&2icbeli£ Qou/twnk
13
BUITENLAND.
Johannes Freund.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 589.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITQEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
«n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
I 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertenttëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangebodeu
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het Fransche antwoord, waarvan wij
Jn korte trekken reeds den inhoud ver
meldden, zou gisteravond in Berlijn aan
komen. Hoewel de Fransche bladen vrij
optimistisch schrijven, meent toch de Pe-
Stit Parisien dat de
Marokko-onderhandelingen
nog vrij lang kuinnen duren. Men ve-on-
derstelt dat Kiderlen nog zal willen
trachten, om door eischen over econo
mische voorrechten te laten varen, meer
In Congo te krijgen. De N. R. Ct. cor
respondent bericht nog aan het gezant
schap van een aanzienlijke derde mo-
gehdheid het volgende te hebben verno
men: Het is thans het psychologisch
.oogenblik voor Duitschland, om toe te
grijpen. Indien het nu toegrijpt heeft het
waarschijnlijk 't max. voordeel behaald
dat met zijn brutale politiek te behalen
was. Bulow heeftin 1905 't psychologisch
oogenblik van den val van Delcassé voor
bij laten gaan, door toen enkel alge-
Sneen politieke doeleinden na te blijven
streven., in plaats van te beginnen met
een reëel voordeel te verwezenlijken.
■Kiderlen zal waarschijnlijk niet dezelf
de fout begaan. Hij zal in alle gevallen
wat posten willen incasseeren. Daar
voor is het thans het oogenblik. ^Bij een
nog lang rekken der geaachtenwisseling
weet jnen niet wat er nog gebeuren kan.
iDaarom achten wii,wel dat er kans is op
een vrij spoedig accoord.
De Duitsche bladen hebben hun op
timisme der laatste dagen eenigszins
laten varen en uiten zich nu op som
berder toon.
De officieuze correspondent van de
Koln. Zeitung te Berlijn meldt„Het van
Parijs uit verspreide bericht over het
verhandelde in den Franschen minister
raad, is ongetwijfeld zeer belang
wekkend. Men zal echter moeten afwach
ten,. of de nieuwe Fransche voorstellen
met deze beweringen op alle punten ook
zullen overeenstemmen. Indien Frank
rijk voor de bescherming van de volledi
ge oeconomische vrijheid en de gel.ijk-
stelling van alle mogendheden opkomt
en voor deze vrijheid voldoende waar
borgen wil geven, had het evengoed het
laatste Duitsche voorstel kunnen aanne-
vjnen, dat ook alleen dit doel nastreeft.
Naar aanleiding van dit officieuze te
legram zegt de Berl. Morgenpost: Uit
deze officieuze uitlating blijkt,'dat men
te Berlijn de Fransche zinsnede over de
economische gelijkheid van alle mogend
heden ernstig wantrouwt en men niet
geneigd is, zich met algemeene frazes
te laten afschepen.
Verder bericht de Parijsche corres
pondent van het blad, dat het Fransche
antwoord waarschijnlijk niet geschiktzal
zijn, de onderhandelingen over Marok
ko werkelijk dichter bij een vredelieven
de oplossing te brengen.
Men zegt nog dat een nieuwe ont
moeting tusschen Kiderlen en Cambon
Zaterdag zal plaats hebben.
Niet alleen de Franschen hebben het
in Marokko weer te kwaad gekregen,
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
4)
A., een kleine stad, was in de laatste
tien jaren tot snelle ontwikkeling geko
men, en maakte van af het station gezien
een bijna grootsteedschen indruk. De
weg naar de kerk en de pastorie, die in
de oude stad lagen, was lang, Johannes
nam een rijtuig, om sneller aan zijn doel
te komen.
Een meisje opende op zijn bellen. Toen
hij zijn naam genoemd had, ging zij aan
stonds naar het rijtuig, om den koetsier
behulpzaam te zijn bij het afladen van
den koffer
De pastorie was niet groot, beneden
woonde de pastoor, boven waren de ka
mers voor den kapelaan. Het dienstmeisje
bracht hem boven en wees hem den weg.
„Deze twee kamers zijn voor meneer
kapelaan. Zij opende een deur.
„Wenscht meneer kapelaan koffie? Die
is klaar. Om vijf uur is meneer pastoor
met de inboorlingen, ook is er weder
om slag geleverd tusschen
Spanjaarden en Riffbewoners
Terwijl de ministers Dinsdagavond
bijeen waren om over de binnen- en bui-
tenlandsche moeilijkheden van gedach
ten te wisselen, ontving de minister van
oorlog een telegram van den gouverneur
van Melilla, meldende dat de Marokka
nen opnieuw de Spaansche troepen, die
gelegerd waren aan de rechterzijde van
de van de Kertrivier, aangevallen had
den, Op het oogenblik dat generaal Al-
dave het telegram verzond, was de strijd
in vollen gang intusschen moest hij
reeds melden, dat de Spanjaarden verb
liezen leden.
blader blijkt, dat het een verwoede
slag geworden is, waarbij de Spaansche
troepen slechts met inspanning van alle
krachten het terrein hebben weten te
behouden. Volgens officieele opgaven
moeten een kolonel, twee subalterne of
ficieren, tien soldaten en drie politie-
jnanschappen gedood zijn, terwijl vier
officieren, twintig soldaten en 23 poli
tiemanschappen gewond werden. Intus
schen loopt te Tanger het gerucht, dat
in den slag, welke 12 uur zou geduurd
hebben, het geheele regiment infanterie
van Cataluna in de pan zou zijn gehakt.
Tevens wordt bericht, dat niet min
der dan 16000 man in de laatste twee
dagen naar Melilla zijn scheep gegaan,
zoodat de garnizoenen van Cadix, Mala
ga Barcelona en Algeciras bijna geheel
van troepen zijn ontbloot.
Reeds meerdere malen gingen geruch
ten over nederlagen en vlucht van den
ex-sjah van Perzië
Ofschoon deze telkens werden tegen
gesproken, schijnt het nu toch waarheid
te zijn dat hfj naar Goemasjtepe, een
havenstad aan de Kaspische zee, is ge
vlucht. Mohammed Aïi heeft in een ge
vecht,. dat drie dagen duurde, een ge
voelige en volkomen nederlaag geleden.
Daarmee schijnt de tocht van den ex-
sjah, om den troon zijner vaderen weer
te veroveren, definitief mislukt te zijn.
Hij moet al van plan zijn, het land.
weer te verlaten.
Volgens, de berichten door ijlboden
uit het Noorden van het land naar Te
heran overgebracht, zijn de ex-sjah en
zijn broeder Sjoa es Salhane na hun
nederlaag bij Savadkoe, waar zij na een
gevecht van 3 dagen waren verslagen,
met hun troepen gevlucht, met achter
lating van het kamp.
Terwijl alzoo de ex-sjah met zijn broe
der in dichten nevel zijn heil in de rich
ting van de Kaspische zee zocht, vielen
al zijn bagage en zijn stukken in han
den van de regeering. De documenten
werden dadelijk naar den ministerpresi
dent overgebracht.
Volgens een blad te Teheran is een
stoomboot op weg naar Goemasjtepe,
om Mohammed Ali af te halen.
Bijna ter zelfder tijd, dat de regee-
ringstroepen de overwinning bij Savad
koe behaalden, werden ook de Mazonde-
ratien onder Emir Moekarrem versla
gen. Het Noorden is nu vrij van de troe
pen van den ex-sjah Salar en Dauleh,
bevindt zich te iSoehanabad terwijl de
te spreken".
Johannes keek naar de klok, het was
vier uur.
„Ja, breng mij koffie','.
Het meisje ging heen en keerde spoe
dig terug met het koffieblad.
Johannes dronk zijn koffie uit en ging
daarna voor hei venster staan. Voor hem
verhief zich de kerk, onder het venster
lag de tuin der pastorie. Plotseling werd
er aan de deur geklopt en verscheen een
dor mannetje, dat een paar buigingen
maakte en zeide:
„Ik ben koster Matz; ik veroorloof mij
meneer de kapelaan welkom te heeten.
Moge het mijnheer de kapelaan bij ons
goed bevallenAlles wat wij vermogen,
zijn wij graag bereid voor u te doen.
Straks komt ook de wagen met de meu
bels aan en als wij meneer de kapelaan
onze hulp mogen aanbieden, zal het ons
een vreugde zijn, want ook mijn vrouw
is graag uw onderdanige dienares."
Johannes beantwoordde den groet van
den man, daarna zeide hij: „Ik neem
graag je diensten aan, en ook die van je
vrouw, want er is hier nog veel te doen,
waarvan gij beiden meer verstand hebt
dan ik."
„Met vreugde zullen wij alles doen",
riep de koster.
Bachtiaren zich onder Emir Moefaham en
Seidar Sefer in de richting van Koenr
teruggetrokken hebben. Voor de eerst
volgende dagen wordt de opmarsch van
Jephrem en Seidar Behdoer tegen Saltar
verwacht.
GEMENGD.
Blijkens telegrafisch bericht uit
Tsjoenking hebben de opstandelingen
in de provincie Szetschwan christelijke
missiehuizen in brand gestoken cn ver
scheidene missionarissen vermoord.
De telegrafische verbinding metTsjeng-
toe is verbroken.
De liberale afgevaardigden teWeenen
hebben gisteren een conferentie gehouden
over den vleeschnood. Zij eischten de
onverwijlde bijeenroeping van het Oos-
tenrijksche Huis van afvaardigden om
maatregelen te nemen tegen hef gebrek
aan vleesch. Tot de regeering werd de
eisch gericht, dat zij den onbeperkten
invoer van Argentijnsch vleesch, zonder
vergoedingen aan Hongarije, zou toe
laten. Een verhooging van het aan Servië
toegestane vleesch contingent werd geen
voldoende maatregel geacht.
Een jyan de voormannen van het
groote Engelsche Verbond van spoorweg
personeel heeft Woensdagavond ver-
ldaard, dat de spoorwegbeambten niet
tevreden waren over de wijze, waarop de
maatschappijen de met hen getroffen over
eenkomst uitlegden en in door hen ge
houden bijeenkomsten besluiten hadden
genomen, waarin zij verlangen, dat aan
hunne eischen voldaan wordt. Anders
zullen zij waarschijnlijk andermaal tot
een algemeene staking overgaan.
De stakende Spaansche mijnwerkers
hebben gistermorgen een brug van den
mijnspoorweg laten springen. Te Bilbao
is gisteren gevochten tusschen de stakers
en de troepen, die hen trachtten te ver
strooien. AI het werk staaf sfil in de
heele streek.
'De „Meuse" meldt, dat drie lich
tingen van de Belgische militie onder de
wapens geroepen zijn. De „Gazette" lo
genstraft het bericht
Volgens de Etoile beige, is er
kwaadwilligheid in het spel geweest#
bij den brand te Antwerpen. De politie
heeft bij de houtstapels, waar de brand
begonnen is, een dot katoen en krullen
gevonden.
Uit Rome wordt aan het Berl. Ta-
geblatt geseind: De lavastroom van den
Etna wordt uit nieuwe openingen ge
voed en gaat met angstwekkende snel
heid voort, puinhoopen en verwoesting
achter zich latende. De ongelukkige be
volking vlucht overal. In lange rijen
trekken de menschen met hun geringe
have stil en treurig een onzekere toe
komst te gempet. De hemel is loodkleu
rig. Er heerscht een benauwende hitte,
en er valt een lichte aschregen. De Et-
na verdwijnt achter zwarte wolken, de
aarde beeft onder de voeten van de
vluchtenden, alsof zij op het punt was
te splijten. Men kan niet goed uitmaken,
hoeveel kratermonden spuwen. Van den
hoofdkrater af tot aan de kraters Um-
berto en Margherita toe is de bergwand
overal gespleten. Op deze scheur wer
pen 54 kratermonden steenen uit.
„Breng het goed, als het komt, maar
op mijn kamer, want het is mogelijk
dat ik dan juist bij mijnheer pastoor ben,
om vijf uur is hij te spreken, thans js
het reeds half vijf door."
Koster Matz maakte weer een paar
buigingen en beloofde met zijn vrouw
de meubels op de kamer te brengen, zoo
dra de wagen aankwam.
Een half uur later ging Johannes naar
beneden. Aan de trap was een deur, die
aanstonds geopend werd toen hij er aan
kwam. Een oud vrouwengezicht keek hem
aan. Johannes groette en vroeg, waar de
pastoor te spreken was.
„De deur rechts," werd hem geant
woord.
Johannes klopte en toen het „binnen"
weerklonk, aarzelde hij toch nog. Het
was zijn overheidspersoon, inet wien hij
kennis zou maken, en die niet zeer vrien
delijk was, had Grunberg gezegd maar
reeds klonk voor de tweede maal, dit
maal met iets ongeduldigs in de stem
het „binnen."
Met den Katholieken groet trad Jo
hannes het vertrek binnen. Toen de beide
mannen tegenover elkaar stonden, keken
zij elkander een oogenblik scherp en on
derzoekend aan. Het gezicht van den ka
pelaan drukte verbazing jut; zóó had hij
iDe geleerden gelooven, dat de uitbar
stingen met afwisselende hevigheid een
maand zullen aanhouden.
Volgens een telegram uit Milaan aan
de Berl. Zeitung am Mittag is het ob
servatorium op den Etna bijna geheel
verwoest. Er zijn sterke aardbevingen
waargenomen in Florence en Siena. In
Siena was de aardschok zoo hevig, dat
de kerkklokken begonnen te luiden. De
bevolking snelde in paniek op de stra
ten, doch gelukkig zijn er geen persoon
lijke ongelukken voorgekomen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is P. B. J. Ferf, lid
van Qed. Staten van Noord-Holland, be
noemd tot commandeur in de orde van
Oranje-Nassau
is R. Nijdam, te .Hengelo, benoemd
tot opzichter-electricien bij de Rijks.elec-
triciteitswerken te IJmuiden;
is behoemd tot adjunct-inspecteur van
den arbeid de heer A. J. Kloos, civiel-
ingenieur te Hof van Delft;
is benoemd tot adjunct-commissaris der
loodsen te Rotterdam J. JH. F. T. A.
Trijzelaar.
De plechtige opening van het
gesticht Harreveld.
In een der mooiste streken van ons
land, in de schilderachtige Geldersche
Achterhoek, vlak bij de Duitsche gren
zen is een nieuw gesticht der St. Vin-
centiusvereeniging verrezen, een nieuw
product van Roomsche charitas.
Gisteren is het op plechtige wijze in
gebruik genomen. Uit alle deelen der
bisdommen Utrecht en Haarlem waren
belangstellenden saamgestroomd om van
de opening getuige te zijnde anders
zoo stille locaaltrein Zutfen-Winterswijk
had 't nu erg druk en meerdere extra
coupé's moesten worden aangehaakt, om
het aantal passagiers dat wij op 150
schatten, te kunnen vervoeren.
Aan het station Lichtenvoorde wacht
te een extratram ons op, waarvan als
teeken van feestvreugde de locomotief
met vlaggedoek was versierd. Het ge
sticht ligt op 20 minuten afstand van
het station en wordt bereikt dwars door
het dorp. Bijna van ieder huis woei de
driekleur en de kinderen der scholen
stonden voor de ramen der lokalen op
gesteld en de achtbare dorpelingen
staarden met nieuwsgierigheid de pas-
seerende tram, rijtuigen en auto aan.
Voor Lichtenvoorde en Harreveld \yas
't feit van den dag een gebeurtenis van
beteëkenis. Nog nimmer hadden de ge
meentenaren zooveel aanzienlijke per
sonages bijeen gezien en de tram, ver
telde ons de conducteur, vervoerde nim
mer zoo'n groot aantal passagiers tege
lijk. Het telegraafkantoor had een extra
toestel laten aanrukken om de perste-
leerammen te kunnen verzenden (en des
ondanks kwam toch nog een tweede
uitgebreid t elegram'voor onze courant
gisteren te laat aan).
Doch dit zijn feitelijk mededeelingen,
die buiten de openingsplechtigheid
zich den pastoor niet voorgesteld. Hoe
mooi moest die man geweest zijn, eer al
die diepe lijnen in zijn gelaat gegroefd
werden, vóór die fijne mond geleerd had,
zich zoo vast te sluiten. Het haar was
glad en kort gehouden; de kleur van het
haar was twijfelachtig, was het blond of
reeds vergrijsd? Maar de pastoor telde
eerst negen en veertig jaar!
Zijn oog werd bijna week, toen hij
den jongen man beschouwde, welk een
onbeschreven blad nog! Zou de griffel
des tijds ook in dit jongelingsgezicht zoo
diepe voren griffen, zulke lijnen van bit
terheid trekken
Pastoor Wesper reikte Johannes de
hand. „Mijn nieuwe kapelaan, nietwaar?
Wees welkom! Ga zitten!"
Daarna ondervoeg hij hem over zijn
studie, zijn ouders en zijn leven. Het was
geen nieuwsgierigheid, hij wilde den jon
gen man alleen gelegenheid geven, zich
uit te spreken. Daarna zei hij: „Ik had
tot nu toe niet zoo jonge kapelaans, maar
steeds oudere heeren. Daar ik menig
maal door een halsziekte bezocht wordt,
moet de kapelaan mij vertegenwoordi
gen. Gij zijt zeker nog eenigszins
onzeker, ik kan mij dit denken, ik hoop
echter, dat gij uw best zult doen en het
ernstig zult meeneq met uw ambt Indien
staan. De laan naar het gesticht was;
aan weerszijden met sparreboompjes ver
sierd in 't midden was een primitieve
eerepoort opgericht.
Mgr. de Aartsbisschop yverd aan den
ingang ontvangen door het bestuur en
begaf zich daarna met de genoodigden
naar de kapel, waar een kort lof met Vent
Creator plaats had.
In een der ruime zalen vervolgens bij
eenkomende, werd allereerst het woord
gevoerd door mr. dr. D. A. P. 'N. Kooien#
voorzitter der Centrale vereeniging voor,
Kinderbescherming in het Aartsbisdom
Utrecht en het bisdom' Haarlem.
Spr. herinnerde, hoe bij het tot stand
komen der Kinderwetten herhaaldelijk,
zoowel van de Regeeringstafel, als van
de banken der Volksvertegenwoordiging
een beroep is gedaan op de vrije krachten
in de maatschappij. Van Katholieke zij
de heeft van meet af de vereeniging van
den H. Vincentius van Paulo hare schou
ders onder dit werk gezet doch tot nu
toe ontbrak een Katholiek gesticht, waar
jongens boven de 14 jaar konden wor
den opgenomen.
Ook hier nam de Hoofdraad het ini
tiatief: de twee noordelijke bisdommen!
zouden pogen met vereende krachten
een gesticht te verkrijgen, waar de jon
gens hun geheele opvoeding konden vol
tooien.
Een globale begrooting leerde, dat
voor een gesticht met een capaciteit van
200 jongens ongeveer 3 ton noodig was.
De groote gift van een onbekende bij
den aanvang, de bijdragen der conferen
ties, de opbrengst der collecten in de
kerken, de giften van bijzondere per
sonen, ten slotte de welwillende hulp!
van vier krachtige leden der vereeniging,
heblyn de helft van het beiK>odigdtl
kapitaal gefourneerd, terwijl de Règee-
ring, door een flinke subsidie in uit
zicht te stellen, maakte dat de moge
lijkheid van dit gesticht een feit werd.
Ondanks al dim sDun, zou het eerste
Katholieke gesticht onder de werkingi
der kinderwetten niet zoo spoedig en
zoo uitgebreid tot stand zijn gekomen,
indien het van den grond af had moeten
worden opgetrokken.
Voor een groot deel trekt de vereeni
ging profijt van het werk van de Duit
sche Paters Franciscanen, die de resulta
ten van een moeizamen arbeid van 25
jaar in dezen massalen bouw adh ons
hebben overgelaten.
Bij de eerste bezichtiging van het ge
bouw trokken dadelijk twee zaken ons
vooral aan: de mogelijkheid om in een
centraalbouw het paviljoenstelsel te kun
nen volgen, en in de tweede plaats het
bestaan van 225 kleine kamers, waar
door voor iederen verpleegde een afzon
derlijk slaapvertrek beschikbaar zou zijn.
Zoo staan wij dan hier voor de plech
tige opening van dit gesticht.
Zal het aan zijn bestemming beant
woorden
Het dankt zijn ontstaan aan de over
tuiging van spr.'s geloofsgenooten, dat
de godsdienst onontbeerlijk is bij de
opvoedingdat het niet voldoende is
wanneer enkele uren afzonderlijk wor
den gewijd aan de godsdienstige belan-
ik u een raad mag geven, wees van den
beginne af voorzichtig met de menschen;
niet te voorkomend, niet te veel vertrou
wend het wordt zoo gemakkelijk ver
keerd uitgelegd. Onze gemeente is ge
mengd met goede en slechte elementen,
zoowel wat verschillende godsdiensten
betreft. Laat nooit uw hart alleen spre
ken; het verstand moet de eerste stem
behouden. Hebt gij in iets een raad noo
dig, dan ben ik steeds voor u klaar. Het
eten neemt gij wel, zooals uw voorgan
gers gedaan hebben, bij mij. Des mid
dags en des avonds eten wij gezamenlijk,
ontbijt en gouter (1) krijgt ge op uw ka
mer; hebt gij daaromtrent andere wen-
schen, zeg het dan aan mijn oude Dora.
Zij is een beetje zonderling, maar gij zult
u spoedig aan haar gewennen, geloof ik..
En nu zult ge zeker voor uw installatie
willen zorgen; mocht ge daarmee van
daag niet klaar komen, dan staat u de lo
geerkamer ter beschikking."
Johannes dankte voor zooveel vrien
delijkheid en uit zijn oogen schitterde
zoo innige genegenheid voor den oude
ren man, dat deze bij het afscheid hem
nogmaals de hand drukte.
(1) de nainiddagthee.
(Wórdt vervolgd^