5
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
No, 580.
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f i.io per kwartaalj bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
tper post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
algemeen overzicht.
Gistermiddag zijn de onderhandelingen
jijtusschen Frankrijk en Duitschland weder
ijbegonnen met een officieel onderhoud
^itusschen Cambon en v. Kiderlen Wachter,
jn een beschouwing hierover zegt de „Ma
ltin'-, dat
om Marokko geen oorlog
8&1 ontstaan, omdat noch in Duitschland
noch in Frankrijk iemand oorlog zou
'dulden, ook in het geval men niet tot
leen overeenstemming zou komen.
Toch verwacht de „Lokal Anzeiger"
iniet, dat er in de eerste dagen na|dejre
'bijzonderheden zullen loskomen. De bla-
Sen bepalen zich dus tot een vermelding
er ontmoeting. De „Temps" voegt er
'laan toe, dat een bijzondere koerier heden
avond uit Berlijn naar Parijs vertrekt,
Zoodat de Fransche regeering morgen
avond volledige berichten over het onder
houd zal hebben.
Over de opdracht van Cambon bevat
nog het „Neue .Wiener Tageblatt"- een
blijkbaar door de Fransche regeering ge
ïnspireerd artikel.
De Fransche regeering, heet het daarin,
had eenigen tijd noodig om haar politiek
in overeenstemming te brengen met den
toestand, die door de jongste gebeurte-
nissen volkomen veranderd was. Zonder
verovering en zonder protectoraat, op den
grondslag der acte van Algeciras met den
sultan samenwerken was niet meer geoor
loofd. Feitelijk was Frankrijk door de ge
biedende noodzakelijkheid en door het
dringend verzoek van den sultan er toe
gekomen in Marokko militaire maatrege
len te nemen, waartegeii Duitschland pro
testeerde, nadat het die eerst geduld had,
zonder de vraag te bespreken, of die
maatregelen rechtens met de conferentie
van Algeciras in overeenstemming waren
te bréngen. Deze meening kon worden
bevestigd, wijl de akte de souvereine
rechten van den Sultan had bevestigd en
de Sultan zelf de hulp van Frankrijk had
ingeroepen. Maar het was een daad, val
lende buiten het program, die de op
stellers der akte voor oogen hadden.
Vervolgens zegt het blad, dat de ont
redderde financieele toestand der Mahzen
jeen reden te meer was om den tegen-
iWoordigen toestand te wijzigen. Zonder
tegenstand van Europa moet Frankrijk
in staat zijn den Sultan bij de onlusten
in zijn rijk hulp te bieden, en door de
Duitsch-Fransche overeenkomst worden
gemachtigd met zijn leger de punten te
bezetten, die het noodig oordeelt
Bovendien moet Frankrijk bij de Ma-
rokkaansche regeering vertegenwoordigd
zijn door ambtenaren met uitgebreider
volmacht, dan de eenvoudige diploma
tieke agenten bezitten. De generale com
missaris moet alle betrekkingen der Fran
sche regeering met de Sheriffijnsche auto
riteiten voor alle de beide landen gemeene
aangelegenheden in handen hebben, en
door medewerkers worden gesteund, die
bij de Marokkaansche ministers de rol
van raadgevers vervullen, zooals de En-
gelsche in Egypte.
Bij hem moet de leiding der betrekkin
gen van Marokko met de vreemde Staten
berusten.
Geen leening mag worden aangegaan
door de Sheriffijnsche regeering zonder
toestemming der Fransche, en Fransche
lambtenaren moeten de opstelling der be
grooting, het heffen van belastingen, en
de uitgaven van den Staat controleeren.
Dat is het minste wat Frankrijk op po
litiek gebied kan eischen, om zekerheid
ite hebben, dat het in Marokko nuttig werk
verrichten zal.
Op economisch gebied zal de handels
vrijheid, zonder eenige bevoorrechting ge
handhaafd worden. Doch Frankrijk kan
niet toelaten, dat onder het motto vrije
handel de leiding der openbare werken
van algemeen belang wordt onttrokken
San de Sheriffijnsche regeering.
Dit programma heeft de noodzakelijk
heid van een overeenkomst in den Con
go tengevolge. Het maakt verder nood
zakelijk, dat Duitschland en Frankrijk sa
men de toestemming er op pogen te ver
krijgen van de mogendheden, die de Acte
van Algeciras hebben onderteekend.
In de Portugeesche Kamer heeft de mi
nister-president de
regeerings-verklaring
voorgelezen.
Hij zeide, dat het door hem gepresi
deerde kabinet een regeering van republi-
keinsche eensgezindheid zijnde, het nim
mer deel zal uitmaken van een bepaalde
partij. De regeering zal anti-clericaal blij
ven, zonder echter vijandig te staan tegen
over welke godsdienstige overtuiging ook.
Zij zal den arbeid van het voorloopig be
wind bestudeeren, om dien geleidelijk toe
te passen op het program der republikein-
sche partij, zonder het onontbeerlijke
evenwicht in de begrooting uit het oog
te verliezen. De regeering zal er naar
streven niet tje leur te stellen de arbei
dende klasse, die met recht nog altijd
hoopt, dat de omwenteling haar verbete
ring zal brengen. Zij zal de nationale
verdediging verzekeren en zal geen ver
andering brengen in de buitenlandsche
politiek, die zich ontwikkeld heeft in
overeenstemming met die van Engeland,
den bondgenoot van Portugal, zonder
echter na te laten gevolg te geven aan
de hoogste aanwijzingen van parlement
en openbare meening en zonder te ver
geten welke de fundamenteele voorwaar
den van het program der republikeinsche
partij zijn.
Het ding zegt niet veel, maar toch nog
genoeg om te weten dat de Katholieke
kerk ook van deze heeren niet veel te
wachten heeft.
gemengd.
Een Havas-bericht, dat wjj onder
alle voorbehoud mededeelen, meldt dat
de H. Vader Zaterdag 11. zijn gewone
wandeling niet heeft gedaan wegens
eene lichte zwelling van de rechterknie.
Mogelijk is dit de voorbode van een
nieuwen aanval, maar de lijfartsen die
Z. H. bezochten, zijn van gevoelen dat
hier slechts sprake is van een vertra
ging in het herstel na de laatste ziekte1.
Het huwelijk van aartshertog Karei
Frans Jozef en prinses Zita van Parma
zal, volgens een bericht uit Weenen,
den 21 sten October in het slot Schwar-
zou worden gesloten. Keizer Frans Jo
zef zal er bij tegenwoordig zijn.
De „Politika" zegt, dat Koning
Peter 13 October een bezoek zal bren
gen aan president Fallières.
In de Moltke-kazerne te Stuttgart
zijn 150 man van het infanterie-negi-
ment Keizer Frederik ziek geworden.)
De oorzaak van de ziekte is nog niet gen
vonden. Er wordt een bacteriologisch
onderzoek ingesteld. Alle voorzorgs
maatregelen zijn genomen. De kazerne
is gesloten.
De vlootschouw die gister door
president Fallières te Toulon is gehou
den, is de belangrijkste, welke sedert
jaren heeft plaats gehad. Ze neemt het
karakter van een openlijke betooging
aan, die aan het land moet toonen, dat
de marine krachtig hervormd wordt en
aan het land het vertrouwen in de vloot
moet teruggeven.
In Toulon is de vlootschouw dan ook
als een nationaal feest gevierd. Na af
loop hebben Delcassé, Fallières en Du-
bost zeer vaderlandlievende redevoerin
gen uitgesproken.
Koninklijke besluiten.
Bij Koninklijk Besluit is bevorderd
tot officier in de orde van Oranje-Nas-
sau S. J. Jacobson, referendaris b'ijhet
Departement van Justitie.
Is benoemd tot Ieeraar aan de R. H.
B. S. te Helder, J. Chr. Reeders, te'
Amsterdam
is voor den tijd van vijf jaren gede
tacheerd bij het personeel van den Ge
neeskundigen dienst der Landmacht, de
officier van gez. Ie kl. J. M. Knip^
scheer, van het personeel van den Ge
neeskundigen dienst van het leger in
Nederl.-Indië, thans met verlof hier te
lande.
De Sociale Week.
Te Maastricht is Zondagavond de 6e
Sociale Week, gewijd aan de bespre
king der encycliek Rerum1 iNovarum,
geopend met eene toespraak van den
algemeenen voorzitter der K. S. A. in
Nederland, Jhr. Mr. Ch. JRuys de Bee-
renbrouck. Pr. H. A. Poels sprak' daar
na over Leo XIII en de Sociale kwestie.
'Rome, aldus de eerw. redenaar, is het
middenpunt der wereld, ook in den eco-
nomischen strijd, welke oplossing in alle
staten de menschen bezig hou,dt. Ook1
hier weer staat Rome als altijd aan den
spits. De Paus geeft leiding, hif wijst
den weg aan,waarlangs de oplossing
komen moet, en sinds dat pogejiblikj
tnag er onder ons Katholieken, van ver
deeldheid geen sprake meer zijn.
In de middeleeuwen was alles door
drongen van den geest der Kerk. Zij !mö-
gen van imënschelijke zwakheid getuigen,
de middeleeuwen werden bcheerscht
door den geest van geloof en liefde.
De moderne tijd heeft gemeend dat
de wetenschap den godsdienst kon ver
vangen. Dat 'moest op verkeerde toestan
den uitloopen en dat is dan ook ge
schiedt. De liberalistische staatkunde
heeft geleid tot het moderne heidendom.
Wij Katholieken hebben daartegen po
sitie te kiezen. Wij moeten in het open
bare leven weer optreden met onze heer
lijke beginselen. Alleen het Christen
dom kan de arbeidersklasse redden
want boven het Angelusklokje, dat op
roept tot gebed, b'romt de zware klok
der sociale gerechtigheid, die ons elk
oogenblik aan onzen plicht herinnert.
In het tweede gedeelte behandelde
spr. in het kort de vakvereenigingen. 'De
ze zijn voor alles noodig. En deze vak
vereenigingen moeten volgens verlan
gen van de Bisschoppen Katholiek zijn,
opdat haar grondslag krachtig en sterk
zij. En ook waar de bisschoppen chris
telijke vakvereenigingen toestaan, waar
schuwt spreker met Idem, dat men dit
christelijk karakter niet mag opvatten
als verwaterd Christelijk, doch in dezen
zin, dat de Katholieke arbeiders in deze
Christelijke vereeniging echt Katholiek
blijven in hunne beginselen, doch in één
vakvereeniging (gezamenlijk met geloo-
vige protestanten mede strijden voor ze
delijke, godsdienstige en meer algemeen
stoffelijke belangen. Waar de moderne
grootindustrie zich losgemaakt heeft van
kleinere patroons en arbeiders, daar zijn
vak vereenigingen, s t r ij d vereenigin-
gen geworden; meer op sociaal dan op
politiek terrein is de gewapende vrede
een bittere noodzakelijkheid.
Nadat spr. uitvoerig had aangetoond,
dat in neutrale vakvereenigingen géén
Katholieken behooren deel te nemen, en
nog het een en 'ander had gezegd van
de taak der vakvereenigingen, sluit hij
met den vurigen wensch, dat in ons Ne
derland alle Katholieken eendrachtig mo
gen samenwerken in den géést der En
cyclieken Rerum Novarum en Graves de
Communi re, dat allen mpgen samen
werken alles te herstellen in Christus.
Bredasche Katholiekendag.
Zondag is te Breda de 5e Diocesane
Katholiekendag gehouden. Om' half 10
werd in de Kathedraal door den H.Eerw.
heer Vicaris-generaal Mgr. Hopmans een
stille H. Mis opgedragen, waarna de
afdeelingsvergaderingen aanvingen.
In de eerste afdeeling sprak de heer
A. B. M. Smulders over Zondagsrust, die
afgezien van het Goddelijk en Kerkelijk
gebod, volstrekt noodzakelijk is, zoowel
tot instandhouding van de juiste verhou
dingen in het huisgezin, als ter bevor
dering van het algemeen belang.; ter
wijl in onze dagen de belangstelling naar
het uitsluitend stoffelijke in alle krin
gen der Christelijke samenleving al te
groot is tot nadeel van de Katholieke
viering en heiliging der Zon- en Ker
kelijke feestdagen. Een conclusie werd
aangenomen waarin op de bevordering
van Zondagsrust cfoor alle Katholieken
werd aangedrongen. In de andere af-
deelingen werd gesproken over werk
loosheidverzekering, over den volkszang
over samenwerking der Jiefdadige ver
eenigingen onderling, over Liefdadig
heid en Drankbestrijding, over Coöpe
ratie, en over opvoeding. In de 4e af
deeling leidde de heer G. J. van Poppel
het verzekeringswezen in den landbouw
in, waarna de vergadering een conclu
sie aannam en den wensefi uitsprajki:
le. dat de landbouwers elkander zoo
veel mogelijk onderling die onvoorzie
ne bedrijfsschade helpen dragen, door
zich aan te sluiten bij daarvoor passende
onderlinge verzekeringen
2e. dat de onderlinge verzekering van
de landbouwers-arbeiders zooveel mo
gelijk bevorderd wordt.
3e. dat de onderlinge verzekeringen
zoo veel mogelijk opgericht en beheerd
zullen worden door christelijke organi-
satiëni.
In de pauze tusschen de verschillende
vergaderingen werd een groote optocht
'door Breda gehouden. In den stoet
'werden meer dan 40 banieren meege
voerd en het voorbijtrekken duurde
ruim 20 minuten.
i iü dfi glfijv£rg%d£ring, dig in dg ka
thedraal werd gehouden, sprak Mgr.
Hopmans, wegens verhindering van Z.
D. H. Mgr. Leijten, een woord van op
wekking. Het Kamerlid, mr. A. baron
van Wijnbergen, hield een rede: over ver
dieping van het godsdiensitig leven
waarna met Schaepman's overheerlijk
lied „Aan U, o Koning der Eeuwen",
de Katholiekendag werd gesloten.
R. K. Meisjes-Patronaten.
De bondsbesturen der ;R. K. Meisjes-
Patronaten en Vereenigingen uit 't Bis
dom den Bosch en het Bisdom Haar
lem hebben in een gecombineerde ver
gadering te Vught, besloten tot een ge
lijke actie op de a.s. jaarvergaderingen.
Deze zullen plaats hebben voor het bis
dom den Bosch te Nijmegen den 11 en
September, voor het Bisdom Haarlem
te Rotterdam den 25en September.
De verwachting is, dat thans voor de
R. K. Meisjes-patronaten en Vereeni
gingen een federatie tot stand zal komen
gelijk die reeds, bestaat in de verschil
lende Bisdommen voor de Jongelings-
patronjaten.
Zegelrecht Trekhondenwet.
Te elfder ure komt thans de mededee-
ling van den Minister van Binnenlandsche
Zaken, dat de nummerbewijlzen in zake
de Trekhondenwet vrij1 van zegel zijn.
Deze mededeeling komt evenwei, zooals
te doen gebruikelijk is, te laat en zal
oorzaak zijin, dat bijna alle gemeentebe
sturen in ongelegenheden geraken, daar
de nummerbewijzen reeds gezegeld zijn
afgegeven op kosten der trekhondenhou
ders. De gezegelde bewijlzen zullen dus
tegen ongezegelde moeten geruild wor
den.
Hoe kan de gemeente nu evenwel de
zegelgelden terugbekomen? Daar de
schuld bij de 'Regeering ligt, zou het mis
schien overweging verdienen haar te ver
zoeken de onverplicht gemaakte zegel-
kosten te willen restitueereui, daar inwis
seling der zegels niet meer mogelijk is,
daar zij reeds alle geteekend zijn.
De Minister laat onbeantwoord de
vraag, waaruit hij de bevoegdheid put,
te bepalen, dat bedoelde nummerbewijzen
vrij van zegel zijnzijn ambtgenoot toch,
de Minister vam Financiën, heeft op goe
den grond onlangs te kennen gegeven, dat
die bewijzen wèl aan zegelrecht onder
worpen zijn. (Msb.)
LEIDEN, 5 September.
De Landbouwtentoonstelling.
Weinige dagen scheiden ons nog maar
van de opening der landbouwtentoon
stelling. Wat jarenlang in de afdeeling
der Holl. Maatsch. van Landbouw", is
besproken, wat maandenlang is voorbe
reid en aan vele Commissies hoofdbre
kenden arbeid verschafte, zal binnen en
kele dagen een feit worden.
De landbouwtentoonstelling nadert
haar voltooiing. En ofschoon er nog veel
te doen valt, kan men, als men den
Rijnsburgersingel passeert, al een indruk
krijgen, hoe 't geheel zal worden.
Recht over den ingang ligt het hoofd
gebouw, uit hout opgetrokken en van
kolossale afmeting: 90 M. lang bij 10
Meter diep. 't Is voor een groot deel be
stemd voor Regeeringsinzendingen en
zal een belangwekkende verzameling op
allerlei gebied bevatten. Inzendingen
van de Rijksseruminrichting te Rotter
dam het boter- en het kaascontröle sta
tion Zuid-Hollandhet iRijksJandbouw-
proefstation te Hoorn de Rijksland-
bouwwinterschool te Dordrecht; de
Rijkstuinbouwwinterschool te Boskoop
het phylopathologisoh laboratorium te
Amsterdam het Rijkszuivelstation alhier
gezamenlijke inzendingen der gemeente
lijke keuringsdienst en van eet- en
drinkwaren te iRotterdant, Leiden, 's-Gra-
venhage en Dordrecht zullen den be
zoekers een denkbeeld geven van het
geen door of met behulp van overheids
zorg voor den landbouw, wordt gedaan.
De Landbouw-Onderlinge exposeert
verschillende staten, op de ontwikkeling
van haar bedrijf betrekking hebbend, ter
wijl h et kaascontröle-station Noord-
Holland een demonstratie-etalage op
stelt.
Links van den ingang wordt het mid
dengedeelte van het hoofdgebouw in be
slag genomen voor de afdeeling Zuivel;
rechts is bestemd voor die firma's, die
an et eigen vitrines voor den dag komen.
Men zal er ook aantreffen een z.g. „gru-*
weikamer" van de Ver. van Kaashandela
ren, waarin tentoongesteld worden de
slechtste kaassoorten oin' te laten zien
hoe met haar geknoeid kan worden.
Aan de rechterzijde van Jiet hoofd-»
gebouw komt ,de pluimvee-tent, welke af4
deeling niet de minst-belangrijke zal (zijn.
De groote machine-galerij looj>t parallel
met de Aloëlaanj hier worden onderge*
bacht een uitgebreide collectie werk
tuigen op landbouwgebied, voertuigenj
kortom alles, wat maar eenigszins mej
den landbouw in betrekking staat.
De firma C. Filippo te Hazerswoudq
geeft in een miniatuurfabriek een aan
schouwelijke voorstelling van de fabri
cage van bloempotten en draineerbui-
zen met eene inzending van die artikelen.
Verscheidene firma's komen met eigen;
tenten uit. Zoo W. C. Brussem te Am
sterdam voor veevoeder Suikerraffina
derij v.h. Spahler Tetterode te Am
sterdam voor Melassevoederde Anglo
Continentale (vorm. Ohlendorffssche)
Guano .Werke te Antwerpen voor mest
stoffen de Nederl. Gist- en Spiritusfa-'
briek te Delft met grondnoten- en sea-
som-koek en meel; de wed. J. C. MasV
see Zn. te Goes en de firma BrinkJ-
mann Niemeijer te Zutfen beiden met.
landbouwgereedschappen. Van al deze;
tenten staat er nog geen enkele op 't
terrein. i
Andere firma's hebben weer de voor
keur gegeven aan een stand in de open
lucht.
De heer W. G. A. Krogt te Rotter
dam komt b.v. met Spröeimachines H.
Voorneveld te Zeist met een collectie
tuinmeubelen enz. Dicht bij Zomerzorg
trekt een fraai geschilderd koepeltje,
ïnet riet gedekt, de aandacht, 't Is van
de firma H. Dubbeldeman Hzn. te Go-
rinchem, die op den laatsten dag der
tentoonstelling het bewijs zal leveren,
dat zijn riet inderdaad brandvrij is. Men
zal dan trachten het riet in brand te
steken, maar hoogstwaarschijnlijk tever
geefs.
Men ziet dus, dat op het terrein heel
wat aanwezig is, dat de jioer belang
kan inboezemen. We hebben slechts een
greep gedaan uit de vele inzendingen
en betreuren, nu op ander gebied de ex
positie van zooveel beteekenis is, het'
nog meer dat door een samenloop van,
omstandigheden het vee moest verval
len. Anders had Leiden wellicht de kroon
gespannen. j,
De paarden worden achter 't hoofdge
bouw gestald in 3 afdeelingen nl. heng
sten, merriën met veulens en gewone
paarden.
De afdeeling tuinbouw wordt onderge
bracht in Zomerlust en Zomerzorg. Ko
men uit de stad fraaie collecties bloemen,,
't Westland zal ons. zijn heerlijke produc
ten voorzetten en ons doen watertanden
van rijp ooft of frissche groenten.
De inwendige mensch wordt al even
min vergeten, want in de restauratie der
tentoonstelling, schuin tegenover 't hoofd-!
gebouw, zal men zich kunnen verfrisschen
als men vermoeid is van het zien, terwijl
de muziek in de tent voor de restauratie
voor de noodige afleiding zorgt. De da
mes zullen zich bij voorkeur begeven naar
den Japanschen tuin, waar alles miniatuur
is. Dwergplantjes, miniatuur-Vijver, dito
brug, dito theetent, 't moet een lust zijn
om zich er in te bewegen, althans dat
heeft men ons gezegd, want op 't oogen
blik is er van al dat moois nog niets tezien.
Als men nu de geheele tentoonstelling
heeft bezichtigd, kan men op hetzelfde
toegangsbewijs nog een wandeling door
het „Lunapark" maken, d.i. een terrein
met winkelgalerij en een aantal vermake
lijkheden. Men kan daar fuiven tot het
middernachtelijk uur.
Voorts is aan de tentoonstelling ver
bonden een concours-hippique en wel
Woensdag voor paarden van landbouwers
enz., en Donderdag voor gebruikspaarden
enz., waarna groot nationaal springcon
cours. Vrijdag is er een wedstrijd en op
tocht van versierde groenten- en ooftwa-
gens. Zaterdagmiddag groote nationale
ringrijderij voor paren en wedstrijd van
versierde voertuigen en Zondag, de laat
ste dag, postduiveinvedstrijd en voetbal
wedstrijd.
Naar wij vernemen komen onder
de paarden van de 2e afd. van het 2e
reg. veld art. alhier enkele gevallen vart
influenza voor, zoodat de afdeeling waar
schijnlijk niet aan de groote manoeuvres
van de le divisie en aan de legeroefe-
ningenzal kunnen deelnemen.