2e Jaargang,
Dinsdag
19
September
1911.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
N<>. 592.
3)e £e4£bohe Soti/tomt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
•n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij ome agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Qeïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
DE OPENINGSREDE.
Met belangstelling werd ditmaal d«
openingsrede tegemoet gezien. Immer»
Dp het laatste oogenblik was het teleur
stellende bericht gekomen, dat H. M.
de Koningin niet de zitting der Sta
ten Generaal zou openen. Men giste
naar de redenen ervoor, doch koit geen
friausibile oorzaak ervoor opgeven. De
dée werd geopperd, dat H. M. de Ko
ningin wegbleef om de betooging der so
cialisten voor algemeen stemrecht, doch
dit motief schijnt zoo onwaarschijnlijk,
dat slechts weinigen er geloof aan hech
ten. Er moeten gewichtiger redenen heb
ben bestaan voor een socialistische op
tocht gaat een Vorstinne niet op zij.
JWie gehoopt had, dat de openingsrede
opheldering verschafte, komt in die
verwachting teleurgesteld uit. Het
Staatsstuk zegt slechts, dat de Konin
gin „ons" (d. i. de Raad van Ministers)
heeft opgedragen de zitting der Staten-
Generaal te openen en laat 3e mdileven
voor die daad in 't midden. Wij moeten
dus afwachten of de toekomst ons nog
opheldering zal brengen.
Evenmin verschaft de troonrelde licht
over de buitengewone militaire voor
zorgsmaatregelen, die de Regeering in
de laatste weken heeft moeten nemen, 't
Valt zelfs op, dat een militaire paragraaf
geheel en al ontbreekt. De Regeering
heeft het klaarblijkelijk overbodig geacht
na hare aan duidelijkheid niets te wen-
schen overlatende verklaring van Juni
nogmaals op behandeling der Militiewet
aan te dringen, temeer daar met het oog
op den gespannen toestand in Europa
nadere explicaties niet wenschelijk ge
acht konden worden.
De openingsrede bevat, .gelijk te ver
wachten was, niet veel nieuwe wets
ontwerpen. Het aantal nog op afdoe
ning wachtende ontwerpen is reeds van
dien omvang, dat de Kamer ze in den
nog restenden zittingstijd van twee jaar
niet dan met buitengewone krachtpres
taties zal kunnen afwerken. De voorvallen
van den laatsten tijd, de geest van opposi
tie bij de linkerzijde, doen zulke presta
ties niet vermoeden.
Duidelijk echter blijkt, zooals reeds
herhaaldelijk geconstateerd is, dat het
der Regeering ernst is met <je .sociale
Wetgeving, waarvoor van de krachtsin
spanning en toewijding der Kamer veel
zal worden geëischt. Bevestiging van de
ze bewering zien wij in het wederom ach
terwege laten van eenige vermelding over
Grondwetsherziening, waardoor de Re
geering wil toonen dat er meer behoefte
bestaat aan sociale wetgeving dan aaii
herziening der grondwet of kiesrechther
vorming.
Uit hetgeen ten opzichte van de
geldmiddelen wordt gezegd, valt te con-
cludeeren, dat de Regeering geenszins
bereid is voor de geweldige agitatie te
gen het Tarief-ontwerp te zwichten en
dat zij voornemens is Ie totstandkoming
van dit omvangrijke wetsontwerp met
alle haar ten dienste staande middelen
Je helpen bevorderen, om aldus de fond
sen voor de sociale verzekeringswetten
te vinden.
Van de aangekondigde nieuwe wets
ontwerpen was reeds van het meeren-
deel bekend, dat zij bij de Rogeering in
Btudie waren. Het departement van Land
bouw heeft het leeuwenaandeelniet
minder dan vier nieuwe wetten zijn van
Tal ma's ministerie te verwachten en 't
jdoet ons daarbij gen. ogen, dat deze en
ergieke minister, ten spijt van alle cri-
tiek, doorgaat het door hem gedachte
stel sociale wetten te voltooien. Op
het gebied van sociale wetsontwerpen
heeft hij het verder gebracht dan eenig
ander minister in een der voorgaande
kabinetten.
Waterstaat stelt maatregelen in voor
uitzicht ter bevordering van het tot stand
komen van spoorweg!ijnen voor het lo
cale verkeer, waarmede bij spoedige ver
wezenlijking der plannen ook plaatsen
in onze nabuurschap gebaat zullen zijn,
terwijl de omzetting der particuliere lo
cale telefoon-exploitatie in Rijksexploi
tatie kan medewerken tot vluggere, be
tere en goedkoopere verbindingen.
Wij betreuren het, dat in de rede ge
wag moet worden gemaakt van de on
gunstige tijdsomstandigheden voor den
land- en tuinbouw en wij vertrouwen, dat
de Regeering van haar kant zich zal
beijveren om, speciaal wat betreft de
bestrijdingswijze van het mond- en
klauwzeer, tegemoet te komen a an
billijke verlangens van 4e boeren en de
veehouders, voor zooverre die aan het
algemeen belang geen afbreuk doen.
Moge, waar ons Christelijk Ministerie
zooveel voortvarendheid toont en werk
kracht aan den dag legt, de Kamer ge
prikkeld worden tot veel arbeid, opdat
het nu ingegane zittingsjaar op wetge
vend gebied een vruchtbaar jaar moge
zijn.
V 316900.
Ziedaar in een naar boven afgerond
cijfer het aantal onderteekenaars(sters)
van het volkspetionnement voor alge
meen stemrecht.
Laten we er geen doekjes om winden
't is een mooi getal.
't Heeft echter moeite gekost om het
zoover te brengen.
Maanden lang zijn de kleine luyden be
werkt en bepraat om toch maar te teeke
nen. Colporteurs, wier ijver navolgens
waardig is, kwamen twee, driemaal te
rug om nog een naampje te bemachtigen,
terwijl vergaderingen, circulaires en aan
plakbiljetten dienst moesten doen om de
menschen tot teekenen aan te sporen.
Een spontane uiting is het petitionne
ment dus alles behalve. En als we eens
konden nagaan, hoeveel van die hand-
teekeningen onbewust gezet zijn of „om
van 't gezanik af te komen", wel, dan zou
de waaide van het aantal stellig ver
minderen.
Bovendien't percentage der onder
teekenaars, die 't stemrecht al hebben,
zal niet gering zijn een omstandig
heid, welke mede in aanmerking inag
worden genomen bij de beoordeeling der
b'eteekenis van het request.
Maar al golden deze overwegingen
niet, dan nog zou het aantal van 316900
in vergelijking met het zielental van ons
land niet zóó overweldigend zijn, dat
metterdaad van een volk s-petitionne-
nient mag worden gesproken.
't Is en blijft het petitionnement van
slechts een deel der natie, al tracht
het roode trompetgeschal het tegendeel
te doen gelooven.
V Vredesvrienden.
Ze kunnen onderling maar heel moei
lijk den vrede bewaren getuigen ver
schillende congressen.
Ze verklaren den oorlog aan wie 't
met de meerderheid niet eens is ge
tuige uitgesmeten partijgenooten.
Ze gunnen mekaar het licht in de
oogen niet getuige allerlei kleingees
tige aanvallen op de voormannen.
Ze hitsen op tot geweldpleging en sa
botage getuige meerdere stakingen.
Ze zouden de kapitalisten en de boer-
swasie wel van de aarde willen verdel
gen getuigen hun eeuwigdurende uit
latingen in dien geest.
Maar nu er een oorlog dreigt, nu zijn
ze men begrijpt, dat we de socia
listen bedoelen op eens vredesvrien
den bij uitnemendheid.
in eenige landen hier hebben ze 't te
druk met den „rooden Dinsdag*", maar
zijn ze natuurlijk solidair met de „Ge
nossen" in eenige landen hebben
groote meetings plaats gehad, waarbij
druk werd gefulmeerd tegen de macht
hebbers, die zoo verwaten zouden dur
ven wezen, om zoo'n stukje Afrikaansche
woestijn een Europeesche oorlog te ver
wekken.
En per motie werd dan verkondigd, dat
„het volk" voor den-dit-en-dat geen oor
log wil.
Wat 'n drukte
Wie wil er nu eigenlijk wèl oorlog?
De betrokken mogendheden doen hun
uiterste best om een gewapende botsing
te voorkomen en ieder weldenkende
hoopt, dat die pogingen zullen slagen
een hoop, aan welker verwezenlijking
we nog niet getwijfeld hebben.
Er is alzoo geen meetingdrukte noo-
dig. Alles „zal rech kom."
Maar gesteld het ware wèl noodig.
Nu, dan behoeven de socialisten zich
nóg niet aan te matigen, dat zij het
volk vertegenwoordigen. Een aandrang
tot vrede zal eventueel wel opkomen
uit alle geledingen der maatschappij en
heeft eerst dan ook waarde.
Zoo'n roode vredesbeweging is niets
dan bluf, bluf eu... propaganda.
algemeen overzicht.
Ons inziens is er weer een verslech
tering ingetreden in den toestand der
Marokko-onderhandelingen
die, hoe langer ze gerekt worden, te meer
kans geven op eèn treurige wending. Im
mers de Fransche bladen beginnen weer
een oorlogszuchtiger toon aan te slaan.
Vooral de provinciale pers die veelal op
de afgevaardigden sterken druk uitoefent
begint duchtig haar staart te roeren.
Zooals gezegd, zijn de onderhande
lingen nog geen stap verder. Slechts is
een antwoordnota van Duitsch'land gis
teravond aan Cambon overhandigd, waar
bij de staatssecretaris weder een lange
bespreking had met den Franschen ge
zant. Over dit antwoord is nog niets be
kend. Men verwacht weer een pauze van
eenige dagen, waarom de rijkskanselier
wederom voor eenige dagen naar zijn
buiten in Hohenfinow vertrokken is.
Wachten is dus weer de boodschap.
Waren gisteren de berichten over den
toestand van Stolypin reeds ernstiger,
gisteravond kwam de tijding van het
overlijden van Stolypin
waardoor de zwarte rij der slachtoffers
van het Russische regeerstelsel met één
vermeerderd is. Stolypin toch is geval
len als offer van zijn eigen systeem van
erkiikkers en stille dienders, die eerst
terroristen waren, maar gelijk de vos wel
de haren maar niet de streken verloren.
Peter Arkadievitsj Stolypin, de zoon
van een Russisch generaal, werd te Dres
den in 1863 geboren, gedurende een reis,
die zijn ouders in Duitschland maakten.
Hij studeerde aan de universiteit van
St. Petersburg in de natuurwetenschap
pen en behaalde in 1884 den titel van
candidaat. Hij werd daarop ambtenaar
aan het ministerie van Buitenlandsche
Zaken, in 1886 trad hij in dienst bij het
ministerie van Landbouw, welk ambt hij
in 1888 opgaf om een betrekking in het
district Kofuo te aanvaarden. Spoedig
werd hij bevorderd tot eere-vroderechter,
in 1899 tot maarschalk van den adel'van
het gouvernement, iets later tot vice-gou-
verneur van Grodno en in 1903 tot gou
verneur van Saratof. Als zoodanig toon
de hg zich bij de onlusten standvastig, al
verhinderde hij het afkondigen van de
krijgswet.
In April 1906 werd hij benoemd tot
minister van Binnenlandsche Zaken, en
den 21 en Juli van dat jaar trad hij in de
plaats van Garemikin als minister-presu
dent. Men verkeerde toen in het volle
tijdperk van revolutie. Het was 't oogen
blik van de marineoproeren te Svenborg.
Slechts korten tijd daarna had de aanslag
plaats tegen de villa van den president,
in de omstreken van St. Petersburg, waar
bij zijn dochter zwaar gewond en 28 per
sonen gedood werden. De positie van
Stolypin tegenover de eerste en tweede
Doema was niet gemakkelijk. Vruchte-
teloos beproefde hi/ constitutioneel minis
ter te zijn; na tumult op tumult werd
16 Juni 1907 de tweede Doema ontbon
den.
Opnieuw moest Stolypin regeeren zon
der parlement. Hij stelde al zijn invloed
in het werk om de derde Doema te doen
bijeenroepen, waarin hij met geduld be
proefde een meerderheid te vormen en
een parlementairen geest te ontwikke
len.
Maar in het begin van October 1908
deden zich opnieuw zeer ernstige quaes-
ties voor: de inlijving van Bosnië en wei
nig tijd daarna de zaak-Azef.
In 1909 slaagden zijn vijanden, wier
aantal steeds toenam, erin hem te bren
gen in uiterst moeilijke positie. De Tsaar
scheen hem in het gelijk te stellen,, toen
hij weigerde de besluiten van de Doema
tegen den Rijksraad en den generalen,
staf van de marine te bekrachtigen.
Maar Stolypin had zulke omvangrijke
diensten bewezen, dat het hem mocht ge
lukken ook deze crisis te boven te ko
men en aan het bewind te blijven.
In de maand Maart van dit jaar ge
raakte Stolypin opnieuw in moeilijkheden
met de Doema, naar aanleiding van de
zemstwos in Polen. Men herinnert zich
nog den storm van verontwaardiging toen
hij gedurende drie dagen de Doema naar
huis zond om de decreten uit te vaardigen
die in strijd waren met de grondwet
Men veesde opnieuw, dat zijn positie
wankelde en hij overwon wederom door
de zekerheid, waarmede hij wist te lei
den, en al had hij wellicht opnieuw sym
pathieën ingeboet, het is de laatste dagen
reeds herhaaldelijk van hem geschreven,
dat hij niet de man was, die sympathie- i
en zocht, maar de man, die deed, wat hij
meende, dat zijn plicht was.
En dat moet men in hem' prijzen al
kan men overigens zijn reactionaire
ideëen niet goedkeuren. Nog valt in hem
te loven zijn pogen om Rusland van zijn
corruptie in alle takken van dienst te
zuiveren.
Een spoorwegstaking in Ierland
is uitgebroken die zich al aanstonds ern
stig deed aanzien. Zij omvat nu reeds alle
spoorwegen behalve de Iersche Zuid-
oosterspoorweg, die een afzonderlijke!
regeling met zijne beambten heeft ge
troffen, omdat zijne machinisten meeren-
deeis staken. Uit Limerick is gisteren
geen enkele trein vertrokken. Er worden
troepen gereed gehouden, om, zoo noo
dig, de stations te Dublin te bezetten
De staking begint het goederenverkeer
tusschen Engeland en Ierland reeds ern
stig te hinderen. Geen enkele Iersche
stoomboot met vee en landbouwproduc
ten is gisteren te Holyhead aangekomen,
terwijl daar anders des Zondags vijc
nachtbooten binnenloop en.
Het bestuur van het Engelsche ver
bond van spoorwegpersoneel heeft be
sloten om zijn hoofdkwartier tijdelijk
naar Dublin te verplaatsen. Gisteravond
zou het bestuur daarom naar Ierland ver
trekken.
GEMENGD.
- Volgens een bericht in de Times
meldt het Bulgaarsche blad Drevnik de
aanstaande verloving van kroonprins Bo
ris van Bulgarije met de oudste dochter
van den Tsaar.
Dekoning van Engeland heeft As-
kwith, den bekenden middelaar in de ar
beidsgeschillen, geridderd en hem de or
de van hei Bad verleend.
De Brusselsche Patriote meldt, dat
zij uit gezaghebbende bron vernomen
heeft, dat er sprake van is, Woensdag de
lichting, die onder de wapenen is, naar
huis te zenden.
Eergisteren had te Berlijn een bij
eenkomst plaats van de vertegenwoordi
gers van vele beschaafde lan'den der- we
reld, om te beraadslagen over intern, tu-
berculose-quaesties. Besloten werd de
volgende internationale tuberculose-confe-
rentie van 11 tot 13 April te Rome te
houden, en in de eerste plaats de quaestie
van menschen- en rundertuberculose te
bespreken. Ook staat op het programma
het onderwerp: De vrouw en de tuber-
culose-bestrijding. Dr. Pijnappel was de
Nederlandsche afgevaardigde.
Gemaskerde schurken hebben inden
nacht van Vrijdag op Zaterdag gepoogd
den pastoor van Roncq, een plaatsje in
de buurt van Roubaix, te vermoorden.
Het bericht, dat 38 Bulgaarsche
kooplieden vermoord zouden zijn, wordt
tegengesproken door het Turksch minis
terie van Binnenlandsche Zaken.
Een eigenaardige ontploffing heeft
plaats gehad in een postbureau te Berlijn,
door ontploffing van een buitenlandsch
pakket, waarin zich zoogenaamde klap
pers bevonden. Een ernstige brand ont
stond, waarbij meer dan 100 pakketten
met kostbaren inhoud werden vernield.
Een postbeambte kreeg brandwonden.
In Zuid-Australië is gebrek aan vrou
welijke dienstboden en de regeering zal
nu den overtocht voor meisjes uit Enge
land betalen, indien deze meisejs zich ver
binden na aankomst in Australië 4 pd. st.
terug te betalen.
De Nationale Zeitung verneemt uit
Praag, dat de sociaal-democratische partij
aldaar plan heeft tegen Woensdag, den
openingsdag van den Landdag, een al-
gemeene staking op touw te zetten. Men
vreest voor groote betoogingen.
Uit Londen wordt geseind: Op de
werven aan de Clyde staat de scheeps
bouw stil. Het volk staakt, om hooger
loon te krijgen.
In de gevangenis te Kielse (Russisch
Polen) braken onlusten uit. De wacht
maakte van hare wapenen gebruik. Van
de gevangenen werden er een gedood en
drie gewond.
Zondag s tortte te Nancy een in aan
bouw zijnd huis in, waarbij 4 personen
I gedood en 3 ernstig gekwetst werden,
Zondagavond overreed de Ameri-
kaansche uitvinder Edison met zijn auto
mobiel in Louf bij Neurenberg een twaalf
jarig jongetje. Jriet kind was dadelijk
dood.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is aan den reserve-le-
luit. A. A. J. Canters, van het 4e regt.
huzaren en aan den reserve-kapitein J*
A. G. van der Steur, van de infanterie der
Landweer in het 21ste Landweerdistrict
eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend
is eervol ontslag verleend aan dr. K,
F. Wenckebach, hoogleeraar te Gronin
gen, als vertegenwoordiger van de re
geering in het Internationale Komiteei
für das artstliche Fortbildungswesen en
als zoodanig benoemd dr. F. H. Sdireve,
geneesheer-directeur van de stedelijke
ziekenhuizen te Rotterdam
zijn benoemd tot burgemeester v. Sam-
beek L. J. Stevensvan Pannerden jhr.
F. L. M. van Nispen tot Pannerden van
Ophemert J. H, A. Friesuyk; van Waar
denburg H. W. baron van Pal landt.; van,
Stolwijk, J. E. Imminkvan Alkmaar,
G. Ripping; van Westkapelle, A. Over*
duin en van Stein, A. M. Brouns.
De Tariefwet.
Het bestuur van den Nederl. Tuin-
bouwraad heeft zich inzake de tariefwet
met een adres tot de Tweede Kamer
gericht. Het zegt daarinj
dat het van oordeel is, dat dit ont
werp, indien het tot wet verheven mocht
worden, aanleiding zal geven tot
a. het duurder worden van den levens
standaard, waarvan de druk in het bijzon
der gevoeid zal worden door kleine tuin
ders en werklieden in tuinbouwbedrijven,
b. stijging der bedrijfskosten,
c. vveerwraakmaatregelen van het bui
tenland ten opzichte van onze tuinbouw-
voortbrengseien,
d. achteruitgang van de internationale
positie van Nederland als tuinbouwland,
dat derhalve de bestaansvoorwaarden
van onzen national en tuinbouw, die nage
noeg geheel afhankelijk is van een
bloeienden export, door het nieuwe ta
rief zeer sterk zullen worden bemoeilijkt,
de concurrentiestrijd met het buitenland
in hooge mate zal worden verzwaard, en
de geleidelijke uitbreiding en gestadige
bloei van onzen tuinbouw, waaraan toch
voor ons vaderland een zoo overwegend
belang wordt gehecht, ernstig zullen
worden bedreigd,
redenen waarom éidressante. ook oj>
grond van de «itvoerige uiteenzetting
dezer bezwaren in de bij het adres ge-
-voegde memorie van toelichting, aan
de Tweede Kamer verzoekt, hare goed
keuring aan bedoeld wetsontwerp te wil
len onthouden.
Het Petionnement.
Ondanks alle drukte, die ervoor ge
maakt is, heeft het volkspetionnement
voor algemeen kiesrecht, op touw ge
zet door de S. D. A. P. het slechts tot
316.877 handteekeningen kunnen bra.ii-
gen. In het kiesdistrict Leiden werden
verzameld 2437, Haarlemmermeer 1031,
Katwijk 121, Gouda 1739 en Bodegra
ven 748 handteekeningen.
De steden leverden 't grootste aantal
onderteekenaars opop het platteland
was het succes in sommige gevallen al
heel gering. Zoo heeft kiesdistrict Om
men 89, Gorinchem 407, Goes 9, Flon-
tenisse 5, Bergen op Zoom 176, Grave
14, Zevenbergen 26, Oosterhout 81,
Waalwijk 6 handteekeningen enz.
Gisteravond werden in meerdere
plaatsen van het land betoogingen ge
houden, in sommige plaatsen door op
tochten gevolgd.
De winkelsluiting te Amsterdam
ingevoerd.
De tegenstanders der wettelijk gere
gelde negenuursiuiting hebben door hun
-actie er voor gezorgd, dat het gister
avond in de hoofdstad althans geen
„dooie boel" werd. Wel zeldzaam waren
over de geheel e gtad de straten zoo vol
van menschen. In vele winkelstraten was
er geen doorkomen aan.
Die ongewone drukte ving' reeds te
acht uur aan. Maar toen om negen uur de
politieagenten kwamen om winkel na
winkel, te gaan aanzeggen, dat te 9
uur gesloten moest worden, schoolden
de menschen in dichte drommen samen,
voor de winkels, die niet werden geslo
ten.
En dat waren er in sommige straten
zeer vele. Maar toch was er van een zeer
omvangrijk verzet, waaraan door een be
langrijke minderhe.id dQi winkeliers werd
