BUITENLAND.
2e Jaargang,
No. 595.
S)e ftzicbdre Son/tout
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
(»ÏT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
)n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
ber post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/« cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
22
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Het Sobriëtas-bloempje.
Ongetwijfeld hebben de lezers van dit
jblad reeds herhaalde malen iets ge
hoord van 't Dr. Ariënsfonds, van die
jBchoone stichting van 't iNederlandsdue
volle ter eere van den grooten leider oer
K. drankbestrijding Dr. Ariëns.
Dat fonds nu bestaat 'n vijftal jaren
jen is in dien tijd aangegroeid! tot 17000
jguiden. Wel is 't al 'n aardig sommetje,
Snaar och, toch nog veel te klein voor
groote doel waarvoor 't gesticht werd,
ïi.l. de oprichting van een R. K. Her
stellingsoord voor Drankzuchtigen.
Om nu dit fonds te stijven en daar
mee de schoone zaak der redding van
drankzuchtigen voort te helpen, hebben
;de Nederlandsche vrouwen-drankbe_
Strijdsters besloten, om naar 't voorbeeld
van de Julianabloem een bloemendag
!te organiseeren.
Er zal gecollecteerd worden in alle
*teden en dorpen voor het Dr. Ariëns
fonds, terwijl den gevers en geefsters
een bloempje zal worden aangeboden.
Een schoone feestdag werd tot dit doel
gekozen, n.l. de 24 September, de dag
van O. L. Vr. tot Vrijkoop der Slaven,
Voorwaar een mooie beteekenis Want
zijn de arme drankzuchtigen geen slaven
van hun hartstochten, zijn de boeien,
daarin zij geklonken liggen ,niet soms
Wrecder dan de kluisters, die eenmaal
Vle slaven gevangen hielden
Onder de schutse van de Koningin des
IHemels zal ongetwijfeld het edele men-
'lechenwerk gedijen.
Is het nu wel noodig, Katholieke Lei-
Wenaars, dat er in dit blad nog een op
rekking geplaatst wordt, om dit schoo
ne werk van naastenliefde te steunen?
JDe Rooinsche Leidenaars worden steeds
bereid gevonden hun hand te openen
voor den ongelukkigen evenmensch.
En is er wel ongelukkiger evenmensch
Idan een aan den drank verslaafd echt
genoot en vader, zoon of broeder
Ontzaglijk veel ellende heeft de drank
duivel ook over Leiden gebracht.
Wij allen hebben 't al beleefd, dat
bloeiende zaken te niet gingen, dat huis
gezinnen, ja geheele familie's, tot den
bedelstaf geraakten, dat ijverige arbei
ders in de gevangenis terecht kwamen,
idat er allerlei misdaden gebeurden, al
les op rekening van den alcohol.
En 't zou zeker niet Christelijk, ja
zelfs niet menschelijk zijn, als wij die
ongelukkige slaven van 't drankmisbruik
Wilden uitwerpen uit de maatschappij.
(Wij moeten hun veeleer de helpende!
hand bieden, om ze op te beuren en
ze weer te maken tot flinke menschen,
tot brave Christenen.
Die gelegenheid biedt zich thans voor
^,U allen. Er worden geen schatten van
iU gevraagd. Reeds 'n dubbeltje is 'n
[Isteentje aan den ..grooten bouw van 't
IRoomsche Sanatorium.
Steunt daarom allen, groot en klein,
arm en rijk, onze Roomsche drankbe
strijding.
Moge op den 24 September het blau-
.wc bloempje van Sobriëtas bij duizend
tallen gedragen worden, ten teeken dat
IRooinsch Leiden gaarne en met liefde
.geeft voor den lijdenden evenmensch,
voor de schoone stichting van het Dr.
Ariënfonds.
ANNA KELLENAERS-DAMERAU.
f' Leiden, 22 Sept. 1911.
V Treurig.
We zullen na hetgeen daaromtrent
Ljn onze Kameroverzichten is gezegd
f-hier niet spreken over den oorsprong der
i,iobsiructie, welke we thans in de Tweede
Kamer weder hebben zien voeren, doch
[louter even de vraag onder het oog zien
fis het niet diep treurig, dat zoo iets in
^jonze Volksvertegenwoordiging kan plaats
•grijpen?
Het Parelment staat aan de spits van
het Nederlandsche volk; beter nog: staat
[Idaarboven, teneinde de belangen van dat
.volk met breeden blik en in vollen om-
fc-vang te kunnen overzien. En zoodanig
i moet het Parlement deze hooge taak op
latten en volvoeren, dat het volk met on-
fbeperkt vertrouwen de behartiging zijner
belangen eraan overlaat.
1 Nu is het al te bejammeren, dat poli
tiek en partijschappen het vertrouwen on
dermijnen dat eenerzijds betwijfeld
viwoidt, of anderzijds 's lands zaken wel
Haar ejsch worden behartigd, welk euvel
intusschen en dit is gelukkig in zijn
verkeerde uitwerking wordt belemmerd
door het feit, dat gaandeweg de getroffen
maatregelen door de practijk zelf aantoo-
nen, in hoeverre zij met juistheid geno
men {zijn. En dit heeft er al meermalen toe
geleid, dat fel aangevochten wetsontwer
pen reeds na korten tijd tot algemeene
bevrediging strekken;
:Het euvel bestaat inmiddels. Moet
daar nu nog bijgevoegd worden een
vertooning, als waarvan we thans getui
gen zijn geweest? Aloet er het harde
woord dient gezegd mag er geschol
den worden in ons Lagerhuis? Is het
toelaatbaar, dat de waardigheid van onze
Volksvertegenwoordiging wordt aange
rand op een wijze, als waaraan pas gister
avond een einde werd gemaakt?
Zeker, de verslagen van dergelijke zit
tingen zijn „interessant" om te lezen.
Wie in gewone omstandigheden de ko
lommen „Staten Generaal" overslaat, ge
niet er van als ze gewag maken van
relletjes om deze uitdrukking eens te
bezigen.
Van harte hopen we evenwel, dat we
in den vervolge voor dergelijke toonee-
len gevrijwaard zullen blijven. Met het
reglement van orde in de hand valt er
weinig of niets tegen te doen. Dat net
werk van voorschriften bevat blijkbaar
breede mazen. Mogen daarom de afge
vaardigden de handen ineenslaan, om het
aanzien van ons Lagerhuis niet nog meer
te laten ondermijnen.
Er staan te hooge belangen op "het
spel.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Dreinende socialisten en mislukkende
obstructie.
De roode fractie is fel gebeten op de
rechterzijde, omdat zij Woensdag van
haar bevoegdheid gebruik maakte de tijd-
verknoeiing der socialisten niet toe te
laten. De dag van gisteren was uitge
kozen om bij de regeling der werkzaam
heden de rechterzijde te laten voelen,
hoe de socialisten het werk kunnen te
genhouden, als zij hun zin niet krijgen.
Als zij hun zin niet krijgendan zijn
de socialisten dreinende kinderen, die
zeuren en zaniken om door allerlei mid
delen toch hun wil door te zetten. Maar
de rechterzijde heeft de socialisten laten
uitrazen, totdat zij er zelf hun bekomst
van kregen. Toen was het spelletje uit,
om misschien later voortgezet te
worden.
Misschien, want liet is o. i. vol
strekt nog niet zeker, dat de socialisten
aan hun bedreiging gevolg geven, om bij
militiewet en staatsbegrooting hun ob
structie te vervolgen. Hebben zij door
hun langgerekte redevoeringen over on
benulligheden het werk willen ophouden,
en daarmede aan rechts 'n afstraffing wil
len toedienen, de rechterzijde heeft de so-
riaiistische obstructie afgemat Ze heeft de
heeren laten kletsen en alleen de pogin
gen verijdeld om de vergadering te doen
schorsen. De heer ter Laan die in den na
middag aan 't woord kwam en de hoe
den had laten tellen, meende dat de
Kamer onvoltallig was. Hij vroeg daar
om schorsing van beraadslaging, maar
ondanks de socialisten wegliepen om
toch maar het aantal aanwezigen beneden
de 51 te doen dalen, bleken er bij stem
ming 55 present. Een tweede keer deed
ter Laan dezelfde poging, weer even
wel tevergeefs. En 's avonds, toen men
bij de regeling van werkzaamheden,
waarover den geheelen dag door £wee
socialisten was gekletst, ging stemmen
en bleek, dat rechts weer trouw! pp haar
post was, zagen de drie aanwezige so
cialisten in, dat zij met hun obstructie
toch feitelijk niets anders hadden be
reikt, dan hun eigen en andermans tijd
te hebben verknoeid en zonder ee^ig re
sultaat zich den geheelen dag hadden
moe gemaakt.
Hugenholtz vroeg eeii verklaring te
mogen afleggen, maar de Voorzitter, de
heer van Nispen tot Sevenaer, die veel
krachtiger dan graaf van Bylandt de ver
gadering leidde en beter tegen de socia
listen opgewassen bleek, weigerde het
woord. En al brulde Hugenholtz nog zoo
liard, hij kon de donderende hamersla
gen van den Voorzitter niet overschreeu
wen. Met pnverbiddelijke gestrengheid
hield Jhr. van 'Nispen vast aan het re
glement van orde en onderdrukte zoo-
do, en.de de sociAl.isten, die t£h sjotte van
het woord envan stemming vragen af
zagen.
Wat echter te zeggen van deze ob
structie Zelfs al had de rechterzijde on
gelijk gehad door Woensdag het socia
listisch voorstel niet toe te laten, dan
is het spotten met de waardigheid van
het parlement, het verknoeien van tijd
en de schandelijke tegenwerking der so
cialisten onder geen omstandigheden te
verdedigen. De liberalen, die de socialis
ten Woensdag bijvielen, lieten hen dan
ook gister in den steek. Alléén staande
zullen de socialisten hun obstructie niet
kunnen volhouden.
Uit de Leidsche Vroedschap.
De Leidsche vroede vaderen zijn bo
venste beste mannen. Ze hebben allen
een goed hart, voelen veel voor billijk
heidsmotieven en de gem een te-ambten a-
ren hebben het over 't algemeen goed bij
hen. Gisteren hebben de raadsleden bijna
een uur volgepraat, niet over een ge
meentebelang, maar over een parti
culier belang. Als dat nog niet pleit
voor hun goed hart, weten wij 't niet
meer.
De quaestie was deze: een onderwij
zer aan een der scholen is benoemd tot
tijdelijk leeraar aan een gymnasium. Hij
vroeg echter geen ontslag, maar verlof,
omdat, mocht hij onverhoopt gedurende
het jaar van zijn tijdelijke aanstelling door
lichaams- of zielsgebreken ongeschikt
voor zijn leeraarsambt worden, hij 20
jaar lang tevergeefs voor pensioen zou
hebben gestort. De man wilde dus voor
eventualiteiten gewaarborgd zijn. We
zouden adressant graag helpen, zeiden
B. en W. in hun praeadvies, maar dan
moet er in zijn plaats een tijdelijke leer
kracht worden aangesteld en dit* is niet
in het belang van het onderwijs. Daar
om concludeerde het dagelijlcsch bestuur
de verlofaanvrage af te wijzen en den
onderwijzer eervol ontslag te verleenen.
Tien, zegge 10 leden hebben over deze
quaestie 't woord gevoerd. Eén waagde
er zelfs zijn maidenspeech aan, nl. prof.
Heeres, die het minder gelukkige denk
beeld aan de hand deed om de verorde
ning pro forma te wijzigen, één onder
wijzer meer aan de betrokken school te
benoemen en intusschen aan den reques-
trant verlof toe te kennen. Dit denkbeeld
vond steun, zelfs bij wethouder van Ha
mel, die, in tegenstelling met de meening
van den burgemeester en wethouder van
der Lip, om particuliere belangen
te dienen een gemeente-verordening wil
gaan wijzigen. Terecht dan ook zette
de burgemeester uiteen, dat de idéé van
prof. Heeres later door den heer Roem
in een voorstel belichaamd tot nood
lottige consequenties voert. Morgen kan
een dergelijk geval zich bij een ander
onderwijzer voordoen en deze kan even
eens wijziging der verordening vragen.
Het onderwijzend personeel kan uitge
breid worden bij gebleken behoef
te, maar van eenige behoefte is aan
de betrokken school niets gebleken.
Men doet het om iemand ter wille te zijn,
die in een onaangename positie k a ii ko
men niet door een gemeente-verorde.,
ning, maar door de minder gunstige be
palingen eener rijkswet.
Gelukkig is de Raad op het voorstel-
Roem niet ingegaan, maar heeft een
anderen uitweg gevonden, al werd daar
mede de onderwijspolitiek van wethou
der van Hamel gedesavoueerd. Op voor
stel van mr. Briët heeft de Raad toch
besloten een tijdelijke leerkracht te be
noemen gedurende het verlpf, dat B. en
W. tot 1 October 1912 den betrokken
onderwijzer zullen verleenen. Zulks on
danks het verzet yan wethouder van Ha
mel, die tijdelijk personeel in 't nadeel
der school achtte. Alle leden van den
Raad op twee na zagen dat nadeel niet
in en lieten den wethouder van onder
wijs praten. Dat men geen goede tijde
lijke leerkracht kan krijgen, als 't bijna
zeker is, dat deze voor vast wordt be
noemd, is dan ook geen erg steekhou
dend argument. Wil wethouder van
Hamel succes met zijn voorstellen heb
ben, zal hij ze beter moeten argumen
teeren. Voor den betrokkene zijn wij
ondertusschen verheugd, dat men aan zijn
bezwaren is tegemoet kunnen komen, al
lijkt het advies van mr. Fokker zeer aan
neembaar, om voortaan bij sollicitaties
beter op de gevolgen van een event, be
noeming te letten, een advies, waarvan
de waards .ondertusschen w.el wat ver
kleind wordt, omdat het niet gepaard
gaat met het dragen van verantwoorde
lijkheid.
De agenda was overigens zeer onbe
langrijk, vooral toen aan het slot de be
lasting op de publieke vermakelijkheden
ten verzoeke van mr. Aalberse er af werd
gevoerd, 't Was wel een teleurstelling
voor die leden, die erover hadden willen
speechen het laatste woord in deze
quaestie is nog niet gesproken maar
mr. Aalberse, die als Regeeringsvertegen-
woordiger elders een taak te vervullen
heeft, had volkomen gelijk met het oog
op zijn belangrijke amendement schor
sing van discussie te vragen.
Over 14 dagen komen wij weer bijeen.
Er zal dan wel meer aan 't handje wezen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Weer nieuws inzake de onderhandelin
gen tusschen
Duitschland en Frankrijk.
Volgens Havas heeft het onderhoud,
dat eergisteren tusschen Cambon en von
Kiderlen plaats had, bevestigd de dis
positie van Duitschland om tot een defi
nitieve overeenkomst met Frankrijk te
komen, wat betreft Marokko. Men mag
veronderstellen, dat na onderzoek van het
Duitsche gezichtspunt, dat de Fransche
regeering eerstdaags zal instellen, en na
mise-au.point van de verschillende for
mules, een accoord tot stand zal komen.
Men is te Berlijn overtuigd van de
zeer nabij zijnden gunstigen uitslag der
aangevangen besprekingen.
„Le Temps" kondigt aan, dat het ver
slag van Cambon over zijn pnderhoud
van eergisteravond met von Kiderlen
Wachter te Parijs zal gebracht worden
door een specialen bode, die heden vroeg
zou arriveeren. Het stuk zal voorgelegd
worden aan den ministerraad, die mor
gennamiddag zal vergaderen onder voor
zitterschap van president Fallières om de
nieuwe redactie der voorstellen en het
daarop te geven antwoord te onderzoe
ken.
Volgens den „Berliner Lokal Anzei-
ger" mag men veilig aannemen, dat een
compromis tot stand zal komen, in de
eerstvolgende conferentie reeds. Nog is
er geen besluit getroffen over Üe vraag,
of er na dat compromis een communiqué
zal volgen van de beide regeeringen, of
dat gewacht zal worden totdat ook over
het daarna te behandelen punt, de terri
toriale concessies, eensgezindheid ver
kregen is. In dit laatste geval zou de de
finitieve oplossing tot het eind van deze
maand op zich laten wachten.
Weinig nieuws valt er te melden over
de
lersche spoorwegstaking.
Alle berichten spreken van groote ont
reddering van het spoorwegverkeer. De
besturen van de spoorwegmaatschappij
en staan op hun stuk, maar misschien zal
de tusschenkomst van het ministerie van
koophandel iets uitwerken.
Een Schotsch bataljon, dat uit het
kamp van Kil worth naar Limerick was
ontboden, kon wegens de staking geen
gebruik van het spoor maken en heeft
den afstand van 90 K.M. jn een gefor-
ceerden inarsch moeten aflqggen. Dins
dagavond waren de Schotten vertrokken
en gistermiddag waren zij ter bestemder
plaatse.
De Dublinsche correspondent van de
Times seinde gisterenavond, dat de voor
raad voedsel te Dublin slechts voor twee
dagen voldoende geacht werd. De le
vensmiddelen Sn vele andere lersche plaat
sen worden bedenkelijk schaarsch. Vol
gens den correspondent, neemt de ver
ontwaardiging van de openbare meening
tegen de stakers met den dag toe. De
heele lersche pers komt in verzet tegen
het beleid van de stakers, dat aan Ier-
land's handel onberekenbare schade be
rokkent, ofschoon men erkent, dat er tot
nu toe weinig geweld is gepleegd. Er is
te Dublin een korps vrijwilligers ge
vormd, om de spoorwegmaatschappijen
bij te staan
Het uitvoerend comité van den bond
van spoorwegbeambten heeft besloten de
algemeene staking op de lersche spoor
wegen af te kondigen.
De onlusten in Spanje
duren steeds voort en men kan zich,
seint de correspondent van het „Berl.
Tagebiatt", nu uit bijna alle deelen des
lands berichten zijn ingekomen, een voor
stelling maken van den ernst van den
toestand.
Te Sevilla is de Duitsche consul door
een volkshoop aangevallen en kon zich
pas ruim baan maken door met een re
volver te dreigen. Politie en gendarmen,
waren bij verschillende gelegenheden ge
noodzaakt, om tegen het gepeupel op to
treden, waarbij het tot gevechten en aan
beide kanten tot verwondingen kwam.
Te Valencia zijn de regimenten in do
kazernes geconsigneerd. Het arbeiders-
tehuis werd door soldaten bezet.
De politie hield een huiszoeking van
drie uren in het arbeiderstehuis, waarbij
talrijke documenten gevonden zijn, waar
uit het bestaan van een onwentelingSr.
plan bleek, dat te Barcelona js uitge
broed.
Te Baredona duren de inhechtenisne-
nemingen voort. De politie beweert een
plan te hebben ontdekt voor een aanslag
op Generaal Weyler. Vele van de gearres
teerden waren in het bezit van Fransche
goudstukken.
In de haven van Coruna liggen ver
scheidene mailbooten, die tengevolge van
de staking geen kolen kunnen laden. Te
Badajoz is een Portugeesch revolutio
nair gevangen genomen, in wiens bezit
compromitteerende stukken zijn gevon
den. De politie vervolgt eenige uit Cata-
lonië aangekomen revolutionairen, die tot
de algemeene staking hebben aange
spoord. De eerste minister had gisteren
een langdurig onderhoud met den Ko
ning. De Koning heeft van zijn voorge
nomen reis naar San Sebastiaan, waar
op het oogenblik nog de Koningin ver
toeft, voorloopig afgezien. Het is nog niet
mogelijk om een overzicht te verkrijgen,
in hoeverre aan het bevel tot algemeene
staking op het land is gehoor gegeven.
Tegenover deze berichten staat echter
een officieele mededeeling der regee
ring, dat in het heele land volmaakte
rust heerscht.
Men weet echter wat men aan die
officieele mededeelingen heeft.
GEMENGD.
De oude prins-regent Luitpold van
Beieren gaat hard achteruit. Te Hohen-
schwangau zijn aan zijn ziekbed ettelij
ke geneesheeren ontboden. De voeten
van den patiënt zijn gezwachteld. Het hof
spreekt van rheumatische pijnen, maar
er schijnt iets ernstigers achter de ziekte
te schuilen.
Heden begint voor den krijgsraad
te Kiëf het proces tegen Bagrof, den
moordenaar van Stolypin.
Te Leeds zijn gisteren ernstige onge
regeldheden voorgevallen. Achthonderd
stakende mijnwerkers hebben het huis
van den directeur van de mijn aangeval
len, dat door een aantal agenten be
schermd werd. Verschillende dezer zijn
gewond. De politie heeft de malconten
ten eindelijk met den wapenstok uiteen
gedreven.
BINNENLAND.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot direc
teur van het postkantoor te .Waspik, J.
Lazoijder, thans commies der posterijen
le kl.
is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eere.medaille,
in brons aan P .H. Breusers, knecht bij
de firma J. van der Tak en Co., orgel
makers te Rotterdam
is aan dr. K. F. Wenckebach, eervol
ontslag verleend als hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Groningen;
is benoemd tot redacteur bij het dep.
Landbouw, Nijverheid en Handel L.
Bückmann, journalist te Amsterdam.
Manifestatie tegen Rechtsche
Kamerleden.
Gisteravond na afloop van de Tweede
Kamerzitting, omstreeks half 10, had zich'
een talrijke menigte geposteerd voor den
hoofdingang van het Kamergebouw,
waarvan men niet vermoedde, dat zij iets
bijzonders in 't schild voerde.
Maar nauwelijks had zich de heer De
Savornin Lohman, vergezeld van verschil
lende andere Kamerleden der rechtschfl
partijen, o.a. de heeren Van Asch van
Wijck, Van der Borch v^an Verwolde^
Snoeck Henkemans, Van der Molen,
Duijmaer van Twist en anderen buiten
het gebouw vertoond, of uit die menigte
werd een schril gefluit vernomen, ge
volgd door het aanheffen van den socia*
listenniarsch, terwijl de menigte teven*