30
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 575.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAQEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Augustus
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f L50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentifingevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Brieven uit Minnesota.
In een van mijn eerste brieven fcte'-
loofde ik den lezers van „De Leidsche
Courant", eens spoedig iets meer bij
zonders te vertellen over Onamia. Tot
Hu toe Wen ik die belofte niet nagekom'én,
'deze brief zij er dan de vervulling van.
In het geheel telt Onamia reeds tus-
ichen de 6 en 7 honderd zielen. Een
toiooi getal reeds voor een plaats, die
toas drie jaar bestaat. Haar opkbmfet, of
jfiever haar ontstaan is begonnen, toen
hier een spoor werd aangelegd, verbin
ding gevend met de twee havenstelden
jDuluth en Supérior. En met de 2 markt
plaatsen van binnenlandsche handel St.
■Paul en Minneapolis. De spoorlijn is
de ware opkomst van een plaats, al loo-
ipen er dan ook maar heel weinig trew
den eiken dag een in elke richting)
jen dan nog de Zondag uitgezonderd. In
het begin valt dat den Hollander, die al
klaagt over slechte correspondentie, als
hij een half uur wachten moet, verba
zend op, 'maar spoedig went men zich
daaraan en begrijpt men de blijdschap
iVan de menschen, die vroeger eeïi wan
deling moesten maken van 25 mijlen ,om<
koffie en suiker te h^len, terwjjl zij nu
den winkel in hun nabijheid hebben,
iwaar alles direct van de groote steden
wordt aangevoeld.
Winkels zijn hier reeds in overvloed
,en in alle soorten. Het eigenaardige
van een Amerikaanschen winkel is, dat
men er zoowat van alles in kan krijgen.
Bij den slager bijv. kunt u ookl pekel
haring en uien krijgen, verder geconden
seerde melk, boter, kaas en eieren.
Zijt u juist in den ijzerwinkel om! wat
«pijkers te koopen, en zoudt u nog een
paar handschoenen noodig hebben, vraag
het maar aan dezen koopmanhjj heeft
ze wel voor u en u behoeft niet verder
te gaan. Zoo kunt u de meest verschil
lende artikelen in hetzelfde magazijn vin
den.
Verder is zoo'n winkel niet alleen een
verkooplokaal, maar ook een rustplaats
en conversatiekamer. Wilt ge u 's win
ters wat verwarmen, of des zomers
.eenigszins beschutten tegen de stralen
der zon, ga maar gerust een winkel bin
nen, neem een stoel, en niemand zal u
vragen of u soms ook iets noodig heeft
Sn alt de winkelier liet niet te druk heeft
öp dat oogenblik, dan zal hij zich naast
u neerzetten en een praatje met u aan
knoop en
De voornaamste gebouwen van Ona
mia zijn 3 kerken en de openbare school.
Vooreerst heeft men de Katholieke!
kerk, de jongste, maar reeds te klein.
iVerder de Presbyteriaansche, die van
buiten wel de schoonste is, en ten laat-
6te de Methodistenkerk, die wel de
grootste is, maar nu juist niet uitmunt
in schoonheid. De kerk der Methodisten
biedt ook woning aan den voorganger,
terwijl de Presbyteriaansche predikant
in liet naburige Wahkon zijn veri>lij|
houdt, en bijna iederen Zondagmiddag
hierheen komt om den kerkdienst te ver
richten. i
Verreweg het schoonste en flinkste
gebouw is de school, waaraan drie onder
wijzeressen zijn verbonden. Het is eén
gebouw van 2 flinke verdiepingen len
wordt 's winters verwarmd door een ver
warmingstoestel. Een flink plein er voor
biedt een ruime speelplaats voor Ona-
Imia's jeugd, en als men weet ,dat del
Schoolplicht hier geldt tot 16 jaar, dan
kan men begrijpen, dat de school nog al
aardig bezocht wordt.
Verder treft men hier nog aan veel net
te particuliere huizen, alle zonder uit
zondering geheel uit hout opgetrokken,
en die met hun houten dakbedekking en
.soms zeer levendige kleuren, half tus-
schcn boomen en struiken verborgen, een
aardig gezicht opleveren.
In de onmiddellijke nabijheid van öna-
fnia ligt een tamelijk groot meer, naar
de plaats, Onamia-meer genoemd. Thans
Jiu de rijst daarin is opgeschoten, schijnt
het een ontzaglijke weide te zijn, 'en
het zal niet lang meer duren, of de In
dianen, die hun bootjes reeds daarvoor
in gereedheid brengen, zullen op Ide rijst
oogst uitgaan.
Thans leven de Indianen nog in hun
"üttgq road het groote. aieer, dat PB een
half uur afstand van Onamia ligt. Dat
meer heeft een oppervlakte! van 20 bij
18 mijlen. Van heinde en verre komen
in dezen vacantietijd vreemdelingen zich
"daar voor eenigen tijd vestigen.
Met dit weinige hoop ik vooreerst mijn
belofte vervuld te hebben, jnaar voor
dat ik dezen brief eindig, wil ik toch nog
iets verhalen, wat wel niet bij het voor
gaande aansluit, maar dat u toch, naar
ik hpop, met genoegen zult vernemen.
Eenigen tijd geleden hoorde ik, dat
er een kind geboren was van Katholieke
ouders, die helaas hun plichten geheel
en al verwaarloosden. Ik hoorde ook, dat
het kindje hoogst waarschijnlijk niet
lang zou leven. Toen ik den vader kort
daarop eens op zijn plicht wees, ofrn'
dat wichtje te laten doopen, beloofde
hij mij wel is waar zulks te doen, piaar
daar bleef het ook b'ij. Eenige dageji
daarna zette ik hem er nog eens toe
aan, en toen na een paar dagen zijne
ouders zich er mede bemoeiden, kwam
hij mij halen, met verzoek om het thuis
te doopen, want het wichtje was te zwak
onf vervoerd te worden. En Ooddank
want enkele dagen daarna was het een
engeltje in den hemel.
Zoo hebben wij weer een voorspreker
meer in den hemel, die naar wij hopen,
en vertrouwen voor de jonge parochie
van Onamia, ten beste zal spreken.
fr. J. v. d. HULST,
Crosier Father.
Onamia, Minn.
Onamia, Minnes. 15 Aug. 1911.
ALGEMKEN OVERZICHT.
Men begint nu algemeen te gelooven,
dat de onderhandelingen tusschen Frank
rijk en Duitschland tot een goed einde
zullen voeren en de
Marokkaansche kwestie
in der minne zal geschikt worden. Ook
in Berlijnsche diplomatieke kringen is
men van dit gevoelen en de vreémde
gezanten hebben in dien geest aan hunne
regeeringen bericht gezonden.
Kiderlen IWachter is gisteravond te
Berlijn teruggekeerd en zal heden zijn
ambtelijke werkzaamheden hervatten.
Donderdag zal de rijkskanselier te Ber
lijn terugkeeren om eenige zaken af te
doen. Wat die zaken zijn, mag men uit
een mededeeling van de „Wiener All-
gemeine" begrijpen. Volgens dat blad
is in groote trekken het protocol van de
schadevergoeding aan Duitschland voor
Marokko door Minister de Selves aan
den gezant von Schön medegedeeldvon
Schön heeft de regeering te Berlijn hier
van op de hoogte gébracht, die de
Fransche voorstellen voor niet onaanne
melijk verklaarde.
Te Parijs trekt nu ook de aandacht
de aanwezigheid van Barrère, den Fran-
schen gezant bij het Quirinaal. Naar ver
luidt, heeft deze gezant de Franschei
regeering medegedeeld, dat nadat de
overeenkomst met Duitschland gesloten
zal zijn, ook Italië aanspraken op ver
goeding zal maken wegens dejuitbreiding
van de politieke rechten van Frankrijk
in Marokko. Italië verlangt, dat Frank
rijk voor den Italiaanschen handel in
Marokko op dergelijke wijze als voor
den Duitschen de deur open zal laten.
Daar er een sterice uittocht van Ita-
liaansche werklieden naar Marokko te
verwachten is, in verband met de daar
ontworpen groote openbare werken en
ondernemingen, wenscht Italië, dat hare
consulaire jurisdictie in Marokko verze
kerd zal zijn en haar het recht zal toe
gekend worden, Italiaansche scholen te
openen, overal waar daar behoefte aan
mocht bestaan.
Italië zou voorstellen de Italiaansch-
Fransche overeenkomst over de Middel-
landsche Zee van 1904 in dien .geest
aan te vullen en te herzien.
De Duitsche bladen bespreken nog al
toos de opmerkingen in de Weener „Neue
Freie Presse" die aan den Engelschen ge
zant te W.eenen, Sir Fairfax Cartwright,
werden toegeschreven. Wij deelden reeds
mede, dat deze dit besluit ontkende. Doch
de „Köln. Ztg." is daardoor niet over
tuigd.
De „Germania" bevat een hoofdar
tikel naar aanleding vam het bekende ar
tikel in de „Neue Freie Presse", dat zij
na de uitlatingen van het blad en van
Cartwright zelf, als ongetwijefld van de-
zein ajko^stig beschouwt,
Zij zegt o.a.„De Engelsche regeering
moet zich de vraag stellen, wat zi) denkt
te doen om de zaak op te Tielderen en
eventueel aan Duitschland bevredigende
voldoening te verschaffen. Indien zij zich
echter deze vraag niet stelt, dan zal het
ministerie van buitenlandsche zaken niet
kunnen nalaten haar, weliswaar niet zeer
hoffelijk, maar toch zeer beslist, in Dow-
ningstreet voor te leggen. De lankmoe
digheid van Duitschland is zeer groot,
doch ook deze lankmoedigheid moet haar
grenzen hebben. Als na Lloyd-George
ook nog Cartwright op ons losgelaten
wordt, dan is die grens bereikt. Het is
te hopen, dat de regeering van Duitsch
land in deze zich duidelijk rekenschap
geeft van de stemming en de gevoelens
van de overwegende meerderheid van 't
Duitsche volk, die niet van zins is zich
elke, nog zoo drieste uittarting, elke nog
zoo brutale beleediging van officieele zij
de te laten aanleunen. Wij zeggen het na
drukkelijk, deze zaak heeft met de Ma-
rokko-kwestie niets te maken. Er is alleen
sprake van een vlegelachtig optreden van
een Engelsch diplomaat tegen ons en wij
moeten er op staan, als wij achting voor
ons zelf bezitten, dat ons daarvoor een
bevredigende voldoening wordt gegeven"
Deze scherpe woorden verdienen hier
om bijzonder de aandacht', dat zij wer
kelijk de hier heerschende stemming
weergeven.
Ook de Engelsche bladen bevatten uit
voerige mededeelingen over het bedoelde
artikel en de bespreking ervan in de
Duitsche bladen; de „Times" ziet daarin
de bevestiging van het vermoeden, dat
de onderhandelingen thans een gunstige
wending zullen nemen. De heftige uit
vallen in sommige Duitsche bladen die
nen slechts om den terugtocht van
Duitschland te dekken. Het blad zet ver
der uiteen, dat Engeland's houding steeds
gelijkmatig is geweest, vriendschappelijk
voor Duitschland, doch tevens in overeen
stemming met Engelands positie en de
overeenkomst met Frankrijk.
De geheimzinnige schepen
schijnen de Engelsche douane 1 eel ijk
dwars te zitten, althans, volgens een tele
gram uit Barrow, gaat het bestuur der
douane voort, verdachte vaartuigen aan
te houden. Nu is weer een stoomscheepje
„Bessie" aangehouden, dat met krijgs
voorraad zou geladen zijn, die in volle
zee op de Arizona moest worden over
geladen. Nog andere schepen worden
bespied. Over de mogelijke b'estém'ming
der vaartuigen is eenige, zij het niet zeer
besliste, opheldering gekomen. Een del-
redactieleden van de „Star" heeft gis
teren den gezant van Portugal onder
vraagd. Deze verklaarde, dat de aanhou
ding van de „Foam Queen" te Erith op
zijn aandringen was geschied, daar hij
alle reden had tot het vermoeden, dat
het vaartuig inderdaad uitgerust wasvoor
een gewapende expeditie om Dom Ma
nuel op den troon te herstellen. De ge
zant stelde het departement van buiten
landsche zaken in kennis met zijn ver
moeden, waarop onmiddellijk beslag ge
legd werd op de „Foam Queen". De
gezant prees dit optreden in hooge mate.
Naderhand had hij gehoord, dat de hem
onbekende eigenaars van het schip
loochenden, dat het schip voor Portugal
bestemd was„dat moeten ze maar met
het departement van buitenlandsche za
ken uitvechten", zeide hij, en voegdel er
aan toe, dat een sedert daar ter stedé
ontvangen officieus telegram uit Lissa-
Don zijn lezing had bevestigd.
Men schijnt dan toch al heel bang
te zijn in
Portugal
voor de bewegingen der monarchisten,
en geen wonder. Volgens de „Capital"
zou Paira Couceiro einde dezer maand
(dus moet hij toch gauw opschieten)
trachten in te vallen bij Montalegre en
op de hoogte van Badajoz.
Republikeinen zoowel als monarchis
ten zien met verlangen hiernaar uit, de
eersten zijn overtuigd van zijn onmiddel
lijke nederlaag, daar de zaak Ider sa
menzweerders door hun verdrijVing van
de grens en lang talmen veel verloren
heeft en door de vlucht van Saldanka
da Oama de aanhangers in "Lissabon
zonder leiding gebleven zijn.
Couceiro's officierseer en zijne ver
plichting aan zijn geldschieters staan
niet toe, dat hij, zonder een enkéle»
poging te wagen, zich terugtrekt, dus
kan, logisch gesproJsen, een botsing niet
ttitfelijvqa.
De verkiezing van d'Arriaga, die, hoe
wel sinds een halve eeuw republikein,
een man van aristocratische afkomst en
gematigde ideeën is, draagt er veel toe
bij de verbittering der koningsgezinden
te verzachten, zoodat de stemmen om
eenheid en vrede meer en meer beginnen
zich te verheffen.
'Wat wij wenschen, gelooven wij gaarne,
zeiden de oude Romeinen, en dit zal ook
wel het geval met de „Capital" zijn.
Immers niets wijst er tot dusverre op,
dat kalmte en rust zouden wederkeeren
in Portugal en nog minder dat de mo
narchisten in het huidig regime zouden
berusten. Enfin, een paar dagen geduld,
misschien weten we dan meer.
GEMENGD.
Gisterenmiddag om twaalf uur is
het pantserschip Oskar II van den koning
en de koningin van Zweden aan boord
te Stettin aangekomen. De Keizer en de
Keizerin wachtten aan den steiger op de
aankomst van het schip. Toen het vast-
gemeerd was, begaven zij zich aan boord
om den Koning en zijne gemalin welkom
te heeten.
De Duitsche Keizer heeft prins
Eitel Frederik tot stadhouder van Pom-
meren benoemd. Veel meer dan een eere-
titel kan dit niet zijn, daar de wetten van
het rijk alleen een stadhouder kennen in
Elzas-Lotharingen en de provinciën 'door
opperpresidenten bestuurd worclen.
De Reichs-Anzeiger maakt een Kei
zerlijke verordening openbaar, waarbij
de grondwet van Elzas-Lotharingen met
ingang van 1 September in werking! I£e~
steld wordt.
De berichten uit Perzië blijven ver
ward. Het is echter opvallend, dat de
jongste berichten alle veel gunstiger ivoor
den oud-Sjah luiden dan de vroegere.
Het wordt bevestigd, dat de aanhangers
van Mohammed Ali Teheran langzaam
naderen.
Inmiddels schijnen er meeningsver-
schillen te heerschen tusschen regeering
en parlement. De ministers zoo luidt
een iakoniek bericht uit Teheran heb
ben hun portefeuilles neergelegd. Het
parlement houdt dagelijks zitting.
Salar ed Dauleh, die het parlement
telegrafisch zijn trouw verzekerd heeft,
moet over meer dan 15.000 man be
schikken.
De correspondent van de „Lokal-
Anzeiger" te Kristiania seint, dat er een
daad van ernstige muiterij heeft plaats
gehad onder het garnizoen van Stenkjaer
bij Trondheim. Een soldaat was tot twee
dagen arrest veroordeeld, omdat hij op
een oefeningsmarsch eenige voorwerpen
verloren had, die tot zijn uitrusting be
hoorden. Op het vernemen hiervan trok
ken 500 soldaten naar de militaire ge
vangenis, ranselden daar de wacht af
en bevrijdden daar den gevangene, dien
ze daarop in triomf naar de kazerne voer
den. Een overste, die hen tot kalmte wilde
aanmanen, werd uitgelachen en mishan
deld. De muitende soldaten zijn in de
kazerne afgezonderd.
Er wordt een streng gerechtelijk pn-
derzoek ingesteld.
Uit St. Petersburg seint de cor-
repsondent van de „Berliner Anzeiger"
De staking onder de bootwerkers in
Odessa neemt groote afmetingen aan.
De bemanningen van de binnenloopeitfle
schepen van de Russische Maatschappij
voor Handel, de Transportmaatschappij
en de Zwarte Zee-Don Compagnie heb
ben zich bij hen aangesloten. Ook gist
het onder de bemanning van de vrij
willige vloot. De Russische Haven- en
Handelsmaatschappij wilde zich mönde-
ling verbinden den arbeidsduur tot pp
9 uur te verminderen, doch de stakers
eischen waarborgen voor de inwilliging
van dezen eisch op alle schepen.
De pers van Odessa gaf alleen in het
begin korte berichten over de staking.
Thans schijnen ook deze te zijn ver
boden. i
Op de jaarlijksche algeineene ver
gadering van het Engelsche verbond van
mijnwerkers is een besluit aangenomen,
strekkende om een minimum-loon voor
kolendelvers te eischen en er zoo noodig
een algerneene staking om op touw te
zetten.
Opnieuw komen uit Zwitserland be
richten over geweldigen hagelslag, welke
in verschillende streken groote verwoes
tingen heeft aangericht. De wijnbergen
hebben geducht geleden, zoodat men
vreest, dat van den oogst niet veel te
recht zaj komen.
De „Daily Mail" verneemt uit Win
nipeg, dat nachtvorsten in Saskatchewan
en Manitoha een schade aan den oogst
aangericht hebben, die op vijf millioen
pond geschat wordt.
Uit New-York wordt aan het „Ber
liner Tageblatt" geseindTe Charlestown
heeft een vreeselijke orkaan gewoed. Van
talrijke huizen woeien de daken af. Acht
blanken en vele negers, die in de laag ge
legen negerwijk woonden, zijn bij een
springvloed, die een hoogte van 8 meter
bereikte, omgekomen. De schade be
draagt meer dan een millioen dollars.
De omliggende eilanden werden over
stroomd. Tien kustvaartuigen werden op
het strand geworpen en beschadigd. Del
oude St. Michielskerk van Charlestown
en vele fabrieken zijn verwoest.
Te Dresden zijn thans van dp
12.000 man, die 37 firma's in de metaal
nijverheid in dienst hebben, 5000 man
uitgesloten.
Te Erfurt zijn de onderhandelingen
tusschen patroons en werklieden gisteren
afgesprongen, daar de werklui de voor-
waardenj die de werkgevers stelden, met
groote meerderheid hebben verworpen.
Vandaag zouden de Berlijnsche pa
troons over de afkondiging van een uit
sluiting overleg houden.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan den opzichter
van den Rijkswaterstaat 4e kl. A. van
Peer, voor den tijd van vijf jaar verlof
verleend, met stilstand van jaarwedde,
ten einde zich naar het buitenland te
begeven
is aan W. N. C. A. Gastelaars te
Rotterdam eervol ontslag verleend als)
bureelambtenaar van den Rijkswaterstaat
le klasse
is aan den len luit.-kwartiermeester
van het personeel der militaire admi
nistratie op nonactiviteit J. M. S. Ho-
gerland, onder toekenning van f 651 pen
sioen 'sjaars, eervol ontslag uit den
militairen dienst verleend;
is mr. T. J. J. van Uye-Pietertse,
consul-generaal der Nederlanden te
Smyrna, bevorderd tot officier in de
orde van Oranje-Nassau
is aan Th. van Hout eervol ontslag
verleend als burgemeester van Berkel en
Schaftj
is voor het tijdvak van Sept. 1911
tot en met 31 Aug. 1912 benoemd tot
leeraar aan de R. H. B. S. te Groningen
K. W. Rutgers, aldaar
is aan H. W. Rutgers eervol ontslagi
verleend als leeraar aan de R. H. B. S.
te Zwolle
is benoemd tot gezworene van den
polder het Rietveld, gemeente Ooltgens-
plaat, W. J. Buth te Ooltgensplaat
is benoemd tot dijkgraaf van het hoog
heemraadschap Amstelland, provinciën
Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht
C. J. Hacke v. Mijnden te Loosdrecht.
Minister Regout.
Na een verblijf van drie weken in het
buitenland heeft de minister van Wa
terstaat mr. Regout gisteren zijn werk
zaamheden aan het departement hervat.
Prov. Staten van Zuid-Holland.
De gisteren gehouden buitengewon'e
vergadering van de Prov. Staten van Z.-
Holland werd door den Commissaris der
Koningin geopend met een rede ter eere
van de nagedachtenis van mr. J. C. de
Marez Oyens.
Saatngekomen, aldus de voorzitter, om
te vervullen de plaats, opengevallen door
het overlijden van het Lid der Eerste Ka
mer, mr. J. C. de Marez Oyens, gevoelt
gij, mijne heeren, ongetwijfeld behoefte
om vooraf uiting te geven aaii het gevoel
van diepe deernis, waarvan wij allen ver
vuld zijn jegens het gezinde echtgenoo-
te, de kinderen en de aanbehuwdkinde-
ren, die man en vader zoo onverwacht
en op zoo verschrikkelijke wijze moesten
verliezen.
Nog reeds kort zitting hebbende in het
hooge Staatscollege, waarheen gij, mij
ne heeren, hem afvaardigde, had hij toch
reeds gelegenheid gevonden om op on-
wederlegbare wijze te toonen hoe uiterst
gelukkig uwe keuze geweest was.
Hij was een braaf en godvruchtig maa
een zeer bekwaam ambtenaar, een trouw
dienaar van zijn land, zijn volk en zijn*
vorstin, wiens nagedachtenis, en dit mo
ge eenigermate tot steun en sterking aan
zijl s\ï^arbepK>^d gezin strekken, wiem
