katholiek
kind, de nicht van den jongen, op aan
dringen van den kapelaan toevertrouwd
aan een andersgeloovige familie, in plaats
van aan een Katholieke. Zulke slechte da
den prijs gegeven. Aan den bisschop had
men reeds geschreven.
Dit was de inhoud van den misdadig
geschreven brief.
Johannes sloeg zuchtend de handen
voor het gezicht. Was zoo iets dan mo
gelijk
„Mijn God", zuchtte de jonge pries
ter, „wat kan ik doen'
„Niets kunt gij doen", zei Wesper,
voor hem blijvende staan, „niets. Wendt
gij u tot het gerecht, dan wordt alles aan
de openbaarheid prijsgegeven, alles wat
de kerel geschreven neefL wordt be
sproken en zoo uitvoerig mogelijk. Wat
een heerlijke kluif voor onze tegenstan
ders. Gelooft gif, dat er ook maar één
voor u is. Mijn lieve vriend, dan moest
gij geen katholiek priester zijn. Het
laagste en gemeenste schrijft men hem'
zoo gaarne toe. Het is ,een groot genot
voor de meesten, den Katholieken pries
ter iets aan te wrijven. Hoe wilt gij het
bewijs leveren, dat alles een leugen is.
Gij hebt mij van uw geboortedorp ver
teld, het mejisje kwam bij u, zij is
thans hier en zij was ook1 bij u te biech
ten. Wat zij u daar gezegd heeft, is?
voor eeuwig in u opgesloten, zelfs in
dien gij door te spreken u rein kondt
wasschen. En mevrouw Behrendt? Bij
haar komt gij dikwijls. Het derde punt
dat het kind betreft, is zonder belang;
daaruit spreekt enkel de woede van dei
kerel."
{Wprdt vei volgd.^
