Maandag
25
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
No. 597.
3)e Soti/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
•n liet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Qeïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiên: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Als we niet weer door de diplomatie
bij den neus zijn genomen, is er nu veel
kans op beslechting van het
Marokko-geschil.
De officieus© „Norddeutsche Zeitung"
schrijft over het antwoord van Frankrijk
iop de jongste Duitsche nota:
„Indien het antwoord van Frankrijk
(deze voorstellen definitief aanvaardt, moet
;er nog slechte over de compensatiekwestie
onderhandeld worden, welk deel der on
derhandelingen, met het oog op den ern-
ptigen voorbereidenden arbeid niet lang
Iduren zal."
En werkelijk schijnt dat het geval te
Zijn. Zaterdag heeft, zooals reeds gemeld
Us, de Fransche ministerraad vergaderd
ter behandeling van het antwoord van
Duitschland. Dit antwoord moet zich vrij-
,\vel aansluiten bij de conclusies der laat
ste onderhandelingen tusschen von Ki-
Iderlen en Cambon en daarvan in tekst
Slechts een weinig verschillen.
Men verzekert,- dat Frankrijk er op
staat, dat de betrekkingen tusschen het
i/Vlaghzen en de mogendheden zullen wor-
fden gehandhaafd door bemiddeling van
!den Franschen gezant in Marokko.
Aangaande de consulaire rechtbanken
en de onder bescherming staande Marok
kanen verlangt Frankrijk, dat alle mo
gendheden de herziening der conventie
.van Madrid zullen aanvaarden tot de al-
geheele organisatie der Fransche recht
spraak in Marokko een feit is geworden.
Minister de Selves stelde een nieuwen
tekst voor het artikel betreffende de con
trole op de exploitaties en het vervoer
'En Marokko voor, door Frankrijk aan
vaard.
Men ho'^nt, dat de meeningsverschillen
(dan vrij gemakkelijk uit den weg zullen
.worden geruimd.
Per-specialen koerier is dit antwoord
Mreder naar Duitschland verzonden en
tnen verwacht nu dat de eerstvolgende
bijeenkomst tot het gewenschte resul
taat zal leiden.
In afwachting van een en ander is
kle Fransche lichting Zaterdag naar huis
gezonden, na van vaderlandsliefde gloei
ende toespraken der officieren.
Terwijl men hier in alles pais en vree
{wil maken, wordt in Italië druk aan een
oorlog gewerkt. Een gedeelte der vo
rige lichting is daar nu onder de wa-
Ipenen geroepen en ook! overigens wordt
met allesnelheid een
expeditie naar Tripolis
voorbereid, waartoe, naar de Temps ver
neemt, besloten is, voor het geval de
onderhandelingen die door den nieuwen
'Italiaansche gezant te Konstantinopel,
iGarronie, zullen worden geopend, niet
tot een bevredigend einde zullen lei-
liden. De heer Garroni wordt den 5den
'Petober a.s. te Konstanopel veryvacht,
i.ien zou dan aan Turkije afstand vaji
jjTnpoIis verzoeken tegen een schadeloos
stelling, welke gesteld is op het bedrag,
!dar Italië voor een oorlog zou hebben
jiit te geven, waarvan de uitslag niet
twijfelachtig zou zijn.
Mochten de onderhandelingen misluk
ken, dan zal Italië onmiddellijk overgaan
j itot de bezetting van verschillende pun-
j teil op de kust van Tripolis. Derna, Tri
polis en Benghazi zouden door afdeelin-
jgen van het leger en andere minder
belangrijke punten door landingsdivisies
Van de marine worden bezet.
Voor de expeditie is reeds een macht
van 30.000 man, die ingeval van onder
bonden tegenstand tot 50.000 man zou
^worden opgevoerd en onder het bevel
'van generaal Caderna of generaal Ca-
ïieva gesteld.
In verband met den genoemden da
tum van het begin der onderhandelingen
lijn toch wel vreemd die krachtige mo'bi-
Jlsatiemaatregelen in Italië, alsol vandaag
rOf morgen de oorlog zou kunnen uit
breken.
Aan de „Matin" wordt uit Turijn ge-
jfceind, dat de toebereidselen voor de ex-
Seditie naar .Tripolis met kracht worden
oortgezet. Verscheidene pantserschepcn
ift torpcdobwUn liggen ger.esd om te
mobilisatie geschiedt on snelle en nauw
keurige wijze. Het pantserschip Ferruc-
cio is reeds met onbekende bestemming
van Tarente vertrokken. De pantsersche-
pen Minerva, Püglia en Marco Polo en
nog een vierde hebben bevel ontvangen
onder stoom te gaan liggen.
De „Gorriere Mercantile" verzekert, dat
ook zes stoomschepen gereed zijn om
te vertrekken.
De „Gazetta del Popoio" ontvangt uit
Messina bericht, dat de torpedobooten
groote schietvoorraden innemen en dat
te Syracuse treinen zijn aangekomen, die
met mondkost geladen waren.
Uit Ancona zijn naar het Zuiden ver
trokken de kruiser Lombardo, vijf onder
zeebooten en drie torpedobooten. Gene
raal Conera, die bevelhebber van de ex
peditiemacht zou worden, is te Napels
aangekomen en heeft daar een onderhoud
gehad met verschillende generaals. Zoo
als men weet, seinde de correspondent
van de „Daily Mail" te Rome, dat hij
vernomen had, dat de Italiaansche regee
ring niet ontkent, dat zij met goedkeuring
van Engeland en Frankrijk een groote
expeditie uitrust, maar dat deze expedi
tie pas scheep zal gaan, als de onderhan
delingen tusschen Italië en de Porte mis
lukken.
Volgens de „Mattino" echter zou de
eerste inscheping van troepen toch reeds
den 26sten dezer plaats hebben.
Tevens gaat te Konstantinopel het ge
rucht; dat alle Italiaansche stoomschepen,
die op den Levant varen, hun dienst
staken om zich ter beschikking der re
geering te stellen.
Toen het eerste gerucht ging der voor
genomen annexatie van Tripolis werd in
Turkije dat zijn vloot niet sterk genoeg
acht om Italië het hoofd te bieden, aan
stonds het plan geopperd een handels
oorlog te beginnen door boycot der Ita
liaansche waren en het uitdrijven der
Italianen.
Naar de Weensche correspondent van
de Berlijnsche Morgenpost in diploma
tieke kringen vernam moeten Oosten
rijk en Duitschland aan Konstantinopel
den dringenden raad gegeven hebben 't
Tripolisconflict zoo spoedig mogelijk te
beëindigen en deze aangelegenheid met
de grootste voorzichtigheid te behandelen
Want in geval dat er een boycot van de
Italiaansche granen wordt geprocla
meerd wordt of dat gewelddadigheden
tegen de Italianen in Turkije of in Tri
polis plaats hebben, zal Italië gedwon
gen zijn een energieke actie te beginnen,
zonder dat de beide met Italië verbon
den mogendheden zulk een optreden zou
den kunnen beletten. Het schijnt dat het
aan deze nota te danken is, dat de groot
vizier de Turksche bladen tot gematigd
heid tegen Italië dwong en dat de Turk
sche regeering de proclamatie van den
boycot tegen Italië in Tripolis op het
laatste oogenblik verhinderd heeft.
De „Tribuna" ontving nog een tele
gram uit Tripolis, meldende, dat een
groote paniek heerscht in de Italiaan
sche kolonie. Gevreesd wordt dat de
aangekondigde aankomst van een Turk
sche stoomboot, dat wapenen en amuni-
tie aan boord heeft, tot een niet te be
dwingen uitbarsting van fanatisme te
gen de Italianen aanleiding* zal geven.
De kolonie verzocht de regeering krach
tige maatregelen te nemen.
De „Tribuna" voegt hieraan toe:
„Het is bekend, dat de regeering bevel
gaf een voldoend aantal schepen gereed
te houden om zich naar de Ottomaansche
havens te begeven, teneinde leven en
goed der Italianen te beschermen."
Zoo zouden we dan spoedig genoeg
de poppen aan het dansen kunnen heb
ben.
Tegen de duurte
en tot leniging der algemeene schaarsch-
te der levensmiddelen hebben de Prui-
sisch-Hessische en de Badensche spoor
wegen besloten tot een groote verla
ging der vrachttarieven. Onder de ver
laging vallen voedergerst, Turksche tar
we, voor voer en branderijen, ander vee
voeder, aardappelen, groenten, peul
vruchten, meststoffen en zeevisch. Voor
voedergerst is de verlaging zoo groot
dat het invoerrecht van 13 Mark de ton
voor buitenlandsche gerst veel minder
gewicht in de schaal legt. Een lading
van 10 ton van Thorn (bij de Russische
grens) naar Berlijn kost in plaats van
158 mk. voortaan maar 96 marid Op
ander veevoeder bedraagt de verminde
ring vaa vrachtprijs somt 5J) «C,t.
vertrekken. De door de regeering bevolen
Zoo behoeft voor 10 ton zemelen van
Thorn naar Berlijn maar 42 in plaats van
84 mk. betaald te worden.
Nu de groentende vracht van 10 ton
groene kool van Salsbergen naar Berlijn
bedraagt 49 mk. (vroeger 111 mk^),
van 10 ton boonen, erwten en linzen
over denzelfden afstand 98 mk. (vroeger
214 ink) Het uitzonderingstarief voor
zeevisch is niet van toepassing op de
groene haring en oesters voor het ove
rige betaalt men voor liet vervoer van
10 ton versche zeevisch van Geestes-
munde naar Berlijn maar 145 mk. in
plaats van 231 mk. Gemeentebesturen
en weldadige instellingen genieten inog
een buitengewone korting van 20 pet.,
voor visch, en weldadige instellingen
alleen voor de andere straks genoemde
voortbrengselen een korting van 15 pCt.
Het nieuwe vrachttarief treedt den
25sten dezer in werking en is voorloopig
tot 31 December geldig.
'n Buitenkansje voor exporteurs.
GEMENGD.
De correspondent van de „Stan
dard" te Berlijn meldt, dat de Koning
en de Koningin van Engeland denkelijk
Berlijn of Potsdam zullen bezoeken op
't einde van de maand Februari 1912. Dit
bezoek zou officieel zijn.
De benoeming van Kokoftseff tot
premier, met behoud van zijn post als
minister van financiën, is thans officieel
bekend gemaakt.
De Engelsche Noordooster spoor
wegmaatschappij heeft besloten 20.000 p.
st. te verdeelen onder het personeel, dat
geen deel genomen heeft aan de jongste
staking.
De Iersche spoorwegstaking schijnt
niet aan kracht te winnen, terwijl de door
politie en militairen op de spoorwegen
geboden hulp het den maatschappijen
mogelijk maakt, den dienst steeds beter
te onderhouden.
Aan de „Lokal Anzeiger" wordt uit
Weenen geseind: De beambten en ar
beiders van de Oostenrijksche spoorwe
gen hebben gisteren aan de regeering
hun eischen overhandigd en een ultima
tum gesteld, dat den len October af
loopt. De regeering zal op zijn hoogst
slechte eenige en dan nog niet de voor
naamste eischen kunnen „bevredjgen. De
opwinding onder de spoorwegbeambten
is verontrustend.
Uit Spanje wordt nog gemeld, dat
te Oviedo de algemeene staking is be
gonnen. Alle arbeiders zoudeu er aan
deelnemen; troepen zijn in de stad aan
gekomen.
Een andere troepenafdeeling is naar
het naburige Langres vertrokken, waar
het onder de mijnwerkers gist.
Te Zurich heeft het Internationaal
Socialistisch Bureau vergaderd, in hoofd
zaak ter bespreking van de Marokko-'
kwestie. De S. D. A. P. was vertegen
woordigd door den heer Troelstra. Het
congres nam een motie aan, waarin de
oorlog ten sterkste werd afgekeurd en
waarin het besluit werd kenbaar gemaakt,
in alle hoofdsteden betoogingen tegen
den oorlog te houden.
De Agence Havas verneemt dd. 22
September uit Tetoean: Naar verluidt,
bereidt de militaire gouverneur van Ceuta
generaal Alfan, de bezitting van Tetoean
voor. Troepen inet 300 muilezels worden
Zondag uit .Tarifa te Ceuta verwacht.
Onder de inboorlingen vertelt men, dat
de Spanjaarden bij het gevecht aan de
.wed Kert 170 dooden en 15 gevangenen
verloren hebben; de Rifkabylen, die 80
muilezels wegvoerden, zouden 100 man
verloren hebben.
Te Parijs, waar het tot voor enkele
dagen nog heel warm was, is plotseling
de herfst ingevallen met regen en koude.
In sommige deelen van de Pyreneeën, op
de bergen van Cantal en de Alpen heeft
het sterk gesneeuwd.
Uit het gebied langs den Donau
worden talrijke gevallen van cholera ge
meld.
In een district van de provincie
Oeralsk (Az. Rusland) zijn 8 ziekte
gevallen van builenpest en darmpest bac
teriologisch vastgesteld.
Koninklijke besluiten.
§jj Koa. besluit i* .1. fienitu,
ontvanger der directe belastingen te Dalf-
sen, ontheven van zijn tegenwoordig be
heer;
is O. F. Trip te Wijk bij Duurstede,
benoemd ontvanger der registratie te
Wageningen voor het tijdvak van 16 Sept.
1911 tot en met 15 Sept. 1912, belast
met het geven van onderwijs aan de
Rijks- hoogere land-, tuin* en boschbouw-
school aldaar;
is bepaald, dat bij afzonderlijke dag
orders, zoo 'in Indië als in Nederland,
alsnog eervol zal worden vermeld de ser
geant der marechaussee van het leger in
Ned.-Indië H. Kazen en zulks ter zake
van zijn verrichtingen bij het doorzoeken
van kampong Bl^ng Keumot op 12 Nov.
1908.
Samenwerking der Katholieke
Vakorganisaties.
Tusschen de Sint Jozefsgezellen en de
„Federatie van R. K. Diocesane Volks
bonden en werkliedenorganisaties in Ne
derland" is een overeenkomst gesloten
in zake samenwerking der wederzijd-
sche vakorganisaties.
Volgens deze belangrijke overeen
komst zullen de volgende bepalingen
gelden
1. In plaatsen, waar een afdeeling
bestaat van een R. K. Volksbond of
Werkliedenvereeuiging en een afdeeling
der St. Jose_phs Gezellenvereeniging kun
nen de leden van genoemde organisaties
tezamen één vakvereeniging stichten. Een
Geestelijk Adviseur, door den Bisschop
aan te wijzen, staat de Vakvereeniging
ter zijde.
2. Als leden van .bedoelde Vakveree
niging kunnen alléén zij toetreden', die
lid zijn van één der bovengenoemde or
ganisaties.
3. Het bestuur der vakvereeniging
wordt voor de eerste maal gekozen deels
uit leden der St. Josephgezellen vereeni-
ging en anderdeels uit de andere organi
satie, zooveel mogelijk in verhouding tot
het ledental.
4. Geschillen tusschen de Vakvereg-
ging en de centrale vereeniging worden
ontworpen aan de uitspraak eener com
missie, samengesteld pit één lid van elk
der beide, centrale organisaties en één
lid van den Vakbond, bijgestaan door
diens geestelijk adviseur.
5. De besturen der centrale organi
saties verplichten zich, de bjj haar toe
tredende leden aan te sporen, zich bij
de R. K. Vakorganisaties aan te sluiten.
De Tarief wet.
De commissie, die door het hoofdbe
stuur van den Gron. Landbouwbond jis
uitgenoodigd een rapport uit te brengen
over den vermoedelijken invloed van een
tariefwet, als waarvan het ontwerp nu
aanhangig is, op den landbouw, heeft,
zoo meldt de „Pr. Gr. Ct.", dat rapport
ingediend. Slechts twee van de drie leden,
de heeren U. G. Schilthuis en E. G. Mul
der, hebben het rapport onderteekend;
het derde lid, de lieer D. R. Mansholt,
heeft een afzonderlijke nota ingediend.
Het rapport acht dit ontwerp voor den
landbouw zeer nadeelig en ontwikkelt
daartegen vier bezwaren:
le. het zal gereedschappen voor den
landbouw en de daarvoor noodige lood
sen en fabrieken (het bedrijf werkt vooral
in Groningen steeds meer fabriekmatig)
duurder maken. Het rapport geeft een
lijstje van artikelen, die duurder zullen
worden.
Het tweede bezwaar is, dat de nieuwe
tariefwet ook de indirecte productiekosten
van den landbouw hooger zal maken,
doordat de algemeene kosten van levens
onderhoud zullen stijgen.
.Het derde bezwaar is, dat de kunst
matig ontwikkelde nieuwe nijverheids-
instellingen arbeidskrachten aan den
•landbouw zullen onttrekken, gelijk dat
in Duitschland is geschied.
Het vierde bezwaar is de vrees voor
represaille en de vrees voor weerwraak,
wanneer onze regeering gebruik mocht
gaan maken van het haar bij deze wet te
geven recht om vecht-invoerrechten te
heffen. De commissie vreest, dat hier
vooral de Nederlandsche landbouwnijver
heid het kind van de rekening zal worden.
De heer D. R. Mansholt maakt in zijn
nota eerst eenige opmerkingen over twee
artikels van de bovenbedoelde lijst, die
volgens hem daarop anders behoorden
yoor te komen. Het tweede bezwaar had
de heer M. willen doen yervallen. .Uit
voerig houdt de schrijver van de nota
zich daarna bezig met het derde bezwaar,
de ontvolking van het pUttdand. De
schrijver acht bescherming van nijverheid
en het laten dragen van de nadeelen dier
bescherming zonder equivalent door den
landbouw een jjrove Tout, die nergens in
het buitenland gemaakt is. Dan wijst hij
op de „Leute-not", die in Duitschlanq
al zoo erg is, en die de wet hier nog
veel erger zou maken.
Voor de represaille-maatregelen van het
buitenland is de heer M. niet zoo bang.
Het rapport zal in een vergadering van
den bond op a.s. Zaterdag behandeld
worden.
Ontslag van een gehuwde
onderwijzeres.
Uit Amsterdam meldt men Den 27sten
Juli j.l. is in het huwelijk getreden mej.
M. Kooiman, onderwijzeres aan de open
bare school voor gewoon lager onderwijs
no. 24, alhier. Op de desbetreffende*
vraag van den wethouder voor het on
derwijs heeft deze onderwijzeres me
degedeeld, dat zij niet voornemens was
ontslag uit hare betrekking aan te vra
gen. Naar aanleiding daarvan stellen B.
en W. den raad voor, aan de genoemde
onderwijzeres eervol ontslag uit haar
betrekking te verleenen.
Ter motiveering van dit voorstel her
inneren B. en W. den raad aari zijn be
sluit, op hun voorstel genomen, om in
de verordening op het openbaar voor
bereidend onderwijs de bepaling op te
nemen, dat aan hoofden, onderwijzeres
sen en helpsters, die in het huwelijk tre
den, ontslag uit hare betrekking zal wor
den verleend.
Het moet mevr. M. Lub-Kooiman erom
te doen zijn, op deze wijze een princi-
pieele beslissing in hoogste instantie te
verkrijgen.
KORTE KRONIEK.
Jhr. mr. A. F. de Savornin Loh-
man is Zaterdag voor eenigen tijd naar
Zwitserland vertrokken.
Den 15den dezer heeft te Parijs
de onderteekening plaats gehad van een
telefoonconventie tusschen Nederland,
Frankrijk en België.
De gewone audiëntie van den
minister van oorlog zal op Donderdag 28
dezer niet plaats hebben.
LEIDEN, 25 September.
9-uur Winkelsluiting.
Om hun vreugde te uiten over de in
enkele takken van bedrijf te dezer stede
ingevoerde 9-uur winkelsluiting, was gis-
teren in de Graanbeurs een feestavond
georganiseerd, die men ten volle een echt
gezelligen feestavond kan noemen.
De voorzitter van het feestcomité, de
heer de Veer, opende den avond inet
een hartelijk woord van welkom tot alle
aanwezigen en den wensch dien hij daar
bij. uitte „Viert feest", is zeker dien avond
in vervulling gegaan. Dank bracht spr.
aan den heer Backer, gérant van de
Graanbeursdie geheel kosteloos
zijn zaal ter beschikking had gesteld en
voor het feest gezorgd had, aldus zijn in
stemming met het feest betuigend.
Het is echter, dunkt ons, een gelukkig
feit, dat de heer Backer zich niet heeft
laten overhalen om ook de „Graanbeurs"
om 9 uur te sluiten; dit was ook in nie-
mands nadeel, want alle aanwezigen heb
ben echt geprofiteerd, en de afwezigen
zullen spijt hebben van hun wegblijven.
Echt amusante oogenblikken bracht
ons het optreden van mej. Annie in hare
liedjes, en de heeren Hellmann en van
Leeuwen waren onovertreffelijk in hunne
komische liedekens, die bij alle aanwe
zigen daverend gelach en donderend ap
plaus ontlokten; soms scheen het, als
wilde er geen eind aan komen.
Het slotnummer „De verlegen huwe-
lijkscandidaat", waarin mej. Annie en het
duo Hellmann en v. Leeuwen optraden,
gaf eveneens aan allen gelegenheid eeus
goed „uit te lachen".
De zaal was uitstekend bezet, bijna
geen plaatsje bleef leeg, en mocht soms,
wat we vernamen, zulk een avond her
haald worden, dan zal, vreezen we, da
zaal van de „Graanbeurs" te klein zijn.
Een geanimeerd bal besloot den avond.
Het Qem. .Werkl.fpnds heeft het
percentage van den bijslag over dd
maand October 1911 vastgesteld op 100
voor de typografen en 50 voor de ander®
vakken
