12
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
No. 580.
2)e ftzicbelve Somcmt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratig
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiên) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Een beleefde afwijzing.
'We hadden het gezicht van mr. .Heems
kerk wel eens willen zien, toen hij dat
briefje dicteerde, waarmede hij aan het
ikiesrechtcomité der „S. D. A. P." te
kennen gaf, op den zgn. „rooden Dins
dag" niet op commando ten tooneele te
zullen komen tot ontvangst van het peti
tionnement.
Z. Exc., niet afkeerig immers van een
geestigheid, moet zelf schik gehad hebben
om de keurige wijze, waarop hij dat
comité in zijn eigen net ving.
Had mr. Troelstra te Amsterdam bom
bastisch verkondigd, dat men dien Dins
dag de Regeering eens flink zou toonen,
.waar het op stond, mr. Heemskerk geeft
even beleefd als bedaard te kennen, dat
ide Regeering heelemaal niets buitenge
woons ziet in die kiesrechtactie.
Wilde het comité liefst de Kamerope
ning en de kiesrechtdrukte samenkoppe
len. de minister vindt juist in dergelijke
poging aanleiding, om ten deze alle mede
werking af te wijzen en het comité even
beleefd als beslist naar den portier van
zijn departement te zenden.
Beleefd. De „S. D. A. P." zal niet
kunnen ontkennen, dat de minister stipt
alle vormen in acht neemt, ondanks het
feit, dat het comité zich te dien aanzien
misdroeg, toen het Z. Exc. eenvoudig
te kennen gaf: zoo laat zullen we zoo-
wat komen.
De burgerlijke beleefdheid brengt reeds
mede, dat men iemand, die men bezoeken
.wil, vraagt: wanneer schikt het u dat
ik kom? Hoeveel te meer moet zulks
idan in acht worden genomen tegenover
leen minister, die wel is dienaar der Kroon,
maar allerminst dienaar van wie 't in zijn
(hoofd krijgt, op een goeden dag ook eens
/ïaar het departement te gaan, al ge-
$chiedt dit dan in optocht.
Ondanks dit gebrek aan goede vormen
jder aanvragers, eindigt de minister echter
•^ijn zeer vormelijk schrijven aldus:
Ware eenvoudig aan mij verzocht,
om op een mij gelegen tijd eene de
putatie van uwe partij tot aanbieding
van een adres voor Algemeen Kiesrecht
tt ontvangen, dan zou het mij aange
naam geweest zijn, daartoe dag en uur
te bepalen en de deputatie bij mij te
M. a. w.waarvoor al die koude drukte;
Zonder al dat vertoon had de zaak veel
beter in orde kunnen komen.
De „S. D. A. P." kan intusschen op
het waardige schrijven zoo weinig aan
merking maken, dat Het Volk alvast
doet als een boer die kiespijn heeft en
grootsprakig verkondigt
„dat dit aan het geheel van de mani
festatie niets verandert. In elk geval
wordt het adres met handteekeningen
naar het ministerie gebracht, ook al is
de Minister niet bereid een deputatie
te ontvangen in particuliere audiëntie.
Hetgeen bij die audiëntie zou gezegd
zijn, zal dan bij andere gelegenheid ge
zegd moeten worden."
Inmiddels blijkt reeds uit een verge
lijking van bovenstaande citaten, dat het
brave blad al bezig is de waarheid te
verdraaien. Als „een deputatie" maar doet
Zooals het behoort, wil Z. Exc. haar wel
degelijk ontvangen. Het tegendeel zou
beter in de roode propaganda-kraam te
pas komen en daarom moeten de „be-
iwuste" kiesrechtbegeerders een beetje
van 't rechte spoor worden gebracht.
Hoe 'tzij: minister Heemskerk heeft
deze aangelegenheid op de juiste wijze
behandeld:
ALGEMEEN OVERZICHT.
Een Havas-nota brengt eenige mede
deelingen over de
Duitsche tegenvoorstellen
«lie eigenlijk zoo niet genoemd mogen
worden, omdat het feitelijk slechts aan-
iteekeningen zijn op de nota van Frank
rijk. De Fransch-Duitsche onderhande
lingen l.oopen over drie hoofdpunten. De
regcering van Caillaux heeft, kort sa-
toeiigcvat, aan het oordeel der regecring
te Berlijn, de volgende voorstellen on
derworpen
le. Duitschland stemt toe en neemt
op zich te ontzien elke politieke actie,
welke Frankrijk met welk doel ook voor
oogen, in de toekomst ten opzichte van
Marokko zou wenschen te ondernemen
2e. Frankrijk neemt op zich alle noo-
dige waarborgeun te geven voor de vrije
uitoefening van handel, industrieën en
ondernemingen van Duitschland en van
alle andere landen in Marokko
3e. Frankrijk zal aan Duitschland in
Congo schadeloosstellingen in grond
gebied toekennen.
In het tegenvoorstel nu, onderwerpt
Duitschland alleen de twee eerste punten
aan een onderzoek.
Over het eerste punt laat het zich niet
met voldoende duidelijkheid uit, over't
tweede punt is Duitschland het met ons
oneens. Daar echter het tweede punt
het eerste beheerscht, strekt zich der
halve het verschil van inzicht over alle
punten uit.
Wat het antwoord der Fransche re-
geering. betreft, dat zal ingegeven wor
den, verzekert de „Matin", door een
ruim opgevatten geest van verzoening en
door den wensch om tot een zeer we
zenlijke overeenstemming te geraken, ge
lijk ook Frankrijk's houding in den laat-
steii tijd heeft gekenmeri'k. Wellicht zal
het mogelijk zijn, na het uiterst nauwge
zet onderzoek, waaraan de regeeringi
op dit oogenblik bezig, is, rekening te
houden met sommige opmerkingen door
de Duitsche regeering opgesteld over
bijzaken, maar de grondslag zelf van het
Duitsche tegenvoorstel hetzij met ern
stig leedwezen gezegd is onaanne
melijk.
De Fransche pers, achtte het gister
avond niet waarschijnlijk dat het ant
woord op de Duitsche tegenvoorstel
len voor het einde van deze week naar
Berlijn Ik!an gezonden worden.
De Fransche pers achtte het gister
avond niet waarschijnlijk dat het ant
woord op de Duitsche tegenvoorstel
len voor het einde van deze week naar
Berlijn gezonden kan worden.
De^ bladen melden, dat de Fransche
gezanten in Spanje, Engeland en Italië
gister te Parijs waren.
De „Temps" besprak gisteravond op
nieuw de kwestie der economische
eischen. Zij zegt o.a.Men herhaalt se
dert acht dagen van .Duitsche zijde dat
Duitschland aan Frankrijk enkel waar
borgen voor de open deur vraagt, maar
minister de Selves, zou slechts het do
cument, dat Cambon hem heeft doen
toekomen, openbaar behoeven te maken
om aan Europa te toonen dat Kiderlen
Wel degelijk voorrechten vraagt.
Voor heden is de ministerraad bijeen
geroepen, om te beraadslagen over het
antwoord van Frankrijk.
Volgens in parlementaire kringen op
gedane indrukken, schrijft de corr. van
de „N. R. Ct." zal dat antwoord gesteld
zijn in een sterk verzoeningsgezindein
geest, maar oolc in volstrekt besliste
termen voor wat betreft de concessies
en de beginseikwesties, ten aanzien waar
van Frankrijk niet kan toegeven.
Ook andere correspondenten seinen in
denzelfden geest. Een nieuw gezichts
punt in de kwestie om het rekken der on
derhandelingen opent de correspondent
te Tandzjer, van de „Morning Post".
Het voortduren, seint hij, der onderhan
delingen tusschen Frankrijk en Duitsch
land is geheel in het voordeel van de
Duitschers, wier handige en voortvaren
de agenten grond koopen in de provin
cie Soes. Elders werven zij, met de hulp'
der hoofden, beschermelingen. Elke dag
vertraging in de onderhandelingen is
voordeelig voor de Duitschers in Zuid-
Marokko.
Uit Tandzjer wordt aan de Daily Te
legraph geseind: Een brief uit Marakesj
d.d. 3 dezer meldt dat vier Duitschers
in het land van Soes vermoord zijn. Zij
zochten daar naar erts, zegt men.
Over dc kwestie der Duitsche beurs-
panieken seint nog de Peterb. corresp.
van de New-Yorker Herald:
De Russische regeering, heeft niet al
leen in de Marokkaansche kwestie aan
Frankrijk diplomatiek en steun verleend,
maar ook in finantieel opzicht op Berlijn
invloed geoefend, door groote sommen
op te vragen, die de Russische r^geering
bij Duitsche banken heeft, in samenwer
king met dergelijke maatregelen van
p«3.nkriik en Engeland, een jianiek ojj
de Berlijnsche bays veroorzaakt,
Hier hoopt men, dat .reeds de samen
werking- van Frankriik. Engeland en Rus
land ten aanzien van financieele maat
regelen, Duitschland tot het inzicht zal
brengen, dat het kans loopt van hare
nationale fondsen beroofd te worden, in
dien niet onverwijld een regeling van
de Marokkaansche kwestie tot stand
komt, die Frankrijk kan aanvaarden.
yoor zijn vertrek naar de
groote manoeuvres
heeft de Keizer Kiderlen Wachter gis
ter in gehoor ontvangen, om een rap
port over de bijzonderheden van de on
derhandelingen over Marokko aan te
hooren. Heden zou hij naar het manou-
vreterreiii in Mecklenburg en het aan
grenzende land vertrekken. Aan de ma
noeuvres nemen de volgende troepen
deel: 98i/2 bataljon infanterie, 18 com
pagnieën machinegeweren, twee afdee-
lingen machine-geweren, 77 escadrons,
87 veldbatterijen, 14 batterijen zware
artillerie van het veldleger, drie batal
jons genie-troepen, de noodige telegraaf
formaties, twee luchtschepen en acht
vliegtuigen. De geheele sterkte van de
troepen bedraagt ongeveer 100.000 man
Elk vliegtuig neemt behalve den bestuur
der een officier voor waarnemingen mee.
De twee partijen hebben ook kanonnen
tot beschieting van luchtballons op auto
mobielen of gewone affuiten.
Er is nog geen bericht ontvangen of
de keizer al vertrokken is. Het doorgaan
der manoeuvres is anders wel in staat
pessimistische gedachten te verdrijven.
Laat ons het beste hopen.
GEMENGD.
In het .Hongaarsche dorp Csorna
(comitaat Oedenburg) is Zaterdagmid
dag een zware brand uitgebroken, waar
door 's avonds reeds 120 huizen waren in
de asch gelegd. Tengevolge van den he-
•vigen wind en het watergebrek was de
brandweer machteloos.
De bevolking te Ponagas (Spanje)
is bij gebrek aan water oproerig ge
worden. Zij bestookte het stadhuis met
steenen en schoten op de gendarmes.
De gendarmes voerden een charge uit.
Er vielen zes dooden en twintig ge
kwetsten. Er zijn 30 inenschen in hech
tenis genomen.
De Servische ministerraad is te ra
de geworden, de manoeuvres wegens het
gevaar van verspreiding van de cholera
te staken.
De Anierikaansche pantserdekkrui-
ser Chester zal begin October naar een
haven van Tripoli gezonden worden, om
de Amerikaansche oudheidkundige ex
peditie, die op het oogenblik in de bouw
vallen van Cyrene aan het werk is, te
beschermen. Den 11 den Maart is een lid
van die expeditie door Arabieren omge
bracht.
De Etna werkt weder. De vulkaan
stoot dichte rookwolken uit en de asch
regen valt ver in den omtrek. Er heb
ben zich twee nieuwe kraters gevormd.
De Brocqueville, de Belgische mi
nister-president, heeft Zaterdagmiddag na
zijn terugkeer uit Parijs een ministerraad
voorgezeten. Naar de Brusselsche cor
respondent van de „Köln. Ztg." verneemt
bracht hij daarin verslag uit van den uit
slag van de mobilisatieproef in de grens
vestingen en lichtte hij voorstellen toe,
om de aan den dag gekomen gebreken
te verhelpen. Voornamelijk verlangt hij
een vermeerdering van de manschappen
voor de artillerie. Een daartoe strekkend
crediet-ontwerp zal dadelijk na de ope
ning van de Kamers ingediend worden.
Men neemt algemeen aan, dat de
Brocqueville, behalve over tariefkwesties,
met de Fransche regeering overleg over
den internationalen toestand gehouden
heeft.
Volgens ambtelijke opgaven zijn van
1 Juni tot 19 Augustus in geheel Italië
7858 gevallen van cholera vastgesteld,
waarvan 2923 een doodelijlcen afloop
hadden.
Bij de jongste onlusten in Nassafra
bij Tarente stak het volk een barak in
brand. Een zieke kwam in de vlammen
om. Verscheidene carabiniers en artsen
werden gewond. Politie uit Tarente her
stelden 's nachts de orde en nam 50 per
sonen in hechtenis.
Volgens een bericht uit Teheran van
9 dezer heerscht daar groote opwinding.
De toestand, zoo zegt de berichtgever,
is plotseling onzeker geworden en er zijn
onlusten in jde hoofdstad te verwachten.
Vele Toerkmenen moeten te Teheran zijn.
De Baktiaren zijn tot het gevecht gereed
Sojea es Sultaneh moet te Wezamin zijn.
Koninklijke besluiten.
Bij 'Kon. besluit is gedetacheerd bij
het wapen der infanterie van het leger
in Ned.-Indië voor den tijd van 5 jaren
de le luit. A. J. M. Thijssen, van het 11e
reg. infanterie;
zijn benoemdtot substituut-officier van
justitie bij de rechtbank te Assen mr. A.
Brants, thans te Maastricht; bij de recht
bank te Maastricht mr. J. G. H. Gadiot,
thans ambtenaar van het O. M. bij het
kantongerecht aldaar;
is aan J. A, Steenineyer, directeur van
de vereenigde gevangenissen te 's Her
togenbosch, eervol ontslag verleend, en
benoemd tot directeur van de strafge
vangenis en het huis van bewaring te
's Hertogenbosch J. Bor, thans directeur
van het huis van bewaring te Rotterdam
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau A. P. Penard, natuur
onderzoeker te Paramaribo;
is de Oost-Indische ambtenaar met ver
lof J. E. Meyboom eervol uit 's lands
dienst ontslagen;
is eervol ontslag verleend als raad
adviseur bij het departement van Justitie
aan mr. dr. F. W. Snyder van Wissen-
kerke en aan mr. J. Ph. Suyling.
Verlenging herhalingsoefeningen.
Naar de lezer weet, kunnen de man
schappen van de infanterie der lichtingen
1907 en 1908, die voor 26 dagen tot 't
houden van herhalingsoefeningen onder
de wapenen zijn, thans nog hoogstens
23 dagen langer onder de wapenen wor
den gehouden. Niet algemeen bekend is
't misschien, dat die lichtingen in twee
ploegen zijn opgeroepen. De 1ste ploeg,
6 regimenten omvattend, heeft voor die
herhalingsoefeningen het tijdperk van
15 Augustus tot 9 September. Voor hen
is de hooger bedoelde verlenging idus
reeds ingegaan. De 2de ploeg, ook 6
regimenten omvattend, is onder de wa
pens van 429 September. Ook voor hen
geldt het Kon. besluit der verlenging. Zoo
dat over hen desnoods tot 22 October
kan worden beschikt.
Mobilisatie-maatregelen.
Naar de „G. Ct." verneemt, zijn van
het te Gouda in garnizoen liggende ba
taljon infanterie, dat gistermorgen naar
Harderwijk is vertrokken om deel te
nemen aan de manoeuvres, een honderd
tal manschappen met kader benevens 4
officieren achtergebleven, teneinde bij een
eventueelen oproep van oude lichtingen
direct daarvoor alles in gereedheid te
kunnen brengen en hen onder commando
te stellen.
De „Tijd" verneemt, dat bij de eerste
compagnie wielrijders te Nieuwersluis in
dienst worden gesteld 1 automobiel en
3 motorfietsen.
De „Tel." geeft nog eenige bijzonder
heden, waaruit blijkt, dat het streven is
de grenzen zoo goed mogelijk te be
waken. De maatregelen, waardoor uit de
grensprovinciën militairen naar elders
zouden gedetacheerd wordenblijven
achterwege.
T roepenvervoer.
Onze berichtgever te Eindhoven meldt:
Een voortdurend troepenvervoer vond
gister op de lijn Boxtel—Eindhoven—
Venlo plaats. Ruim 1000 man, voorna
melijk uit 's Bosch, van het tweede regi
ment infanterie, benevens een 20-tal stuk
ken geschut, passeerden per trein. De
troepen gaan oefeningen houden in de
lijn. Venlo—Roermond. (Hbld.)
Het ongeluk op de Hertog Hendrik
Men seint uit Batavia aan de „Tel.":
„Best geïnformeerde dagbladen zeggen
ongeval plaats gevonden 15 centimeter
snelvuur. Niet veroorzaakt door onvoor
zichtigheid, maar gevolg constructieslui
ting, waardoor voortijdige ontbranding,
voordat de wig voor negende schot ge
sloten was.
Door ongeval werd bovenschild wegge
rukt, wondde bediening. Achterschild ge
scheurd, doodde lader.
Munitiebergplaats bij kanon getroffen,
waardoor twee man gedood, ernstig ge
wond officier en twee man, licht negen
inan. Scherven brachten veel schade.
Commandant verzoekt persoordeel op
schorten tot afloop onderzoek ora ver
trouwen bewapening behojadea,/-4
De redactie teekent hierbij aan:
Bij dit bericht, waarin de telegramstijl
opzettelijk behouden is, teekenen wij aan*
dat het niet klopt met de laatste semi-
officieele mededeeling, die ons Zaterdag
werd toegezonden; daarin toch werd de
onderstelling gewaagd, dat de ontplof
fing door een nabrander zou zijn veroor
zaakt. j
H. M. bij de manoeuvres
Uit goede bron verneemt men, dat eett
definitief besluit of H. M. de legermanoeu-
vres zal bijwonen, nog niet genomen is,
doch eerst deze week wordt verwacht
Een bericht omtrent het verzonden zijn
van zaken, noodig voor H. M.'s verblijf
aldaar, van het Loo naar Kerk-Avezaath,
is beslist onjuist.
Alleen staat vast dat de Prinses in
geen geval zal medegaan.
Het verblijf, indien het doorgaat, zal,
zooals ons opnieuw wordt bevestigd,
twee dagen duren, n.l. de beide laatste
dagen der manoeuvres.
Na afloop der legeroefeningen zou door
H. M. de Koningin aan legerautoriteiten
een galamaaltijd worden aangeboden.
Rijkspensioen voor Gemeente-
Ambtenaren.
Naar „de Msb" verneemt zal weldra
ter indiening gereed zijn een wetsontwerp
tot het toekennen van pensioen ten laste
van het Rijk aan gemeente-ambtenaren
en beambten en aan weduwen en weezen.
Het wetsontwerp zal in de aanstaande
Troonrede worden aangekondigd en
daarna zoo spoedig mogelijk ingediend.
Het moet in de bedoeling van de Regeering
zijn de behandeling van dit wetsontwerp
zooveel mogelijk te bespoedigen, opdat
het in elk geval nog in den loop van 't
nieuwe zittingsjaar tot wet verheven zal
worden.
KORTE KRONIEK.
Naar wij vernemen, zal H. M. de
Koningin de volgende maand een bezoek
brengen aan de stichting „Bronbeek" bij
Velp, voor oude en invalide „kolonialen".
Het doel van het bezoek is de bezichti
ging in een der zalen van een groot wit
ruiterstandbeeld voor wijlen Z. M. Ko
ning Willem III. (Rott.)
Gisterochtend te halt tien kwam te
Apeldoorn aan Hr. Ms. vroegere gou
vernante, miss Winter, die gedurede
eenige dagen de gast van H. M. zal zijn
ten paleize het Loo.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden
heeft aanvaard het beschermheerschap
van het Indisch Genootschap.
De gewone audiënties van de Minis
ters van Waterstaat, Koloniën en Justitie
zullen deze week niet plaats hebben.
Z. E. de Minister van Waterstaat
vertoeft te Meerssen op zijn buiten
„Kruisdonk".
In een gister gehouden vergadering
van afgevaardigden der PI. Comité's der
K.S.A. te Leeuwarden, Sneek, Bolsward
en Dokkum is thans definitief besloten tot
het jaarlijks in Friesland houden eener
algemeene vergadering van vereenigingen
op sociaal gebied. De eerste dier bijeen
komsten zal in 1912 worden gehouden.
LEIDEN, 12 September.
De Landbouwtentoonstelling.
Hedenmorgen half 11 werden in Zo-
merzorg de hoofdbestuursleden van de
Holl. Maatsch. van Landbouw met den
Directeur-Generaal van den Landbouw
ontvangen. Na een oogenblik getoefd
te hebben in den lommerrijken tuin en
eene verfrissching te hebben gebruikt,
begaf het gezelschap zich per extra tram'
naar het Raadhuis, waar de
Officieele ontvangst door het
gemeentebestuur
zou plaats vinden.
In de kamer van B. en W. hadden zich
vereenigd het dagelijksch bestuur der ge
meente, vertegenwoordigd door den
burgemeester, den secretaris, de wethou
ders Bots, van Hamel en v. d. Lip. Voorts
waren aanwezig verscheidene leden van
den Gemeenteraad.
Nadat de bezoekers waren binnenge*
leid, hield de burgemeester de volgende
rede
Mijnheer de Directeur-Generaal van
dan Landbouw, Heeren Leden van he<
Hoofdbestuur en van het Bestuur van
de afdeeling Leiden van de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw,
