3)e ftjtcbohc Qou/tm\)C
Erna von Harneck.
2e Jaargang,
No. 568.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/« cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
IQ
Augustus
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels t 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Neen maar!
ji In een nabetrachting van een der bla
den over de Amsterdamsche staking la-
ïen we:
„Nu hebben wij op het gebied van
anarchistische staldngstaktiek al heel
wat medegemaakt, maar wij moeten
eerlijk verklaren, dat wij nimmer nog
een bestuur zóó ergerlijk lichtzinnig
hebben zien spelen met het arbeiders
belang als hier het geval is."
Met bestuur wordt hier bedoeld
Idat van den ZeeÜedenbond en het blad,
hetwelk aldus schreef, is „Heit Volk."
ja, u leest goed: „Het Volk."
Hetzelfde orgaan, dat tijdens de sta
king de massa ophitste en welks be
schermheer, mr. Troelstra, aan dat op
hitsen braaf meedeed; datzelfde blad be
schuldigt thans de stakingsleiders van
lichtzinnigheid.
Of met de belangen der werklieden ook
'roekeloos is omgesprongen.
Zóó roekeloos, dat „Het Volk"- naar
•aanleiding der tactiek van het stakings-
bestuur, hetwelk de looneischen ver
hoogde, toen de patroons tot inwilliging
bereid bleken, thans aldus schrijft:
Zelfs hij, die een kind is in vakver-
eenigingszaken moet begrijpen, dat men
de werkgevers voor goed van zich af
stoot, indien men zijn eischen gaat
verhoogen op het oogenblik dat zij
worden ingewilligd. Bestuurders, die
dat doen, laden de ernstige verden
king op zich, d a t zij het einde der
staking niet willen.
Wij zouden het graag anders aan
nemen, maar de feiten wijzen er op,
dat de leidende figuren in de Amster
damsche haven een voor de arbeiders
voordeelig einde der zeeliedenstaking
zoo kort na haar uitbreken inderdaad
niet hebben gewild, dat zij eerst een
„kleine 1903" moesten hebben, dat zij
weer eens heel den „anarchistischen
mikmak" in werking wenschten te
stellen.
Nadat eerst de verkregen verbinding
met de reders op even onhandige als
onherstelbare manier was verbroken
werden achtereenvolgens de andere
groepen van het haven- en transport
bedrijf in den strijd gesleept"
r Dit is een ware veroordeeling van heel
tfe stakingsbeweging, waarbij zoo roeke
loos met de belangen der misleide
stak(k)ers. werd omgesprongen.
Maar waarom, o Volk, komt gij daar
thans pas mede voor den dag?
Waarom hebt gij niet gewaarschuwd,
toen het nog tijd was en veel ellende
nog kon worden voorkomen?
Waarom niet? Dat is het geheim der
roode propaganda.
De arbeiders zullen echter verstandig
doen, een volgende maal wat meer uit
eigen oogen te zien en zich niet door
misleiders te laten ophitsen.
Spatiëering van de redactie van
„Het Volk."
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
94)
Mijn besten dank, mijnheer de ba
ron, antwoordde de pastoor, hem har
telijk begroetend. Ik had in stilte reeds
gehoopt, dat ge mij niet vergeten zoudt.
(Want dat gij eergisteravond op Amalien-
hof aangekomen waart, wist ik den vol
genden middag reeds. Wij hebben hier
op het land ook zoo'n soort telephoon
ten de moedige redder van den brand in
den molen leeft in de herinnering van
'mijn parochianen als een held voort....
Ga zitten, mijn waarde heer Steinfels,
'doe mij het genoegen een glas wijd
met mij te drinken.
Pastoor Milder had den gast in zijn
nederige woning geleid en riep aan .zijn
tntusschen weergekeerde zuster toe, wel
ken gast zij te ontvangen kreeg.
Steinfels vertelde den pastoor uitvoerig
zijn leven. Zonder verbittering herdacht
hij de ondervonden krenkingen en be
kende openhartig, dat een zware tijd ach
ter hem lag.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Dagelijks komen nu wteder berichten
uit
Portugal
die den toestand steeds ernstiger af
schilderen. 'Nu weer moet volgens „Dia-
rio di Noricias" te Grimaraes in Noord-
Portugal een ernstige monarchistische
demonstratie hebben plaats gehad. Toen
daar een militair muziekkorps in het
openbaar de republikeinsche lrymne
speelde, riep een aantal soldatenLeve
de republiek. De menigte antwoordde
daarop met een „Leve kapitein Coucei-
10, leven de godsdienst, leven de mo
narchie, weg met de republiek". Zij zon
gen vervolgens de oude Portugeesche
koningshymne. Het kwam tot een hevig
gevecht met de soldaten. De autoritei
ten zonden een afdeeling vanv-het20e
regiment infanterie en het 4e ergiment
cavalerie, die er met veel moeite er in
slaagden, de rust weer te .herstel lejn.
Verscheidene personen werden gearres
teerd. In de straten werd voortdurend
gepatrouilleerd.
Het blad „Republica", het officieele
orgaan van den minister van buitenland-
sche zaken, geeft onderstaand bericht,
over den toestand te Chawes, in de
nabijheid van de grens.
„|De republikeinsche troepen bleven
hier dag en nacht in afwachting, daar
men een aanval van de royalistische sa
menzweerders vreest. De monarchisten
hebben in de laatste dagen hun strijd
krachten door talrijke aanwervingen ver
sterkt, groote inkoopen gedaan en tal
rijke republikeinsche soldaten tot deser
tie overgehaald. De monarchistische of
ficieren zonden aan hun republikeinsche
collega's, een manifest, met den eisch
zich bij hun rangen aan te sluiten.'Ten
gevolge van deze gebeurtenissen verdub
belen de republikeinen hun waakzaam
heid. Op alle landwegen wordt voort
durend gepatrouilleerd. Bij deze bewe
gingen worden de troepen door 3000
carbonarios die met Mausergeweren en
Browningpistolen gewapend zijn, ver
sterkt.
De regeering verzekert nog altijd, zegt
het „Berl. Tagebl.", dat er .geen ernstig
gevaar voor de troepen bestaat. In de
nabijheid van Lissabon is een geheime
wapen- en amttuinitiepost ontdekt, om
trent welks doel de vreemdste geruch
ten loopen. Terwijl som'migen verzeke
ren, dat deze wapens dienen ter bestrij
ding van' den te verwachten monarchis-
tischen opstand, zeggen anderen, dat de
vele republikeinen, die de houding der
regeering tegen de monarchisten voor te
weinig energiek houden, van plan zijn
de wapenen tegen de republikeinsche
regeering op te nemen.
Deze meening schijnt ook de corres
pondent van het „Journal" te deelen, die
Woensdag aan zijn blad uit Lissabon
seinde
Ik ben hier sinds drie dagen. Ik heb
tijd gehad om me rekenschap te geven
van den toestand, die als volgt isLis
Het gaat nu weer bergop, mijnheer
pastoor; maar op de hoogten waait de
wind koeler dan in het dal en men voelt
er meer, dat men alleen staat.
Ik begrijp u, baron, sprak de zachte
stem naast hem, en ik waag het ook niet
bij u de hoop levendig te maken, dat het
nog wel ten goede kan keeren. Maar zorg
er voor, uw hart niet te sluiten voor de
indrukken der wereld.
Juffrouw Milder trad binnen, gevolgd
door het dienstmeisje met het dienblad
waarop een flesch en glazen. De beschrij
ving van het meisje had haar reeds doen
vermoeden, wie de bezoeker was, die met
het paard van Amalienhof was aangeko
men. Haar begroeting was woordenrijker
dan die van haar broeder, zij putte zich
uit in vreugdebetuigingen, met weemoed
het verleden herdenkend.
Ach, mijnheer de baron, wat is
alles om ons veranderd. Hartenstein ver
kocht. De ritmeester von Harneck zal
het verkwisten wel zoo goed verstaan als
zijn vader zaliger, en freule ErnaGod
erbarme zich over haar: dat kind heeft
het zwaar te verantwoorden. Wijl hooren
zooveel dat er op wijst, dat zij het mêt
haar .schoonzuster niet vinden kan.
Steinfels kon het niet verdragen, Erna's
lot te hooren beklagen; hij' mocht en
wilde niet bedroefd worden. Zpo. stopd
sabon is op een vulkaan. De stad wordt
met algemeene werkstaking bedreigd en
de anarchisten zijn aan de beweging
niet vreemd. Op straat worden verga
deringen belegd, en de sprekers, voor
het meerendeel mannen uit het volk, zet
ten de menigte op tegen de regeeripg,
in het bijzonder tegen de ministers van
binnenlandsche zaken e n financiën, die
zij beschuldigen van verraad jegens het
land, in overleg met de monarchisten
gepleegd. Dit zijn feiten. In het noor
den des land dreigt burgeroorlog, men
verwacht daar binnenkort de terug
komst van den koningsgezinden samen
zweerder Couceiro.
Mijn meening, berustend op een nauw
gezet onderzoek, is, dat wij kans loo
pen hier net zulk een bloedigen opstand
te krijgen als die Mexico ontredderd
heerf. i
De staking in Engeland
die men eerst zoo ernstig niet aanzag,
begint onrustbarende afmetingen aan te
nemen. De eerste berichten luidden vrij
gunstig, omdat te Londen de sporen nog
vrij geregeld liepen. De sneltrein die
aansluit op de Vlissingsche boot, met
brievenmalen en passagiers voor het vas
teland, kwam slechts 20 minuten te laat.
te Sheerness aan. Later werd gemeld dat
op de ondergrondsche lijnen de treinen
loop zeer onregelmatig begon te wor
den. Dit de provincie kwamen ernstiger
berichten. In Noord Engeland en Zuid-
iWales staat het verkeer feitelijk stop,
op som'mige gedeelten der Midlands-
spoorweg is de toestand minder ernstig.
Zuid-Engeland deed gister nog zoo goed
als niet mee. :Het aantal stakers werd
door de leiders op 200.000 geschat.
Als eerste gevolg der staking zitten
de vacantiegangers er nu leelijk mee in.
Duizenden telegram'men worden in 't
hoofdpostkantoor opgehouden, zoo groot
is de stroom' van telegrandnen, ook van
menschen, die logies in de zeebadplaat
sen enz. afbestellen, daar de spoor
wegstaking hen belet er heen te gaan.
Duizenden verlaten de zeebadplaatsen
en keeren naar huis terug. 60.000 toeris
ten moeten ïn het Manorland blijven,
\vaar de levensmiddelen schaars zijn. De
regeering heeft er een schip met pro
viand heengezonden.
Intusschen wordt een groote troepen
macht te Londen saamgetrokken. Gister
den geheel en nacht door brachten de
treinen soldaten aan. Zij bezetten de
voornaamste stations, het hooftpostkan
toor, de Bank van Engeland, en den
Tower. Anderen kampeeren in de parken
3000 in Regent's Park en Hyde Park,
4000 in Battersea Park enz.
Volgens de Daily Chronicle zal het
legerbestuur 20.000' reservisten onder
de wapenen roepen die bij de sporen
werken en voor een aanmerkelijk deel
lid van een vakvereeniging zijn. Deze
zouden daardoor het bevel tot staken
niet kunnen opvolgen.
Over heel Londen worden er honder
den bijzondere agenten aangeworven.
Het hoofdpostkantoor maakt beleend
dat er mogelijke vertraging zal komen
hij spoedig weder op, nam hartelijk af
scheid van broeder en zuster en reed
toen in scherpen draf de dorpstraat af.
Reeds stond hij in beraad, naar den groo-
ten weg af te buigen, toen hij, bij zich
zeiven overleggend, den teugel strak
ker hield. Er voerde nu, naar nijf zag,
een goeden weg naar "den Rothenburg en
daar een blik op zijn horloge hem zeide,
dat hij nog tijd genoeg had, om een be
zoek aan de ruïne te brengen, stuurde
hij daarom zijn paard den berg op.
Boven gekomen, steeg Steinfels af,
voerde zijn paard over de breede gras
banden, die langs de gebouwen liepen,
bond het bij den teugel vast aan een
daar blijkbaar nieuw aangebrachten ijze
ren ring en ging het gebouw binnen. Over
al zag hij sporen van zorgzame handen;
de grond aan den voortop was geëffend
en met kiezelzand bestrooid, de muren
waren zorgvuldig hersteld en op de plaats
waar het opgewekte gezelschap, waarvan
hij deel uitmaakte eens op den grond en
op stukken van omgestorte pilaren had
gezeten, stond nu een bank.
Meer nuchter kan een bouwval er al
niet uitzien ien meerdere ontgoochelin
gen verwachtend, begaf Steinfels zich naar
een deel van de ruïne, waar hij destijds
met freule von Harneck de niet onge
vaarlijke bestijging van, de,ü diKke® toren
met de verzending en de bestelling der
brievenmalen.
De politie maakt bekend, dat er kans
is op sluiting van de drankhuizen in de
stakingsbuurten. Bij dreigende onlus-
ten kunnen de magistraten onmiddellijk
de sluiting gelasten.
Volgens de laatste berichten uit Li
verpool is er de toestand verwarder en
bedenkelijker dan ooit. Zoodra eergis
terenavond de electrische centrale het
werk staakten hielden de trams op te
loopen. In huis hield alle toevoer op.
De magistratuur gelaste de tapperijen
om 2 uur 's middags te sluiten.
De winkels sloten in menigte, ook
om' voor plundering gevrijwaard te zijn.
De vuilnisrapers staken ook, hetgeen het
gevaar voor een epidemie verergert.
Te Liverpool en Manchester is er ge
brek aan melk, waardoor er groot .ge
vaar voor sterfte van zuigelingen is.
In het Lagerhuis heeft minister 'Chur
chill een lang rapport aangaande den
stand van de staking voorgelezen.
Er zijn verscheiden aanslagen gepleegd
tegen eigendommen van de sporen met
het doel het verkeer te beletten. Het is
van groot belang, dat iedereen inziet,
zei de minister, dat dat misdaden van
ergen aard zijn en ze met tuchthuis ge
straft worden.
De omvang van de staking kan nog
met gemeten worden. De regeering neemt
alle maatregelen en zal alle maatregelen
nemen, opdat de toevoer van levensmid
delen, brandstoffen en andere benoodigd-
heden niet aan de sporen of in de havens
gestopt wordt, en dat alle diensten, die
voor de gemeenschap onontbeerlijk zijn,
gehandhaafd worden. Dat zal de regee
ring niet doen, omdat zij staat aan de
een of andere zijde, maar omdat zij ver
plicht is ten allen koste het land te vrij
waren voor het gevaar en de ellende,
die een algemeene stilstand van het be
drijf zou meebrengen.Een groot aantïJ
van de armere standen zou gebrek gaan
lijden.
De regeering gelooft vervolgde Chur
chill dat haar maatregelen, die zij voor
het aanhouden van het Spoorbedrijf en
het handhaven van de orde heeft geno
men, afdoende zuilen blijken, maar zoo
neen, dan zal zij zonder verwijl nog uit
gebreider maatregelen nemen. Men moet
goed begrijpen, dat hieraan niet te ont
komen is, en dat het de toevoer van
levensmiddelen en de veiligheid van het
land, waar het nu om gaat, veel ge
wichtiger zijn dan iets anders.
De minister zei nog, dat een mede-
deeling over de onderhandelingen op
het oogenblik nadeelig zou wezen.
Het was bepaald, dat het Huis gis
teren tot 24 October zou uiteengaan,
maar minister Lloyd George deelde nu
mede, dat de regeering het, wegens der
hachelijken stand van zaken in de arbei
derswereld, ongewenscht vond, uiteen te
gaan voor het Huis beter kon overzien
wat de vooruitzichten op een schikking
zijn. Het Huis zal daarom nu slechts
uiteen gaan tot a.s. Dinsdag.
Keizer Frans Jozef
van Oostenrijk heeft gister zijn Sisten
ondernomen had. De treden waren door
ijzeren staven ondersteund. Onwillekeurig
zette hij den voet op den eerste en be
gon op te stijgen. Nauwelijks echter was
hij hoog genoeg om het terras te kun
nen zien, toen hij verschrikt staan bleef.
Voor zich zag hij, geleund op een der
tinnen, waarmede de smaak van den te-
genwoordigen eigenaar den rancl gesierd
had: Erna von''Harneck.
Zij had den hoed afgezet. De wind
speelde wild met het weelderig haar,
maar zij scheen daarvan niets te bemer
ken. Met de "handen den steen omklem
mend, onafgewend starend naar het slot
Hartenstein, was zij een beeld der smart.
Steinfels dacht den terugweg n-og on
gemerkt te kunnen aanvaarden, maar
daar viel naast hem steen en kalk neder.
Erna wendde langzaam het hoofd om.
Ofschoon zij terstond den bezoeker her
kende, gaf zij toch geen blijken van ver
rassing.
Moede sprak zij:
Kom maar naar boven, mijnheer
de baron. Hier dreigt niemand meer ge
raas, alles is glad gestreken, geëffend en
verbeterd. Maar mooier is het er niet pp
geworden.
Gij hadt niet hier moeten komen,
freule, sprak Steinfels, op den muur toe
tredend, Iedere schrede moet een kwel-
verjaardag mogen vieren. Ter gelegen-
heid hiervan werden in alle kerken plech
tige H. Missen opgedragen. De leden:
van het keizerlijk huis, prins Leopold
van Beieren en zijn familie woonden in
de parochiekerk van Ischl de godsdienst
plechtigheden bij. Keizer Frans Jozef
hoorde de Mis in de kapel van zijn paleis.,
In het geheele land werd de verjaar
dag gevierd. Weenen is prachtig ver
sierd. Alle bladen bevatten hartelijke
feest-artikelen ter eere van den Keizer,
die daags te voren aan een groot gevaar
was ontsnapt De paarden voor zijn
jachtwagen werden schuw en trachten
het rijtuig aan het slingeren, zoodat de
Keizer gedwongen was onder het rijden
eruit te springen, wat de krasse oude
heer met succes deed. Geen wonder dus,
dat het publiek den Keizer bij zijn terug
keer in Ischl een hartelijke ovatie bracht,
Moge de krasse grijsaard nog vele
jaren voor zijn volk gespaard blijven.
GEMENGD.
.De „Köln. Ztg." verneemt dd. gis
teren uit Teheran, dat daar het gerucht
gaat, dat de ex-sjah Mohammed Ali zou
zijn vermoord. Het gerucht is nog niet
bevestigd.
De „Norddeutsche Allgemeine Zei-
tung" schrijft: Naar wij vernemen, denkt
de Fransche gezant Cainbon eerstdaags
naar Parijs te gaan, om over het ver
loop van de besprekingen, tot nu toe
in de Marokkaansche kwestie gevoerd,
zijn regeering mondeling nieuws mede
te deelen. Na den terugkeer van den.
gezant zullen de besprekingen worden
voortgezet
De toestand op Haïti schijnt orde
lijker geworden te zijn, want we lezen in
Duitsche bladen, dat de Duitsche krui
ser „Bremen", die ter bescherming van
de Duitsche belangen voor Port-au-Princei
lag, van daar vertrokken is naar King
ston (Jamaica).
Het Althing, IJslands volksvertegen
woordiging, heeft een wet aangenomen,
waarbij aan alle mannen en vrouwen
boven de 25 jaar het stemrecht wordt
verleend. Bovendien zijn alle staatsbe
trekkingen voor de vrouw opengesteld.
Uit Soissons wordt aan den „Ma-
tin" bericht, dat op een aldaar gehou
den vergadering van ontslagen cheini-
nots met algemeene stemmen een motie
is aangenomen, waarin afkeuring wordt
uitgesproken over het optreden der sabo
teurs en waarbij de regeering verzocht
wordt, afdoende maatregelen tegen hen
te nemen, opdat de eer van alle spoor
wegbeambten niet wordt benadeeld door
het drijven van enkele voorstanders van
de directe actie.
De motie besluit met de verklaring,
dat de ontslagenen zich vóór alles Fran-
schen gevoelen.
Wegens het veelvuldig voorkomen
van mond- en klauwzeer in het departed.
ment Aisne zijn de groote Fransche ma
noeuvres door den minister van oorlog
afgelast, omdat dit voor de paarden te
gevaarlijk zou zijn. In het uiterste geval
zuilen de verschillende legercorpsen in
den omtrek van hun standplaats oefenin
gen houden. Er zouden dan 40.000 man
ling voor u zijn.
Gij meent om het verdwenen eiken
bosch? Dat beleefde ik hier nog. Er
waren weken, dat ik niet naar deze zij
de van het landgoed waagde te gaan,
daar ik steeds vrachten hout tegen kwairL,
Toen smartte mij dit onbeschrijl' ijk, doch
dat is lang voorbij.
De verandering is inderdaad groot
het beeld van het landschap is geheel
anders geworden, merkte Steinfels op,
naar de plaats starend, waar vroeger de
eiken zich verhieven.
Daarna wendde hij den blik weder naar
het bleeke gezicht van het meisje.
Wat is niet veranderd? kan men
vragen, ging Erna voort, zich oprich
tend en met de hand naar het slot wij
zend. Geheel vermochten zij mijn Har
tenstein echter niet te veranderen;daar
voor eigende het zich niet. Dat terras
daar, hetwelk men er voor gebouwd
heeft, ziet er uit als een stuk klatergoud
op een kostbaar gewaad. Daar in dien
bloementuin.... (zij trad een schrede naar
voren,) staarde met ingehouden adem in
de verte en ging voort:
't Zijn twee kinderen, die daar spe
len een jongen en een meisje. Zij spelen
op dezelfde plek, waar Herman en ik ons
tuintje hadden
(\J£ordt veivol^d.^