BUITENLAND.
Erna von Harneck.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 559,
9e £éicbotve Sow/to/nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
ÏO
Augustus
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
STATEN-QENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Kort Verslag van de vergaderingen
der Kamer.
Het Kort Verslag der vergaderingen
van de Tweede Kamer der Staten-Qene-,
raai verschijnt in den avond van eiken
dag, waarop de Kamer vergadert.
De abonnementsprijs bedraagt f 1.
Men abonneert zich voor den tijd van een
geheel zittingjaar. Voor de verzending van
het Verslag aan abonnementen binnens
lands is geen port verschuldigd.
Wij stellen onze lezers echter in de
gelegenheid, mits zij dit TIJDIG opge
ven, het Kort of Analytisch Verslag te
bekomen voor den prijs van
50 cent.
De verzending van het Verslag ge
schiedt ook in dit geval portvrij.
Alle betalingen van het Kort Verslag
geschieden
bij vooruitbetaling.
De aandacht van hen, die reeds voor
de vorige zitting op het Kort Verslag
waren geabonneerd, wordt er op ge
vestigd, dat het noodig is, om, wan
neer zij ook gedurende de nieuwe
zitting het Verslag weder wenschen
te ontvangen, zich opnieuw te abon-
neeren, en dat het, met het oog op
eene geregelde toezending van het
begin der zitting af, gewenscht is
dat vooral TIJDIG te doen.
Om de bestelling te vergemakkelijken,
komt in dit nummer een formulier voor,
hetwelk duidelijk ingevuld, aan
de Administratie, OUDE
SINGEL 34, LEIDEN,
moet gezonden worden.
DE DIRECTIE.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Sinds gisteren, zoo verklaart men op
het Vaticaan, is de
toestand van den Paus
niet veranderd.
De pols is nog steeds eenigszins onre
gelmatig.
De Paus werd des avonds van de der
de naar de eerste verdieping overge
bracht, en wel naar de bibliotheek, wel
ke zaal ruimer en frisscher is, daar zij
niet zoozeer aan de zonnestralen is bloot
gesteld.
De Romeinsche correspondent van de
„Germania" heeft van een geneesheer
nog het een en ander over of lieven
in verband met den toestand van den
Paus vernomen.
„Bij een zwaren jichtaanval, zoo meldt
hij, zooals de Paus op het oogenblik
doormaakt, bestaat het gevaar voor een
min of meer plotselinge hartaandoening.
:De jicht bestaat in een min of meer in-'
tensieve of algemeene verdikking van
het bloed, waardoor natuurlijk de hart-
functies beïnvloed worden. 'Nu geeft dat
bij den Paus eenige reden tot bezorgd
heid, omdat inderdaad de toestand van
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
Het afscheid tusschen de beide dames
was natuurlijk koel. Herman Harneck
had# echter, toen hij met den knaap
aan de hand, die zijn tante zonder iets
te vermoeden toewenkte den weg
ijlenden sneltrein nakeek, het gevoel of de
goede geest van zijn huis ontvloden was.
Des avonds ging hij in burgerkleeding
langs allerlei omwegen, door sloppen en
stegen naar de Hollenstrasze.
Hoe verder Erna het land inspoorde,
haar vroegere geboortestreek tegemoet
hoe sterker haar een gevoel van vertwij
feling aangreep. Steeds kwam haar we
der de kleine gestalte van den blondlok-
kigen knaap voor den geest, zooals hij
lachend, met zijn hoedje zwaaiend, uit
haar oog verdwenen was. Eindeloos
scheen haar de tocht, die haar in een
toestand van verdooving bracht, waaruit
Zij nauwelijks ontwaakte, toen bij het
verlaten van den trein de koetsier vaji
het hart bij den Paus al wat te iwenschen
overlaat. Daarbij komt dan nog de druk
kende hitte, die te Rome heerscht en
de groote bedrijvigheid van den Paus
in den laatsten tijd bij de moeilijke om
standigheden, die de Kerk in verschillen
de landen doormaakt.
Echter blijft er alle hoop, dat abso
lute rust haar werking doen zal en alle
complicaties zal voorkomen. In de ge
geven omstandigheden zijn al te opti
mistische berichten evenzeer te wantrou
wen als al te pessimistische. Er bestaat
intusschen alle grond te hopen, dat de
Paus spoedig weer gezond wezen zal.
Slechts onvoorziene en plotselinge com
plicaties kunnen tot bezorgdheid aanlei
ding geven."
Anti-republikeinsche onlusten
hebben zich, mogen we het „Berl. Ta-
geblatt" gelooven, weder in Portugal
voorgedaan. In verscheidene streken,
seint de correspondent te Lissabon, ver
zet de plattelandsbevolking en dikwijüs
ook de bevolking der groote steden, zich
tegen de inventarisatie der kerkelijke
goederen.
Toen de beambten der republiek in
Sao Cremente verschenen, om den inven
taris van de kerkelijke bezittingen o'p te
maken,' stroomde de gansche bevolking
met geweren en messen en slokken toe,
en nam zulk een dreigende houding aan,
dat de plaatselijke autoriteiten infante
rie te hulp moesten roepen. Deze slaag
de er niet zonder moeite in de beamb
ten te beschermen.
Woedend stormde het volk nu de ker
ken binnen en luidde alle groote klokken.
Dit alarm was voor de boeren uit den
omtrek het sein, dat zij te hulp moesten
komen. Bij honderden kwamen zij daar
op toegesneld en leverden tegen de' sol
daten een waar gevecht, waarbij aan bei
de zijden talrijke gewonden vielen.
Ten slotte moesten er militaire hulp
troepen worden ontboden, die de .Woe
dende menigte in toom hielden. In Valle
de Boura werd den beambten eenzelf
de ontvangst bereid.
Allemaal bewijzen te meer hoezeer het
volk instemt met het huidige regime!
De Marokko-affaire
kan nog wel een tijdje duren.
„Men denkt te Berlijn zoo seinde
gisteren de correspondent te Berlijn van
de Temps dat de onderhandelingen
nog lang zulen duren. De besprekingen
schijnen opnieuw in het stadium van ver
traagde beraadslaging gekomen te zijn.
Heden heeft de heer Jules Cambon op
nieuw een onderhoud gehad met den
heer Kiderlen Wachter."
Maar nu komt nog een ander onrust
barend bericht over vermoedelijke krank
zinnigheid bij. Moelay Mafid.
Uit Londen wordt n.l. gemeld, dat
in den laatsten tijd de gezondheidstoe
stand van den Marokkaanschen sultan
Moelay Hafid veel te wenschen over
laat. Sinds 4 dagen is de sultan volkomen
ontoerekenbaar. De Berlijnsche bladen
knoopen aan dit bericht de conclusie!
vast, dat door des sultans ziekte, de toe
stand in Marokko veel critieker zal wor
den.
haar oom haar met lachend gezicht be
groette.
Toen het rijtuig op Amaliënhof stil
hield en terstond daarop op den trap
tante Marie verscheen, vloog Erna deze
luid weenend om den hals. Zij was li
chamelijk, en geestelijk zoozeer gebroken,
dat het lang duurde, voor de beangstig
de dame uit haar onder snikken uitge
brachte woorden ten minste zooveel ver
stond, Idat de Hamecksche familie te
Nesthausen geen ongeluk overkomen was
Het telegram had mevrouw von Qlock-
ner des te meer doen opschrikken, daar
haar echtgenoot van huis was.
Teeder troostte en bemoedigde zij het
meisje, verdere verklaringen tot den vol
genden dag verschuivend.
Morgen vroeg zal ik uw oom schrij
ven welke lieve gast wij gekregen hebben,
dat zal hij zijn reis wel bekorten, zeide
tante Marie, Erna naar voren begelei
dend.
Och ja, die goede oom is niet hier.
Vergeef mij, lieve tante^ dat ik 't eerst
nu opmerk. Als gij mij echter 'n groot
genoegen wilt doen, schrijf hem dan
niet. Laat mij den tijd, om alleen weder
tot mij zelve te komen, Is mij, of ik
uit den vreemde in het ouderlijke huis
ben teruggekeerd.
De nauwelijks gestilde trangn rolden
Critiek wordt ook de toestand in En
geland door de
staking in de havens
tengevolge waarvan op de Londensche
korenbeurs nagenoeg geen zaken meer
gedaan worden.
Er werkte gisteren niemand tusschen
de havens èn de ijspakhuizen van de
vleeschmarkt te Smithfield.
Er dreigt staking aan de vischmarkt
van Billingsgate. 300 vischdragers daar
hebben besloten te staken, tenzij hun
eischen worden ingewilligd.
Te Birkenhaed hebben ongeveer dui
zend goederendragers het werk neerge
legd. Vandaag deden zij pogingen om
anderen tot staking over te halen.
Te Liverpool was de menigte tegen-
pver het Limestreetstation, ten getale
van verscheiden duizenden, gistermiddag
zóó opgewonden, dat de bereden politie
te hulp moest geroepen worden. De po
litie dreef het volk uiteen, dat hen uit
jouwde. Politie van de omliggende dis-
trikten wordt vanavond vroeg te Liver
pool verwacht.
De bladen bevatten een bericht dat
de secretaris van den Bond van haven
arbeiders gistermiddag het bevel heeft
gegeven tot de algeheele staking, waarbij
hij iedereen oproept, die werkzaam is
aan de havens van Londen. Daardoor is
het aantal stakers tot ongeveer honderd
duizend gestegen.
De onderhandelingen van het ministe
rie van handel ter bemiddeling met de
patroons en werknemers in de Londen
sche havens, om te komen tot een einde
van de stakingjiuren voort, maar hadden
tot nu toe weinig tastbaar succes.
Onderwijl heeft de staking zich gesta
dig uitgebreid.
Groote massa's fruit en groenten lig
gen, omdat ze niet besteld kunnen wor
den te verrotten aan de spoorwegstations
in Londen.
Dezelfde benarde stand van zaken
heerscht te Liverpool en te Huil.
Ben Tillet heeft op een vergadering
in Oost-Londen de stakers toegesproken
en heeft verklaard dat hun oogmerk is
den geheelen Londenschen handel te ver
lammen. Mocht de regeering het wagen
soldaten tegen de stakers te gebruiken,
dan zouden de stakers de regeering dood
den evenzeer als den handel in Londen.
Het bestuur van de bootwerkersbond
heeft gisteravond een manifest uitgege
ven, waarin het gelast, dat alle havenwer
kers te Londen onverwijld het werk zul
len neerleggen. Het stuk zet .eenvou
dig het dreigement van gistermiddag,
door Ben Tillet geuit, in daden om. Het
heet dat er gister dertigduizend karre-
voerders staakten en dat dit aantal he
den vermoedelijk nog grooter zal zijn.
Heftige tooneelen hebben zich gister
middag afgespeeld in de havenbuurt. De
stakers hielden verscheiden vrachtwa
gens tegen en wierpen die om. De po
litie heeft eindelijk de menigte uiteen
gedreven na een gevecht van man tegen
man.
De Daily Express spreekt als haar
meening uit, dat als de staking nog tien
d^gen duurt, Londen tot een volkomen
bij deze laatste woorden opnieuw over
Ema's wangen. .Het hoofd schuddend en
vol innig medelijden, sloeg de oude
vrouw haar lieveling gade.
Toen Erna dezen avönd zich ter ruste
had gelegd, duurde het nog zeer lang,
voor de slaap haar oogen sloot; maar
daarentegen stond de zon ook hoog aan
den hemel, voor zij ontwaakte.
Zij strekte met een zucht van verlich
ting haar armen uit naar haaf tante, die
zachtkens bij haar legerstede was ko
men zitten. Daarna, bij het ontbijt, deed
zij mededeeling, van wat haar zoo on
verwacht hierheen gedreven had.
't Is mij zelve nog niet recht duide
lijk, hoe het nu gaan moet, zoo besloot
zij bedroefd haar met de meeste discre
tie gegeven verslag.
Hier blijven moet gij, kind, zeide de
oude dame geërgerd. :W"aarom zijt gij
niet dadelijk na uw vaders dood tot ons
gekomen? Ik kan het nog altijd niet
vergeten, dat gij niet wildet. De zorg voor
u en uw toekomst zou ons een vreugde
geweest zijn. Nu, oom Bram zal groote
oogen opzetten als hij dat alles ver
neemt. Men hoort zoo hier en daar wel
eens wat mompelen, zoodat uw mede-
ijcelingt!! pij ni£t Wp„ g$h£§! M! ver
stilstand zal zijn gekomen. De stad zal
dan den hongersnood tegemoet zien en
in volslagen duisternis gehuld zijn omdat
er geen steenkolen meer zullen zijn om
de machines te stoken. Weinig menschen
stellen zich den omvang van het gevaar
goed voor oogen. Londen heeft voor tien
dagen steenkolen. Is die tijd om' en de
voorraad uitgeput, dan staan er vreese-
lijke dingen te bezien. Van steenkool
hangt de watertoevoer af, het gas, de
trams, de treinen, het electrisch licht en
den geheelen publieken dienst.
Ook moet men er wel van overtuigd
zijn, dat elke poging om' elders dan te
Londen steenkolen te lossen onmogelijk
is, want het verbod van den Nationalen
Transportwerkersbond omvat alle ha
vens.
Een groot aantal stoombooten Im'et
licht bedervende waar in hun koelkamers
liggen nu in de haven, maar als er geen
kolen komen om te vervoeren zullen al
deze goederen voor het gebruik onge
schikt worden.
De prijs van voedsel zal, als de sta
king voorduurt, zeer snel rijzen, en voor
de menschen er goed over gedacht heb
ben, zullen ze van hun dagelijksche ver-
bruiksmiddelen verstoken zijn.
Als dus niet spoedig verandering
komt, ziet het er treurig uit voor Londen.
GEMENGD.
In een voorstad van $hanghai zijn
negen gevallen van builenpest vastgesteüd.
Aan de „Berliner Lokal Anzeiger"
wordt uit Alexandrië bericht, dat op den
Nijl een schip met inboorlingen, dat van
Nasr-el-Zahjat naar Dessoeck voer, ge
zonken is. ,Tot nu toe zijn 36 lijken gebor
gen. Men vreest, dat bijna 100 menschen
verdronken zijn.
Tengevolge van een dikken mist
kwam het Engelsche stoomschip „Sil-
verton" gisterochtend uit Gibraltar naar
Marokko vertrokken, in aanvaring met het
Fransche stoomschip „Emir", dat onmid
dellijk zonk. Twaalf matrozen en vijftien
passagiers werden gered. Ongeveer ,93
personen verloren bij deze ramp het le
ven.
Naar het heet, zullen de verbonden
patroons in Noorwegen eerlang nog 5000
man uitsluiten, en zullen de arbeiders
daarop antwoorden met algemeene sta
king.
Op arbeidersvergaderingen worden er
heftige aanvallen gedaan op koning Haa
kon, omdat hij, zeggen ze, niets heeft
gedaan om de uitsluiting te voorkomen.
Volgens de Russische bladen bestaat
er plan om een telefonische verbinding
tusschen Petersburg en Berlijn tot stand
te brengen. De lijn zal loopen over ,Wiilna,
Warschau, Lodz, Halins en Skalmierzyce.
De aanlegkosten worden op 10 millioen
roebel geschat.
Uit Lahore in Engelsch-Indië komt
bericht, dat de katoenoogst in de Pand-
sjab zeer slecht staat door de verwoestin
gen, die de katoenworm aanricht. Kan
men deze niet tot staan brengen, dan zal
dit jaar de oogst mislukken, zelfs op de
bevloeide landen.
De sterftecijfers der verschillende
Duitsche steden zijn onrustbarend ge-
rassen. Hoe zal dat met Herman eindi
genVerlangt gij ook heden nog, dat
ik oom niet schrijf?
Erna knikte slechts.
Moede naar geest en lichaam lag zij
bijna een ganschen dag op het ouder-
wetsch rustbed van tante, de welbekende
voorwerpen van het woonvertrek met een
gevoel van groote bevrediging beschou
wend en begroetend. Zij luisterde naar
het lichte gekletter van tante's brei
naalden, wat haar als heerlijke muziek
tegenklonk. Dezen eenen dag wilde zij
nog niet denken, maar slechts uitrusten,
alsof zij na een stormachtige zeereis in
veilige haven was gekomen.
Den anderen dag reden beide daines
naar het tot Hartenstein behoorende dorp
om den pastoor en diens zuster te ver
rassen. Zwak van ouderdom en met ge
bogen gestalte stond de grijze pastoor
voor zijn vroegere leerlinge, maar in zijn
zwak geworden oogen blonk nog de oude
goedige uitdrukking. Zijn zachte stem
sprak troostende woorden, toen freule
von Harneck hem in de stilte van zijn
studeervertrek haar hart openlegde.
De zuster van den pastoor liep onder-
tusschen ijverig van de huiskamer naar
de keuken heen en weer, om voor de wel
kome gasten een verfrissching te be-
Kite-
stegen, wat men op rekening stelt van
de langdurige, groote hitte. In Berlijn
stierven in de laatste week van Juni 106
zuigelingen, in Keulen 133. Het sterfte*
cijfer steeg per 1000 van 12.5 tot 15.8,
In Duisburg noteerde men 36 en in
Köningshütte 47.2. De oogstberichten lui
den eiken dag treuriger en vertwijfelen-»
der. De „Deutsche Tages Zeitung", het
landbouwblad, jammert over den toestand
ten plattenlande. Mond- en klauwzeer
verspreidt zich meer en meer, zoodat
thans reeds 35000 hofsteden door dit
euvel bezocht zijn. De verhooging van
melk en vleeschprijzen staat voor de deur.
De hitte in Berlijn was gister 32 gr. in
den s chaduw.
Een geweldige brand, die eergiste
ren in de fabriek van glaswerken te Tep-
litz uitbrak en ook nog een daarnaast ge
legen fabriek aantastte, heeft een schada
aangericht van 10 millioen kronen. 1300
menschen zijn dientengevolge zondes
werk* Zelfontbranding van stroo voor de
verpakking wordt als oorzaak opgegeven.
Uit Zürich wordt aan de „Lokal
Anzeiger" gemeld, dat in den afgeloopen
nacht in Oberriet, in het Rijndal, in de
nabijheid van de Zwitsersche grens, ten
gevolge van brandstichting een kruitma
gazijn in de lucht gevlogen is. Het maga
zijn bevatte 18 vaten dynamiet en ,9 va
ten buskruit. In Oberriet is een groot aan
tal huizen beschadigd. In de kerk werden,
kostbare vensters vernield. Ook in Mont-
lingen en Koblach zijn huizen beschadigd
De schok werd tot op een afstand van
.20 kilometer gevoeld.
De New-Yorksche correspondent
van de „Berliner Lokal-Anzeiger" seint;
dat op alle spoorwegen ten westen van
den Alissisippi een reusachtige staking
dreigt. De beambten eischen een loons-
verhooging, die een vermeerdering def
uitgaven met 50 millioen dollars zou mee
brengen.
De spoorwegen bereiden zich tot een
hardnekkigen strijd voor.
Een brand in het voorname Carl-
tonho-tel (West-End) te Londen, veroor
zaakte hedenavond groote opwinding.
Tot de gasten behoorden een aantal Ame-
rikaansche millionairs.
De drie hoogste verdiepingen werden
door het vuur vernield.
De brand werd in twee uren tijds be
dwongen. Een verkoold lijk is gevonden,
drie brandweerlieden vieien in zwijm en
zijn naar het ziekenhuis vervoerd.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan J. R. vanlWuIff-
ten Palthe, eevol ontslag verleend als
lid van het college van regenten over het
Huis van Bewaring te Almelo; en be
noemd tot lid van gemeld college F. O.
Gorter, te Stad-Almelo
is aan mr. F. W. J. A. del Campo,
genaamd Camp, te 's-Gravenhage eervol
ontslag verleend als plaatsvervangend
secretaris der tiendcommissie in het vijf
de tienddistrict ter standplaats 's-Gra
venhage en is als zoodanig benoemd mr.
H. A. H. Canter Cremers, te 's-Graven
hage.
Hoe schoon, hoe stil, hoe vertrou
welijk is het bij u, lieve menschen, zeide
Erna met diepen weemoed.
XVI.
In de wachtkamer van het spoorweg
station X. zat in de nabijheid der deur
aan een der tafels een groote heer met
blonden baard; hij droeg een grijs reis
pak en had een courant in de hand. Het
dringen en stooten rond hem, liet hem
niet tot het rechte genot van zijn lectuur
komen. Verstrooid keek hij van tijd tot
tijd om zich heen.
Nu weerklonk buiten de bel. Verward
liep en drong een menigte menschen
naar den uitgang; hen tegemoet stroom
den de aangekomenen, zoodat aan den
ingang der zaal een groot gedrang ont
stond.
Plotseling wierp de. heer in 't grijs
zijn courant op de tafel in stortte zich
zelf in het gewoel. Hij had daar een ou
den heer gezien, die met een koffertje in
de hand, vergeefsche pogingen aanwend
de om in de wachtkamer te komenjon
gere lieden, die naar buiten wilden, dron
gen den ouden man achteloos ter zijde.
Met eenige schreden was de blonde heer
naast hem, hief gezwind den koffer, die
den doortocht belette, in de hoogte, en
sprak beleefd:
IW-Ordt yervolgd^
