BUITENLAND.
Erna von Harneck.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No, 560.
3)e Sou/zont
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon <>35. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
II
Augustus
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V De R. K. Propaganda.
Deze heeft een mooi pluimpje gekre-
gen.
Ter vergadering der „Evangelische
jnaatschappij" toch hield dr. J. P. Can-
inegieter, pred. te Veendam, een voor
dracht over „De Roomsch Katholieke pro
paganda in Nederland", zooals die in de
laatste jaren gevoerd wordt door het R.
iK. Propaganda Genootschap te Amster
dam, welks doel is alzijdige ontwikke
ling der Rooinschen te bereiken door het
verspreiden van goede en goedkoope lec
tuur, die op zeer bevattelijke wijze is
gesteld.
Die propaganda slaat blijkbaar in, hè,
dat te dier plaatse er zooveel aandacht
aan wordt gewijd.
De heer Cannegieter was ook niet best
te spreken over den inhoud der boekjes,
waaruit hij argumenten putte om aan te
toonen „lioe noodzakelijk de strijd van
.ons, Protestanten, is."
De verslagen lezende, wil het ons
voorkomen, dat de spreker niet steeds
imet de noodige onbevangenheid over
dien inhoud oordeelde. Zoo zou hij, vol
gens een der couranten hebben gezegd:
„De niet-Roomsche schrijvers wor
den voor leugenaars en vervalschers
uitgekreten, de Hervormers voor die
ven "en moordenaars verklaard."
Nu weten we allen wel, dat onzer
zijds geenszins op die wijze wordt gege
neraliseerd, wat 'den heer Cannegieter
.bij ernstige lezing onzer „gele boekjes"
ook wel zal gebleken zijn.
We houden de verslagen dan ook niet
voor juist. Mochten ze het wel zijn en
de redenaar zijn betoog ergens publicee-
.ren, nu, dan zal hij wel van bevoegde
zijde op de vingers worden getikt.
Wat wij hier wilden doen, was alleen
er op wijzen hoezeer onze propaganda
de aandacht trekt, wat bewijst hoe doel
treffend zij is.
We zullen zoo maar rustig voortgaan.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Tot onze groote vreugde beginnen de
berichten over den
toestand van den Paus
gunstiger te luiden.
Op het Vaticaan wordt verklaard, dat
de verandering van vertrek, den Paus,
.die zich thans op de tweede verdieping
bevindt, goed heeft gedaan.
De geneesheeren, die den H. Vader
gistermorgen onderzochten, constateer
den een verbetering. De jichtaanval heeft
een normaal verloop en de knieën zijn
zoo goed als niet pijnlijk.
Het gerucht, als zou de Paus aan bron
chitis lijden, wordt beslist tegengespro
ken. De zusters en- een nicht van den
Paus brachten hem gistermorgen een be
zoek.
Deze mededeelingen zijn gelijkluidend
*net die, welke mgr. Merry del Val eer
gisteren aan het diplomatieke korps deed
dat naar 's Pausen gezondheid had laten
informeeren, en zijn beste wenschen voor
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
89)
Veroorlooft u mij, dat ik u behulp
zaam ben, mijnheer von Glockner.
Verbaasd keek de aangesprokene,
wiens gezicht rood zag van opgewon
denheid, op en kon in zijn grenzenlooze
.verbazing nauwelijks woorden vinden.
Wat? zeide hij eindelijk. Zijl gij
het dan werkelijk, mijn waarde baron.
Dat doet mij pleizier. Zet die koffer toch
neer en geef mij eerst even de hand. De
oude von Glockner verheugt zich op
recht, u eindelijk weder te zien.
Steinfels, die aanvankelijk zich stijf en
vormelijk betoond had met het plan, zoo
dra de heer von Glockner geholpen was,
zich weder naar zijn plaats te begeven,
liet nu zijn terughoudendheid varen.
Wat ziet ge er voortreffelijk uit,
iHans Otto, ging de oude voort, terwijl
hij behaaglijk op een canapé ging zitten
en Steinfels verzocht hetzelfde te doen.
Het doet mij genoegen hetzelfde
van u te kunnen zeggen, antwoordde
Steinfels hartelijk. .U moet werkelijk een
diens spoedig 'en volledig herstel had
uitgesproken. Dit bezoek geschiedde naar
aanleiding van 's Pausen feest.
De viering van zijn kroning heeft Z.
H. te bed moeten medevieren. De plech
tige iH. Mis werd opgedragen in zijn
plaats door kardinaal Merry del Val.
Elf kardinalen waren daarbij tegenwoor
dig, de Armenische patriarch, mgr. Ter-
zian, verscheidene bisschoppen en pre
laten, het corps diplomatique, de zusters
van den Paus en eenige honderden ge-
noodigden.
De „Osservatore Romano" zou gister
avond een mededeeling bevatten, waarin
de idoor de Italiaansche en de vreemde
bladen verspreide berichten aangaande 's
Pausen toestand worden tegengesproken
en waarin verzekerd wordt, dat daarin
een voortdurende verbetering vait waar
te nemen. De jichtaandoening van de
rechterknie is belangrijk afgenomen en
zal spoedig geheel genezen zijn. Ten
gevolge van de buitengewone hitte zal
de Paus zich echter nog verscheidene
dagen rustig moeten houden en eischt
zijn toestand voorloopig nog een nauw
gezette verzorging.
De Veto-crisis
in Engeland is afgeloopen. De peers heb
ben zich niet aan een ingrijpen van den
koning gewaagd, welke gisteren nog eens
duidelijk door minister Morley werd in
uitzicht gesteld. „Wanneer", zeide hij, „de
„parliament bill" hedenavond verworpen
mocht worden, zal de Koning toestem
ming verleenen tot benoeming van een
zoo groot aantal peers, dat de „parlia
ment bill" onmogelijk ten tweeden male
door een combinatie van verschillende
oppositiepartijen verworpen zou kunnen
worden.
Het debat duurde den geheelen avond
door en naarmate het later werd, nam de
opgewondenheid toe.
Er was weinig belangstelling voor de
redevoeringen, die hoofdzakelijk werden
gehouden door peers, wier opvattingen
reeds bekend waren.
De unionist, Lord Camperdowne, ver
klaarde van plan te zijn de regeering te
steunen, teneinde de benoeming van
peers te voorkomen er daarop verklaarde
lord Norfolk, die tot dusverre een voor
stander is geweest van de onthoudings
politiek, dat hij thans met lord Halsbur-
ry zou medegaan, teneinde de stem van
Camperdowne te neutraliseeren en Ha
lifax, die ook een aanhanger was ge
weest van Lansdowne verklaarde daarop
dat hij wegens de houding van Camper
downe thans eveneens Halsbury zou steu
nen.
Ondanks ,dat alles bleek, toen het op
stemming aankwam een regeerings-
meerderheid te bestaan, en werd de wet
aangenomen met 131 tegen 114 stem
men.
In het Lagerhuis werd tegelijkertijd
aangenomen het besluit waarbij aan de
Lagerhuishuisleden een jaarlijksche be
zoldiging wordt toegekend van 400 pd.
sterling. Dit geschiedde met 256 tegen
158 stemmen.
Hoewel er niet veel verandering is ge
komen in de toestand van de
man van ijzer en staal zijn, om zoo wei
nig veranderd te wezen.
't Is een goede, krachtige lucht in
onze bergen.
Hoe maakt het mevrouw uw echt-
genoote?
Voortreffelijk! Uitmuntend! Weet
ge wat? Doe mij nu eens het genoegen
vandaag met mij naar Amalienhof te
gaan. Waar moest ge heen? Je reis
route laat zich zeker wel zoo wijzigen,
dat ge eenige dagen bij ons, oude lui,
blijven kunt. .Hola, kellner, een flesch
Ri'idesheimer en twee glazen!
De gansche wijze van doen van von
Glockner, zijn ongedwongen hartelijk
heid bewezen Steinfels, dat deze zijn uit-
noodiging werkelijk, meende. Zoo nam hij
deze na kort overleg aan. Zijn vader
zond hij een telegram, dat hij zijn aan
komst uitstelde, en een half uur later zat
hij met den heer von Glockner in een
trein, die hen, op de aangename wijze van
een bommeltrein, naar het station Ama
lienhof voerde.
Gezellig keuvelend rookte de oudeheer
in machtige trekken de sigaar, die de
plaats van zijn geliefkoosde meerschui
men pijp innemen moest. En herhaalde
lijk onderbrak hij het gesprek met de
woorden
Wat zal mijn vrouw een schik hebben.
Het scheen, als had hij geheel yen-
staking te Londen
mag men over het algemeen aannemen,
dat de toestand toch verergerd is door
de staking der vrachtrijders, die zoo
wel de aangeslotenen ais de niet aan
geslotenen in het bedrijf omvat. De stil
stand in het verkeer in de haven van Lon
den duurt voort. Slechts van weinige sche
pen is het vertrek mogelijk; vele aan
komende schepen blijven ongel'ost lig
gen. Groote firma's in de City kunnen
niet verder werken en worden gedwon
gen particuliere motorwagens te gebrui
ken. Er ontstaat schaarscbte aan de mees
te levensmiddelen.
Aan de havens ligt een groote voor
raad vleesch, groenten en fruit te beder
ven. De ingangen van de havens zijn ver
sperd door schuiten. De straten zijn ge
vuld met een booze menigte, die eiken
wagen, die goederen vervoerd, tracht om
te gooien. Er is veel politie, maar niet
genoeg om de menigte op zooveel ver
schillende punten in bedwang te hou
den.
Het gebrek aan petroleum is reeds zoo
groot geworden, dat de maatschappij
van de motorbooten genoodzaakt is een
groot aantal wagens buiten gebruik te
stellen. De papier-schaarschte zal vele
Londensche couranten binnenkort dwin
gen de uitgifte der bladen te staken, daar
de papiervoorraad weldra uitgeput zal
zijn.
Spoedig, zegt men, zal er voor de Lon
densche burgerij geen vleesch, groente
noch fruit wezen. -
De leiders der staking schatten het
aantal stakers Je^Lmuien thans op hon
derdduizend. Hét zijn arbeiders m alle
havenbedrijven en arbeiders die daarbij
min of meer betrokken zijn. De vrees
bestaat, dat de op de sporen rijdende
vrachtrijders mede zullen staken, even
als de goederendragers in de Londen
sche istaitons, waarvan sommigen het
werk reeds neergelegd hebben.
De staking in Oost-Londen is neg ver
ergerd, doordat de ondergeschikten van
het Londensche havenbestuur staakten,
daarmee opvolgende de bevelen van de
stakingscommissie, die beweerde, dat zij
stakers werk verrichtten. Het werk in de
haven staat thans heelemaal stil. Allerlei
kleine stakingen zijn vandaag voorgeko
men, o.a. hebben honderd vrouwen van
Batger's fabriek van suikerwerken in
iWhitechapel het werk neergelegd.
Om te voorzien in het gebrek aan vol
doende politie is militiehulp gerequir
reerd.
Alle troepen van het garnizoen Col
chester hebben gisteravond plotseling be
vel gekregen zich gereed te houden om
naar Londen te vertrekken. De treinen
staan gereed om ze te vervoeren.
Tien duizend man troepen staan te
Aedershol gereed om naar Londen te
vertrekken. De militaire politie bewaakt
de sporen van de gouvernementsspoor
weg en heeft het bevel ontvangen te
zorgen, dat niemand de voorbereidende
maatregelen ziet.
Men geloofde, dat de troepen heden
nacht zouden vertrekken.
geten, wat jaren geleden tusschen hem
en Steinfels voorviel. Half verwonderd
liet deze menigmaal den blik op hem
rusten.
Op Amalienhof waren intusschen de
dagen verstreken, alsof de afgesneden
draden zonder hiervan ergens een spoor
achter te laten, weder te zamen waren ge
hecht. Mevrouw von Glockner had haar
gewone bezigheden; ondanks haar stij
gende jaren voerde zij nog wakker de
opperheerschappij over haar huishouden
en zijn talrijke aangelegenheden. Zij ver
wachtte, dat Erna Harneck, zooals zij het
vroeger gedaan had, zich aan de verple
ging der bloemen zou wijden en zij be
rispte het meisje moederlijk als zij haar
in nuttelooze droomerijen verzonken vond
Deze begreep nauwelijks, dat zij de
zelfde Erna Harneck was, die in het huis
haars broeders iedere duim gronds, waar
op zij stond, dagelijks opnieuw verde
digen moest Daarom „wilde zij hier eerst
een wijle rusten, zonder zelfs nog plannen
te maken.
De laatste dag van het alleen zijn der
beide dames was haast voorbij. Heden
werd de heer von Glockner verwacht.
Helder door de lamp verlicht stond in
.de hummerJiet avondeten ,vo,Qr den
Er is een schikking getroffen tusschen
de werkgevers en de kolen-sjouwers in
een bijeenkomst gehouden aan het depar
tement van handel.
Toch gelooft men niet dat dit eenige
oplichting zal geven, daar zij verklaard
hebben niet aan het werk te zullen gaan,
voor de eischen der andere stakers in-
-gewilligd zijn.
Te Liverpool hebben gister ernstige
onlusten plaats gehad, die het zenden
van troepen derwaarts hebben noodzake
lijk gemaakt. Honderd politie-agenten,
die uit Birmingham te Liverpool aankwa
men, zijn er met gejouw en allerlei pro
jectielen begroet. Eenige officieren wer
den op de helmen geslagen. De menigte
rende woedend achter de politie aan toen
deze naar het centrale bureau van po
litie optrok. Een politie-agent, die een
staker aanhield, werd nagezet door de
menigte en gedwongen een schuilplaats
te zoeken in een winkel. De stakers-
werden tenslotte uiteengejaagd door een
andere afdeeling politie.
De burgemeester zegt, dat de lezing
van de roit act vermoedelijk noodzake
lijk zal worden, hetgeen neerkomst op
de afkondiging van den staat van be
leg.
GEMENGD.
Uit Belgrado wordt aan de „Deut
sche jTageszeitung" geseind: Naar ach
teraf bekend wordt, is er onlangs een ge
heime familieraad gehouden met koning
Peter als voorzitter, om te beraadslagen
over de maatregelen, die genomen moe
ten worden om den weerbarstigen prins
George tot rede te brengen. De balstu
rige prins gaat namelijk door met tegen
zijn vader en zijn broeder te stoken. On
langs stond in het hier verschijnende
„Nowoje Wremja" een artikel, dat blij
kens het onderzoek der politie van prins
George afkomstig was. JDe schrijver ging
zich aan de scherpste uitvallen tegen den
Koning te buiten. De officier van justi
tie legde beslag op het nummer in kwes
tie, en stelde tegen de verantwoordelijke
redacteuren van het blad een vervolging
wegens majesteitsschennis in. Naar men
nu uit ingewijde kringen verneemt, zou
aan prins George worden medegedeeld,
dat hij, in geval van herhaling, van alle
titels en waardigheden vervallen ver
klaard, uit het koningshuis verstooten en
voor eeuwig uit het rijk verbannen zal
worden.
Van het besliste optreden des konings
tegenover zijn onbehouwen zoon is prins
Arntzenius de aanstoker, die over zijn
neef, prins George zeer slecht te spre
ken is.
Met het oog op de hitte is in ver
schillende steden in Duitschland de va-
cantie van de schooljeugd, die ten einde
was, verlengd; in andereplaatsen, zooals
te Berlijn, hebben de schoolbesturen de
bevoegdheid gekregen, indien zij dit noo-
dig achten, de vacantie met enkele dagen
te verlengen.
Het is gisteren te Londen 95 gra
den F. in de schaduw geweest en 131 gra
den in de zon.
De „Matin" deelt mede, dat het
heer des huizes op tafel. Tante Marie
zat met haar breiwerk in haar gewoon
hoekje van de canapé. Freule von Har
neck zat aan de piano en liet, verzon
ken in gedachten, de vingers over de
toetsen glijden. Langzamerhand kwam er
meer eenheid in de tonen, dan verzamel
den deze zich tot accoorden en deze wer
den, aarzelend en zacht, tot een melodie,
gebracht En toen tante Marie eens de
kamer verlaten had, sloegen de handen
van het meisje vaster aan. Met gevoel
weerklonk
Steil auf den Jisch die duftenden
Reseden,
Die letzten rothen Astern trag herbein
Und lass' uns wieder von der Liebe
reden,
Wie einst lm Mail (1)
Nader en nader rolde intusschen het
rijtuig. Bij het vertrek van het station
had von Glockner den koetsier bevo
len:
Rijd tot voor het laandeurtje, wij wil
len mijn vrouw verrassen.
Verwonderd in den tweeden heer, die
in het rijtuig steeg, den jongen baron
van vroeger te herkennen, had Peter
slechts geknikt. Den weinig spraakza-
men man viel het niet in, van de aanwe
zigheid van freule von Harneck te ge
wagen, wijl liem dat geer .uitdrukkelijk
gisteren de warmste Augustusdag is ge
weest te Parijs, sinds 154 jaar. De ther
mometer in het observatorium van het
park Montsouris wees om 1.15 in del
schaduw 37.7 gr. Celsius. De hoogste
temperatuur in de afgeloopen maand Juli
was 36.8 gr. ,0
Men verwacht een klein onweer en wat
regen.
Met den dag van Woensdag mee
zijn er te Berlijn negentien opeenvolgen
de zomerdagen geweest, op welke dei
temperatuur boven de 25 graden Celsius
steeg. Zulk een groot aantal opeenvol
gende warme dagen is sedert 1848, het
jaar waarin de ambtelijke waarnemingen
begonnen, nog nooit voorgekomen. In
Lichtenberg is Woensdag tijdelijk ge
brek aan leidingwater geweest.
In de „Lokal Anzeiger" raadt een
dokter het spoorwegbestuur aan, het ver
blijf in de gloeiende spoorrijtuigen voor
de reizigers dragelijker te maken door
het dak van de rijtuigen met witkalk te
bestrijken. Om deze kalk beter te laten
houden, kan men er desnoods wat wa
terglas of gom doorheen mengen.
Uit Bochum komen berichten van
een vreeselijk ongeluk in de mijn Hanni
bal, die het eigendom is van de firma
Krupp. Een van de bakken, waarin de
arbeiders neergelaten worden, Werd te
hoog opgetrokken, waardoor zij tegen
den takel kwam. Hierdoor brak de kabel
en de bak viel naar beneden. In den bak
bevonden zich reeds vele mijnwerkers.
Hij kwam in een poel terecht. Hierbij
zijn vele ongelukken gebeurd.
De berichten^ die bij de firma Krupp'
te Essen ontvangen zijn, luidden als
volgt: De machinist had bij het hijsdien
van den tweeden bak de macht over zijn
machine verloren. De kabel liep door, de
bak, die naar beneden ging, viel met
geweld op den bodem en de naar boven
gaande bak werd tegen den takel aan
getrokken daardoor braken beide ka
bels. In den bak, die naar beneden ging,)
waren 44 arbeiders, die alle geborgen
zijn. Daarvan werden er echter helaas 18
door been- en ruggegraatbreuken zwaar
gewond, de overige 26 kregen lichte
verwondingen en 19 van dezen konden
naar huis gaan. De bak, die naar bo
ven ging, was slechts door een toeval
ledig.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot rijks
keurmeester in algemeenen dienst 3ö
kl., de reukskeurmeester J. Buitenhuis en
E. Vleming, beiden te Hoek van Hol
land
is benoemd tot officier in de orde van
Oranje-Nassau, de gepensioneerd Oost-
Indisch ambtenaar mr. D. W. K. de Roo
de la Faille.
Nieuwe portretten van Prinses Julian
Wederom zullen er nieuwe portretten
van ons Prinsesje in den handel worden
gebracht. De firma Guy de Coral en
Co., te Amsterdam en 's-Gravenhagey
bevolen was. Sneller in het begrijpen dan
in het spreken, dacht de slimmerik, dat
het samentreffen der beide jongelui ze
ker wat te beduiden had.
Daar is het poortje, zeide de heer von
Glockner, toen zij na een snellen rit bij
den geschoren beukenhaag gekomen wa
ren, waarin een doorgang was uitge
spaard. Peter, gij blijft eenige minuten
wachten, anders zou het geratel der wie
len ons verraden. Gaat ge mee, Hans
Otto. Ik verheug me als een schooljon
gen om een leuken streek.
Reeds terwijl zij1 nog behoedzaam ovef
het gras van den tuin liepen, was het
Steinfels, of er nu en dan een half gei
dempte toon tot hem kwam, welke hij
niet recht wist thuis te brengen. Zoodra)
zij het huis meer naderden, drong, dooi?
den wind gedragen, de muziek van een
vleugel duidelijk tot hen door. Onaan
genaam verrast bleef von Glockner staan,
(Wordt vervolgd).
(1) Zet op de tafel neer de reseda's^
zoet geurend,
Plaats ook de roode asters, 't zijn de
laatste reeds, erbij^
En laat ons weder over onze liefde
spreken,
Als eens Jn Mei.