BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 582.
Sa ftzictache Somcmt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
7
September
1011.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroo'te letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangebodea
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Köpenick.
Men herinnert zich immers nog wel
dat kluchtige stukje, indertijd te Ber
lijn door den „Hauptmann von Köpe-
triick" uitgehaald?
Aan die grap minus dan de daarbij
Ibeoogde verduistering eener gemeente-
i'lcas werden we herinnerd, toen we
'in „De Tijdspiegel" de ervaringen
lazen van een landweerman.
't Zou eenvoudig dol-comisch zijn, in
dien 't louter fantasie was. Soldaten,
die ongestraft spotten met de meest ern
stige eischen der discipline; officieren,
die waarachtig daarin berusten; een ka
pitein, wien door de troep op fouten in
zijn commando's wordt gevvezen, en
meer van die snakerijen 't is om te gie
ken. j.
Maar helaas: generaal Snijders, die
in genoemd tijdschrift zijn hart lucht
geeft over de landweeroefeningen, staat
'in voor de bezadigdheid en waarheids
liefde van den schrijver dier ervaringen,
zoodat we hier. niet met sarcastische fan
tasie, doch met droeve werkelijkheid te
'doen hebben.
We willen aannemen, dat er ook land-
weerafdeelingen zijn, waarbij degelijk
wordt geoefend, maar het hier besproken
bataljon heeft niets anders gedaan dan
tijd verknoeien en daardoor medege
werkt tot ondermijning van-het aanzien
jonzer landsverdediging gezwegen nog
van het weggeworpen geld, voor deze
oefeningen (sic) uitgegeven.
Waarlijk, bij de veelgesmade schut
terij ging het ernstiger toe, zooals we bij
ervaring weten.
't Is natuurlijk niet makkelijk, om bur-
g'ers, die voor een weekje1 weer eens on
der wapenen komen, opnieuw in het
dienstverband te brengen. Wat kame
raadschappelijke gemoedelijkheid is
daarbij wel noodig en lichte overtredin
gen moeten wel door de vingers worden
gezien.
Alles heeft echter zijn grenzen.
Zoodra van dat, uit de omstandighe
den voortspruitend, minder streng optre
den der overheden misbruik wordt ge-
Smaakt, dan dient met beslistheid ingegre
pen, want voorop dient te staan niet
het gerief der landweermannen, doch de
verhooging der bruikbaarheid van onze
weermacht.
Men moge over het instituut der land
weer denken zoo men wil, zoolang het
bestaat, moet aan de bepalingen met
kracht de hand worden gehouden, ten
jeinde de goede bedoelingen van den
wetgever zooveel mogelijk tot haar recht
te brengen.
In dit licht beschouwd kunnen de tra-
go-coinische ervaringen van generaal
Snijders' landweerman geen maatstaf ge-
inoemd worden voor hetgeen met de
landweer te bereiken valt. Wel echter is
het goed, dat ze door een zoo gezag
hebbend man op den voorgrond worden
gebracht, opdat wat verkeerd is worde
uitgeroeid, wat slecht is verbeterd.
lit de leidsche Vroedschap.
't Was Dinsdag een tamelijk verve
lende zitting. Bijna drie uren achtereen te
moeten luisteren naar het afroepen van
stembiljetten stelt zelfs het geduldigste
mensch op zware proef. Gelukkig dat er
(althans eenige afwisselingen was bij de
Stemmingen, hetzij door een debat tus
schen eenige juridische grootheden over
de geldigheid van een stembiljet of door
het spannen bij eene verkiezing. De at
mosfeer in de raadszaal was verpolitiekt:
'dat bleek bij de wethoudersbenoemingen,
'dat bleek ook bij de samenstelling der
Commissies.
De heeren vail Hainel en van der Lip
zagen hun mandaat hernieuwd, al haal
de eerstgenoemde slechts 18 van de 29
stemmen. Bij de vacature-Kerstens ont
brandde de strijd. Ofschoon de vrijzinni
gen d r ie van de vier wethoudersplaatsen
idoor hun candidaten zien ingenomen,
ieischten zij ook den vierden zetel nog voor
Zich op. Het consigne links was: geen
iKatholiek mag wethouder zijn en una-
jiicm kozen alle uitersten den conserva-
jjtief-liberaal Reimeringer. Ja, om toch den
(Katholiek maar te weren, stemde de heer
Reimeringer op zich zelf, zooals uit decij-
leis ten duidelijkste blijkt, üet vrijzinnig
spelletje lukte niet. Met één stem boven
zijn tegencandidaat werd de heer Bots
wethouder en verklaarde hij zich bereid
de benoemnig te aanvaarden. Hem komt
zeker een woord van Idank toe, dat hij zich
beschikbaar heeft willen stellen, waar
door de Katholieken hun vertegenwoor
diger in het college van B. en W. behou
den.
Men ziet echter weer duidelijk, welk
een geest van uitsluiting de vrijzinnigen
van allerlei schakeering bezielt en hoe on
gaarne zij tiet recht van de tegenpartij er
kennen.
De benoemingen der raadscommissies
leverden verrassingen op. Wel werden de
zittende leden allen herbenoemd, maar
om de open plaatsen werd gestreden.
Niet echter door rechts, die liberale va
catures door liberalen aanvulde, maar
door links, die z.g. rechtsche plaatsen
voor vrijzinnigen opeischte. In plaats van
den heer Bots werd o.a. in (de slachthuis
commissie gekozen de heer'de Boer; inde
Archiefcommissie werd de plaats van 1 C.
H. en 1 Lib. ingenomen door 1 Lib. en 1
V. D. In beide gevallen behaalde links de
overwinning met één stem meerderheid.
Hoe kon dat, daar rechts mr. J. C. v.
d. Lip inbegrepen over 14, links slechts
over 13 st. bij herstemming kon beschik
ken? Aan de rechterzijde is dus iemand
geweest, die boven eigen partijgenoot aan
een politieken tegenstander de voorkeur
gaf. Wij zouden hierop geen critiek oefe
nen, als de qualiteiten van de linker can
didaten zoo ver stonden boven die van
de rechtsche. Maar dit was niet het geval.
De heer Bosch, die in de buitengewone
slachthuiscommissie zitting had, achten
wij een nog wel zoo geschikt lid voor de
gewone abattoir-commissie als de heer de
Boer, terwijl wij niet begrijpen door wel
ke qualiteiten mr. v. d. Eist uitmunt om
hem boven mr. Briët te verkiezen in de
archiefcommissie. De uitslag van deze'
stemmingen heeft ons dan ook teleurge
steld en het heeft ons geërgerd dat c_n
lid van de rechterzijde meedoet om zijn
eigen partij afbreuk te doen en de tegen
partij in haar uitsluitingssysteem helpt
slagen.
Bij zeer veel stemmingen kreeg ^le heer
Botermans één stem. Stemt die ook al op
zich zelf?
Overigens hebben wij niet veel van
deze zitting te zeggen. Gaarne sluiten wij
ons aan bij de hulde aan de nagedach
tenis van prof. Wildeboer en verheugen
wij ons, dat de heer van Hoeken zijn
ernstige ziekte te boven is gekomen en
weer in de raadszaal verscheen. Moge hij,
die altijd zoo trouw present is, zijn plaats
nog lang met eere innemen.
Aan het slot van de zitting nam Dr.
Meuleman afscheid. Onder instemming
van den Raad huldigde de burgemeester
de vele verdiensten van dit uitstekend
raadslid, dat niet gemakkelijk te vervan
gen zal zijn.
ALGEMEEN OVERZICHT.
In den toestand der loopende onder
handelingen over de
Marokko-kwestie
is nog niet veel duidelijkheid gekomen.
Slechts verluidt dat als antwoord op
het ontwerp-verdrag door Cambon naar
Berlijn meegebracht, Duitschland tegen
voorstellen zal doen. De „Köln. Zeitg.'^
meldt dat hierover natuurlijk herhaalde
malen met zaakkundigen jnoet geraad
pleegd worden, en waarbij op tal van
punten, in bijzonderheden gaande rege
lingen getroffen moeten \yorden. Ech
ter is van dezen voorafgaanden arbeid
reeds zooveel afgedaan, dat bij weder-
zijdschen goeden wil, op een spoedigen
uitslag der onderhandelingen mag: ge-
hocvpt worden.
Ook de „Temps" meent dat de onder
handelingen wel met een gunstig.en uit
slag zullen bekroond worden, in een
artikel waarin het blad nogmaals de
voordeelen van Duitschland tegenover
die van Frankrijk in den schaal legt zegt
het blad nog:
Indien Duitschland echter onder den
naam van economische waarborgeri in
werkelijkheid economische voordeelen
vraagt, dan zal het hiervoor een prijs
moeten betalen en haar aanspraken in
Kongo naar evenredigheid verminderen.
(Deze beschouwing van de „Temps"- is
niet geheel in overeenstemming m'et an
dere £xaij£cliQ vêrkl.aangey, dis Mtefl
dat van speciale economische voordeelen
aan Duitschland geen sprake kan zijn.)
De „Temps" resumeert aldus: Alles
wat de politiek raakt onder onze con
trole, alles wat commercieel is open
voor allen, speciale economische voor
deelen en faciliteiten a an Duitschland
alleen tegen een billijken prijs en mits
zij niet rechten van derden benadeelen.
Het accoord zal door Frankrijk en
Duitschland gezamenlijk aan de goedkeu
ring van de onderteekenaars van de acte
van Algeciras moeten worden aange
boden.
Dus achteraf dan toch nog een nieuwe
internationale conferentie? Of zouden
de mogendheden het tractaat onbespro
ken teekenen Dit lijkt ons toch weinig
waarschijnlijk.
Zooals men weet heeft men bij de
hangende geschi 1 :n ook rekening te hou
den met rechten van
Italië in Afrika
Reeds moeten alle door Italië geraad
pleegde 'mogendheden de rechten van
Italië op vergoedingen die het herstel
van het evenwicht aan de Middelland-
sche Zee zouden tengevolge hebben, er
kennen. Slechts zou Oostenrijk, welks
betrekkingen tot Italië nog nooit zoo
vertrouwelijk zouden geweest zijn als
tegenwoordig, in vriendschappel ijken
vorm den raad hebben gegeven er over
na te denken, of het tegenwoordige
oogenblik hiervoor wel gunstig zou zijn.
Uit Weerren wordt aan de „Stampa"
geseind, dat de Italiaansche afgevaardig
de Cirmeni in de „Neue Freie rPesse"
deze beweringen bevestigt en er aan toe
voegt, dat graaf Aehrenthal een fout zou
begaan, indien hij op dit voor Italië
zoo belangrijke oogenblik en ten op
zichte van de vriendelijke houding van
alle overige groote mogendheden een
minder vriendelijke houding zou aanne
men, als deze mogendheden. Het bericht,
dat Duitschland het rechtvaardig streven
van Italië zou ondersteunen, zou een
zeer goeden indruk maken.
Nu echter komt weer Turkije als eer
ste belanghebbende roet in het eten
gooien.
Van goed ingelichte Turksche zijde
ontvangt de „Neue Freie Presse" over
het standpunt, dat de Turksche regee
ring met betrekking tot de Italiaansche
aanspraken op Tripolis ipneemt, de vol
gende mededeeling: Het is geheel uit
gesloten, dat Turkije zou toegeven, dat
de Italianen in Tripolis op dezelfde wijze
zouden te werk gaan als de Farnschen in
Marokko. Dat zou een verdeeling van
Turkije beteekenendat zou wel onder
Abdul Hamed mogelijk geweest zijn,
maar niet onder de nieuwe regeering.
Over het lot van Tripolis hebben niet
de groote mogendheden te beslissen,
maar Turkije. Van politieke voorrechten
van Italië in Tripolis kan volstrekt geen
sprake zijn.
Dit bericht zal voor Jtalië wel even'
aangenaam zijn als voor de nieuwe Por-
tugeesche regeering de geruchten over
den
inval in Portugal
die gister liepen. Conceiro zou n.l. klaar
staan om over de jNoordrens binnen te
vallen.
Den ganschen nacht vergaderde de re
geering. Gisterochtend kwamen berich
ten, dat de koningsgezinden in het Noor
den reeds voet hadden gevat en er scho
ten gewisseld waren.
De verdachte schepen te Londen moe
ten voor hier bestemd zijn geweest. Twee
die niet in beslag zijn genomen, zijn al
onderweg.
Chagas deelde echter mede dat hij vol
komen van den toestand op de hoogte
was. Conceiro heeft geen geld en slechts
duizend man ontmoedigde troepen.
De algemeene opvatting is echter, dat
Couceiro met zijn inval van heden moge
lijk erin zal slagen, de noordelijke provin
cies op te zetten. Anders heeft de stout
moedige poging weinig kans.
Het was anders nu wel de beste tijd.
Steeds meer begint er scheuring te ko
men in de republikeinsche partij wat wel
blijkt uit de woorden van Alfonso Costa
die, in antwoord op het regeeringspro-
gramma dat het nieuwe Kabinet in de Ka
mer ontvouwde en waarvan wij den
inhoud hebben medegedeeld uit naam
der radicalen zeide, dat hij zich ten sterk
ste zou keeren tegen de politiek der re
geering, wanneer deze mocht afwijken
van het democratische program, dat door
M _v.aeslsgp.ige Usaand aa* opgytsW,
De verwijdering, die reeds sedert eeni-
gen tijd tusschen gematigden en radica
len in de Kamer bestond, schijnt thans tot
openlijke vijandschap te zijn gekomen.
Hebben we hier met een te weinig aan
water te kampen, in andere streken valt
er te veel. Zoo meldt de correspondent
van de „New-York Herald" over
hongersnood in China
tengevolge van overstroomingen.
Vele districten, welke gewoonlijk aan
Sjanghai rijlst leveren zagen hun oogst
vernield door regen en overstroomingen.
De bevolking is er overgeleverd aan den
hongerdood.
De overstroomingen in het gebied van
de Jangtsekiang zijn nog niet verminderd.
Honderden vierkante mijlen staan nog on
der water daar de dijken niet voldoende
zijn om den aandrang van het water tegen
te houden. In eenige districten in liet zuid
westen van Sjanghai hebben de landbou
wers zich vereenigd om de dijken te ver
sterken en het water tegen te houden.
Waar dit onmogelijk is gaan de boeren tot
de hals toe in het water om de overstroom
de oogst af te snijden, in de hoop voeding
te vinden in de weeke korrels. In het dal
van de Jangsekiang schat men het aantal
omgekomen personen op 100.000, terwijl
millioenen uit hun vernielde woningen
naar de heuvels zijn gevlucht, waar de
meesten in de open lucht wonen. Allen le
ven van wortelen, gras, bladen, onkruid
en boomschors en het beetje rijst, dat zij
op de vlucht meenamen. De sterfte neemt
dagelijks toe door het uitbreken van de
pest.
Treinen op den spoorweg van Nanking
worden door duizenden vluchtelingen be
legerd, die aan de oevers kampeeren.
Benden van duizenden vluchtelingen ruk
ken op naar de groote steden, plunderen
de en brandstichtende op hun wegen.
Men vreest dat zoodra het water daalt,
millioenen van de hoogten zullen deelne
men aan de algemeene beweging en het
land zullen onveilig maken.
Als inderdaad de toestand er zoo uitziet
zouden de berichten, dat de regeering
meester van den toestand hoopt te blij
ven, wel wat optimistisch zijn.
De Cholera blijft nog steeds in ver
schillende streken heerschen.
Zooals men weet is vooral Macedonië
er zeer door geteisterd. Door Turksche
troepen wordt de ramp steeds meer ver
spreid. Doch ook dichterbij komen
hoewel meestal sporadisch gevallen
voor. In Italië echter jnoet het werkelijk
een epidemie zijn. Goed doet het daarbij
te lezen over de houding der
Geestelijkheid bij de Cholera
Naar aan de „Köln. Volksztg." pit
Rome wordt gemeld, komen .uit ver
schillende deelen van Italië berichten
over de voorbeeldige wijze, waarop de
bisschoppen zich bij de tegenwoordi
ge cholera-epidemie onderscheiden. De
aartsbisschop van Genua reist zijn dio
cees door, onderricht en .troost de ge-
loovigen, predikt van den kansel, welke
voorzorgen zij (moeten nemen, en verleent
den choleralijders geestelijke hulp. De
aartsbisschop van Casena en de bis
schop van Livorno handelen op gelijke
wijze.
De jonge geestelijken verlaten hun
seminaries om als ziekenverplegeïis
dienst te doen. In verschillende dio
cesen schrijven de bisschoppen in
herderlijke brieven den geloovigen ge
hoorzaamheid voor aan de ambteljjke
verordeningen, waarbij tegelijkertijdgoe-
de raadgevingen worden gegeven. De
bisschoppen verzenden tegelijkertijd de
vlugschriften van de volksvereeniging
voor het katholieke Italië, waarin midde
len ter voorkoming van de ziekte wor
den aangegeven.
De gevallen, dat de parochiale geeste
lijkheid de eenige hulp! is, zijn legio.
De liberale pers ziet (zich dan ook
gedwongen aan de geestelijkheid hulde
te brengen voor haar optreden.
Dat zal ze toch wel wat aan het hart
gaan.
GEMENGD.
Toen de Duitsche keizer gisteren
avond aan boord van het vlaggeschip de
Deutschland met zijne gasten naar Kiel
terugkeerde, werd een gevecht bij don
ker met een aanval van de heele torpe-
doflotieltje vertoond. De lichtkegels van
de zoeklichten, de dikke wolken van den
kruitdamp, de vuurpijlen, het ruischende
donkere water en de schaduwbeelden van
de groote oorlogschepen en de zwarte
torpedo-booten boden een tarereel van
verschrikking, terwijl het oor door het
gebulder van het geschut verdoofd werd.
Op enkele mijlen van Teheran is
het, zoo seint Reuter van daar, Dinsdag
tot een beslissenden slag gekomen, De
meerendeels uit Toerkomenen bestaande
troepen van Serdar Arsjad werden vol
komen verrast. De zaak van den vroegeren
Sjah heeft een slag gekregen, waarvan
zij zich waarschijnlijk niet zal herstellen.
Driehonderd man, onder wie Serdar Ars
jad, werden gevangen genomen en vier
kanonnen van den vijand werden met
vele voorraden buit gemaakt.
Serdar Arsjad is gewond. Hij zal ter
dood gebracht worden.
De Times verneemt nog, dat de Bach-
tiaren-ruiterij van de regeering voortref
felijk gevochten heeft. Kolonel Haase.de
Duitscher, die aan het hoofd van de
artillerie staat, bediende den mitrailleur.
In de nabijheid van de Chileensche
havenstad Tucapel zijn bij een schipbreuk
81 menschen verdronken.
Gistermiddag om twee uur zijn te
Düren (Rijnprovincie) en ook te Aken,
Eschweiler en andere plaatsen in den
omtrek tamelijk heftige aardschokken
waar te nemen geweest.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is bepaald dat de ser
geant der marechaussee van het leger in
Ned. Indië J. Hanff, terzake van zijn ge
drag bij de krijgsverrichtingen in Atieh
gedurende het jaar 1908 alsnog bij afzon
derlijke dagorders, zoo in Indië als in Ne
derland, eervol zal worden vermeld;
zijn voor het tijdvak van 1 Sept. 1911
t. m. 31 Augustus 1912 benoemd tot leer-
aar aan de Rijkslandbouwschool te Wa-
geningen dr. H. Onnen, H. F. M. Huij-
bers, J. J. Paerels, mej. C. van Gorkum
en H. D. Steenbergen, allen te Wagenin-
gen, dr. J. C. Rab, te Oosterbeek en L.
Brox te Beusekom.
is het onderwijs in de staatsinrichting
en staathuishoudkunde, en dubbel boek
houden aan de Rijkslandbouwschoo! te
Wageningen, voor het tijdvak van 1 Sep
tember 1911 t. m. 31 Augustus 112 opge
dragen aan mr. W. Reilingh, aldaar.
De Sociale Week.
De ochtendvergadering van den eer
sten dag Maandag werd gevuld
met eeu rede over de geschiedenis en de
beteekenis der encycliek Reruin Novarum
door den heer A. Waszinck, die schetste
wat aan deze encycliek op het gebied
van Katholiek-sociaal streven is vooraf,
gegaan. Daarvoor behandelde spr. de
werkzaamheden van den grooten Duit-
schen bisschop Mgr. von Ketteler, wiens
wenschen door de Duitsche Centriuns-
partij op haar sociaal program werden
geplaatst. Spr. ging vervolgens over tot
de ontwikkelingsgeschiedenis der sociale
beweging in Frankrijk, Oostenrijk, Zwit
serland en Engeland. Spr. geeft een over
zicht van de encycliek. De vraag, of wij
de encycliek Rerum Novarum als een on
feilbaar document moeten beschouwen,
behoort volgens spr. ontkennend te wor
den beantwoord, doch wij zijn steeds ge
hoorzaamheid aan Rome verschuldigd,
ook in zaken, die enkel en alleen betrek
king hebben op tucht en orde.
Door de encycliek Rerum Novarum
heeft de Kerk zich direct in verbinding
gesteld met het volk, dit wijzend, vrij en
frank, op zijn rechten en plichten. Komt
deze encycliek niet tot haar doel, nl. de
christelijke oplossing der sociale vraag-
stukken, dan kan de Kerk nooit eenig ver
wijt treffen, dan ligt de schuld in handen
van hen, die de Kerk trachten te knevelen
en aan banden te leggen.
Spr. wekt iedereen op, die begrijpt het
gewichtige van den huidigen tijd, om een
drachtig samen te werken onder de leuze:
„Alles herstellen in Christus".
In de middagvergadering trad mr. A.
Tepe op met het onderwerpDe oor
zaken van het Arbeidersvraagstuk. Het
arbeidersvraagstuk is veel enger begrensd
dan de sociale kwestie, en Leo XIII, be
gaan met het lot der arbeiders, gaf hun
den ie volgen weg aan. Spr. zette uit
voerig de gronden uiteen, waarop de
treurige toestanden der arbeiders be
rustten De strijd tusschen proletariaat
en kapitaal. Het zedenbederf droeg bij
tot het ontbinden der banden tusschen
proletariaat en kapitaal. De vrijheidsepv.
demis lw,<! alle seaaje opvattingen y#.
