14
BUITENLAND.
Johannes Freund.
BINNENLAND.
2e Jaargang, No, 588.
3)e £c4cbeJic Somcmt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc, Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITQEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Verschil en beoordeeling.
ij Uit Rotterdam, waar 'tmet de wethou-
öersbênoemingen niet zoo vlot gaat,
schrijft men aan 't Jrtbld. over de tak-
jtiek in de nieuwe rechterzijde in den
Raad o. m.
„Uit alle beschouwingen is het merk
baar, dat de bom ietwat anders is ge
sprongen, dan men rechts had bere
kend. Men had den heer Havelaar aan
Onderwijs willen hebben, doch dat deze
daarvoor paste met een in meerderheid
rechtsche commissie van bijstand en
een in overgroote meerderheid recht-
schen Raad men moet al zeer door
het partijbelang beneveld zijn om zulks
ten kwade te durven duiden.
Rechts wilde een aan handen en
voeten gebonden liberalen wethouder
van Onderwijs en bedankte aanvanke
lijk feestelijk om de consequenties uit
haar overwinning te trekken."
Alzoo: rechts wilde een vrijzinnigen
(wethouder van openbaar onderwijs stel
len, maar neen: 't deugt niet.
Te Amsterdam beweegt de vrijzinnig
heid hemel en aarde om zoo'n titularis
te hebben, te Rotterdam bedankt men er
voor.
Dat de heer Havelaar geen zin in t
baantje heeft,"wijl hij zich louter door
rechtsche- meerderheden omringd ziet, is
jeen persoonlijke opvatting, waarbij men
zich moet neerleggen al denkt mei)
er 't zijne van.
Mr. de Vries toont echter breeder op
vatting, grooter moed en meer zelfver
trouwen, door wel onderwijs te willen
bestieren, al is hij door linksche meer
derheden omringd.
De heer .Havelaar zou als wethouder
j.aau handen en voeten gebonden" zijn,
zegt de corr.
Wel, als dit waar mocht wezen, dan
verkeert de heer de Vries te Amsterdam
'in dezelfde weinig benijdenswaardige po
sitie, zoodat links in de hoofdstad ook
piet zoo'n drukte behoefde te maken om
zijn benoeming. De vrijzinnigheid of
,ten minste een levenmakend deel daar
van was evenwel beducht voor zijn
wethouderschap. Bestond voor deze be-
jduchtheid oo"k maar eenigen grond, dan
jcon te Rotterdam de heer Havelaar de
functie ook wel aanvaarden, zijnde im
mers de gebondenheid dan niet zoo groot,
.als de corr. van 't H b 1 d. nu gaarne wil
doen voorkomen.
Zoodat we maar zeggen willenhet
verschil in beoordeeling inzake deze beide
.wethouders-benoemingen is links bijzon
der groot. De corr. mag wèl gewagen
van „door partijbelang beneveld zijn".
ALXiEMEEN OVERZICHT.
Er wordt in Frankrijk haast gemaakt
met het behandelen der
Duitsche tegenvoorstellen.
Gisteren zou minister de Selvez zich
paar Rambouillet begeven om president
Fallières den nieuwen tekst van de Fran
sche voorstellen te overleggen. De
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
3)
Teeder leunde zij met haar hoofd te-
jgen zijn arm. Hij trok haar tot zich.
„Mijn lief moederke! Hoe dankbaar ben
ik den bisschop, die mij vergunt nog
(eenigen tijd bij je te blijven alvorens
verder de wereld in te trekken. Gii (geeft
taiij moed als ik zwak ben S Maar nu
moet ik gaan, tot vanmiddag heb ik te
.werken
Hij ging de smalle trap op, die naar
zijn kamertje leidde.
De moeder ruimde de tafel af en be
gaf zich naar de keuken.
Weken waren voorbijgegaan en nog
was de jonge priester thuis. Schertsend
Zij hij reedsj,Thans wordt het tijd, dat
ïk hier weg kom." Maar hij was toch
graag thuis, vooral daar bij zag, dat
jde meesten naar hem luisterden zij kwa-
jihen bii hem te biechten en naar zijn
•Bi;eeken luisteren. Preekte hij, dan w^s
jongste beslissingen der Fransche mi
nisterraad schijnt men aldus te mogen
samenvatten. Frankrijk wil volstrekt po
litieke vrijheid in Marokko, zonder di
recte of indirecte beperkingen. Het wil
volstrekte economische gelijkheid voor
alle landen. Frankrijk biedt aan de vol
ledigste waarborgen voor die economi
sche gelijkheid en vrijheid te geven. Het
biedt verder aan Duitschland Midden-
Congo aan, met als zuidgrens de rivier
de Sangha, met een s'tuk grondgebied^
dat toegang tot den Atlantischen Oceaan
geeft, boven Libreville.
Indien de president der Fransche re
publiek er dadelijk zijne goedkeuring
aan hecht en niet den wensch uitspreekt
om er met den ministerpresident, (die
bij de manoeuvres bij Belfort tegenwoor
dig is) overleg over te houden, kunnen
de Fransche voorstellen morgen of over
morgen aan den gezant Cambon naar
Berlijn gezonden worden.
De laatste schikkingen schijnen reeds
gisteravond getroffen te zijn en een te
legram meldt, dat gisteravond 10 uur
per bijzonderen koerier het document
verzonden is.
Achtereenvolgens had minister de Sel
ves gisteren nog de gezanten van En
geland en Rusland ontvangen. Niet on
aardig is het daarom nog eens het oor
deel over deze kwestie van twee vrijwel
officieuze organen van die beide lan
den te citeeren.
Na betoogd te hebben, dat Engeland
grooter handelsbelangen in Marokko
heeft dan Duitschland, zegt de Westmin-
steir Gazette:
Engeland zal niet, uit naijverige be
hartiging van zijne eigen belangen, een
een regeling beletten, die tusschen
Frankrijk en Duitschland vrede zal stich
ten, maar natuurlijk moet het op zijn hoe
de zijn tegen een regeling, welke óf
aan Duitschland een oeoonomische po
sitie zal geven, die Engeland niet heeft
óf een dubbel toezicht instelt, waar het
buiten gesloten wordt. Engeland's op
vatting is, kort gezegd, dat Duitsch
land met zijn aandeel van 10 pCt. in
den handel genoegen zo,u moeten ne
men met een regeling, die voor Enge
land met zijn 39 pCt. voldoende is.
De Nowoje-Wremja laat zich, volgens
het Berl. Tagebl. als volgt uit over de
Marokko-kwestie. Van ons standpunt ge
zien is het beeld van de Marokko-crisis
aanmerkelijk somberder geworden. Als
Duitschland economische voorde elen
zoekt en besloten heeft deze eischen
in een officieel document te laten gel
den, dan wil dat zeggen, dat Duitschland
het voor mogelijk heeft gehouden, niet
slechts Frankrijk en Engeland alleen,'
maar alle groote mogendheden bij elkan
der uit te tarten. Doordat het den grond
slag van de open deur ondermijnt, ver
klaart Duitschland zich een tegenstander
van het beginsel, waarqp de ontwikke
ling van aTle overzeescfie koloniën be
rust.
Eigenaardig in verband met de hou
ding. dier twee mogendheden, die door
hoogen toon Duitschland wat mindier
yeeleischend willen maken en daardoor
öen oorlog voorkomen, zijn de volgende
de kerk vol. Frans was kalmer gewor
den, Lena kwam bijna dagelijks een
oogenblikje naar moeder Freund en was
weer het lieve, natuurlijke kind van vroe
ger.
Hoe zeer haar zoon dat alles verheug
de, bemerkte de moeder toch, dat hij
er dikwijls bezorgd uitzagdaarom
maakte zij eens van de gelegenheid ge
bruik, om met den pastoor over Johan
nes te spreken.
Pastoor Grunberg, een vriendelijke,
oude heer met levendige oogen, begroet
te haar hartelijk. Daarna nam hij gemoe
delijk een snuifje en vroeg naar haar
verlangen.
„Ik kom wegens mijn Johannes, eer
waarde," begon zij, „hij zal nu wel
spoedig heengaan, en steeds kan ik hem
doch niet bij mij houden, maar ik ben
bezorgd voor hem hij prakkeseert te
veel, vrees ik, en kwelt zich met gedach
ten, of hij ook alles goed doet. Gezegd
heeft hij niets, maar als er zooveel men-
.schen te biechten komen, dan is hij zoo
stil, eet bijna niets en dat is toch niet góed
voor hein; zoo sterk is hij niet."
De pastoor had haar kalm aangehoord
nu nam hij weer een snuifje en klopte de
vrouw op den schouder.
„Mijn goede moeder, gij moet u niet al
te bezorgd mAken. JJans is £eo beetje fijn
berichten uit België. De koning heeft
gisteren met den chef van den genera-
lenstaf een langdurig onderhoud gehad.
Daarna heeft hij vanochtend met den
minister-president en den minister van
oorlog over de inrichting van de lands
verdediging gesproken. Na dien heeft
de minister-president een lang gesprek
gehad m'et den commandant van de stel
ling Antwerpen.
Pe lichting, van 1909, die heden naar
huis gezonden had moeten worden, is
tot nader order onder de wapens ge
houden.
Na de reeds vermeldde landen hebben
ook Nederland, Zweden en Noorwegen
de republiek Portugal erkend.
Niet alleen in officieele kringen, maar
in het geheele land heeft de erkenning
groote voldoening gewekt. Woensdag
avond trokken tal van afgevaardigden
met het volk in fakkeloptocht naar de
woningen der gezanten om zoodoende
van hun ingenomenheid blijk te geven.
In een onderhoud met den Lissabon-
schen correspondent van de Franf. Ztg.
sprak de minister-president zijn vreugde
uit over de erkenning door de mogend
heden, hetgeen bewijst dat'zijn regee
ring het vertrouwen heeft dier rijken.
Hij verzekerde alles in het werk te zul
len stellen, zich die goede meening waar
dig te toonen. Onder het voorloopig be
wind, aldus ging de heer Chagas voort,
was langzamerhand 'n losbandigheid inge
treden, het gevolg van het feit, dat de
regeering niet stevig genoeg stond om
krachtig in te grijpen. Toen hij tot de
regeering geroepen werd, had hij in
stinctmatig het gevaar gevoeld, dat daar
in voor de republiek school, zoodat hij
elke gelegenheid aangreep, met klem 't
gezag te doen gelden. En niet zonder
succes, want reeds Was het hem1 gelukt
de ernstige stakingen te doen bijleggen.
'Bijzonder noodig achtte hij een diep
ingrijpende- reorganisatie van het poli
tieke leven.
Daarover zullen allen het wel met
hem eens zijn.
Reeds meldden wij iets over den ern-
stigen toestand die tengevolge der
staking te Bilbao
heerscht. Pogingen om een verzoening
tot stand te brengen tusschen werkge
vers en arbeiders lijden schipbreuk.
Naar de correspondent te Madrid van
de Temps meldt, heeft Canalejas een
brief gezonden aan den gouverneur van
Bilbao, waarin hij zegt de onverzoenlijk
heid der patroons, op een oogenblik dat
ernstige buitenlandsche kwesties Spanje
bezighouden, te betreuren. Hij voegt er
bij, dat de werkgevers zullen moeten toe
geven, al was het dan maar voor het
oogenblik, in het belang van het land.
Die brief heeft groot opzien gebaard
en vele patroons hebben dan ook per
telegram daartegen verzet aangeteekend.
Te Santander zijn een korporaal en
drie burgers bij een botsing tusschen
arbeiders en politie gedoodbij Barce
lona hebben kwaadwilligen een groote
boschbrand aangestoken.
Telegrammen hebben reeds gemeld,
dat de afgevaardigden der vakvereeni-
van binnen en van buiten, hij ziet alles
met te teere oogen aan. Hij moet eerst
een paar jaar priester zijn, dan is dat wel
over. Zie, moeder, hij zou de zwarte
schapen alle in eens wit willen hebben,
dat gaat niet. Ik ben al blij, als ik nu en
dan eens een zwart plekje wit kan ma
ken. Het priesterschap is niet zoo gemak
kelijk, al zeggen ook vele menschen: O,
zoo'n katholieke pastoor heeft het goed,
te doen heeft hij niets, kan lekker eten en
drinken, heeft geen last van een kwade
vrouw kortom, hij leeft prettiger dan
wie ook. Neen, het is jammer, dat iemand
die zoo praat, niet acht dagen katholiek
priester kan zijn, hij zou dan wel anders
praten. Geloof mij, moeder, het priester-
kruis is een der zwaarste, die onze Lieve
Heer op de schouders der menschen ge
legd heeft. Het moet natuurlijk een uitver
korene zijn en Johannes is een uitverko
rene. Dus geen angst, moederke, Hans
gaat den goeden weg op, al loopt hij niet
op rozen. Hij is ook wel een beetje ver
troeteld; nu moet hij op eigen been en lee-
ren staan en niet altijd achter zijn moe
der loopen. Neem me dat niet kwalijk,
vrouwtje
Hij nam weer een snuifje en de vrouw
stond op om heen te gaan. De priester
hield haar nog aan de deur terug.
s £eg me sens, moertje, \\op is 5et met
gingen tot algemeene staking besloten
hebben. Dat besluit is genomen met
2577 tegen 155 stemmen. Algemeene
werkstaking is (er nu te Bilbao en te
Oviedo. Te Bilbao is een groote troe
penmacht samen getrokken. Van den elr
lendigen toestand, die er heerscht, geeft
e,en telegram van gisteren .een beeld.
De bakkerijen kunnen geen brood meer
leveren en de bakkers patroons hebben
om militaire bakkers gevraagd. Te Ma/-
laga is de staking bijna algemeen.
GEMENGD.
De Aid Joessi, die zich aan ge
neraal Moinier onderworpen hadden,
zijn weer opgestaan en hebben hunne
plunderingen hervat. Te Sefroe vielen
ze luitenant Hugo de Wilde, met zijn
600 Marokkaansche strijders aan. Na een
hardnekkig gevecht werden de Aid Joes»-
si afgeslagen.
De naweeën van den opstand in
Mexico welke aan Pprfirio Diaz den
presidentszetel kostte doen zich nog
altijd gevoelen. Zoo heeft dezer dagen
te Tuxtlachico weer eens een gevecht
plaats gehad tusschen Maderisten en
Rey-isten. De Maderisten dat zijn dus
de aanhangers van Madero, behielden
de overhand de Rey-isten moesten over
haast de vlucht nemen met achterlating
van eenige dooden.
In Guatamala is een beweging op
touw gezet om te komen tot de veree-
niging der republieken van Centraal-
Amerika.
Stakende voerlui hebben gister
middag in de Liebigstrasse te Dussel-
dorp een bejaarden kameraad, die aan
het werk gebleven was, aangevallen en
doodgeslagen.
Kolonel Edward H. Green, de
schatrijke zoon van de Amerikaansche
bankierster Hetty Green, heeft in de laat
ste twee maanden 6242 huwelijksaanzoe
ken ontvangen. Alle of bijna alle dames,
die aan Green hand en hart aanboden,
verzekerden, dat het haar niet te doen
was om Green's geld, maar enkel oin
zijn persoon. De moeder van dezen veel-
begeerden man is een der rijkste vrour
wen in de Vereenigde Staten.
Te Cokeville in den staat WyoP
ming, zijn eergisteren twee gemasker
de bandieten de plaatselijke nationale
bank binnengedrongen. Zij beroofden er
8 personen die geld kwamen storten.
Na op die wijze 1500 p.St. te hebben in
gezameld, sloten zij het bankpersoneel
qp in een der kelders en ontkwamen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan den officier van
gezondheid le kl. J. W. Deknatel, van het
personeel van den geneeskundigen dienst
der landmacht, eervol ontslag uit den
.militairen dienst verleend;
is benoemd: bij het reserve-personeel
der landmacht, bij het personeel van den
geneeskundigen dienst, tot reserve-offi
cier van gezondheid le kl., de officier
van gezondheid le kl. Deknatel voor
noemd;
is benoemd tot commies der posterijen
Lena van den meester? Die is thans zoo
veel bijl je, dat was toch vroeger niet het
geval, en nu bijna iederen dag, Ook
in de kerk is zij iederen morgen niet
bij mijn Mis, neen, steeds heel vroeg,
en onlangs was ze te biechten bij Johan
nes ilc dacht, dat er geen einde aan
kwam. Wil ze naar het klooster gaan?"
De vrouw lachte. „Neen, eerwaarde,
Lena in het klooster! U hebt dus ook
bemerkt, hoe braaf Lena thans is? Ja,
dat is ook onze vreugde, zij komt thans
dikwijls, en laat zich menig woordje van
mij welgevallen."
„Zoo, hm! Ja, moeder, het is goed, dat
ze braaf is, maar als Johannes thuis is,
ware het toch beter dat ze niet zoo dik
wijls kwam. Gij moet steeds denken, dat
oogen en tongen der menschen steeds in
de weer zijnNu, nu, zet zoo'n ver
schrikt gezicht niet, het was maar zoo'n
gezegde van mij en gij zijt een verstandi
ge vrouw. En nu vaarwel
De vrouw was door de laatste woorden
van den pastoor geheel in de war ge
bracht. Was het dan mogelijk, dat men
iets slechts kon denken Daar stak zeker
Anna van den smid achter, die had het
zeker de huishoudster van den pastoor in
het oor geblazen en van haar had het de
pastoor vernomen, Neen, zulke men
schen
en telegrafie 4e kl. ft Nathan, thans
adspirant-commies der posterijen en
telegrafie.
Hofberichten.
Oisteren hebben ten paleize het Loö
het middagmaal gebruikt: mevrouw van
Weede-van Haersma de With; baron van
Asbeck, gouverneur van Suriname, en m&i
vrouw; de heer v. Leeuwen, commissaris
der Koningin in Noord-Holland, en me^
vrouwdouairière van Haersma de .With j
jhr. A. G. Schimmelpenninck, kamerheef
en thesaurier van H. M. de Koningin*
Moeder; jhr. de Beaufort, ordonnans-offi^
cier van H. M. de Koningin, en mevrouw*
Heden gebruiken ten paleize het Loof
het middagmaal de heer Mavrocordato,
gezant van Roemenië, en mevrouw Ma
vrocordato, die weldra ons land zullen
verlaten.
Aan dit afscheidsdiner zullen ook deel
nemen de grootmeesteres baronesse van
Hardenbroek, de dame du palais baro
nesse van Wassenaer van Catwijck en
jde grootmeester baron Sirtema van Gro-
vestins. f
Na de ontvangst van den gezant der
Vereenigde Staten, den heer Beaupré,
Maandag a.s. ten paleize het Loo, zal
's avonds den heer en mevrouw Beaupré
door Hare Majesteit een diner aangebo
den worden.
Lioe-Tsin.Sjang, Chineesch gezant
te 's Gravenhage, is benoemd tot Chi
neesch gezant te St. Petersburg. Lioe-
Sjin-Jaen, oud-gezant van de Chineesche
legatie te St. Petersburg, is benoemd tot
Chineesch gezant te 's Gravenhage. Lioe-
Sjin-Jaen maakt tegelijkertijd deel uit van
het bijzondere gezantschap, dat naar St
Petersburg is gezonden om wijzigingen
te verkrijgen in het verdrag van 1881'.
Lioe-Tsin-Sjang is het hoofd van dit ge
zantschap. Zijn benoeming te St. Peters-
burg zal hem in staat stellen, zich geheel
te wijden aan de onderhandelingen.
Uitvoering pandhuiswet.
De Minister van Binnenl. Zaken heeft
de Ged. Staten der provinciën uitgenoo-
digd bij hem in te zenden een exemplaar
van elk der ingevolge de Pandhuiswet
vastgestelde of nog vast te stellen regie-'
menten (ook van wijzigingen van regle
menten) voor gemeentelijke banken van
leening en van verordeningen, vastgesteld
of nog vast te stellen, ingevolge art. 37-
dier wet (ook van wijzigingen dier ver
ordeningen).
Ook verzoekt de Minister, hem jaarlijks
voor 1 April toe te zenden
a. opgaaf van het aantal der in het afge-
loopen jaar door gemeentebesturen ver
leende toelatingen tot het houden van
particuliere banken van leening;
b. mededeeling der in het afgeloopen
jaar door gemeentebesturen genomen be
sluiten tot intrekking van toelatingen, met
vermelding der gronden, die tot intrekking
leidden, of tot weigering van een verzoek
om toelating, met vermelding van de wei-
geringsgronden;
c. eenversiag omtrent de onderzoeken,
idoor gemeentebesturen ingesteld inge
volge art. 38 der wet.
II.
Johannes was reeds thuis, toen zijn
moeder terug kwam. Hij deelde mee, dat
hij juist een brief van den bisschop had
ontvangen, om aanstonds naar A. te ver
trekken, om daar de plaats van den ziek
geworden kapelaan in te nemen. Het ver-
'wachte was dus plotseling gekomen. Moe
der had de handen vol. De meubels ston
den weliswaar gereed om afgehaald te
worden, maar de koffer moest gepakt
worden en er waren nog zooveel andere
dingen te doen. Neen, dat het nu zoo vlug
moest gaan. Goed, dat het niet al te ver
weg was, met den wagen een uur rljdens
naar het station en dan nog drie uren.
Den volgenden morgen moest Johan
nes weg. Hij ging uit, om afscheid te ne
men van den pastoor, zijn onderwijzer en
vele anderen. Allen zagen hem noode ver
trekken en vele goede wenschen kreeg
hij mee op den weg. Lena was erg onge
lukkig en kon de tranen niet onderdruk
ken. De dag was spoedig voorbij. Toen
Johannes den volgenden morgen om zes
uur de H. Mis had gelezen en daarna
met zijn moeder ontbeten had, reed het
karretje van den pastoor voor, dat hem
naar het station zou brengen. Een laatstel
omarming tusschen moeder en zoon, ea
deze reed weg.
vetvojgdj j
